Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 23 maja 2014 roku

Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim, Wydział V Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w składzie:

Przewodniczący SSO Mariola Mastalerz

Protokolant st. sekr. sądowy Ilona Królikiewicz

po rozpoznaniu w dniu 23 maja 2014 roku w Piotrkowie Trybunalskim na rozprawie

sprawy z wniosku E. G.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.

o emeryturę

na skutek odwołania E. G.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.

z dnia 23 października 2013r. sygn. (...)

zmienia zaskarżoną decyzję i przyznaje E. G. prawo do emerytury od dnia 1 września 2013r.

Sygn. akt V U 1535/13

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 23 października 2013 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. odmówił wnioskodawczyni E. G. prawa do emerytury, podnosząc
w uzasadnieniu, iż wnioskodawczyni nie udowodniła wymaganych przepisami 15 lat pracy
w warunkach szczególnych.

W odwołaniu wniesionym od powyższej decyzji w dniu 7 listopada 2013 E. G. wniosła o jej zmianę i przyznanie jej prawa do emerytury, podnosząc, iż w okresie nie uznanym przez ZUS jako praca w warunkach szczególnych od 14 marca 1994 roku do 20 września 2012 roku pracowała na stanowisku snowacz osnów.

Organ rentowy w odpowiedzi na odwołanie wniósł o jego oddalenie. Wskazał, że w wystawionym przez pracodawcę świadectwie pracy z dnia 21 września 2012 roku wskazano w pkt 4 ppkt 8, że wnioskodawczyni nie pracowała w szczególnych warunkach.

Sąd Okręgowy – Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

ustalił co następuje:

Wnioskodawczyni E. G., urodzona w dniu (...), złożyła
w dniu 2 września 2013 roku wniosek o przyznanie emerytury. Nie jest członkiem otwartego funduszu emerytalnego.

(dowód: wniosek o emeryturę k. 1-2 akt emerytalnych)

E. G., legitymuje się na dzień 1 stycznia 1999 r. okresem ubezpieczenia
w łącznym rozmiarze 21 lat, 2 miesiące i 20 dni.

(dowód: decyzja z dnia 23.10.2013 r. k. 20 akt emerytalnych)

Organ rentowy do okresu pracy w warunkach szczególnych zaliczył wnioskodawczyni okres 11 lat, 5 miesięcy i 27 dni tj. okres zatrudnienia w Zakładach (...) w Z.:

- od 24 sierpnia 1977 roku do 14 października 1977 roku na stanowisku wydawacz wątku,

- od 15 października 1977 roku do 15 czerwca 1980 roku na stanowisku pomoc snowacz,

- od 3 czerwca 1985 roku do 31 października 1985 roku na stanowisku pomoc snowaczka,

- od 1 listopada 1985 roku do 14 listopada 1991 roku na stanowisku snowacz,

- od 27 listopada 1991 roku do 7 lutego 1993 roku na stanowisku snowacz,

- od 13 lutego 1993 roku do 17 lutego 1993 roku na stanowisku snowacz,

- od 23 lutego 1993 roku do 28 lutego 1994 roku na stanowisku snowacz.

(dowód: decyzja z dnia 23.10.2013 r. k. 20 emerytalnych , odpowiedź na odwołanie k. 10-11)

Wnioskodawczyni jako snowacz w Zakładach (...) w Z. pracowała na snowalni, gdzie zajmowała się snuciem osnowy na produkowane tkaniny. Pracowała przy snowarce.

(dowód: zeznania świadka J. K. protokół rozprawy z dnia 11 kwietnia 2014 roku nagranie od minuty 2.54 do minuty 10.15, zeznania świadka M. K. protokół rozprawy z dnia 11 kwietnia 2014 roku nagranie od minuty 10.32 do minuty 16.30, zeznania świadka G. P. protokół rozprawy z dnia 11 kwietnia 2014 roku nagranie od minuty 16.52 do minuty 24.25, zeznania wnioskodawczyni protokół rozprawy z dnia 11 kwietnia 2014 roku nagranie od minuty 26.15 do minuty 30.42)

Organ rentowy nie zaliczył wnioskodawczyni do pracy w szczególnych warunkach okresu zatrudnienia od 14 marca 1994 roku do 31 grudnia 1998 roku w (...) S.A. na stanowisku snowacz osnów.

(okoliczności niesporne, odpowiedź na odwołanie k. 10-11)

W okresie od 14 marca 1994 roku do 20 września 2012 roku E. G. była zatrudniona na podstawie umowy o pracę w pełnym wymiarze czasu pracy w (...) S.A. w Z. na stanowisku snowacza osnów.

(dowód: świadectwo pracy z dnia 21.09.2012 r. k. 4 akt o świadczenie przedemerytalne, umowy o pracę na czas określony k. B1-B16 akt osobowych, umowa o pracę na czas nieokreślony k. B-23 akt osobowych)

(...) S.A. w Z. przejęły zlikwidowane z powodu upadłości Zakłady (...) w Z.. Nowa firma z dotychczasowymi pracownikami zawierała nowe umowy o pracę. Przedmiot działalności tych firm był podobny z tą różnicą, że w (...) Zakładach głównie produkowane były materiały opatrunkowe w postaci gazy oraz materiały pościelowe, podczas gdy poprzedni zakład zajmował się głownie produkcją tkanin bawełnianych.

Wnioskodawczyni zatrudniona na stanowisku snowacz osnów pracowała na wydziale przygotowawczym tkalni– na snowalni przy snowarce. Jej praca polegała na przygotowywaniu osnowy. Dosłownie jej praca polegała na tym, że na wózki nakładane były kopsy w ilości koło 300 sztuk, następnie były one wiązane, przeciągane przez ramy, przechodziły na tzw. taśmy i tam było przewijanie, aby powstała osnowa. Ta osnowa przekazywana była na tkalnię, gdzie tworzona była tkanina. Wnioskodawczyni w tym charakterze pracowała w pełnym wymiarze czasu pracy, do innych prac nie była kierowana.

Pracując na stanowisku snowacza osnów w (...) S.A. w Z. wykonywała tożsamą pracę z pracą wykonywana uprzednio w Z. Zakładach (...) w Z.. Różnica dotyczyła jedynie grubości nitki, z której produkowany był materiał. Do produkcji gazy używana była bowiem dużo cieńsza nitka niż do produkcji materiałów bawełnianych.

(dowód: zeznania świadka J. K. protokół rozprawy z dnia 11 kwietnia 2014 roku nagranie od minuty 2.54 do minuty 10.15, zeznania świadka M. K. protokół rozprawy z dnia 11 kwietnia 2014 roku nagranie od minuty 10.32 do minuty 16.30, zeznania świadka G. P. protokół rozprawy z dnia 11 kwietnia 2014 roku nagranie od minuty 16.52 do minuty 24.25, zeznania wnioskodawczyni protokół rozprawy z dnia 11 kwietnia 2014 roku nagranie od minuty 26.15 do minuty 30.42)

Wnioskodawczyni nie zostało wystawione świadectwo wykonywania pracy w warunkach szczególnych zarówno z okresu zatrudnienia w Zakładach (...) w Z. jak i w (...) S.A. w Z. .Decyzją Prezesa Zarządu (...) S.A. z dnia 1 lipca 2008 roku stanowisko snowacza osnów nie zostało zaliczone do stanowisk pracy, na których wykonywane były prace w szczególnych warunkach.

(okoliczność bezsporna, pismo prokurenta i decyzja z dnia 1 lipca 2008 r. w aktach sprawy)

Sąd Okręgowy – Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

zważył co następuje :

Odwołanie jest uzasadnione, co skutkuje zmianą zaskarżonej decyzji.

Zgodnie z treścią art. 32 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jedn. Dz. U. z 2013 poz. 1440) ubezpieczonym urodzonym przed dniem 1 stycznia 1949 roku, będącym pracownikami, o których mowa w ust. 2-3, zatrudnionymi w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, przysługuje emerytura w wieku niższym niż określony w art. 27 pkt 1 (tj. poniżej 65 lat dla mężczyzn). Ustęp 4 art. 32 stanowi zaś, że wiek emerytalny, o którym mowa w ust. 1, rodzaje prac lub stanowisk oraz warunki, na podstawie których osobom wymienionym w ust. 2 i 3 przysługuje prawo do emerytury, ustala się na podstawie przepisów dotychczasowych.

Stosownie do art. 184 ust. 1 wskazanej wyżej ustawy ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy (tj. w dniu 1 stycznia 1999 roku) osiągnęli:

1)okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat – dla kobiet i 65 lat – dla mężczyzn oraz

2)okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27.

Emerytura, o której mowa w ust. 1, przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa oraz rozwiązania stosunku pracy – w przypadku ubezpieczonego będącego pracownikiem (ust. 2). ). Od 1 stycznia 2013 roku dla nabycia emerytury nie już natomiast wymagane uprzednie rozwiązanie stosunku pracy.

W świetle powyższych regulacji żądanie wnioskodawczyni należało zatem rozpoznać w aspekcie przepisów rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz.U. Nr 8 poz. 43 z późn. zm.), zwanego dalej rozporządzeniem.

Z treści § 4 tego rozporządzenia wynika, iż pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach wymienione w Wykazie A, nabywa prawo do emerytury, jeżeli spełnia łącznie następujące warunki:

1.  osiągnął wiek emerytalny wynoszący: 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn,

2.  ma wymagany okres zatrudnienia, w tym co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

Ten „wymagany okres zatrudnienia” to okres wynoszący 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn, liczony łącznie z okresami równorzędnymi i zaliczalnymi do okresów zatrudnienia (§ 3 rozporządzenia), natomiast pracą w warunkach szczególnych jest praca świadczona stale i w pełnym wymiarze na stanowiskach wskazanych w załączniku do tegoż aktu (§ 1 i § 2 rozporządzenia).

W przedmiotowej sprawie kwestią sporną między stronami było to, czy wnioskodawczyni posiada wymagany 15-letni okres zatrudnienia w szczególnych warunkach. Spełnienie pozostałych przesłanek nie było przedmiotem sporu, a jednocześnie nie budzi żadnych wątpliwości – wnioskodawczyni ma wymagany okres zatrudnienia, to jest 20 lat, a 55 lat ukończyła w dniu (...) 2013 roku oraz nie jest członkiem OFE .

Prawidłowe rozumienie pojęcia pracy w szczególnych warunkach nie jest możliwe bez wnikliwej analizy rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8, poz. 43 ze zm.).

Z zestawienia § 1 i 2 tegoż rozporządzenia wynika, że pracą w szczególnych warunkach jest praca świadczona stale i w pełnym wymiarze na stanowiskach wskazanych w załączniku do tego aktu. Warunek wykonywania pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy jest spełniony tylko wówczas, gdy pracownik w ramach obowiązującego go pełnego wymiaru czasu pracy na określonym stanowisku pracy nie wykonuje czynności pracowniczych nie związanych z tym stanowiskiem pracy, ale stale, tj. ciągle wykonuje prace w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (tak też Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 15 listopada 2000 roku, II UKN 39/00, OSNAP 2002/11/272).

Odnośnie oceny dowodów zgromadzonych w postępowaniu zważyć należy, iż okresy pracy w warunkach szczególnych, stosownie do § 2 ust. 2 rozporządzenia, stwierdza zakład pracy, na podstawie posiadanej dokumentacji, w świadectwie wykonywania prac w szczególnych warunkach, wystawionym według wzoru stanowiącego załącznik do przepisów wydanych na podstawie § 1 ust. 2 rozporządzenia lub w świadectwie pracy.

Należy jednak wskazać, że z cytowanego wyżej § 2 rozporządzenia nie wynika, aby stwierdzenie zakładu pracy w przedmiocie wykonywania przez pracownika pracy w warunkach szczególnych miało charakter wiążący i nie podlegało kontroli organów przyznających świadczenia uzależnione od wykonywania pracy w szczególnych warunkach. Brak zatem takiego świadectwa lub jego zakwestionowanie przez organ rentowy, nie wyklucza dokonania ustalenia zatrudnienia w warunkach szczególnych innymi środkami dowodowymi w toku postępowania sądowego.

Sam fakt zatrudnienia wnioskodawczyni w (...) S.A. w Z. był niesporny w świetle dokumentów znajdujących się w jej aktach rentowych i osobowych. Spornym pozostawał charakter pracy wykonywanej przez wnioskodawczynię we wskazanym zakładzie pracy w okresie od 14 marca 1994 roku do 20 września 2012 roku tj. czy była to praca wykonywana w szczególnych warunkach, czy też nie.

W będącej przedmiotem osądu sprawie wnioskodawczyni nie dysponowała świadectwem pracy w szczególnych warunkach za sporny okres. Okoliczność ta, nie przesądza jednak, jak chce organ rentowy, że wnioskodawczyni takiej pracy nie wykonywała. Skarżąca w postępowaniu sądowym może bowiem dowodzić wykonywanie pracy w szczególnych warunkach wszelkimi dostępnymi środkami dowodowymi, przewidzianymi w kodeksie postępowania cywilnego. Ograniczenia dowodowe zawarte w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno-rentowe i zasad wypłaty tych świadczeń (Dz. U. Nr 10, poz. 49 ze zm.), obecnie rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 11 października 2011 roku w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno-rentowe (Dz. U. Nr 237, poz. 1412), dotyczą wyłącznie postępowania przed tymi organami (tak por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 2 lutego 1996 roku, II URN 3/95, OSNAP 1996/16/239). Na etapie postępowania odwoławczego sprawa o emeryturę staje się sprawą cywilną, a więc do jej rozpoznania stosuje się kodeks postępowania cywilnego. Według art. 473 k.p.c. w postępowaniu przed sądem nie stosuje się żadnych ograniczeń dowodowych, a więc każdy fakt może być dowodzony wszelkimi środkami, które sąd uzna za pożądane a ich dopuszczenie za celowe. W toku postępowania przed Sądem Okręgowym, kierując się reguła wymienioną w art. 473 k.p.c. dla udowodnienia, że pracę świadczoną w wyżej wskazanym okresie należy traktować jako zatrudnienie w warunkach szczególnych, ubezpieczona wniosła o dopuszczenie dowodu z zeznań świadków: J. K., M. K. i G. P., które pracowały wraz z nią w spornym okresie. Przed przystąpieniem jednak do analizy zeznań świadków w zakresie ustalenia jaką faktycznie pracę wykonywała E. G., należy dokonać wykładni, zawartego w załączniku A do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w

szczególnym charakterze ( Dz.U. z 1983r, nr 8, poz. 43 ze zm. ) w Dziale VII - pod pozycją 4 pojęcia – prace przy produkcji i wykańczaniu wyrobów włókienniczych. Niewątpliwie pomocnym w powyższym zakresie może być treść zarządzenia nr 7 Ministra Przemysłu Chemicznego i Lekkiego w sprawie prac wykonywanych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze w zakładach pracy resortu przemysłu chemicznego i lekkiego, zgodnie z którym pod pojęciem prac przy produkcji i wykańczaniu wyrobów włókienniczych pracę snowacza (Dział VII p.4.2).

Przystępując więc do analizy zeznań E. G. oraz wskazanych wyżej świadków, które Sąd Okręgowy ocenia jako wiarygodne i mogące stanowić podstawę ustaleń poczynionych sprawie nie budzi wątpliwości fakt, iż w spornym okresie ubezpieczona wykonywała pracę snowacza osnów, świadcząc tę pracę stale i w pełnym wymiarze czasu pracy. Zeznania świadków oraz ubezpieczonej, które są spójne i konsekwentne, pozwalają w ocenie Sądu Okręgowego uznać, iż ubezpieczona w okresie od dnia 14 marca 1994 roku 31 grudnia 1998 roku świadczyła pracę w warunkach szczególnych, określoną w wykazie A dział VII w przemyśle lekkim, pod poz. 4 „prace przy produkcji i wykańczaniu wyrobów włókienniczych”, albowiem pracowała na dziale przygotowawczym tkalni – na snowalni przy produkcji osnowy tkaniny. Podkreślić przy tym należy, iż ubezpieczona wykonywała tożsamą pracę w Z. Zakładach (...) w Z., gdzie świadczyła pracę na stanowisku snowacz od 1 listopada 1985 roku do 28 lutego 1994 roku (poprzednio pracowała jako wydawacz wątku i pomoc snowacza). Różnica przejawiała się jedynie w rodzaju produkowanego surowca. W poprzednim zakładzie produkowane były głównie materiały bawełniane, podczas gdy u nowego pracodawcy głównie produkowana była gaza a dodatkowo tkanina pościelowa. Powyższe wynika jednoznacznie z zeznań samej wnioskodawczyni jak i przesłuchanych w sprawie świadków. Na marginesie wskazać należy, iż za okres zatrudnienia w Z. Zakładach (...) w Z. pracodawca nie wystawił jej świadectwa wykonywania pracy w warunkach szczególnych, to jednak organ rentowy cały okres zatrudnienia w tym zakładzie,w tym również na stanowisku snowacz zaliczył do okresu pracy w warunkach szczególnych. Nieuzasadnione, w ocenie Sądu Okręgowego, jest więc w świetle powyższych ustaleń stanowisko (...) S.A w Z., który nie uznaje pracy wykonywanej przez ubezpieczoną na stanowisku snowacz osnów jako pracy świadczonej w warunkach szczególnych.

Biorąc zatem pod uwagę, iż wnioskodawczyni spełniła wszystkie wymagane przepisami rozporządzenia warunki do uzyskania prawa do wcześniejszej emerytury, to jest ukończyła 55 lat, jej łączny okres zatrudnienia składkowy i nieskładkowy wyniósł ponad 20 lat, ma ponad 15 letni staż pracy w szczególnych warunkach (okres uznany przez ZUS – 11 lat 5 miesięcy i 27 dni oraz sporny okres ponad 4 lat) należy uznać, że wydana przez organ rentowy decyzja jest błędna, a żądanie wnioskodawczyni zasługuje na uwzględnienie.

Dlatego też Sąd Okręgowy uznając wniesione odwołanie za zasadne zmienił zaskarżoną decyzję na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. i przyznał wnioskodawczyni prawo do świadczenia emerytalnego poczynając od dnia 1 września 2013 r. (tj. od pierwszego dnia miesiąca w którym zgłoszono wniosek - art. 129 ustawy o emeryturach i rentach z FUS).