Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 15 września 2022 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. po rozpatrzeniu wniosku S. M. z dnia 12 września 2022 roku przeliczył mu emeryturę od dnia 1 września 2022 roku, tj. od miesiąca w którym zgłoszono wniosek.

W uzasadnieniu wskazano, że emeryturę zwiększa się o kwotę wynikającą z podzielenia składek zewidencjonowanych na koncie po dniu ponownego ustalenia wysokości emerytury do końca miesiąca poprzedzającego miesiąc zgłoszenia wniosku o ponowne ustalenie wysokości emerytury, z uwzględnieniem ich waloryzacji, przez średnie dalsze trwanie życia ustalone dla wieku ubezpieczonego w dniu złożenia tego wniosku, tj. w dniu 12-09-2022 r.

- kwota składek zewidencjonowanych na koncie z uwzględnieniem waloryzacji wynosi 1371,11 zł

- średnie dalsze trwanie życia wynosi 153,70 m-cy

Po przeliczeniu wysokość emerytury wynosi: 744,11 zł.

Od 01-11-2022 obliczona emerytura brutto wynosi 744,11 zł.

Wysokość świadczenia do wypłaty wynosi miesięcznie 677,14 zł.

(decyzja – k. 55-56 verte plik II załączonych do sprawy akt organu rentowego)

Odwołanie od w/w decyzji wniósł S. M. wnosząc o jej uchylenie i ponowne przeliczenie przysługującego mu świadczenia emerytalnego. Ubezpieczony zakwestionował prawidłowość zastosowania w stosunku do niego tablic trwania życia, na podstawie których ustala się średnie dalsze trwanie życia wskazując, że przyjęcie w/w wskaźnika godzi w jego interes jako ubezpieczonego i nie stanowi w pełni obiektywnego kryterium wyliczenia należności emerytalnych.

(odwołanie – k. 3-5)

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie. ZUS wskazał, że ubezpieczony w dniu złożenia wniosku o przeliczenie emerytury tj. 12.09.2022 r. jako urodzony (...) osiągnął wiek 70 lat, 7 miesięcy i 28 dni. Patrząc przez pryzmat powyższego wieku ubezpieczonego i analizując Komunikat Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego z dnia 28 marca 2022 r. w sprawie tablicy średniego dalszego trwania życia kobiet i mężczyzn to organ rentowy prawidłowo przyjął przy przeliczaniu emerytury, że w dniu złożenia wniosku o przeliczenie tj. 12.09.2022 r. – średnie dalsze trwanie życia wyniosło 153,70 miesięcy.

(odpowiedź na odwołanie – k. 7-8)

Na rozprawie w dniu 8 marca 2023 roku wnioskodawca poparł odwołanie oświadczając, że podtrzymuje dotychczasowe zastrzeżenia dotyczące średniego dalszego trwania życia, zaś pełnomocnik ZUS wniósł o oddalenie odwołania.

(końcowe stanowiska stron – rozprawa z dnia 8 marca 2023 roku 00:00:44 – 00:10:04 – płyta CD – k. 29)

Sąd Okręgowy w Łodzi ustalił następujący stan faktyczny:

S. M. urodził się w dniu (...). W dniu złożenia wniosku o przeliczenie emerytury tj. 12.09.2022 roku ubezpieczony osiągnął wiek – 70 lat, 7 miesięcy, 28 dni.

(okoliczność bezsporna)

Decyzją z dnia 5 kwietnia 2019 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. przyznał skarżącemu emeryturę w trybie art. 24 ustawy emerytalnej od dnia 1 marca 2019 roku, tj. od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek.

Podstawę obliczenia emerytury stanowi kwota składek na ubezpieczenie emerytalne, z uwzględnieniem ich waloryzacji, zewidencjonowanych na koncie do końca miesiąca poprzedzającego miesiąc, od którego przysługuje wypłata emerytury, kwota zwaloryzowanego kapitału początkowego oraz kwota środków zewidencjonowanych na subkoncie, z uwzględnieniem ich waloryzacji.

Emerytura stanowi równowartość kwoty będącej wynikiem podzielenia podstawy obliczenia emerytury przez średnie dalsze trwanie życia, dla osób w wieku równym wiekowi przejścia na emeryturę.

-

kwota składek zewidencjonowanych na koncie z uwzględnieniem waloryzacji wynosi 13307,04 zł

-

kwota zwaloryzowanego kapitału początkowego wynosi 103939,04 zł

-

kwota środków zewidencjonowanych na subkoncie z uwzględnieniem ich waloryzacji, wynosi 8058,13 zł

-

średnie dalsze trwanie życia wynosi 198,80 m-cy

-

wyliczona kwota emerytury wynosi 630,30 zł

Wysokość emerytury została obliczona zgodnie z zasadami określonymi w art. 26c ustawy emerytalnej:

( (...),04 + (...),04 + (...),13) / 198,80 = 630,30 zł

Emerytura nie podlegała podwyższeniu do kwoty najniższej emerytury, ponieważ nie został udokumentowany okres składkowy i nieskładkowy, wynoszący łącznie co najmniej 25 lat.

Od 01-05-2019 obliczona emerytura brutto wynosi 630,30 zł.

Wysokość świadczenia do wypłaty wynosi miesięcznie 555,57 zł.

(decyzja – k. 17-18 verte plik I załączonych do sprawy akt organu rentowego)

W dniu 12 września 2022 roku skarżący złożył wniosek o ponowne obliczenie świadczenia emerytalno – rentowego.

(wniosek – k. 53-54 plik II załączonych do sprawy akt organu rentowego)

Zaskarżoną decyzją z dnia 15 września 2022 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. po rozpatrzeniu wniosku S. M. z dnia 12 września 2022 roku przeliczył mu emeryturę od dnia 1 września 2022 roku, tj. od miesiąca w którym zgłoszono wniosek.

W uzasadnieniu wskazano, że emeryturę zwiększa się o kwotę wynikającą z podzielenia składek zewidencjonowanych na koncie po dniu ponownego ustalenia wysokości emerytury do końca miesiąca poprzedzającego miesiąc zgłoszenia wniosku o ponowne ustalenie wysokości emerytury, z uwzględnieniem ich waloryzacji, przez średnie dalsze trwanie życia ustalone dla wieku ubezpieczonego w dniu złożenia tego wniosku, tj. w dniu 12-09-2022 r.

- kwota składek zewidencjonowanych na koncie z uwzględnieniem waloryzacji wynosi 1371,11 zł

- średnie dalsze trwanie życia wynosi 153,70 m-cy

Po przeliczeniu wysokość emerytury wynosi: 744,11 zł.

Od 01-11-2022 obliczona emerytura brutto wynosi 744,11 zł.

Wysokość świadczenia do wypłaty wynosi miesięcznie 677,14 zł.

(decyzja – k. 55-56 verte plik II załączonych do sprawy akt organu rentowego)

Od 1 kwietnia 2022 r. do dnia 31 marca 2023 r. obowiązywała tablica średniego dalszego trwania życia kobiet i mężczyzn ogłoszona w drodze Komunikatu Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego z 28 marca 2022 r. (M. P. z 2022 r. poz. 372), zgodnie z którą średnie dalsze trwanie życia mężczyzn, którzy ukończyli 70 lat wynosi 153,70 miesięcy.

( okoliczność znana Sądowi z urzędu, komunikat – k. 10-10 verte)

Powyższy stan faktyczny został odtworzony na podstawie niekwestionowanych dokumentów zalegających w aktach ZUS-owskich, przy czym okoliczności faktyczne nie są sporne, albowiem spór dotyczy wyłącznie oceny prawnej żądania skarżącego.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołanie nie zasługuje na uwzględnienie.

Zgodnie z art. 116 ust. 1 ustawy z 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z FUS (Dz.U. z 2022 r. poz. 504) postępowanie w sprawach świadczeń wszczyna się na podstawie wniosku zainteresowanego, chyba że ustawa stanowi inaczej.

Spór w przedmiotowej sprawie sprowadza się wyłącznie do tego, czy w zaskarżonej decyzji z dnia 15 września 2022 r. pozwany prawidłowo przeliczył emeryturę odwołującego w zakresie przyjętego wskaźnika średniego dalszego trwania życia.

Sąd zważył, że emerytura, ustalana według zreformowanych zasad dla ubezpieczonych urodzonych po dniu 31 grudnia 1948 r., stanowi równowartość kwoty będącej wynikiem podzielenia podstawy obliczenia emerytury, ustalonej w sposób określony w art. 25 Ustawy, przez średnie dalsze trwanie życia dla osób w wieku równym wiekowi, w jakim ubezpieczony przechodzi na emeryturę z uwzględnieniem ust. 5 i art. 183 (art. 26 ust. 1 ustawy emerytalnej).

Kwestia nabycia prawa do emerytury przez osoby urodzone po dniu 31 grudnia 1948 r. jest uregulowana w przepisie art. 24 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U. z 2022 r., poz. 504 ze zm.). Zgodnie z ust. 1 tego przepisu ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku emerytalnego, wynoszącego co najmniej 60 lat dla kobiet i co najmniej 65 lat dla mężczyzn, z zastrzeżeniem art. 46, 47, 50, 50a i 50e i 184.

Obliczenie emerytury dla osób urodzonych po 31 grudnia 1948 r. odbywa się na zasadach określonych w art. 25-26c ustawy o emeryturach i rentach z FUS.

Zgodnie z art. 25 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z FUS podstawę obliczenia emerytury, o której mowa w art. 24, stanowi kwota składek na ubezpieczenie emerytalne, z uwzględnieniem waloryzacji składek zewidencjonowanych na koncie ubezpieczonego do końca miesiąca poprzedzającego miesiąc, od którego przysługuje wypłata emerytury, oraz zwaloryzowanego kapitału początkowego określonego w art. 173-175, oraz kwot środków zewidencjonowanych na subkoncie, o którym mowa w art. 40a ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, z zastrzeżeniem ust. 1a i 1b oraz art. 185.

Zgodnie z art. 26 ustawy emerytalnej, średnie dalsze trwanie życia ustala się dla osób w wieku równym wiekowi przejścia na emeryturę danego ubezpieczonego. Wiek ubezpieczonego w dniu przejścia na emeryturę wyraża się w ukończonych latach i miesiącach. Średnie dalsze trwanie życia ustala się wspólnie dla mężczyzn i kobiet oraz wyraża się w miesiącach. Prezes Głównego Urzędu Statystycznego ogłasza w formie komunikatu w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej "Monitor Polski" corocznie w terminie do dnia 31 marca tablice trwania życia, z uwzględnieniem ust. 3, dla wieku ubezpieczonych określonego w myśl ust. 2. Ogłoszone w ten sposób tablice średniego dalszego trwania życia kobiet i mężczyzn są podstawą przyznawania emerytur na wnioski zgłoszone od dnia 1 kwietnia do dnia 31 marca następnego roku kalendarzowego, z uwzględnieniem ust. 6.

Tym samym odnosząc się do zarzutu odwołującego należy zaakcentować, że nie ma w tym zakresie jakiejkolwiek uznaniowości, ani tym bardziej dowolności po stronie organu emerytalnego, który nie dokonuje żadnych wyliczeń w tym przedmiocie.

Z przepisu tego wynika, że średnie dalsze trwanie życia co do zasady powinno być ustalane wg tablic obowiązujących w dniu przejścia na emeryturę dla wieku równego wiekowi przejścia na emeryturę. Tylko jeżeli jest to korzystniejsze dla ubezpieczonego, zgodnie z art. 26 ust 6 ustawy, który wszedł w życie z dniem 1 października 2017r., do ustalenia wysokości emerytury zgodnie z ust. 1 art. 26 ustawy stosuje się tablice trwania życia obowiązujące w dniu, w którym ubezpieczony osiągnął wiek emerytalny wynoszący 60 lat dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn.

Nadal jednak średnie dalsze trwanie życia ustala się dla wieku ubezpieczonego w dacie przejścia na emeryturę.

Zarzuty skarżącego nie zasługują na uwzględnienie. Średnia dalszego trwania życia to wielkość statystyczna, wyliczana przez Główny Urząd Statystyczny i uwzględnia maksymalny czas trwania generacji, liczbę osób dożywających określonego wieku. Średnia ta obliczana dla całej populacji, dla obu płci (wyrażana w miesiącach), ogłaszana jest przez Prezesa GUS w Dzienniku Urzędowym RP do 31 marca następnego roku kalendarzowego (art. 26 ust. 5), stanowiąc podstawę przyznawania emerytur na podstawie wniosków składanych od 1 kwietnia do 31 marca następnego roku. Średnie dalsze trwanie życia jak już nadmieniono to bowiem wielkość statystyczna, która określa przeciętny okres, jaki zazwyczaj, statystycznie upływa od ustalenia prawa do emerytury do dnia śmierci ubezpieczonego. W gruncie rzeczy chodzi o ustalenie przewidywanego okresu pobierania przez daną osobę emerytury i – tym samym – równomiernego rozłożenia zgromadzonych składek i ewentualnie kapitału początkowego w ramach tego okresu.

S. M. urodził się w dniu (...). Odwołujący złożył wniosek o emeryturę w dniu 4.03.2019 r. Jeżeli obliczenie wysokości emerytury następuje na datę złożenia wniosku o wypłatę emerytury, to do ustalenia wysokości tego świadczenia mają zastosowanie tablice średniego dalszego trwania życia obowiązujące na datę złożenia takiego wniosku. We wniosku z dnia 12.09.2022 r. odwołujący wniósł o ponowne obliczenie świadczenia emerytalnego. W dniu złożenia owego wniosku o przeliczenie emerytury ubezpieczony osiągnął wiek – 70 lat, 7 miesięcy, 28 dni. W tej dacie obowiązywała od 1 kwietnia 2022 r. do dnia 31 marca 2023 r. tablica średniego trwania życia ogłoszona w Komunikacie Prezesa GUS z dnia 28 marca 2022 r. (M. P. z 2022 r. poz. 372). Średnie dalsze trwanie życia dla osób w wieku 70 lat określone w tablicy stanowiącej załącznik do w/w komunikatu wynosiło 153,70 miesięcy - i taki też wskaźnik organ emerytalny prawidłowo przyjął w zaskarżonej decyzji do przeliczenia emerytury wnioskodawcy od 1 września 2022 r.

Mając na względzie wskazane okoliczności Sąd Okręgowy, na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c., oddalił odwołanie jako niezasadne.