Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 22 maja 2014 roku

Sąd Okręgowy w Kielcach IX Wydział Karny-Odwoławczy w składzie:

Przewodniczący: SSO Jan Klocek

Protokolant: st. sekr. sądowy Anna Misztal

przy udziale Prokuratora Prokuratury Okręgowej w Kielcach Jerzego Kraski

po rozpoznaniu w dniu 22 maja 2014 roku

sprawy M. Ż.

oskarżonego o przestępstwo z art. 178a § 2 kk w zw. z art. 244 kk w zw. z art. 11 § 2 kk i w zw. z art. 64 § 1 kk

na skutek apelacji wniesionej przez prokuratora

od wyroku Sądu Rejonowego w Ostrowcu Świętokrzyskim VII Zamiejscowy Wydział Karny z siedzibą w Opatowie

z dnia 17 grudnia 2013 roku sygn. akt VII K 652/13

I.  zmienia zaskarżony wyrok w pkt I.2. dotyczący wymiaru kary oskarżonemu za czyn określony w art. 87 § 1 kw w ten sposób, że w miejsce wymierzonej M. Ż. kary nagany wymierz na podstawie art. 87 § 1 kw w zw.
z art. 24 § 1 kw karę grzywny w rozmiarze 500 (pięćset) złotych;

II.  zwalnia M. Ż. od obowiązku ponoszenia kosztów sądowych za postępowanie odwoławcze.

IX Ka 462/14

UZASADNIENIE

Prokurator Prokuratury Rejonowej w Opatowie oskarżył M. Ż. o to, że w dniu 15 sierpnia 2013 roku w miejscowości Ł., gmina W., województwo (...) prowadził rower po drodze publicznej znajdując się w stanie nietrzeźwości ( I badanie 1,08 mg/l, II badanie 1,06 mg/l alkoholu w wydychany powietrzu), nie stosując się do orzeczonego wyrokiem Sądu Rejonowego w Ostrowcu Świętokrzyskim z siedzibą w Opatowie z dnia 9 września 2013 roku, sygnatura akt II K 121/12 zakazu prowadzenia rowerów na okres pięciu lat, przy czym czynu tego dopuścił się przed upływem pięciu lat od odbycia co najmniej piętnastu miesięcy kary pozbawienia wolności, którą odbył w okresie od 29 grudnia 2009 roku dnia 29 września 2010 roku, od dnia 22 grudnia 2011 roku do dnia 22 kwietnia 2012 roku i 22 kwietnia 2012 roku do dnia 22 czerwca 2012 roku za umyślne przestępstwo podobne, czym wyczerpał znamiona przestępstwa z art. 178 a § 2 kk w zw. z art. 244 kk w zw. z art. 11 § 2 kk i w zw. z art. 64 § 1 kk.

Wyrokiem z dnia 17 grudnia 2013 roku Sąd Rejonowy w Ostrowcu Świętokrzyskim VII Zamiejscowy Wydział Karny z siedzibą w Opatowie w ramach zarzucanego czynu uznał M. Ż. za winnego tego, że:

1.  w dniu 15 sierpnia 2013 roku w miejscowości Ł., gmina W., województwo (...) prowadził po drodze publicznej rower nie stosując się do orzeczonego przez Sąd Rejonowy w Opatowie wyrokiem z dnia 21 maja 2012 roku w sprawie sygnatura akt II K 121/12 zakazu prowadzenia rowerów na okres pięciu lat, przy czym czynu tego dopuścił się w ciągu pięciu lat po odbyciu co najmniej sześciu miesięcy kary za umyślne przestępstwo podobne będąc skazany z art. 244 kk, a odbytych w sprawach II K 121/12 w okresie od dnia 22 grudnia 2011 roku do dnia 22 kwietnia 2012 i w sprawie II K 725//11 w okresie od dnia 22 kwietnia 2012 roku do dnia 22 czerwca 2012 roku to jest przestępstwa z art. 244 kk w zw. z art. 64 § 1 kk i za to na podstawie art. 244 kk skazał oskarżonego na karę dwóch miesięcy pozbawienia wolności,

2.  w miejscu i czasie jak w pkt pierwszym prowadził po drodze publicznej rower będąc w stanie nietrzeźwości, to jest wykroczenia z art. 87 § 1 a kw i za to na podstawie art. 87 § 1 a kw zw. z art. 39 § 1 kw wymierzył oskarżonemu karę nagany.

Na podstawie art. 87 § 4 kw w zw. art. 29 § 1 i 2 kw orzekł wobec oskarżonego środek karny w postaci zakazu prowadzenia wszelkich rowerów na okres dwóch lat.

Zwolnił oskarżonego od ponoszenia kosztów sądowych w sprawie.

Apelację od wyroku Sądu Rejonowego w Ostrowcu Świętokrzyskim, VII Zamiejscowy Wydział Karny z siedzibą w Opatowie z dnia 17 grudnia 2013 roku w sprawie VII K 652/13 wniósł Prokurator Prokuratury Rejonowej w Opatowie i na zasadzie art. 425 § 1 i 2 kpk oraz art. 427 § 1 i 2 kpk w zw. z art. 109 § kpw zaskarżył powyższy wyrok na niekorzyść oskarżonego w części dotyczącej orzeczenia o karze i na zasadzie art. 438 pkt 4 kpk w zw. z art. 109 § 2 kpw orzeczeniu temu zarzucił rażącą niewspółmierność orzeczonej kary, poprzez wymierzenie M. Ż., uprzednio sześciokrotnie skazanemu za przestępstwa przeciwko bezpieczeństwu w komunikacji, polegające na kierowaniu rowerem w stanie nietrzeźwości, przy czym dwukrotnie pozostające w kumulatywny zbiegu z przepisem określającym typ przestępstw przeciwko wymiarowi sprawiedliwości polegającego na nie stosowaniu się do orzeczonego przez sąd zakazu prowadzenia wskazanej kategorii pojazdów, za które orzekano już kary grzywny, ograniczenia wolności, a także pozbawienia wolności bez warunkowego zawieszenia ich wykonania, nadto zaś środki karne w postaci zakazu prowadzenia pojazdów rowerowych, prowadzącemu po raz kolejny rower po drodze publicznej pomimo obowiązywania go tego rodzaju zakazu, nadto w warunkach art. 64 § 1 kk i w stanie nietrzeźwości określonej w wyniku badania przy użyciu urządzenia elektronicznego: A. – (...) na 1,08 i 1,06 mg alkoholu etylowego na jeden litr wydychanego powietrza – kar: za czyn z art. 244 kk w zw. z art. 64 § 1 kk – dwóch miesięcy pozbawienia wolności, z kolei za czyn z art. 87 § 1 a kw – nagany i środka karnego w postaci zakazu prowadzenia rowerów na okres dwóch lat, podczas gdy zarówno stopień winy sprawcy, jak i stopień szkodliwości społecznej przypisanego mu występku i wykroczenia, a także względy prewencji ogólnej i indywidualnej uzasadniają orzeczenie kary i środka karnego w surowszym wymiarze.

Podnosząc powyższy zarzut Prokurator Prokuratury Rejonowej w Opatowie wniósł o zmianę zaskarżonego orzeczenia i wymierzenie oskarżonemu M. Ż. za przestępstwo z art. 244 kk – kary ośmiu miesięcy pozbawienia wolności, zaś za wykroczenie z art. 87 § 1 a kw – kary grzywny w wymiarze pięciuset złotych oraz środka karnego w postaci zakazu prowadzenia rowerów na okres trzech lat.

Sąd Okręgowy zważył:

Apelacja Prokuratora częściowo zasługiwała na uwzględnienie. Dotyczyło to rozstrzygnięcia w zakresie kary nagany, orzeczonej względem oskarżonego M. Ż. za czyn opisany w punkcie I.2. polegający na prowadzeniu przez oskarżonego po drodze publicznej roweru w stanie nietrzeźwości.

Sąd Rejonowy wymierzając karę za ten czyn zastosował przepis art. 39 § 1 kw pozwalający na nadzwyczajne złagodzenie kary względem sprawcy. Jednakże tenże Sąd w żaden sposób nie wyjaśnił na czym polegał szczególny wypadek w odniesieniu do M. Ż. oraz popełnionego przez niego czynu, który uzasadniałby sięgnięcie po instytucję prawa materialnego nadzwyczajnego złagodzenia kary. Oczywiście Sąd orzekający miał prawo skorzystać z tej możliwości jednakże możliwość ta musi być poprzedzona oceną czy sytuacja wypadku zasługującego na szczególne uwzględnienie zaistniała.

Ocena czy wypadek taki zachodzi oparta powinna być na dwóch alternatywnych kryteriach – przedmiotowym i podmiotowym . Pierwsze z nich, a więc związane z samym czynem to rodzaj naruszonego dobra, a także sposób działania sprawcy, w tym przypadkowość czy też umyślność zachowania. Sąd Rejonowy w tym zakresie nie poczynił żadnych rozważań. Co więcej w części uzasadnienia do orzeczenia, odnoszącej się do wymiaru kary (por. karta 36 i dalej), wskazano ogólnie, że stopień winy jak i społecznej szkodliwości były znaczne. Drugie kryterium ewentualnego nadzwyczajnego złagodzenia kary to warunki podmiotowe, a więc te, które dotyczą właściwości osobistych sprawcy i jego osobowości. Także te kwestie nie były przedmiotem rozważań ze strony Sądu. Zatem w istocie brak było podstaw do nadzwyczajnego złagodzenia kary wobec M. Ż. za wykroczenie zakwalifikowane z art. 87 § 1 a kw.

Sąd Rejonowy uznał za wystarczające oparcie się na przepisie art. 10 § 1 kw i przedstawił jedynie prawdopodobną sytuację prawną na etapie postępowania wykonawczego, która zdaniem Sądu sprzeciwiała się wymierzeniu kary innej niż nagana oskarżonemu M. Ż.. Takie postąpienie Sądu nie może zyskiwać akceptacji. O rozmiarze i rodzaju kary przesądzają kryteria określone w art. 33 kw, a w żadnej mierze podstawy takiej nie może stanowić przepis art. 10 kw, który łagodzi restrykcyjność orzeczenia za wykroczenie i przestępstwo ale ewidentnie dotyczy to fazy postępowania wykonawczego a nie orzeczniczego.

Racje ma zatem wnoszący apelację Prokurator, że przy tak wysokim stopniu społecznej szkodliwości czynu jakiego dopuścił się oskarżony i braku jakiejkolwiek pozytywnej prognozy, że sprawca mimo łagodnego potraktowania będzie przestrzegał porządku prawnego, nie uzasadnione jest wymierzenie M. Ż. najłagodniejszej z kar przewidzianych w kodeksie wykroczeń.

Dlatego Sąd Odwoławczy kierując się treścią art. 437 § 1 kpk zmienił zaskarżony wyrok w punkcie I.2. dotyczący wymiaru kary oskarżonemu za czyn określony w art. 87 § 1 a kw, w ten sposób, że w miejsce wymierzonej M. Ż. kary nagany wymierzył na podstawie art. 87 § 1 kw w zw. z art. 24 § 1 kw karę grzywny w rozmiarze pięciuset złotych.

Nie przekonywała natomiast apelacja Prokuratora kwestionująca trafność wymiaru kary dwóch miesięcy pozbawienia wolności za przestępstwo określone w art. 244 kk w zw. z art. 64 § 1 kk oraz zakwestionowanie przez Prokuratora okresu dotyczącego orzeczonego środka karnego zakazu prowadzenia rowerów.

O niewspółmierności kary – także w ujęciu niewspółmierności środka karnego – może być mowa gdy suma zastosowanej kary i środka wymierzona za przypisane przestępstwo nie odzwierciedla stopnia szkodliwości społecznej czynu oraz nie uwzględnia w wystarczającym stopniu celów kary. W przedmiotowej sprawie nie miało to miejsca.

W tym bowiem zakresie Sąd I Instancji, w spełniającym ustawowe wymogi uzasadnieniu, bardzo szczegółowo wskazał na ustalenia odnoszące się do rozmiaru i rodzaju kary oraz środka karnego.

Nastąpiło to z uwzględnieniem zasad wymiaru kary określonych w rozdziale VI kodeksu karnego, przez co nie można zgodzić się z poglądem wyrażonym w apelacji, że wymierzona wobec oskarżonego kara pozbawienia wolności razi niewspółmiernością w relacji do społecznej szkodliwości czynu przypisanego M. Ż., okolicznościom popełnienia przestępstwa jak i osobowości oskarżonego.

Zgadzając się z argumentacją wyprowadzoną przez Sąd Rejonowy, podkreślenia wymaga fakt, że obowiązujący porządek prawny daje podstawy do takiego wymiaru kary w warunkach w jakich odpowiadał oskarżony za swój czyn. Nadto zasadność wymiaru konkretnej kary i środka należy do kategorii ocennych a związku z tym musi być ona ujmowana przez pryzmat zagwarantowanej Sądowi uznaniowości, przez co Sąd ma prawo stawiać pozytywną prognozę kryminologiczną względem sprawcy po wykonaniu krótkotrwałej kary pobawienia wolności i dwuletniego okresu środka karnego. Chodzi wszakże o to by istniały w tym zakresie prawidłowe ustalenia Sądu wyjaśnione w uzasadnieniu. Temu zadaniu Sąd Rejonowy sprostał. Przecież Sąd I Instancji zauważał uprzednią karalność oskarżonego i realizację przestępstwa w warunkach recydywy ale w uzasadnieniu przekonująco argumentował z jakich powodów wymierzono M. Ż. karę dwóch miesięcy pozbawienia wolności.

Należy uznać, że kara dwóch miesięcy pozbawienia wolności oraz racjonalnie wymierzony środek karny, odzwierciedlają ujemną szkodliwość zachowania oskarżonego a jednocześnie powinny wpłynąć wychowawczo na samego sprawcę.

Z powyższych względów Sąd Odwoławczy uznał, że apelacja Prokuratora w zakresie zarzutu niewspółmierności kary wymierzonej za przestępstwo z art. 244 kk w zw. z art. 64 § 1 kk, opisane w punkcie I. 1. oraz okresu na który orzeczono środek karny w postaci zakazu prowadzenia rowerów opisany w art. II. nie zasługuje na uwzględnienie, a w związku z tym kierując się treścią art. 437 § 1 kpk zaskarżone orzeczenie w tym względzie, jako trafne, należało utrzymać w mocy.

Rozstrzygnięcie o kosztach znajduje uzasadnienie w treści art. 626 § 1 kpk, art. 634 § 1 kpk i art. 10. 1. oraz art. 17.1. ustawy z dnia 23 czerwca 1973 roku o opłatach w sprawach karnych DZ. U nr 49 poz. 223 z 1983 roku.

SSO Jan Klocek