Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 31 maja 2022 r.

Sąd Rejonowy dla Warszawy Pragi - Południe w Warszawie VI Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: Sędzia Małgorzata Kryńska – Mozolewska

po rozpoznaniu w dniu 31 maja 2022 r. w Warszawie na posiedzeniu niejawnym w trybie art. 15zzs ² ustawy z dnia 2 marca 2020 roku o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (Dz. U. z 2020r., poz. 374, ze zm.)

sprawy z powództwa M. K.

przeciwko (...) Sp. z o.o. z siedzibą w W.

o zapłatę kary umownej, odsetki skapitalizowane

orzeka:

I.  zasądza od pozwanego (...) Sp. z o.o. z siedzibą w W. na rzecz powoda M. K. kwoty:

1.  5.000,00 zł (pięć tysięcy złotych 00/100) wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 4 lutego 2021 roku do dnia zapłaty tytułem kary umownej;

2.  144,99 zł (sto czterdzieści cztery złote 99/100) wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 4 lutego 2021 roku do dnia zapłaty tytułem skapitalizowanych odsetek od kwoty 5.000,00 zł za okres od dnia 31 lipca 2020 roku do 4 lutego 2021 roku;

II.  zasądza od pozwanego (...) Sp. z o.o. z siedzibą w W. na rzecz powoda M. K. kwotę 1.350,00 zł (jeden tysiąc trzysta pięćdziesiąt złotych 00/100) tytułem kosztów procesu;

III.  nakazuje pobrać od pozwanego (...) Sp. z o.o. z siedzibą w W. na rzecz Skarbu Państwa – kasy Sądu Rejonowego dla Warszawy Pragi – Południe w Warszawie kwotę 400,00 zł (czterysta złotych 00/100) tytułem kosztów sądowych.

Sygn. akt VI P 52/21

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 4 lutego 2021 roku (data nadania w UP) M. K. wniósł o zasądzenie od (...) Sp. z o.o. z siedzibą w W. kwoty 5.000 zł tytułem kary z umowy przedwstępnej z dnia 30 czerwca 2020 roku oraz 144,99 zł tytułem skapitalizowanych odsetek za czas opóźnienia z tytułu niewykonania umowy przedwstępnej z dnia 30 czerwca 2020 roku tj. od dnia 31 lipca 2020 roku do dnia wniesienia pozwu w dniu 4 lutego 2021 roku. Jednocześnie wniósł o zasądzenie odsetek ustawowych za opóźnienie od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty.

W uzasadnieniu powód argumentował, że pracodawca nie zawarł z nim umowy o pracę do dnia 15 lipca 2020 roku, mimo tego, że powód został dopuszczony do pracy już od 13 lipca 2020 roku. Nie zawarcie umowy o pracę miało miejsce z przyczyn leżących tylko i wyłącznie po stronie pozwanego. Spowodowało to, że powód utracił źródło stałego zarobku, a także musiał poświęcić kolejne środki na poszukiwanie pracy.

(pozew – k. 1-6)

W odpowiedzi na pozew, pozwana spółka wniosła o oddalenie powództwa i zasądzenie kosztów procesu.

W uzasadnieniu swojego stanowiska argumentowała, że powodowi przedstawiono dokumenty do wypełniania, które miał przedłożyć pracodawcy. Powód nie uczynił tego, wobec czego uniemożliwił pozwanemu podpisanie z nim umowy o pracę. Pozwana spółka podnosiła także, że umowa o pracę była nieważna, ponieważ nie zawierała wszystkich niezbędnych elementów umowy przyrzeczonej, niedopuszczalne było zawarcie kary umownej w umowie przedwstępnej. Niezależnie od tego pozwana przez dopuszczanie powoda do pracy zawarła z nim umowę o pracę ustnie, a nie w formie pisemnej. Pozwany miał zamiar zawrzeć umowę o pracę, a nie zawarł jej tylko z winy powoda.

(opowiedz na pozew – k. 35-39)

Sąd ustalił, co następuje:

W dniu 30 czerwca 2020 roku powód i pozwana spółka zawarli umowę przedwstępną. W § 1 wskazano, że pozwana zobowiązuje się do zatrudnienia powoda na podstawie umowy o pracę od 13 lipca 2020 roku na okres próbny 3 miesięcy, a powód zobowiązuje się do podjęcia pracy u pracodawcy w uzgodnionym przez siebie terminie, lecz nie później niż dnia 13 lipca 2020 roku. W § 2 wskazano, że pozwana zobowiązuje się zatrudnić powoda na stanowisku mistrza warsztatu i wypłacić mu wynagrodzenie w wysokości 2.500 zł netto oraz premię, a powód akceptuje wynagrodzenie zaproponowane przez pracodawcę. W § 3 wskazano, że w przypadku niewykonania umowy przez pracodawcę z przyczyn niedających się przewidzieć w dniu zawarcia umowy innych niż określona w § 1 powód otrzyma kwotę 5000 zł, a w przypadku niewykonania umowy przez powoda, pozwana otrzyma od powoda kwotę 5000 zł. W § 4 ustalono, że strony tej umowy zobowiązują się do zawarcia umowy przyrzeczonej do dnia 15 lipca 2020 roku. W sprawach nieuregulowanych niniejszą umową mają zastosowanie za pośrednictwem art. 300 k.p. przepisy Kodeksu cywilnego, a w szczególności art. 389 – 390.

Przy podpisywaniu umowy przedwstępnej poinformowano powoda ustnie, że będzie pracował w godzinach od 8 do 16.

(umowa przedwstępna – k. 22, zeznania powoda M. K. – k. 90-91)

W dniu 13 lipca 2020 roku powód stawił się do pracy. Został dopuszczony do wykonywania pracy bez szkolenia BHP. Tego dnia powód przystąpił do pracy w warsztacie, otrzymał swoje biurko i komputer po poprzednim pracowniku. Powód pracował od 13 do 15 lipca 2020 roku w godzinach od 8.00 do 16.00. Do 15 lipca 2020 roku nie zaproponowano powodowi podpisania z nim umowy o pracę, chociaż powód każdego dnia rozmawiał o tym z A. L.. W dniu 15 lipca 2020 roku, wręczono powodowi skierowanie na badania lekarskie z którym miał się zapoznać, wypełnić i podpisać. Powód po otrzymaniu pod koniec dnia 15 lipca 2020 roku dokumentów, nie wypełnił ich i nie dostarczył pracodawcy. Tego dnia spytał kierownika czy otrzyma umowę o pracę, bo zbliża się termin jej zawarcia, ale nie otrzymał potwierdzenia.

W dniu 16 lipca 2020 roku powód spotkał się z prezesem pozwanej i A. L.. I wobec nie otrzymania umowy o pracę do końca dnia pracy podziękował za trzy dni pracy i oświadczył prezesowi spółki, że następnego dnia nie stawi się w pracy.

( zeznania świadka K. K. – k. 66; zeznania powoda M. K. – k. 90-91)

W pozwanej spółce istniała praktyka, że przed zawarciem z pracownikiem umowy o pracę, kadrowa wręczała przyszłemu pracownikowi pakiet dokumentów do wypełnienia oraz skierowanie na badania lekarskie które pracownik miał wykonać. Bez zwrócenia wypełnionych dokumentów przez pracownika i wykonanych badań nie zawierano umowy o pracę.

(zeznania świadka K. K. – k. 66; zeznania powoda M. K. – k. 90-91)

W momencie zwierania umowy przedwstępnej powód pozostawał bez zatrudnienia, zakończył już pracę w (...). Prowadzi gospodarstwo domowe z żoną i czwórką dzieci. Żona nie pracuje, jedynym źródłem utrzymania są zarobki powoda.

( zeznania powoda M. K. – k. 90-91)

W dniu 16 lipca 2020 roku powód złożył pozwanej oświadczenie, że w związku z nie zawarciem umowy o pracę nie stawi się 17 lipca 2020 roku Poinformował również, że oczekuje zapłaty kary umownej oraz wynagrodzenia z tytułu przepracowanych dni w okresie od 13 do 16 lipca 2020 roku.

(oświadczenie – k. 23)

W dniu 23 lipca 2020 roku powód z pozwanym zawarli umowę zlecenia nr (...) na okres od 13 lipca 2020 roku do 16 lipca 2020 roku w zakresie prac nadzorowania serwisu. Wskazano, że powodowi jest należne wynagrodzenie 805,76 zł.

Umowa została zawarta na ustną prośbę powoda.

(umowa zlecenie – k. 50)

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie dokumentów z akt sprawy przedłożonych przez obie strony. W zakresie nagrania rozmowy z dnia 16 lipca 2020 roku Sąd oparł się na niej w takim zakresie w jakim potwierdziła, że tego dnia podobnie jak wcześniej powód pytał kierownika A. L. o umowę o pracę. W zakresie zeznań świadka K. K. i powoda M. K. Sąd dał im wiarę w całości. Przede wszystkim wiarygodne było to, że powodowi dokumenty, które miał wypełnić zostały przedstawione dopiero na koniec dnia 15 lipca 2020 roku. Odnośnie zeznań świadka A. L. Sąd dał im wiarę w zakresie, w jakim twierdził, że dokumenty do wypełnienia i podpisania powód otrzymał w dniu 15 lipca 2020 roku, nie wcześniej. Sąd nie dał wiary świadkowi w zakresie w jakim zeznał, że powód zawierając umowę przedwstępną był jeszcze zatrudniony u poprzedniego pracodawcy. Powód temu zaprzeczył, a strona pozwana nie przedłożyła na tę okoliczność żadnego innego dowodu.

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo zasługiwało na uwzględnienie w całości.

Dopuszczalność zawierania umów przedwstępnych w zakresie przyrzeczenia zawarcia umowy o pracę, w trybie art. 389 § 1 k.c., w związku z art. 300 kp została przesądzona w orzecznictwie Sądu Najwyższego. (uchwała z dnia 21 czerwca 1972 r., sygn. Akt III PZP 13/72, OSNC 1972/11/201, opubl. Legalis numer 16326; wyrok Sądu Najwyższego - Izba Administracyjna, Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 10 września 1997 r. I PKN 243/97, opubl. Legalis numer 31541; wyrok Sądu Najwyższego - Izba Pracy, (...) i Spraw Publicznych z dnia 5 lipca 2011 r. I PK 2/11, Legalis Numer 361398; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 5 czerwca 2007 r. I PK 356/06, Legalis numer 103008). Sąd w pełni podziela przedstawioną tam argumentację.

Istotą umowy przedwstępnej o pracę jest, więc zobowiązanie się, przez strony, do nawiązania w przyszłości stosunku pracy na podstawie umowy o pracę.

Dla skutecznego zawarcia takiej umowy, kluczowe jest ustalenie, czy w umowie przedwstępnej określono istotne postanowienia umowy o pracę. Do tych elementów będzie należała kwestia wynagrodzenia, rodzaju pracy, jaka ma być wykonywana, okresu trwania umowy. Dodatkowo, określony powinien być termin, do kiedy umowa właściwa ma być zawarta. Wszystkie te warunki spełnione zostały w relacji pomiędzy powódką a pozwanym.

Zgodnie z treścią art. 22 § 1 k.p. przez nawiązanie stosunku pracy pracownik zobowiązuje się do wykonywania pracy określonego rodzaju na rzecz pracodawcy i pod jego kierownictwem, a pracodawca do zatrudnienia pracownika za wynagrodzeniem. Treścią umowy o pracę jest więc zobowiązanie się pracownika do wykonywania określonej pracy za wynagrodzeniem. Zgodnie z art. 29 § 1 k.p. Umowa o pracę określa strony umowy, rodzaj umowy, datę jej zawarcia oraz warunki pracy i płacy, w szczególności: rodzaj pracy, miejsce wykonywania pracy, wynagrodzenie za pracę odpowiadające rodzajowi pracy, ze wskazaniem składników wynagrodzenia, wymiar czasu pracy, termin rozpoczęcia pracy.

Strona pozwana podnosiła argument, że umowa przedwstępna jest nieważna, ponieważ nie zawiera wszystkich elementów umowy przyrzeczonej, która miała zostać zawarta. Jak wynika z ustaleń Sądu strony pisemnie uzgodniły, że do 15 lipca 2020 roku strony zawartą umowę o pracę na okres próbny za wynagrodzeniem 2.500 zł netto plus premię na stanowisku mistrza w pozwanej spółce w pełnym wymiarze czasu pracy. Wynika to z faktu, że powód już 13 lipca 2020 roku stawił się w wyznaczonym miejscu czyli w warsztacie pozwanej, a także pracował od godziny 8.00 do 16.00 . W ocenie sądu pozwana doskonale wiedziała na jakich warunkach powód będzie wykonywał pracę, a mianowicie jaka to będzie praca, w jakim wymiarze i za jaki wynagrodzeniem. Należy wskazać, że art. 29 § 1 k.p. nie wskazuje, że warunki umowy o pracę mają być określone pisemnie w całości. Powód wiedział jaką umowę ma zawrzeć z pozwanym. Umowa ta zawierała wszelkie niezbędne składowe stosunku pracy. Także argument o nieważności umowy przedwstępnej jest chybiony.

W kontekście powyższego spełnione zostały przesłanki ziszczenia się konieczności zapłaty kary umownej określonej w umowie w wypadku niezawarcia umowy przyrzeczonej do 15 lipca 2020 roku. Z zasady swobody umów wynika dopuszczalność zastrzeżenia przez strony przedwstępnej umowy o pracę dodatkowych postanowień umownych. Stanowią one wspomniane wcześniej accidentalia negotii tej umowy. Wyżej wymienione postanowienia stron tego typu mają wpływ na trwałość więzi pomiędzy stronami umowy przedwstępnej, służą również zabezpieczeniu jej wykonania. Jedną z najczęściej stosowanych klauzul dodatkowych jest zastrzeżenie w umowie przedwstępnej kary umownej, która pozwala na umowne określenie zakresu odszkodowania w przypadku uchylania się przez którąkolwiek ze stron od zawarcia umowy przyrzeczonej. W takiej sytuacji strona poszkodowana będzie zobowiązana do wykazania, iż druga strona uchyliła się od zawarcia umowy przyrzeczonej. Strona poszkodowana nie jest zatem zobowiązana do wykazywania szkody, co wynika z art. 484 § 1 k.c., gdyż jak wielokrotnie wskazywał Sąd Najwyższy, dla wierzyciela już samo niewykonanie zobowiązania stanowi szkodę. A zatem niewykonanie zobowiązania wynikającego z przedwstępnej umowy o pracę, jakim jest zawarcie umowy przyrzeczonej o pracę, skutkuje zaktualizowaniem się obowiązku zapłaty przedmiotowej kary. Ponadto dłużnik będzie zobowiązany do zapłaty kary umownej w sytuacji, gdy niewykonanie zobowiązania zostało przez niego zawinione. W realiach niniejszej sprawy zastrzeżenie w umowie zapłaty na rzecz powoda kary umownej w kwocie 5.000 zł w wyniku niezawarcia umowy o pracę z winy pozwanej było jak najbardziej możliwe.

Strona pozwana podnosiła w odpowiedzi na pozew, że w istocie zawarła z powodem umowę o pracę, w formie ustnej, a powód powinien oczekiwać jej potwierdzenia w formie pisemnej na podstawie art. 29 § 2 k.p. Z ustaleń Sądu poczynionych m.in. na podstawie nagrania wynika, że powód od 13 do 15 lipca 2020 roku nie pracował na podstawie umowy o pracę. Prosił pozwanego o zawarcie z nim umowy o pracę, kierując w tym zakresie zapytania do kierownika A. L.. Gdyby w istocie tak było, że pracował na podstawie umowy o pracę, jako umowy ustnej, to pracodawca nie miałby podstaw zawierać z nim umowę zlecenia na okres od 13 do 16 lipca 2020 roku, co uczynił. Pozwany mija się z prawdą, że powód ostatecznie odmówił zawarcia umowy o pracę i dążył do zawarcia umowy zlecenia. Zawarcie umowy zlecenia wynikało z niezawarcia z powodem umowy o pracę i zamiaru usankcjonowania stosunku prawnego łączącego strony w dniach kiedy powód świadczył pracę.

Powód wobec niezawarcia umowy o pracę (do dnia 15 lipca 2020 roku), od 16 lipca 2020 roku powiedział pozwanemu, źe nie chce już jej zawierać. Nie można zgodzić się z argumentacja pozwanego o nielojalności powoda, ponieważ powód i pozwany bezspornie wiedzieli do kiedy ma być zawarta umowa o pracę. W ocenie sądu po dniu 15 lipca 2020 roku zawarcie umowy o pracę przez powoda byłoby jego dobrą wolą. Nietrafny jest w ocenie sądu argument pozwanego, że powód żądając zapłaty kary umownej nadużył przysługującego mu prawa. W toku postępowania nie zostały przedstawione przez pozwanego jakiekolwiek argumenty stanowiące o tym, że powód swoim działaniem nie zamierzał zawrzeć umowy o pracę do 15 lipca 2020 roku.

Brak jest też podstaw do miarkowania kary umownej tak jak chciałaby strona pozwana. Nie zostały ujawnione jakiekolwiek okoliczności które stanowiłyby, że zastrzeżenie kwoty 5.000 zł jako kary umownej jest nieadekwatne. Całkowicie chybiona jest argumentacja pozwanego, że w przypadku wypowiedzenia umowy o pracę przez powoda ze skutkiem na dzień dzień 31 lipca 2020 roku powód otrzymałby wynagrodzenie w kwocie 1.416,67 zł za czas do zakończenia stosunku pracy. W ocenie sądu są to dwa odmienne tytuły z których powód może wywodzić swoje roszczenia. Nie ma znaczenia również fakt, że strony zawarły umowę zlecenia, ponieważ umowa przedwstępna nie zawiera zapisu, że kwota kary umownej podlega obniżeniu w przypadku nawiązania stosunku cywilnoprawnego. Stosunkiem zlecenia powód nie był zainteresowany zawierając umowę przedwstępną przed zawarciem umowy o pracę.

Następnie sąd zbadał, czy spełnione są przesłanki z § 3 umowy przedwstępnej, gdzie wskazano, że w przypadku niewykonania umowy przez pracodawcę z przyczyn niedających się przewidzieć w dniu zawarcia umowy innych niż określona w § 1 powód otrzyma kwotę 5000 zł, a w przypadku nie wykonania umowy przez powoda, pozwana otrzyma od powoda kwotę 5000 zł. W § 1 umowy określone było, że terminem, do którego ma zostać zawarta umowa o pracę jest 15 lipca 2020 roku. W ocenie sądu wyniki postępowania dowodowego wskazują, że nie zawarcie umowy o pracę nie wynikało z działania strony powodowej, ale strony pozwanej, która unikała zawarcia tejże. Jak wynika z nagrania przedłożonego do akt sprawy z dnia 16 lipca 2020 roku, kierownik A. L. zakomunikował powodowi, że umowa o pracę będzie gotowa w piątek (17 lipca 2020 roku). Tymczasem termin do zawarcia umowy o pracę przypadał na środę, czyli 15 lipca 2020 roku. W ocenie sądu niezawarcie umowy o pracę wynikało z niechęci jej zawarcia przez pozwanego, co wynika z faktu, że dopiero 15 lipca 2020 roku pozwany wręczył powodowi dokumenty, które ma on wypełnić. Z zeznań świadka K. K. wynika, że nawet gdyby powód wypełnił i dostarczył dokumenty do pracodawcy to umowa o pracę i tak nie zostałaby zawarta z powodem tego dnia. Dalej świadek zeznała, że umowa o pracę nie była przygotowana przez stronę pozwaną, a jedynie dokumenty do wypełnienia.

Oczywistym jest, że gdyby pozwana chciała rzeczywiście zawrzeć z powodem umowę o pracę powinna mu dostarczyć dokumenty w czasie, kiedy było to możliwe do wypełnienia, a nie przed końcem dnia pracy 15 lipca 2020 roku.

Wszelkie ustalenia w tej sprawie wskazują na to, że powód chciał zawrzeć umowę o pracę. Potwierdza to m.in. nagranie dołączone do pozwu. Nagranie pochodzi z 16 lipca 2020 r co potwierdzałoby – w ocenie sądu - że powód faktycznie jeszcze tego dnia przyszedł do pracy i dopytywał, kiedy zostanie z nim zawarta taka umowa. Gdy zorientował się, że umowa o pracę nie zostanie z nim podpisana, zrezygnował z jej dalszego wykonywania.

Chęć zawarcia umowy o pracę przez powoda motywowana była jego sytuacją rodzinną, ponieważ powód ma na utrzymaniu czwórkę dzieci, oraz niepracującą żonę. Poprzez pisemne zawarcie umowy o pracę chciał mieć gwarancję, że pozostanie w stosunku pracy. Co jest zrozumiałe z uwagi na jego sytuację rodzinną.

Reasumując Sąd stwierdził, że spełniły się przesłanki zobowiązującej pozwaną do zapłaty kary umownej na rzecz powoda w kwocie 5.000 zł. Pozwana spółka nie uiściła tej kwoty do zakończenia postępowania. W przedmiocie odsetek ustawowych za opóźnienie Sąd zasądził je od dnia wniesienia pozwu, czyli 4 lutego 2021 roku.

W przedmiocie skapitalizowanych odsetek ustawowych za opóźnienie Sąd miał na względzie, że zgodnie z art. 482 § 1 k.c. od zaległych odsetek można żądać odsetek za opóźnienie dopiero od chwili wytoczenia o nie powództwa, chyba, że po powstaniu zaległości strony zgodziły się na doliczenie zaległych odsetek do dłużnej sumy. Strona powodowa wskazała, że nalicza odsetki skapitalizowane od dnia 31 lipca 2020 roku do dnia wniesienia pozwu czyli 4 lutego 2021 roku - w kwocie 144,99 zł. Strona pozwana nie kwestionowała sposobu wyliczenia skapitalizowanych odsetek ustawowych za opóźnienie oraz samej dopuszczalności dochodzenia odsetek skapitalizowanych i odsetek od nich.

Mając na względzie powyższe Sąd orzekł jak w sentencji wyroku.

O kosztach procesu Sąd orzekł na podstawie art. 98 i 99 k.p.c. uznając, że strona powodowa wygrała w całości. Kwotę kosztów procesu Sąd zasądził na podstawie § 9 ust. 1 pkt 2 rozporządzenia z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie.

Na podstawie art. 113 ust 1 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych Sąd nakazał pobrać od pozwanej kwotę 400 zł tytułem opłaty od pozwu, której powód nie wniósł.

ZARZĄDZENIE

1.  (...)