Pełny tekst orzeczenia

IX Ka 219/21

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 15 grudnia 2021 r.

Sąd Okręgowy w Toruniu w Wydziale IX Karnym Odwoławczym w składzie:

Przewodniczący – Sędzia S.O. Aleksandra Nowicka

Protokolant st. sekr. sąd. Magdalena Kaiser

przy udziale Przedstawiciela (...) w T. M. K.

po rozpoznaniu w dniu 15 grudnia 2021r.

sprawy L. M. oskarżonego z art. 77§ 2 kks w zw. z art. 6§2 kks i art. 9§3 kksi z art. 57§1 kks w zw. z art. 9§3 kks

na skutek apelacji wniesionej przez obrońcę oskarżonego

od wyroku Sądu Rejonowego w T. z dnia 12 marca 2021r. sygn. akt (...)

I.  zaskarżony wyrok utrzymuje w mocy;

II.  zwalnia oskarżonego z obowiązku uiszczenia opłaty za II instancję, a wydatkami postępowania odwoławczego obciąża Skarb Państwa.

UZASADNIENIE

Formularz UK 2

Sygnatura akt

IX Ka 219/21

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

0

CZĘŚĆ WSTĘPNA

Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

Wyrok Sądu Rejonowego w T. z dnia 12 marca 2021 roku, sygn. akt (...)

Podmiot wnoszący apelację

☐ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☒ obrońca

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ inny

Granice zaskarżenia

Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

co do winy

co do kary

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

art. 438 pkt 3 k.p.k. błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

art. 439 k.p.k.

brak zarzutów

Wnioski

uchylenie

zmiana

Ustalenie faktów w związku z dowodami
przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

Ustalenie faktów

Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.1.1.

L. M.

karalność oskarżonego

aktualne dane o karalności

101

Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.2.1.

Ocena dowodów

Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

2.1.1.1

aktualne dane o karalności

wystawione przez uprawniony podmiot

Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzut

3.1.

Zarzut naruszenia prawa procesowego, polegającego na obrazie przepisów:

- art. 7 kpk w zw. z art 410 kpk, poprzez nieuwzględnienie wszystkich okoliczności ujawnionych w toku rozprawy, w szczególności orzeczenia wobec oskarżonego zakazu prowadzenia działalności gospodarczej;

- art. 7 kpk w zw. z art. 366 § 1 kpk poprzez niewyjaśnienie wszystkich istotnych okoliczności, co miało wpływ na treść wyroku;

-art. 7 kpk w zw. z art. 410 kpk, poprzez nieuwzględnienie wszystkich okoliczności ujawnionych w toku rozprawy, w szczególności okoliczności związanych z postawą oskarżonego i jego sytuacją rodzinną oraz majątkową, co miało wpływ na treść wyroku.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Na wstępie należało zaznaczyć, iż oskarżony był prezesem zarządu Przedsiębiorstwa Budowlanego (...) sp. z o.o. i zarządzał sprawami majątkowymi i gospodarczymi spółki, przez co na podstawie art. 9 § 3 kks został pociągnięty do odpowiedzialności karno-skarbowej.

Organ meriti w ocenie Sądu Odwoławczego dokonał prawidłowej oceny zebranego materiału dowodowego. Nie sposób uznać za słuszne twierdzenia obrońcy oskarżonego, aby Sąd miał obowiązek ustalenia czy oskarżony miał możliwość zapłaty podatku, gdyż istnieją przewidziane przez prawo podatkowe instrumenty prawne, aby odroczyć zapłatę należnego podatku, bądź też dokonać jego zapłaty w formie ratalnej, jeżeli podatnik nie posiada środków do zapłaty należnego podatku. Oskarżony z w/w możliwości prawnych nie skorzystał, nie uiścił po dziś dzień należnego podatku. Wyjaśnienia oskarżonego o jego stanie zdrowia i braku środków finansowych zostały dostrzeżone przez Sąd i należycie ocenione. Na podstawie całego zebranego materiału dowodowego w niniejszej sprawie Sąd meriti w sposób prawidłowy ustalił stan faktyczny.

Zważywszy na powyższe Sąd Odwoławczy uznał podniesiona przez obrońcę oskarżonego zarzuty obrazy prawa procesowego za bezzasadne i nie zasługujące na uwzględnienie.

Wniosek

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

3.2.

Zarzut błędu w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę wyroku:

- polegający na przyjęciu, że oskarżony L. M. zajmował się sprawami gospodarczymi Przedsiębiorstwa Budowlanego (...) sp. z o.o. w 2018 roku i 2019 roku, podczas gdy wobec oskarżonego orzeczono zakaz prowadzenia działalności gospodarczej oraz zakaz pełnienia funkcji członka zarządu, wobec czego oskarżony nie mógł zajmować się sprawami gospodarczymi spółki;

- w odniesieniu do zarzucanemu oskarżonemu L. M. czynu z pkt I i III wyroku i polegającego na przyjęciu, iż oskarżony umyślnie dopuścił się tych czynów, podczas gdy działaniom oskarżonego nie można przypisać umyślności;

w odniesieniu do zarzucanego oskarżonemu czynu w pkt III wyroku i polegającego na przyjęciu, iż zachowanie oskarżonego było nacechowane uporczywością, podczas gdy oskarżony nie miał obiektywnej możliwości zrealizowania obowiązku podatkowego;

- polegający na przyjęciu, że sytuacja majątkowa oskarżonego pozwala na wymierzenie mu kary grzywny.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Zarzuty błędu w ustaleniach faktycznych podniesione przez obrońcę oskarżonego nie były zasadne. Należało zaznaczyć, iż oskarżony L. M. pomimo orzeczonego wobec niego zakazu prowadzenia działalności gospodarczej oraz zakazu pełnienia funkcji członka zarządu Okoliczność bezsporna) faktycznie prowadził działalność i zajmował się jej sprawami gospodarczymi, tym samym na podstawie art. 9 § 3 kks ponosi on odpowiedzialność za przestępstwa skarbowe i wykroczenia skarbowe. „Podmiotem postępowania karnego skarbowego, w sytuacji, gdy podatnikiem na gruncie ustawy materialnej, jest osoba prawna, osobą tą nie może być spółka, gdyż odpowiedzialność taką można przypisać jedynie osobie fizycznej będącej określonym organem osoby prawnej albo pełniącej określoną funkcję w ramach osoby prawnej.” (Wyrok WSA we Wrocławiu z 9.08.2013 r., I SA/Wr 643/13, LEX nr 1366919.) Oskarżony zarządzał Przedsiębiorstwem Budowlanym (...) sp. z o.o. pełnił funkcje prezesa zarządu, co przyznawał w trakcie postępowania przygotowawczego oraz przed Sądem I instancji, a i informacja z KRS oddająca stan na dzień 15.07.2020r. wskazuje, że był on jednoosobowym zarządem spółki i jedyną osobą upoważnioną do jej reprezentowania (k. 12v). Warto zauważyć także, że siedziba spółki mieści się niezmiennie pod tym samym adresem, który oskarżony wskazuje jako swój adres zamieszkania. Wywody co do trudnej sytuacji finansowej spółki świadczą także o jej znajomości przez oskarżonego. Skarżący poświecił dużo miejsca w swej apelacji wywodom o niemożności uregulowania należności podatkowych spowodowanych sytuacją finansową spółki, ale jego wywody pozostają gołosłowne. Nie wskazał bowiem na żadne fakty, które miałyby zaistnieć po powstaniu obowiązku podatkowego, a które miałyby uniemożliwić dokonanie wpłaty podatku. Uznać więc należy, że nie ma takich obiektywnych okoliczności. Zatem przytoczone tezy orzeczeń mają walor li tylko teoretycznych rozważań.

Okoliczność, iż od sierpnia 2018r. obowiązywał oskarżonego zakaz prowadzenia działalności gospodarczej jest okolicznością niekwestionowaną. Obrońca wywodził stąd, ze oskarżony nie mógł się więc zajmować sprawami spółki i z tym należy się zgodzić – nie mógł zajmować się sprawami spółki, jednak najwyraźniej to robił. Oskarżony w swoich wyjaśnieniach przyznał, że spółka wypłaciła pracownikom wynagrodzenie, a deklaracje zostały złożone (przesłane przez biuro rachunkowe) co wynika z kolei z dokumentów znajdujących się w aktach sprawy.

Odnosząc się do uporczywości działania oskarżonego obrońca wiódł polemikę z prawidłowymi ustaleniami Sądu meriti, który Sąd odwoławczy w pełni zaakceptował. Sąd Rejonowy przeprowadził obszerny i bardzo trafny w swej istocie wywód, co do rozumienia znamienia uporczywości odnosząc argumenty prawne do sytuacji faktycznej. Dodać można jedynie, ze oskarżony nadal nie uregulował zadłużenia, tym samym nadal - w sposób uporczywy - oddala bezprawnie termin zapłaty należnego podatku. Należy także zaznaczyć, że oskarżony nie podjął żadnych kroków, aby jego działania były zgodne z prawem, a więc nie próbował skorzystać z instrumentów przewidzianych przez prawo podatkowe, aby w sposób zgodny z przepisami prawa odroczyć termin płatności bądź też płatności dokonać w formie ratalnej. Fakt, iż oskarżony znajdował się w złej sytuacji finansowej nie uwalnia go od odpowiedzialności, gdyż mógł on skorzystać z instrumentów podatkowych przewidzianych właśnie na taką okoliczność.

Czyny jakich dopuścił się oskarżony zagrożone są karą grzywny. Sąd meriti orzekając o wysokości kary grzywny uwzględnił wszelkie okoliczności mające znaczenie na orzeczenie o wysokości grzywny, tym samym orzekł kary grzywny w relatywnie niskim wymiarze kary zbliżonym do dolnej granicy zagrożenia, aby oskarżony był w stanie uiścić jej wysokość.

Wniosek

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

3.3.

Zarzut naruszenia prawa materialnego tj. art 57 § 1 kks poprzez jego błędną wykładnie tj. uznanie, że w celu ustalenia czy dochodzi do uporczywości w rozumieniu art. 57 § 1 kks nie mają znaczenia okoliczności sprawy, postawa oskarżonego oraz jego sytuacja życiowa i majątkowa, a za wystarczające można uznać jednokrotne nieuiszczenie podatku.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Sąd Odwoławczy nie uznał za zasadny podniesionego przez obrońcę oskarżonego zarzutu naruszenia przez organ meriti prawa materialnego, gdyż „Na zaistnienie znamienia uporczywego niewpłacania podatku w terminie, będącego warunkiem odpowiedzialności za wykroczenie skarbowe z art. 57 § 1 k.k.s., może wskazywać zarówno cykliczność zachowań podatnika, polegająca na umyślnym niestosowaniu się do wymogu terminowego płacenia podatku, jak i jednorazowe, ale długotrwałe zaniechanie przez niego uregulowania podatku płaconego jednorazowo, mające miejsce już po terminie płatności tego podatku, a więc gdy ma on uregulować go już jako zaległość podatkową, jeżeli zachowanie to wskazuje, że zamiarem podatnika w momencie upływu terminu płatności podatku było uporczywe jego niewpłacanie, a więc odsunięcie uregulowania tego podatku na dłuższy okres.” (Postanowienie SN z 28.11.2013 r., I KZP 11/13, OSNKW 2014, nr 1, poz. 3.)

Zważywszy na powyższe Sąd meriti słusznie dokonał kwalifikacji prawnej czynu popełnionego przez oskarżonego, gdyż należało zaznaczyć, iż dla odpowiedzialności karnej skarbowej nie ma znaczenia czy płatnik lekceważy obowiązek wpłacenia pobranego podatku, czy też w ten sposób kredytuje swoją działalność – istotne jest natomiast, że w momencie upływu terminu płatności podatku decyduje o odsunięciu uregulowania tego podatku na dłuższy czas np. do czas uzyskania poprawy sytuacji finansowej.

W tym kontekście należy zauważyć, ze oskarżony nadal nie uregulował zaległości podatkowej. Przedstawione przez obrońcę oskarżonego argumenty mające świadczyć o niemożności zapłacenia przez oskarżonego należnego podatku nie są słuszne, gdyż należało zaznaczyć, iż podatnik, który nie może zadość uczynić obowiązkowi podatkowemu w przewidzianym terminie posiada możliwości prawne, aby czasowo odłożyć termin zapłaty podatku, czy też dokonać tejże zapłaty w formie ratalnej.

Nie były więc słuszne twierdzenia obrońcy oskarżonego, który w apelacji powołując się na złą sytuację majątkową oskarżonego wywodził, ze jest okoliczność prowadząca do uwolnienia oskarżonego od winy. Skoro bowiem L. M. był świadomy niemożności zapłacenia należnego podatku ze względu na złą sytuację majątkową spółki, winien był skorzystać z instrumentów, przewidzianych przez prawo podatkowe, aby zmienić termin zapłaty czy też wnieść o rozłożenie należności na raty przez Urząd Skarbowy. Oskarżony nie poczynił żadnych kroków, mogących świadczyć, iż miał on zamiar uregulować zaległość podatkową, co należało uznać za przejaw uporczywości, tym samym organ meriti w ocenie Sądu Odwoławczego dokonał prawidłowej oceny i kwalifikacji prawnej, a odmienne wywody obrońcy nie zasługują na aprobatę.

Wniosek

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

3.4.

Zarzut rażąco niewspółmiernie surowej kary grzywny w wymiarze 5000 złotych, która nie uwzględnia występujących w sprawie okoliczności łagodzących jak zły stan zdrowia oskarżonego oraz złą sytuację majątkową oskarżonego, co w konsekwencji doprowadziło do orzeczenia rażąco surowej kary, która nie spełnia dyrektywy wymiaru kary określonych w art. 23 § 3 kks.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Obrońca oskarżonego nie miał racji zarzucając Sądowi meriti, że kara grzywny przez niego orzeczona jawi się jako rażąco niewspółmierna. „Z rażącą niewspółmiernością kary za określone przestępstwo mamy do czynienia wówczas, gdy na podstawie wszystkich okoliczności mających wpływ na jej wymiar można ustalić, że zachodzi wyraźna różnica pomiędzy karą wymierzona przez sąd I instancji a karą jaką należałoby wymierzyć w instancji odwoławczej przy prawidłowym zastosowaniu dyrektyw wymiaru kary zawartych w art. 53 k.k. i dalszych. Nie chodzi w tej sytuacji o każdą ewentualną różnicę w ocenach co do wymiaru kary, ale o różnicę zasadniczą, która powodowałaby, iż karę wymierzoną dotychczas należałoby traktować jako rażąco niewspółmierną, z uwagi na jej surowość lub łagodność.” (Wyrok SA w Lublinie z 14.12.2020 r., II AKa 106/20, LEX nr 3122492.) Zważywszy na powyższe w niniejszej sprawie nie można uznać, aby kara grzywny w kwocie 5 000 złotych jawiła się jako surowa i niewspółmierna.

Sąd wymierzając karę grzywny wziął pod rozwagę sytuację finansową oskarżonego, jego możliwości zarobkowe, warunki osobiste i rodzinne niemniej jednak uwzględnił także fakt, iż oskarżony nie podjął w ogóle spłaty zaległości podatkowej, co świadczy o ignorowaniu przez niego obowiązku podatkowego. Zważywszy na powyższe uznać należało, że Sąd Rejonowy w sposób prawidłowy dokonał oceny wszelkich istotnych okoliczności, w tym także tych dotyczących osoby sprawcy i na tejże podstawie oraz kierując się zasadami art. 23 kks, ukształtował karę zbliżoną do dolnej granicy zagrożenia ustawowego.

Wniosek

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

4.1.

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

5.1.1.

Przedmiot utrzymania w mocy

Rozstrzygnięcie o winie i karze.

Zwi ęź le o powodach utrzymania w mocy

Apelacja obrońcy oskarżonego L. M. w ocenie Sądu Odwoławczego była bezzasadne i nie sposób było ją uwzględnić. Tym samym na uwzględnienie nie zasługiwał także wniosek podniesiony w apelacji o zmianę zaskarżonego wyroku i uniewinnienie oskarżonego od zarzucanego mu czynu z przyczyn przedstawionych w powyższej części niniejszego uzasadnienia, bądź też o uchylenie zaskarżonego wyroku Sądu I instancji i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji, gdyż nie zachodziły przesłanki określone w art. 439 § 1, art. 454, ani też nie było konieczności przeprowadzenie na nowo przewodu w całości.

Sąd Odwoławczy nie dostrzegł w zaskarżonym orzeczeniu żadnych uchybień mogących stanowić bezwzględne przyczyny odwoławcze z art. 439 kpk oraz rażącej niesprawiedliwości orzeczenia z art. 440 kpk, będących podstawą do uchylenia wyroku z urzędu .

Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

5.2.1.

Przedmiot i zakres zmiany

Zwi ęź le o powodach zmiany

Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

5.3.1.1.1.

art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

5.3.1.2.1.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

5.3.1.3.1.

Konieczność umorzenia postępowania

art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia

5.3.1.4.1.

art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

Koszty Procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

Na podstawie art. 634 kpk w zw. z art. 624 § 1 kpk w zw. z art. 113 § 1 kks Sąd Odwoławczy zwolnił oskarżonego z obowiązku uiszczenia kosztów sądowych w postępowaniu odwoławczym, wydatkami poniesionymi w tym postępowaniu obciążając Skarb Państwa, uznając, że przemawiała za tym jego sytuacja materialna.

PODPIS