Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 30 czerwca 2016 r.

Sąd Apelacyjny w Katowicach

Wydział III Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 16 czerwca 2016r. w Katowicach

sprawy z odwołania S. S. (S. S. )

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w R.

o prawo do emerytury

na skutek apelacji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w R.

od wyroku Sądu Okręgowego - Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Gliwicach Ośrodka Zamiejscowego w Rybniku

z dnia 28 lipca 2015r. sygn. akt IX U 255/15

1.  oddala apelację;

2.  zasądza od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w R. na rzecz ubezpieczonego S. S. kwotę 135 zł (sto trzydzieści pięć złotych) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu apelacyjnym.

/-/ SSA W.Bzibziak /-/ SSA A.Kolonko /-/ SSA W.Nowakowski

Sędzia Przewodniczący Sędzia

Sygn. akt III AUa 1926/15

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 23 stycznia 2015r. znak (...) Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w R. odmówił S. S. prawa do emerytury
na podstawie art. 184 ustawy z dnia 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jednol. Dz.U. z 2013r., poz. 1440 ze zm.) (ustawy o FUS)
w zw. z § 4 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7.02.1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz.U. nr 8 poz. 43 ze zm.) wobec nieudokumentowania na dzień 1 stycznia 1999r. co najmniej 15 lat pracy w warunkach szczególnych.

Organ rentowy uznał za udowodnione jedynie 6 lat 9 miesięcy i 2 dni takiej pracy.

W odwołaniu od tej decyzji ubezpieczony domagał się jej zmiany poprzez przyznanie prawa do świadczenia oraz zasądzenia na jego rzecz od organu rentowego kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Podniósł, że organ rentowy nie uwzględnił jako pracy w szczególnych warunkach następujących okresów jego zatrudnienia:

-

od 15 lutego 1973r. do 27 sierpnia 1973r. na stanowisku traktorzysty
w samodzielnym kółku rolniczym w L.,

-

od 28 sierpnia 1973r. do 31 października 1979r. jako traktorzysty
w zlikwidowanej już Spółdzielni Kółek Rolniczych w R., która przejęła pracowników wskazanego wyżej kółka,

-

od 23 lutego 1983r. do 31 lipca 1985r. w nieistniejącym już (...) Przedsiębiorstwie (...) w R. na stanowisku traktorzysty,
a następnie kierowcy samochodu ciężarowego powyżej 3,5 ton stale i w pełnym wymiarze czasu pracy.

Wszystkie te prace stanowią prace w szczególnych warunkach, wymienione
w punktach 3 i 5 działu VIII. Transport i łączność wykazu A, załącznika do w/w rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7.02.1983r.

W zakładach tych nie otrzymał świadectw wykonywania pracy w szczególnych warunkach. Wniósł o dopuszczenie dowodu z zachowanych dokumentów oraz zeznań świadków i jego samego.

Podał, że od 6 lutego 1973r. posiada prawo jazdy na traktor, a od 26 stycznia 1981r. - na samochody ciężarowe.

Organ rentowy wniósł o oddalenie odwołania, podtrzymując dotychczasowe stanowisko i dodając, że uwzględnione okresy wykonywania pracy w szczególnych warunkach obejmują okresy od 13 stycznia 1969r. do 15 stycznia 1973r. oraz
od 7 października 1985r. do 31 lipca 1988r., z wyłączeniem urlopów bezpłatnych oraz dniówek nieusprawiedliwionych.

Podał także, że na dzień 1 stycznia 1999r. wykazał 28 lat, 7 miesięcy i 24 dni ogólnego stażu pra­cy.

Wyrokiem z dnia 28 lipca 2015r. sygn. IX U 255/15 Sąd Okręgowy – Sąd Pracy
i Ubezpieczeń Społecznych w Gliwicach Ośrodek Zamiejscowy w Rybniku zmienił zaskarżoną decyzję w ten sposób, że przyznał ubezpieczonemu prawo do emerytury, począwszy od dnia 1 stycznia 2015r. oraz zasądził na jego rzecz od organu rentowego kwotę 60 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

W oparciu o akta rentowe, akta osobowe ubezpieczonego z (...) Przedsiębiorstwa (...) w R., karty zarobkowe oraz ewidencję pracowników zatrudnionych w Kółku Rolniczym w S. i Spółdzielni Kółek Rolniczych w R., a także o zeznania świadków: F. K., T. L., S. T. i W. P. oraz zeznania ubezpieczonego Sąd ustalił,
że S. S., urodzony w dniu (...), wniosek o przyznanie prawa do emerytury złożył w dniu 16 stycznia 2015r. Nie jest członkiem OFE. Na dzień 1 stycznia 1999r. wykazał łącznie 28 lat, 7 miesięcy i 24 dni okresów składkowych i nieskładkowych,
w tym organ rentowy uznał za udowodniony okres pracy w warunkach szczególnych, wynoszący 6 lat, 7 miesięcy i 24 dni, obejmujący okresy od 13 stycznia 1969r. do 15 stycznia 1973r. oraz od 7 października 1985r. do 31 lipca 1988r.

W okresie od 15 lutego 1973r. do 27 sierpnia 1973r. ubezpieczony zatrudniony był
w Kółku Rolniczym w S., na podstawie umowy o pracę w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowisku traktorzysty, a następnie od 28 sierpnia 1973r. do 31 października 1979r. - w Spółdzielni Kółek Rolniczych w R. (która przejęła między innymi w/w Kółko Rolnicze) - również w charakterze traktorzysty.

Wskazana wyżej praca polegała przede wszystkim na wykonywaniu prac polowych (orka, siew, opryski, wapnowanie, wywożenie obornika, wykopki kartofli) przy użyciu stosownych urządzeń przymocowanych do traktora, takich jak np. snopowiązałka, pług, brony czy kultywator. Prace polowe wykonywane były na rzecz członków Kółka Rolniczego oraz Spółdzielni.

W dniach, w których nie było prac polowych, ubezpieczony pracował jako kierowca ciągnika przy przewożeniu materiałów budowlanych (m.in. cegieł) do budowy szkoły,
po które jeździł np. do Ł.. Do obowiązków ubezpieczonego nie należał załadunek ani rozładunek przewożonych materiałów budowlanych. Jeździł także traktorem do M. lub do P. po wapno, służące do rozsiewania go na polach. W zimie pracował przy odśnieżaniu. Wówczas do traktora z przodu przymocowany był pług do odśnieżania,
a z tyłu - rozrzutnik (...) do posypywania solą.

W okresie od 23 lutego 1983r. do 31 lipca 1985r. ubezpieczony zatrudniony był
w (...) Przedsiębiorstwie (...) w R. na stanowisku kierowcy.

Przedsiębiorstwo to zajmowało się remontami szkół, mieszkań i budynków
po szkodach górniczych na zlecenie kopalń. Dysponowało samochodami ciężarowymi powyżej 3,5 ton w liczbie około trzech sztuk marki (...), dwóch sztuk marki (...),
a także dwoma ciągnikami. Poza tym posiadało sprzęt budowlany, taki jak koparki czy betoniarki. Zatrudniało sześciu kierowców.

Ubezpieczony początkowo, przez okres około dwóch miesięcy, pracował jako traktorzysta przy przewożeniu materiałów budowlanych. Woził wówczas np. cegły z cegielni, tarcicę z U., wapno, cement.

Po przydzieleniu mu samochodu ciężarowego marki (...), tzw. wywrotki, o ciężarze całkowitym powyżej 3,5 t, pracował jako kierowca tego samochodu.

W wyjątkowych sytuacjach, kiedy samochód był w remoncie z powodu awarii, wykonywał pracę kierowcy ciągnika lub (...).

Jeździł na budowy na terenie (...). np. do J., C., przewoził materiały w miejsca, w których odbywał się remont lub miała miejsce budowa.

Załadunkiem towaru zajmowali się inni pracownicy, tzw. obsługa. Ubezpieczony jedynie odbierał towar i odpowiadał zań aż do miejsca przeznaczenia. Czasem pomagał przy rozładunku, ale czynił to z własnej woli.

Oprócz kierowców przedsiębiorstwo zatrudniało również ok. 80 pracowników budowlanych, wykonujących roboty remontowo - budowlane.

Przedsiębiorstwo posiadało jeden samochód mniejszy - Ż., którym dowożeni byli pracownicy na budowy albo przewożone były drobne materiały budowlane.

Ubezpieczony od dnia 6 lutego 1973r. posiada uprawnienia do kierowania traktorem,
a od 26 stycznia 1981r. - prawo jazdy na samochody ciężarowe powyżej 3,5 t kategorii C.

Pracę traktorzysty oraz pracę kierowcy samochodu ciężarowego ubezpieczony wykonywał stale i w pełnym wymiarze czasu pracy.

Przywołując uregulowania art. 184 ustawy o FUS oraz § 4 w/w rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7.02.1983r. uznał Sąd I instancji, że przeprowadzone postępowanie w pełni pozwala na przyjęcie, iż ubezpieczony w okresie od 15 lutego 1973r. do 31 października 1979r. stale i w pełnym wymiarze czasu pracy jako kierowca ciągnika wykonywał pracę wymienioną w wykazie A, dziale VIII poz. 3 załącznika do w/w rozporządzenia, zaś
w okresie od 23 lutego 1983r. do 31 lipca 1985r., wykonując początkowo pracę kierowcy ciągnika stale i w pełnym wymiarze czasu pracy, wykonywał pracę podlegającą kwalifikacji jw., po czym stale i w pełnym wymiarze czasu pracy jako kierowca samochodu ciężarowego powyżej 3,5 tony wykonywał pracę wymienioną w wykazie A, dziale VIII, poz. 2 w/w załącznika.

Po doliczeniu wskazanych wyżej okresów ubezpieczony wykazał na dzień 1 stycznia 1999r. ponad 15 lat pracy wykonywanej w warunkach szczególnych, zatem spełnił wszystkie przesłanki niezbędne do przyznania prawa do emerytury.

Apelację od powyższego wyroku wniósł organ rentowy, zaskarżając go w całości
i zarzucając:

-

naruszenie przepisów art. 184 w zw. z art. 32 ustawy o FUS w zw. z § 4 w/w rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7.02.1983r. - poprzez błędne przyjęcie,
że ubezpieczony legitymuje się ponad 15-letnim okresem pracy w szczególnych warunkach z wykazu A, dział VIII poz. 3,

-

naruszenie przepisów art. 233 i 328 § 2 kpc poprzez brak wyraźnego uzasadnienia przyczyn, dla których Sąd przyjął, iż ubezpieczony pracował stale
i w pełnym wymiarze czasu pracy w warunkach szczególnych przez co najmniej 15 lat,
w szczególności w okresach od 15 lutego 1973r. do 31 października 1979r. oraz
od 23 lutego 1983r. do 23 kwietnia 1983r.

Powołując się na powyższe zarzuty wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku i oddalenie odwołania, ewentualnie o uchylenie tegoż wyroku i przekazanie sprawy Sądowi I instancji
do ponownego rozpoznania.

Odwołując się do ustaleń faktycznych poczynionych przez Sąd I instancji zarzucił apelujący, że będąc zatrudnionym na stanowisku traktorzysty ubezpieczony wykonywał nie tylko prace transportowe, ujęte w dziale VIII poz. 3 wykazu A, ale również prace, które nie są wymienione w tym wykazie.

Odwołując się do poglądu Sądu Najwyższego, wyrażonego w niepublikowanym uzasadnieniu wyroku z dnia 3 grudnia 2013r. w sprawie sygn. I UK 172/13, podniósł apelujący, że „Wymienienie w wykazie A, dziale VIII pod poz. 3 prac kierowców ciągników
i kombajnów nie oznacza, że należy uznać za pracę w szczególnych warunkach kierowanie tymi pojazdami przy jakichkolwiek zadaniach, a nie tylko transportowych. Prace uznane
za wykonywane w warunkach szczególnych bez względu na miejsce i rodzaj zostały wymienione w dziale XIV zatytułowanym „prace różne”. Tak zostały ujęte np. prace przy spawaniu, czy naprawie pomp wtryskowych. Inne działy wykazu obejmują wymienione w nich prace w powiązaniu z rodzajami zakładów pracy lub ich częściami. Nie można uznać,
że praca kierującego ciągnikiem jest zawsze pracą „w transporcie”.

Podniósł także apelujący, że wykaz A rozporządzenia ma charakter stanowiskowo - branżowy. Pod pozycjami zamieszczonymi w kolejnych działach wykazu wymieniono bowiem konkretne rodzaje prac przypisywane danym branżom, uznając je za prace w szczególnych warunkach, uprawniające do niższego wieku emerytalnego. Taki sposób kwalifikacji prawnej tychże prac nie jest dziełem przypadku. Specyfika poszczególnych gałęzi przemysłu determinuje bowiem charakter świadczonych w nich prac i warunki, w jakich są one wykonywane, ich uciążliwość i szkodliwość dla zdrowia. Nie można zatem swobodnie czy wręcz dowolnie, z naruszeniem postanowień rozporządzenia, wiązać konkretnych prac
z branżami, do których nie zostały one przypisane w tym akcie prawnym.

Odwołując się z kolei do stanowiska Sądu Apelacyjnego w Łodzi, wyrażonego
w uzasadnieniu wyroku z dnia 29 sierpnia 2015r. sygn. III AUa 772/14, zarzucił organ rentowy, że umieszczenie stanowisk kierowcy ciągnika, kierowcy kombajnu oraz kierowcy pojazdu gąsienicowego w dziale VIII w transporcie i łączności, łączy szkodliwość tejże pracy nie z faktem prowadzenia tych pojazdów, lecz z faktem ich prowadzenia przy uwzględnieniu specyfiki „technologii” pracy w transporcie i obciążeń psychofizycznych związanych
z uczestniczeniem takich pojazdów w ruchu publicznym. Obciążeń, których nie ma, jak uznał ustawodawca, przy wykonywaniu prac na wskazanych stanowiskach w rolnictwie, gdzie dominują prace polowe. A zatem w ocenie ustawodawcy, uciążliwość pracy traktorzysty nie wynika z samej specyfiki pracy kierowcy ciągnika niezależnie od tego, na czym ta praca polega, tylko z zagrożeń związanych z pracą na tym stanowisku w transporcie. Niewątpliwie zaś prace polowe należą do typowych prac rolniczych i nie mają żadnego związku z ruchem drogowym i transportem.

Wobec powyższego nie można przyjąć, iż ubezpieczony wykonywał prace właściwe dla branży transportu i łączności.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja jest niezasadna.

Sąd Okręgowy przeprowadził bardzo obszerne postępowanie dowodowe, dopuszczając wszystkie dowody wnioskowane przez strony, a ocena tak zgromadzonego materiału dowodowego nie przekracza granic określonych przepisem art. 233 kpc. Poczynione ustalenia faktyczne znajdują w tym materiale pełne oparcie i Sąd Apelacyjny
w całości je podziela. Zresztą, zauważyć wypada, że apelujący również nie sformułował żadnych zarzutów co do poczynionych ustaleń faktycznych, kwestionując jedynie ich subsumcję oraz wynikające z niej wnioski – rozmiar ustalonych okresów wykonywania przez S. S. pracy w warunkach szczególnych.

Sądowi Apelacyjnemu znane są oczywiście przywołane w apelacji orzeczenia Sądu Najwyższego i sądów powszechnych. Nie można zresztą nie zauważyć, że stanowisko swoje Sąd Najwyższy podtrzymał także w uzasadnieniu wyroku z dnia 13 sierpnia 2015r. sygn.
II UK 298/14 (LEX nr 1797093) w którym właśnie w kontekście pracy kierowcy ciągnika – traktorzysty w Spółdzielni Usług Rolniczych wyraził pogląd, że przynależność pracodawcy do określonej gałęzi przemysłu ma znaczenie istotne i nie można dowolnie, z naruszeniem postanowień rozporządzenia z dnia 7 lutego 1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze
(Dz. U. Nr 8, poz. 43 ze zm.), wiązać konkretnych stanowisk pracy z branżami, do których
nie zostały przypisane w tym akcie prawnym, obligując sąd orzekający we wskazanej sprawie do ustalenia, czy stopień szkodliwości lub uciążliwości pracy wnioskodawcy jako kierowcy traktora w Spółdzielni Usług Rolniczych (w rolnictwie) nie wykazuje żadnych istotnych różnic w stosunku do pracy kierowcy ciągnika w transporcie, rozumianym słownikowo jako zespół czynności związanych z przemieszczaniem osób i dóbr materialnych przy użyciu odpowiednich środków (np. samochodu, kolei czy rurociągu).

Poglądu tego Sąd Apelacyjny nie podziela.

Zdaniem Sądu Apelacyjnego nieuprawnione jest wyciąganie tak daleko idących wniosków z faktu zamieszczenia pracy kierowcy ciągnika w dziale VIII wykazu A, załącznika do w/w rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7.02.1983r., obejmującym transport i łączność, aby na tej podstawie okresy pracy wykonywanej przez kierowcę ciągnika w szczególnych warunkach ograniczać do poruszania się tegoż ciągnika w ruchu publicznym, tj. stricte do wykonywania pracy w transporcie.

Gdyby podzielić ten tok rozumowania, to należałoby zapytać – kiedy w takim razie praca kierowcy kombajnu, również wymieniona w poz. 3 działu VIII, jest pracą wykonywaną w warunkach szczególnych, skoro z założenia (z samego przeznaczenia) kombajn nie jest pojazdem służącym do transportu, lecz maszyną rolniczą, służącą do zbioru zbóż i roślin okopowych, wykonującą jednocześnie pracę kilku wcześniej używanych maszyn lub maszyny i brygady roboczej, a w ruchu publicznym porusza się jedynie w okresie przemieszczania się z miejsca postoju do miejsca wykonywania prac polowych, do których wykonywania jest przeznaczony? Tak rozumiana praca kierowcy kombajnu nigdy nie mogłaby zostać uznana
za pracę wykonywaną w szczególnych warunkach, ponieważ żaden kierowca kombajnu stale i w pełnym wymiarze czasu pracy nie porusza się nim w ruchu publicznym, a tym bardziej – nie wykonuje jakichkolwiek prac w transporcie.

Podobne zresztą uwagi należałoby sformułować także odnośnie zamieszczonych
w tejże pozycji wykazu VIII ciągników gąsienicowych, które także nie służą do wykonywania prac transportowych, a tym bardziej po drogach publicznych, lecz służą przed wszystkim
do ciągnięcia urządzeń nieposiadających własnego napędu, a zwłaszcza większych narzędzi rolniczych, np. pługów wieloskibowych, szczególnie w trudnych warunkach terenowych,
w których ciągniki kołowe grzęzną lub tracą przyczepność.

Przy uwzględnieniu powyższych uwag, zwłaszcza w kontekście uregulowania § 2
ust. 1 w/w rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7.02.1983r., pozycja 3 działu VIII wykazu A poz. 3 byłaby pozbawiona desygnatów, a takiego braku racjonalności ustawodawcy zakładać nie można.

Zdaniem Sądu Apelacyjnego analiza wykazu A załącznika do w/w rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7.02.1983r. daje podstawy do stwierdzenia, że niefortunnie wszystkie pojazdy mechaniczne, niezależnie od celów, jakim służą, a w szczególności – czy służą wyłącznie do wykonywania prac transportowych, zostały w rozporządzeniu ujęte zbiorczo
w dziale VIII tego wykazu.

W tym kontekście do stanu faktycznego niniejszej sprawy bardziej adekwatny jest pogląd Sądu Najwyższego, wyrażony w uzasadnieniu wyroku z dnia 25 marca 2014r. sygn.
I UK 337/13 (LEX nr 1458817), w którym Sąd Najwyższy stwierdził, że co do zasady przyporządkowanie danego rodzaju pracy do określonej branży ma istotne znaczenie dla jej kwalifikacji jako pracy w szczególnych warunkach, ale nie zawsze wynika ono
z funkcjonowania zakładu pracy w określonym resorcie. Może się bowiem zdarzyć, że zakład pracy podległy określonemu ministrowi wykonuje także zadania całkowicie odpowiadające innemu działowi gospodarki, leżącemu w sferze zainteresowania innego ministra.

Należy także przypomnieć, że zgodnie z przepisem § 19 ust. 2 w/w rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7.02.1983r., prace dotychczas zaliczone do I kategorii zatrudnienia
w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 4 maja 1979r. w sprawie pierwszej kategorii zatrudnienia (Dz.U. z 1979r. nr 13 poz. 86 i z 1981r. nr 32 poz. 186) uważa się za prace wykonywane w szczególnych warunkach, o których mowa w § 4.

Prace kierowców ciągników lub pojazdów gąsienicowych wymienione były
w załączniku do w/w rozporządzenia z dnia 4.05.1979r. w punkcie 3 w dziale VIII. W transporcie i łączności, w poddziale Transport, czyli podobnie jak ma to miejsce w obecnie obowiązującym rozporządzeniu.

Nie można jednak nie zauważyć, że przepis § 2 w/w rozporządzenia stanowił,
iż okresy prac, o których mowa w § 1 (czyli prac wymienionych w wykazie – przyp. SA), podlegają zaliczeniu do pierwszej kategorii zatrudnienia bez względu na podporządkowanie resortowe zakładu pracy, jeżeli pracownik wykonywał te prace stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku.

A zatem dla zaliczenia pracy ubezpieczonego jako traktorzysty (kierowcy ciągnika)
do I kategorii zatrudnienia pod rządami cyt. rozporządzenia bez znaczenia był fakt, iż nie była to praca wykonywana w dziale transportu.

Dodać także należy, że rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 10.09.1956r. w sprawie zaliczania pracowników do kategorii zatrudnienia (Dz.U. 1956r. nr 39 poz. 176 ze zm.)
w załączniku zawierającym wykaz prac wykonywanych szkodliwych dla zdrowia, uprawniających do I kategorii zatrudnienia, wymienia prace traktorzystów w punkcie 1 działu XVII. Rolnictwo i leśnictwo.

Wreszcie – w załączniku do zarządzenia nr 55 Ministra Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej z dnia 14.07.1983r. w sprawie prac wykonywanych w szczególnych warunkach (Dz.Urz. Min.Roln. i GŻ Nr 3 poz. 7), w szczegółowym wykazie stanowisk pracy w szczególnych warunkach, których wykonywanie uprawnia do niższego wieku emerytalnego oraz do wzrostu emerytury lub renty inwalidzkiej oprócz wykazu A, obejmującego stanowiska pracy występujące w działach podstawowych rolnictwa i przemysłu rolno-spożywczego, zawarty jest także wykaz B, zawierający Stanowiska pracy występujące
w zakładach rolnictwa i przemysłu rolno-spożywczego, równoważne pracom wykonywanym
w szczególnych warunkach w Działach: I Górnictwa II Energetyki, III Hutnictwa i Przemysłu Metalowego, IV Chemii, V Budownictwa i Produkcji Materiałów Budowlanych, VI Leśnictwa, Przemysłu Drzewnego i Papierniczego, VII Przemysłu Lekkiego, VIII Transportu i Łączności, IX Gospodarki Komunalnej, XI Przemysłu Poligraficznego, XII Służby Zdrowia i Opieki Społecznej, XIII Prac Różnych, i tu w dziale VIII pod poz. 3. Prace kierowców ciągników lub pojazdów gąsienicowych w pkt 1 wymieniony jest kierowca ciągnika kołowego.

Jak z powyższego wynika, praca S. S. na stanowisku traktorzysty,
w okresach, w których była wykonywana, tzn. – ogólnie ujmując – od 15 lutego 1973r.
do kwietnia 1983r. – we wszystkich wskazanych wyżej aktach prawnych była pracą zaliczaną do I kategorii zatrudnienia (czy też w ostatnim okresie czasu – do pracy wykonywanej
w warunkach szczególnych).

Wydaje się zresztą, że o fakcie zaliczenia pracy kierowcy ciągnika kołowego do prac w pierwszej kategorii zatrudnienia czy do prac w warunkach szczególnych do roku 1998 nie decydował bynajmniej fakt konieczności poruszania się tych pojazdów w ruchu publicznym, lecz warunki pracy na ciągnikach kołowych, powiedzmy wprost – traktorach, wynikające
z technologii wykonywania tejże pracy, konstrukcji traktorów, pozbawionych przecież ówcześnie nie tylko tak powszechnej obecnie klimatyzacji, ale niejednokrotnie nawet kabiny kierowcy, konieczności wykonywania pracy w zmiennych warunkach atmosferycznych
i zmiennych warunkach podłoża. W tej sytuacji to poruszanie się w ruchu publicznym byłoby najmniej uciążliwą częścią pracy kierowcy ciągnika kołowego.

Za uzasadnione uznaje Sąd Apelacyjny powołanie się w tym miejscu dodatkowo
na poglądy wyrażone w uzasadnieniach wyroków innych sądów apelacyjnych, z którymi
w pełni się utożsamia.

W szczególności Sąd Apelacyjny w Gdańsku w uzasadnieniu wyroku z dnia 9 marca 2016r. sygn. III AUa 1826/15 (LEX nr 2016323) stwierdził, że charakter pracy kierowcy ciągnika wykonującego wyłącznie transport oraz kierowcy ciągnika wykonującego w pewnych okresach wyłącznie transport, w innych zaś przemiennie transport i prace polowe nie różni się - polega bowiem na kierowaniu określonym pojazdem mechanicznym. Co więcej, praca polowa może być bardziej uciążliwa, gdyż może być wykonywana w znacznie cięższych warunkach niż praca kierowcy wykonującego transport (np. na pochyło umiejscowionych polach i łąkach, na błotnistych terenach, przy użyciu maszyn wytwarzających duży hałas). Przy tej konstatacji, mając na względzie przedstawione wyżej stanowisko orzecznicze
w przedmiocie znaczenia wyodrębnienia stanowiskowo-branżowego dla oceny charakteru pracy jako pracy w warunkach szczególnych, nie ma znaczenia, że prace kierowców ciągników ujęte zostały w dziale VIII rozporządzenia z dnia 7 lutego 1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8, poz. 43, z późn. zm.) – „W transporcie”.

Z kolei Sąd Apelacyjny w Lublinie w uzasadnieniu wyroku z dnia 20 stycznia 2016r. sygn. III AUa 862/15 (LEX nr 1974092) stwierdził, że pracą w szczególnych warunkach jest też praca kierowcy ciągnika rolniczego, kombajnu i kierowcy pojazdu gąsienicowego, które są typowymi, klasycznymi pracami w rolnictwie. Zestawienie tych trzech rodzajów prac (kierowca ciągnika, kombajnu i pojazdu gąsienicowego) łącznie pod poz. 3 działu VIII -
w transporcie spowodowane było uznaniem tych prac za prace w warunkach szczególnych właśnie ze względu na samo kierowanie tymi pojazdami, a nie ze względu na wykonywanie takiej pracy wyłącznie w transporcie - w ruchu publicznym. Ustawodawca wziął pod uwagę to, że praca kierowcy ciągnika w polu (a więc w rolnictwie), który może i w istocie wykonuje te same lub zbliżone przedmiotowo czynności co kierowca kombajnu czy kierowca pojazdu gąsienicowego, jest też pracą w szczególnych warunkach. Przeciwna wykładnia wskazanych przepisów zaprzeczałaby bowiem istotę pracy w szczególnych warunkach, związaną
z wpływem szkodliwych czynników na organizm pracownika.

Poglądy te Sąd Apelacyjny orzekający w niniejszej sprawie uznaje za własne.

Reasumując – Sąd Apelacyjny w pełni podziela poczynione przez Sąd I instancji ustalenie, że jako kierowca ciągnika kołowego S. S., niezależnie od tego, czy wykonywał prace transportowe, przy odśnieżaniu, czy prace polowe, stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał pracę w warunkach szczególnych, wymienioną wykazie A dział VIII poz. 3.

W rezultacie wykonywał pracę w szczególnych warunkach, opisaną w wykazie A,
w następujących okresach:

-

od 13 stycznia 1969r. do 15 stycznia 1973r. – niesporne (4 lata 0 m-cy 3 dni)

-

od 15 lutego 1973r. do 31 października 1979r. – traktorzysta w Kółku Rolniczym, a następnie SKR (6 lat 8 m-cy 17 dni)

-

od 23 lutego 1983r. do 31 lipca 1985r. – w (...) Przedsiębiorstwie (...) w R. jako traktorzysta, a następnie kierowca samochodu ciężarowego pow. 3,5t (2 lata 5 m-cy 9 dni)

-

od 7 października 1985r. do 31 lipca 1988r. – niesporne (2 lata 9 m-cy 15 dni),

łącznie 15 lat 11 miesięcy 14 dni.

A skoro tak – na dzień 1 stycznia 1999r. wykazał spełnienie ponad 15-letniego okresu pracy w warunkach szczególnych wymienionych w wykazie A, w konsekwencji spełniając wszystkie przesłanki do nabycia prawa do żądanej emerytury (bowiem spełnienie pozostałych przesłanek nie było sporne).

Mając powyższe na uwadze, na mocy art. 385 kpc, Sąd Apelacyjny orzekł
jak w wyroku.

O kosztach orzeczono po myśli art. 98 kpc w zw. z § 13 ust. 1 pkt 2 w zw. z § 12 ust. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28.09.2002r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (tekst jednol. Dz.U. 2013r. poz. 461 ze zm.), przy uwzględnieniu stawek obowiązujących w dacie wszczęcia postępowania apelacyjnego (por. § 21 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22.10.2015r. w sprawie opłat za czynności adwokackie - Dz.U. 2015r. poz. 1800).

/-/ SSA W.Bzibziak /-/ SSA A.Kolonko /-/ SSA W.Nowakowski

Sędzia Przewodniczący Sędzia

ek