Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 24 lutego 2020 r.

Sąd Okręgowy w Nowym Sączu I Wydział Cywilny w składzie następującym:

Przewodniczący: SSO Monika Świerad

Protokolant: Martyna Miczek

po rozpoznaniu w dniu 24 lutego 2020 r.

w Nowym Sączu na rozprawie

sprawy z powództwa P. M.

przeciwko J. W.

o zapłatę

I.  utrzymuje w całości w mocy nakaz zapłaty wydany w postępowaniu nakazowym z weksla w dniu 17.02.2017 roku przez Sąd Okręgowy w Krakowie I Wydział Cywilny do sygn. akt I Nc 72/17,

II.  zasądza od pozwanego J. W. na rzecz powoda P. M. kwotę 3.600 zł (trzy tysiące sześćset złotych) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa prawnego.

SSO Monika Świerad

Sygn. akt I C 1430/17

UZASADNIENIE

wyroku z dnia 24.02.2020 roku

Powód P. M. w pozwie z dnia 16.01.2017r. domagał się orzeczenia nakazem zapłaty w postępowaniu nakazowym, iż pozwany J. W. ma zapłacić na rzecz powoda kwotę 780.000zł. z weksla wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 1.12.2016r. do dnia zapłaty oraz kosztami postępowania, w tym kosztami zastępstwa procesowego według norm przepisanych w ciągu dwóch tygodni od doręczenia nakazu zapłaty. W razie wniesienia zarzutów przez pozwanego wniósł o utrzymanie nakazu zapłaty w mocy.

Podał, że powód i pozwany zawarli umowę pożyczki, w związku z którą pozwany jako pożyczkobiorca celem zabezpieczenia wierzytelności powoda jako pożyczkodawcy, wystawił w dniu 28.10.2018r. weksel własny. Wobec faktu, iż pozwany nie wywiązał się ze swojego zobowiązania umownego i nie zwrócił kwoty udzielonej mu pożyczki, koniecznym stało się zaspokojenie wierzyciela z w/w weksla. Pozwany miał zapłacić z weksla na przez powoda bez protestu kwotę 780.000zł. do dnia 30.11.2016r. Pozwany nie zapłacił za wystawiony weksel. ( k. 3-4 )

Nakazem zapłaty w postępowaniu nakazowym z weksla z dnia 17.02.2017r. orzeczono, że pozwany J. W. w ciągu dwóch tygodni od doręczenia niniejszego nakazu ma zapłacić powodowi P. M. kwotę 780.000zł. z ustawowymi odsetkami za opóźnienie liczonymi od dnia 1 grudnia 2016r. do dnia zapłaty oraz koszty postępowania w kwocie 16.967zł. albo wnieść w tym terminie do tutejszego Sądu zarzuty ( k. 11 )

Od powyższego nakazu pozwany J. W. złożył zarzuty, w których wniósł o uchylenie nakazu zapłaty i oddalenie powództwa, zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów procesu według norm przepisanych, w tym kosztów zastępstwa adwokackiego.

Pozwany zaprzeczył aby podpisał weksel na kwotę 780.000zł. albowiem nigdy nie otrzymał od powoda takiej kwoty i nigdy nie była ona przedmiotem ustaleń stron. Pozwany otrzymał od powoda kwotę 80.000zł. Były to środki przeznaczone na interesy prowadzone pomiędzy powodem a bratem pozwanego. To powód własnoręcznie sporządził weksel, przy czym widniała na nim kwota 80.000zł. Weksel został sfałszowany, tak aby wynikała z niego kwota roszczenia. Na pierwotnym dokumencie był zapis „ na kwotę 80.000zł. „ nie zaś „na kwotę 780.000zł.” oraz w końcowej części nie było w ogóle zapisu „kwotę 780.000zł. słownie siedemset osiemdziesiąt tysięcy złotych”. Pozwany pobierał dla swojego brata S. W. kwoty, które były wpłacane na jego konto: 16.08.2016r. – 5.400 euro, 16.08.2016r. – 5.100 euro, 14.09.2016r. – 2.000 euro, 14.09.2016r. – 4.000 euro – łącznie 16.500 euro. Powód za pośrednictwem S. W. nawiązał krótkotrwałą współpracę z włoskimi podmiotami w celu zakupu i przywiezienia do polski maszyn do produkcji peletu. S. W. dokonał przygotowania w/w projektu, powód podpisał umowę, S. W. przekazał środki finansowe na realizację celu. Powód nie wywiązał się z umowy z włoskimi kontrahentami i środki pieniężne na podstawie właściwych umów przepadły, a nadto powstały dodatkowe zobowiązania. Powód uchylił się od zrealizowania kontraktu. Powód nie wezwał pozwanego do dobrowolnego wykupu weksla i nie prowadził z nim rozmów mediacyjnych, zaś pozwany dowiedział się o wysokości roszczenia z treści pozwu. ( k. 13 – 15, 22a – 22b )

Powód P. M. w odpowiedzi na zarzuty wniósł o utrzymanie w mocy nakazu zapłaty i zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Podał, że w ramach wzajemnej współpracy, w stosunkowo zbliżonym okresie, pomiędzy stronami zawierane były umowy, których jednak pozwany nie realizował, doprowadzając tym samym powoda do niekorzystnego rozporządzenia swoim mieniem. W związku z jedną z niezrealizowanych przez pozwanego transakcji – umową sprzedaży ciągników, pozwany oskarżony został o popełnienie przestępstwa oszustwa. Sąd Rejonowy w Nowym Targu wydał wobec pozwanego J. W. wyrok skazujący ( sygn. akt IIK (...)) w ramach którego zobowiązał pozwanego do naprawienia szkody wyrządzonej powodowi poprzez zapłatę na jego rzecz kwoty 146.000zł., co odpowiadało wartości sprzedaży ciągników. W postępowaniu karnym, podobnie jak w niniejszym obrona pozwanego opiera się na całkowitym kwestionowaniu treści podpisanych dokumentów, sugerując jakoby dokumenty te miały zostać sfałszowane. Twierdzenia te są całkowicie nieprawdziwe. W toku postępowania przygotowawczego pozwany kwestionował podpisanie jakiejkolwiek umowy z powodem. Wskazał, że miał rzekomo podpisać jedynie jedną pustą kartę formatu A4, z której to następnie według pozwanego, powód miał stworzyć umowę sprzedaży ciągników. W toku procesu stanowisko to uległo zmianie twierdząc, że jedyne co podpisywał to nie jeden, lecz dwa blankiety pustych kartek, które następnie miały stać się umową sprzedaży ciągników oraz wekslem własnym będącym podstawą przedmiotowego powództwa. Pozwany twierdził, że dokumenty te miały zostać wypełnione bez jego zgody oraz wiedzy. Obecnie pozwany stoi na stanowisku, że jednak podpisał weksel własny, przy czym, rzekomo przez powoda miała zostać sfałszowana sama kwota zobowiązania. Jak wynika z twierdzeń pozwanego wystawiony przez pozwanego weksel miał rzekomo potwierdzić fakt pobrania od powoda kwoty 16.500 euro ( co stanowi ok. 70.000zł. a nie 80.000zł. ), która to kwota miała być przekazana następnie bratu pozwanego – S. W.. Weksel nie ma żadnego związku z kwotami, na które powołuje się pozwany. Wystawiony weksel jest wekslem własnym zupełnym, którego celem było zabezpieczenie zwrotu pożyczki w kwocie 780.000zł. udzielonej pozwanemu na zakup żwirowni z betoniarnią we W.. Pozostawała ona całkowicie bez związku z transakcjami prowadzonymi miedzy powodem a bratem pozwanego. Linia obrony pozwanego pozostaje także w sprzeczności z zeznaniami brata pozwanego S. W. ze sprawy IIK (...), w której zeznał, że „ brat był tylko pośrednikiem i raz wziął od niego 10.000zł. aby mu przekazał. Na ciągniki zostawił 5.000 euro, potem przesłał przez brata 4.000 euro i miał dopłacić 12.000 euro. Za pośrednictwem J. on przesłał ok. 30 tys. euro, wszystko szło przez brata J.. Pan M. miał pieniądze ze sobą we W. i sam płacił” Zeznania S. W. pomimo, że wewnętrznie sprzeczne co do ilości praz wysokości przekazywanych kwot przez powoda za pośrednictwem pozwanego, nie pokrywają się z obecnymi twierdzeniami pozwanego jakoby miały zostać mu przekazane pieniądze jedynie w kwocie 80.000zł. W dniu 30.11.2016r. pozwany podpisał oświadczenie w którym potwierdził łączną wysokość pożyczonych od powoda pieniędzy w kwocie 1.125.000zł., co potwierdza udzielenie pozwanemu objętej pozwem pożyczki i stanowi uznanie długu przez samego pozwanego. ( k. 68 – 71)

Na rozprawie w dniu 17.04.2019r. powód podał, że podpisywał kilka dokumentów in blanco, które wypływają w różnych postępowaniach. Przyznał, że przedmiotowy weksel został wypełniony do kwoty 80.000zł. Już pobieżna analiza treści weksla wskazuje, że cyfra 7 jakby została przerobiona z cyfry 2, ponadto zapis słowny kwoty 780 tys. został jakby wciśnięty w tekst. ( k. 130/2 )

Pismem z dnia 29.02.2019r. pozwany podniósł, że jeżeli przyjąć, że pomiędzy stronami doszło do transakcji o charakterze i celu gospodarczym, to weksel stanowi jedynie zabezpieczenie umowy, która winna być dla celów dowodowych spisana – art. 720 par 2 kc. Przedłożony weksel nie posiada załącznika w postaci umowy, a nadto weksel jej nie zastępuje. ( k. 136 – 137 )

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Powód P. M. prowadzi od 25 lat działalność gospodarczą – produkcję peletu. Otrzymał wysokie odszkodowanie za nieruchomości wywłaszczone pod budowę (...). Ponadto otrzymał wysokie odszkodowanie za wypadek.

W dacie 28.07.2016 roku dysponował na rachunku oszczędnościowym kwotą 2.940.000 zł.

( dowód: polecenie przelewu k. 134, zeznania powoda P. M. k. 145 – 146 00:34:49 – 01:27:51 )

P. M. poznał pozwanego J. W. i jego brata S. przed wakacjami 2016r. na giełdzie samochodowej w N., gdzie handlowano różnym sprzętem. S. W. poinformował P. M., iż przebywa we Włoszech, gdzie po atrakcyjnych cenach na licytacji kupuje różny sprzęt, który następnie sprzedaje w Polsce. Powód udał się do B., do miejsca zamieszkania pozwanego, gdzie na podwórku oraz w pomieszczeniach znajdował się różny sprzęt: samochody, sprzęt budowlany, meble, obrazy itp.

W wakacje 2016r. powód wraz z synem wyjechali do W. do S. W., gdyż powód zainteresowany był zakupem kolejnej linii do produkcji peletu. Na miejscu okazało się, że do zakupu jest cały zakład. P. M. podpisał umowę wstępną z właścicielem zakładu, porozumiał się odnośnie zakupu linii do produkcji peletu, której cena ostatecznie miała wynosić 80.000 euro, natomiast właściciel miał zastanowić się nad ceną sprzedaży zakładu. Przekazał właścicielowi zakładu kwotę 10.000 euro. W uzgodnieniu ze S. W., P. M. pozostawił mu kwotę 30.000 euro., którą ten sukcesywnie miał przekazywać właścicielowi zakładu, kontrolując czy ten faktycznie będzie dokonywał rozbiórki maszyny.

S. W. i P. M. nawiązali współpracę polegającą na tym, że P. M. transportował do W. do S. W. pelet, który ten sprzedawał na terenie W.. Łącznie przetransportowano trzy tiry. Za towar S. W. miał zapłacić P. M. 14.400 euro za transport, 4,500 euro przewoźnikowi, 1,5 euro za kurs. Na terenie Polski wszystkim zajmował się pozwany J. W.. On także sprzedawał na terenie Polski przywieziony z W. sprzęt.

Po powrocie z wakacji 2016r. P. M. zakupił od J. W. dwa ciągniku rolnicze firmy (...) za łączną kwotę 146.000zł. Spisano umowę. Dokumenty dot. ciągników miały być przesłane do miesiąca przez S. W.. P. M. miał odebrać ciągniki wraz z dokumentami.

( dowód: częściowo zeznania świadka S. W. k. 144 – 145 00:02:21 – 00:34:49, zeznania powoda P. M. k. 145 – 146 00:34:49 – 01:27:51 )

Przy dokonywaniu transakcji zakupu ciągników J. W. poinformował P. M., że we W. do zakupu jest za atrakcyjną cenę betoniarnia ze żwirownią na którą mają kupca za drugie tyle i czy nie byłyby w stanie im pożyczyć na krótki okres czasu, ok. miesiąca 185.000 euro, co wówczas stanowiło kwotę ok. 780.000zł. W tym czasie firma włoska wygrała przetarg na budowę (...), tunelu i miały tam powstać węzły betoniarskie.

W bliżej nieustalonym dniu września 2016 roku J. W. i P. M. zawarli umowę pożyczki kwoty 780.000 zł. Kwotę tą pozwany pożyczał na zakup żwirowni z betoniarnią we Włoszech. Twierdził, że przy współpracy z bratem S. W. szybko zwróci pożyczkę.

( dowód: zeznania powoda P. M. k. 145 – 146 00:34:49 – 01:27:51 )

Zabezpieczaniem tej umowy był weksel własny wystawiony przez J. W. płatny na rzecz powoda P. M. w dniu 30.11.2016 roku na wskazane konto bankowe w Banku (...) w N.. W wekslu wskazano kwotę 780.000 zł.

( dowód: weksel k. 5, 58, 106, zeznania powoda P. M. k. 145 – 146 00:34:49 – 01:27:51 )

Pozwany J. W. nie wydał powodowi P. M. ciągników z dokumentami. Gdy P. M. odwiedził J. W. w B. na nieruchomości nie było żadnego sprzętu. Wówczas J. W. poinformował, że brat ma problemy we W. za kradzione samochody i kazał mu wszystko wywieść. Odmówił udzielenia informacji gdzie przechowywane są ciągniki.

Strony spisały oświadczenie na łączną kwotę pożyczonych pieniędzy tj. 1.125.000zł., które J. W. przekazał swojemu bratu J..

( dowód: potwierdzenia wpłat k. 16 – 17, oświadczenie k. 92, zeznania powoda P. M. k. 145 – 146 00:34:49 – 01:27:51 )

P. M. nie odzyskał pożyczonych kwot. Nie odzyskał też wynagrodzenia za przesłany do W. za pośrednictwem S. W. pelet. Odrębne roszczenia ma do S. W. za przekazane mu osobiście kwoty na zakup maszyny i zakładu.

( dowód: częściowo zeznania świadka S. W. k. 144 – 145 00:02:21 – 00:34:49, zeznania powoda P. M. k. 145 – 146 00:34:49 – 01:27:51 )

Powód zawiadomił policję o popełnionym przestępstwie przez J. W..

Pozwany J. W. wyrokiem Sądu Rejonowego w Nowym Targu z dnia 14.12.2017r. IIK (...) został uznany winnym, tego, że w dniu 26.10.2016r. w B. województwa (...) działając w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, doprowadził P. M. do niekorzystnego rozporządzenia mieniem w wysokości 146.000zł. poprzez wprowadzenie w błąd odnośnie zamiaru i możliwości wywiązania się z umowy sprzedaży dwóch ciągników rolniczych marki F. i J. D. zawartej osobiście i skazany na karę 1 roku pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem na 2 letni okres próby. J. W. zobowiązano do naprawienia szkody w całości poprzez zapłatę na rzecz P. M. kwoty 146.000zł.

( dowód: notatka urzędowa k. 72 - 73, wyrok z dnia 14.12.2017r. IIK (...) SR w N. Targu k. 74 – 75, protokoły z rozpraw k. 76 - 91 )

Pozwany J. W. nie osiąga dochodu, opiekuje się starszą matką, nie posiada konta bankowego. Prowadzona w stosunku do niego egzekucja okazała się bezskuteczna.

( dowód: zeznania powoda P. M. k. 145 – 146 00:34:49 – 01:27:51 )

Pozwany J. W. złożył zawiadomienie o popełnieniu przestępstwa przez P. M. polegającego na sfałszowaniu weksla aby wynikała z niego kwota 780.000 zł. gdy na pierwotnym dokumencie widniała kwota 80.000zł.

Biegły Laboratorium Kryminalistycznego Komendy Wojewódzkiej w K. w opinii sporządzonej na potrzeby śledztwa prowadzonego przez Prokuraturę Rejonową K. K. ds. PR 2 Ds. (...)( II Kp (...)) o przestępstwo z art. 310 par 1 k.k. po przeprowadzaniu badań porównawczych potwierdził, że pod wekslem znajduje się podpis własnoręczny pozwanego J. W.. Tekst weksla w całości został nakreślony środkiem pisarskim o niebieskim kolorze tuszu na kartce A4 przez powoda P. M.. Stwierdził też, że brak jest podstaw do stwierdzenia, że całość zapisów stanowiących treść weksla została bądź nie została nakreślona w jednym akcie pisarskim. Wszystkie kwestionowane zapisy stanowiące treść weksla zostały wykonane jednym środkiem pisarskim.

Śledztwo w sprawie podrobienia w bliżej nieokreślonym dniu w okresie od 28.10.2016 do 24.01.2017 roku weksla własnego wystawowego przez pozwanego J. W. w dniu 28.10.2016 roku umorzono wobec stwierdzenia braku znamion czynu zabronionego. Podobnie umorzono śledztwo w sprawie doprowadzenia pozwanego do niekorzystnego rozporządzenia własnym mieniem w postaci 700.000 zł przez puszczenie w obieg przerobionego dokumentu weksla wobec stwierdzenia braku znamion czynu zabronionego.

Zażalenie pozwanego na powyższe postanowienie, nie zostało uwzględnione. Powyższe postanowienie utrzymano w mocy, zmieniając jedynie podstawę prawną umorzenia na brak danych dostatecznie uzasadniających podejrzenie popełnienia przestępstwa.

( dowód: w aktach sprawy PR 2 Ds. (...) ( II Kp (...): zawiadomienie k. 1, opinia Laboratorium Kryminalistycznego Komendy Wojewódzkiej w K. k. 87 – 104, postanowienie i umorzeniu śledztwa k. 116 – 117, zażalenie k. 123 -124, postanowienie k. 129 - 130)

Centralne Laboratorium Kryminalistyczne Policji w W. podkreśliło, że weksel był przechowywany w aktach dłużej niż 18 miesięcy, przez co nie kwalifikował się do badań szacowania wieku zapisów.

( dowód: pismo k. 159/2)

Powyższy stan faktyczny ustalono na podstawie dokumentów przedłożonych przez strony i zalegających w aktach związkowych, których treści nie kwestionowano.

Ustalając stan faktyczny sąd oparł się w całości na zeznaniach powoda P. M., które uznał za prawdziwe, logiczne, znajdujące potwierdzenie w zgromadzonych w sprawie dokumentach tj. w szczególności w wekslu i oświadczeniu podpisanych przez pozwanego J. W..

Świadek S. W. nie był dla sądu osobą wiarygodną. Jego zeznaniom sąd dał wiarę tyko w tej części w jakiej znajdują potwierdzenie w zeznaniach powoda. Podobnie należy ocenić zeznania pozwanego J. W..

Sąd zważył co następuje:

W niniejszej sprawie Sąd na wniosek powoda wydał w dniu 17.02.2017 roku nakaz zapłaty w postępowaniu nakazowym przeciwko pozwanemu jako zobowiązanemu z weksla, gdyż prawdziwość weksla i jego treść nie nasuwała wątpliwości (art. 485§2 k.p.c.). W przedmiotowej sprawie do czasu zakończenia postępowania w danej instancji zastosowanie znajdą przepisy w brzemieniu sprzed nowelizacji dokonanej ustawą z dnia 4 lipca 2019 r. (Dz.U.2019.1469) zmieniającej ustawę kodeks postępowania cywilnego z dniem 7 listopada 2019 r. (art. 11 ust 1 pkt 2 cyt ustawy nowelizującej).

Pozwany w ustawowym terminie zaskarżył nakaz zapłaty w całości, wnosząc o uchylenie nakazu zapłaty w całości i oddalenie powództwa w całości. Zgodnie z uchylonym art. 496 k.p.c. mającym zastosowanie w tej sprawie po przeprowadzeniu rozprawy sąd wydaje wyrok, w którym nakaz zapłaty w całości lub w części utrzymuje w mocy albo go uchyla i orzeka o żądaniu pozwu, bądź też postanowieniem uchyla nakaz zapłaty i pozew odrzuca lub postępowanie umarza.

Podstawą wydania nakazu zapłaty był weksel własny wystawiony przez pozwanego. Załączony do akt sprawy weksel spełniał wszystkie warunki z art. 101 i 102 w zw z art. 1 ustawy z dnia 28 kwietnia 1936 roku Prawo Wekslowe (Dz. U. z dnia 28 kwietnia 1936 roku nr 37, poz. 282), zawierając nazwę weksel w samym tekście dokumentu, polecenie bezwarunkowe zapłacenia oznaczonej sumy pieniężnej, nazwisko osoby, która ma zapłacić, oznaczenie miejsca i terminu płatności, nazwę osoby na której rzecz zapłata ma być dokonana, oznaczenie daty i miejsca wystawienia weksla, podpis wystawcy weksla. Weksel był zatem ważny w świetle w/w wymogów formalnych prawa wekslowego. Pozwany wystawił weksel własny celem zabezpieczenia umowy pożyczki zawartej przez strony na kwotę 780.000 zł.

Pozwany podniósł obiektywny zarzut dotyczący ważności weksla. Twierdził, że weksel został przez powoda sfałszowany. Podkreślał, że nie podpisał weksla na kwotę 780.000 zł, bo nigdy takiej kwoty od powoda nie otrzymał. Twierdził, że otrzymał od powoda tylko 80.000 zł, jednak środki te przeznaczył na interesy powadzone między powodem i jego bratem S. W.. Ciężar udowodnienia, że weksel własny nie został przez pozwanego podpisany, lub został podpisany jako zabezpieczenie innego zobowiązania i w innej kwocie niż wynika z weksla spoczywał na pozwanym zgodnie z art. 6 k.c. Tych twierdzeń pozwany jednak w żaden sposób nie udowodnił. Pozwany nie podważał, że pod spornym wekslem widnieje jego podpis. Natomiast jego zarzuty dotyczące tego, iż na wekslu powód do kwoty 80.000 zł dopisał cyfrę „7” oraz w późniejszym czasie dopisał kwotę słownie: ”siedemset osiemdziesiąt tysięcy”, które nie były umieszczone w pierwotnym tekście wekslu, nie zostały udowodnione. Pozwany wnioskował o przeprowadzenie dowodu z opinii Instytutu Ekspertyz Sądowych w K. lub Centralnego Laboratorium Kryminalistycznego Policji w W. na okoliczność, że kwestionowane przez niego fragmenty teksu na wekslu zostały dopisane później przez powoda. Instytut Ekspertyz Sądowych w K. podkreślił, że nie opracowuje ekspertyz, które prowadzą do określenia czasu naniesienia na dokument zapisów, w tym także poszczególnych fragmentów rękopisów (k. 149). Natomiast Centralne Laboratorium Kryminalistyczne Policji w W. podkreśliło, że weksel był przechowywany w aktach dłużej niż 18 miesięcy, przez co nie kwalifikował się do badań szacowania wieku zapisów (k. 159/2). Biegły Laboratorium Kryminalistycznego Komendy Wojewódzkiej w K. w opinii sporządzonej na potrzeby śledztwa prowadzonego przez Prokuraturę Rejonową K. Wschód w K. ds. PR 2 Ds. (...) ( II Kp (...)) o przestępstwo z art. 310 par 1 k.k. po przeprowadzaniu badań porównawczych potwierdził, że pod wekslem znajduje się podpis własnoręczny pozwanego J. W.. Tekst weksla w całości został nakreślony środkiem pisarskim o niebieskim kolorze tuszu na kartce A4 przez powoda P. M.. Stwierdził też, że brak jest podstaw do stwierdzenia, że całość zapisów stanowiących treść weksla została bądź nie została nakreślona w jednym akcie pisarskim. Wszystkie kwestionowane zapisy stanowiące treść weksla zostały wykonane jednym środkiem pisarskim. Śledztwo w sprawie podrobienia w bliżej nieokreślonym dniu w okresie od 28.10.2016 do 24.01.2017 roku weksla własnego wystawowego przez pozwanego J. W. w dniu 28.10.2016 roku umorzono wobec braku danych dostatecznie uzasadniających podejrzenie popełnienia przestępstwa. Podobnie umorzono śledztwo w sprawie doprowadzenia pozwanego do niekorzystnego rozrządzenia własnym mieniem w postaci 700.000 zł przez puszczenie w obieg przerobionego dokumentu weksla wobec braku danych dostatecznie uzasadniających podejrzenie popełnienia przestępstwa.

Pozwany nie zdołał zatem wykazać, że treść spornego weksla w szczególności ta dotycząca kwoty 780.000 zł była inna niż ta, która z niego wynika. Co więcej z uwagi na ujawnione w tej sprawie okoliczności poboczne współpracy handlowej stron, pozwany jawił się jako osoba szczególnie nierzetelna, skłonna do konfabulacji i kłamstw, która doprowadziła powoda m.in. w okresie października 2016 roku do niekorzystnego rozporządzenia mieniem w wysokości 146.000 zł przez wprowadzenie powoda w błąd odnośnie zamiaru i możliwości wywiązania się z umowy sprzedaży dwóch ciągników rolniczych. Za powyższe przestępstwo pozwany został skazany wyrokiem karnym. Pozwany razem z bratem zajmowali się mało przejrzystymi transakcjami handlowymi, skupowali wartościowe ruchomości we W., które sprzedawali z zyskiem w Polsce. Przedmioty te nie miały jednak do końca potwierdzonego pochodzenia. Ponadto do swoich transakcji pozwany z bratem S. szukali dobrze sytuowanych osób i tak natrafili na powoda. W ramach tej współpracy wykorzystali powoda finansowo, nie rozliczając się z nim co do kwoty ponad 1 mln zł. Okoliczności poboczne ujawnione w tej sprawie potwierdzały jedynie, że pozwany tylko na potrzeby tej sprawy podnosi, iż umowa pożyczki, którą zabezpieczał sporny weksel opiewała tylko na około 80.000 zł. Pozwany, podobnie zresztą jak jego brat S. W. byli dla Sądu całkowicie niewiarygodni. To powód w sposób spójny i rzeczowy przedstawił współpracę z nimi i kwestie konkretnych rozliczeń. Jego wersję Sąd uznał za bardziej przekonywującą i wiarygodną. Powód przedstawił dwa dokumenty uwiarygadniające jego twierdzenia tj. wydruk z rachunku bankowego, z którego wynika, że w dacie 28.07.2016 roku dysponował na rachunku oszczędnościowym kwotą 2.940.000 zł. Suma ta wielokrotnie przewyższała kwotę wynikającą z weksla. Powód dysponował zatem środkami finansowymi na udzielenie pożyczki pozwanemu w kwocie 780.000 zł. Ponadto przedłożył kopie oświadczenia J. W. z dnia 30.11.2016 roku (k. 92), w którym pozwany potwierdził posiadanie długu wobec powoda na 1.125.000 zł.

Pozwany podniósł również, że powód nie wezwał go do dobrowolnego wykupu weksla, a o roszczeniu dowiedział się z pozwu. Należy zaznaczyć, że zarówno wystawca weksla własnego, jak i podmiot poręczający za wystawcę odpowiadają na podstawie weksla, mimo że nie przedstawiono im weksla w terminie do zapłaty (por. uzasadnienie wyroku Sądu Najwyższego z dnia 10 lutego 2010 r. V CSK 288/09). Nie przedstawienie weksla do zapłaty nie powoduje wygaśnięcia zobowiązania wekslowego wystawcy i poręczycieli (teza i uzasadnienie wyroku SN z dnia 6 czerwca 2002 r. I CKN 738/00, Prawo Bankowe 2003, nr 11, s. 40; wcześniej wyroki SN z dnia 21 października 1998 r. II CKN 10/98, OSNC 1999, nr 5, poz. 93 oraz z dnia 8 grudnia 1998 r. I CKN 914/97). Wspiera takie rozumowanie doktryna, w której słusznie się uważa, że odpowiedzialność dłużnika wekslowego nie zależy od zachowania aktów staranności przez posiadacza weksla.

Zarzut pozwanego dotyczący udzielenia pożyczki na kwotę 80.000 zł a nie na kwotę 780.000 zł należało rozpoznać również w kontekście zarzutu subiektywnego ze stosunku podstawowego wynikającego z prawa cywilnego. W tym miejscu należy jedynie dodać, że nie było między stronami sporu, że umowę pożyczki zawarto w formie ustnej. Zgodnie z ugruntowanym orzecznictwem weksel gwarancyjny nie jest wekslem abstrakcyjnym lecz wekslem gwarantującym wykonanie zobowiązania, a więc "kauzalnym". Jakkolwiek odpowiedzialność dłużników wekslowych cechuje się znacznym obostrzeniem, albowiem weksel ma charakter dokumentu ściśle formalnego, a wierzytelności wekslowe mają charakter abstrakcyjny, w związku z czym obrona dłużnika wekslowego jest ograniczona, to jednak granice tej obrony wyznaczone są art. 17 ustawy z 1936 r. - Prawo wekslowe. Stosownie do tego przepisu w zasadzie wyłączone są zarzuty oparte na osobistych stosunkach dłużnika wekslowego z wystawcą i poprzednimi posiadaczami weksla. W sytuacji zatem, w której weksel nie został puszczony w obieg obrona dłużnika jest szersza i zbliżona do obrony na zasadach ogólnych - por. wyrok z dnia 21 maja 2019 r. Sądu Apelacyjnego w Krakowie I ACa 971/18.

Zgodnie z art. 720 § 1 kc przez umowę pożyczki dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy albo tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej. Trzeba też podkreślić, że przepis art. 720 § 2 k.c. wymaga – przy określonej wartości pożyczki – stwierdzenia umowy pismem dla celów dowodowych. Ustawodawca posłużył się określeniem „stwierdzenie pismem”, a nie zawarcie umowy w formie pisemnej. Powyższe wskazuje, że chodzi o istnienie pisma stwierdzającego, że umowa została zawarta. Sama umowa może być więc zawarta w formie dowolnej, nawet ustnie, fakt jej zawarcia powinien być natomiast potwierdzony pismem.

W ocenie Sądu wbrew zastrzeżeniom pozwanego fakt zawarcia czynności prawnej - ustnej pożyczki na kwotę 780.000 zł został uprawdopodobniony na piśmie. Sąd miał na uwadze treść art. 720 § 2 k.c. w świetle którego, niezachowanie formy pisemnej dla umowy pożyczki, której wartość przenosi pięćset złotych skutkuje ograniczeniami dowodowymi z art. 74 § 1 k.c. Zawarcie spornej umowy pożyczki zdaniem Sądu zostało jednak uprawdopodobnione samym dokumentem weksla oraz oświadczeniem pozwanego z dnia 30.11.2016 roku, iż pożyczył od powoda łącznie 1.125.000 zł, jak też wyciągiem z rachunku bankowego na dzień 28.07.2016 roku - k. 134, co w ocenie Sądu stanowi tzw. początek dowodu na piśmie, tj. fakt dokonania czynności prawnej został uprawdopodobniony za pomocą pisma. Początkiem dowodu na piśmie, czyli dokumentem wykazującym, iż czynność została dokonana, może być każdy dokument, którego treść bezpośrednio lub pośrednio wskazuje na fakt dokonania czynności. Nie jest konieczne, aby pismo to pochodziło od strony, przeciwko której taki dowód będzie prowadzony, ani też aby było podpisane przez jedną ze stron. Może to być dokument prywatny albo urzędowy, wystarczy list, dowód wpłaty, wycinek prasowy, wydruk komputerowy, telefaksowy, telegram art. (wyr. SN z dnia 29 września 2004 r., II CK 527/03, Lex nr 174143). Tut. Sąd podziela poglądy i doktryny i orzecznictwa, że pismo o którym mowa w art. 74 § 2 k.c. ma stwarzać podstawy do przypuszczeń, że czynność nastąpiła, a fakt jej podjęcia ma być dopiero udowodniony zeznaniami świadków i stron. Do uprawdopodobnienia faktu dokonania czynności prawnej posłużyć może jakikolwiek i sporządzony przez kogokolwiek pisemny dokument, którego treść uzasadnia prawdopodobieństwo zaistnienia czynności prawnej, choć faktu takiego on nie stwierdza. W/w dokumenty Sąd uznał zatem za taki dokument w rozumieniu art. 74 k.c., który otwiera drogę do kontynuowania postępowania dowodowego. Same okoliczności zwarcia ustnej umowy pożyczki, wysokość kwoty pożyczki Sąd ustalił w oparciu o wiarygodne zeznania powoda. Powód udowodnił przede wszystkim, że współpracował z pozwanym i posiadał środki na udzielenie tak wysokiej pożyczki.

W tych okolicznościach żądanie pozwu wynikające z zobowiązania wekslowego jak też podstawowego zasługiwało na uwzględnienie, dlatego utrzymano w mocy nakaz zapłaty w całości.

Orzeczenie o odsetkach ustawowych za opóźnienie od dnia 1.12.2016 roku w nakazie zapłaty wynikało z art. 48 pkt 2 ustawy prawo wekslowe, który stanowi, że posiadacz wekslu może żądać od zobowiązanego zwrotnie: przy wekslach, wystawionych i płatnych w Polsce, odsetek ustawowych za opóźnienie od dnia płatności. Dzień płatności na wekslu określono jako 30.11.2016 roku, data początkowa naliczania odsetek ustawowych za opóźnienie od dnia 1.12.2016 roku był prawidłowa.

Wobec orzeczenia o kosztach postępowania w nakazie zapłaty na podstawie par 3 ust 1 pkt 7 ROZPORZĄDZENIA MINISTRA SPRAWIEDLIWOŚCI z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz.U.2015.1800 z dnia 2015.11.05) oraz rozpoznania sprawy w trybie zwykłym do zasądzenia od pozwanego na rzecz powoda z tytułu kosztów zastępstwa prawnego pozostała kwota 3600 zł wynikająca z par 2 ust 1 pkt 7 cyt. rozporządzenia.

SSO Monika Świerad