Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt III AUa 70/14

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 16 maja 2014 r.

Sąd Apelacyjny - III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Gdańsku

w składzie:

Przewodniczący:

SSA Aleksandra Urban

Sędziowie:

SSA Bożena Grubba (spr.)

SSA Lucyna Ramlo

Protokolant:

sekr.sądowy Wioletta Blach

po rozpoznaniu w dniu 16 maja 2014 r. w Gdańsku

sprawy K. B.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S.

o prawo do emerytury

na skutek apelacji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S.

od wyroku Sądu Okręgowego w Słupsku V Wydziału Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 8 listopada 2013 r., sygn. akt V U 1308/13

zmienia zaskarżony wyrok i oddala odwołanie.

Sygn. akt III AUa 70/14

UZASADNIENIE

K. B. wniósł odwołanie od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S. z dnia 28 czerwca 2013 r., odmawiającej mu prawa do emerytury.

Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S. wniósł o oddalenie odwołania podnosząc, iż ubezpieczony nie wykazał wymaganego okresu pracy w warunkach szczególnych w wymiarze 15 lat.

Wyrokiem z dnia 8 listopada 2013 r. Sąd Okręgowy w Słupsku V Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w punkcie I zmienił zaskarżoną decyzję Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S. w ten sposób, że przyznał K. B. prawo do emerytury od dnia 1 maja 2013 r., zaś w punkcie II nie stwierdził odpowiedzialności organu rentowego za nieprzyznanie prawa do świadczenia. Uzasadniając swoje stanowisko Sąd wskazał, iż ubezpieczony, urodzony (...), w dniu 15 maja 2013 r. złożył wniosek o emeryturę, który zaskarżoną w niniejszym postępowaniu decyzją został załatwiony odmownie.

Analizując trafność decyzji pozwanego Sąd przeprowadził postępowanie dowodowe, w wyniku którego ustalił, że ubezpieczony w okresie od 12 marca 1973 r. do 31 maja 1986 r. (tj. przez 13 lat, 2 miesiące i 20 dni) zatrudniony był stale i w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowisku spawacza w Przedsiębiorstwie Produkcji (...) w K.. Pracował na dziale produkcji, jako spawacz. Spawał barokowozy. W trakcie zatrudnienia od czerwca 1981 r. został oddelegowany na rok do pracy na budowie rurociągu na terenie (...). W tym okresie pracował przy rurociągu, jako spawacz przy łączeniu, heftowaniu rur. Ubezpieczony w całym spornym okresie zatrudnienia wykonywał tylko pracę spawacza, posiadając od samego początku zatrudnienia stosowne uprawnienia, które nabył w trakcie zatrudnienia w F. w S..

W kolejnym spornym okresie od 3 września 1986 r. do 30 września 1997 r. ubezpieczony zatrudniony był w pełnym wymiarze czasu pracy w Gospodarstwie (...), jako rybak stawowy. W trakcie zatrudnienia wykonywał prace spawalnicze oraz prace kierowcy ciągnika przy hodowli pstrągów J. w K.. Hodowla pstrąga trwała cały rok. Były stawy narybkowe, podchowalnia narybkowa oraz stawy rybne. W początkowym okresie zatrudnienia ubezpieczony tylko spawał - wykonywał pojemniki metalowe - podchowalniki narybku, inkubatory dla ryb. Głównie spawane były urządzenia do doprowadzania wody do stawów. Kierownikiem ośrodka był świadek K. G., a brygadzistą - G.. Ubezpieczony w trakcie zatrudnienia spawał kraty do basenów, których było 18 i na każdy potrzebne było 12 krat 1,5 m ( 2). Dziennie mógł wykonać dwie kraty. Oprócz basenów była hala podchowowa z małymi plastikowymi basenami o wymiarach 5x1 m, było 40 takich basenów, oprzyrządowanie basenów było metalowe. Oprzyrządowanie robił ubezpieczony. Były też kraty odpływowe i rury odprowadzające wodę. W trakcie zatrudnienia ubezpieczony miał na stanie ciągnik. Jedyny w zakładzie miał uprawnienia do kierowania ciągnikiem i spawania. Z uwagi na posiadanie tych uprawnień, a także z uwagi na zamieszkiwanie w miejscu prowadzenia hodowli, został zatrudniony w Gospodarstwie (...) w K.. Przed zatrudnieniem ubezpieczonego, ciągnikiem kierował brygadzista G., który miał faktyczne umiejętności ale nie miał uprawnień. Początkowo, z uwagi na posiadane umiejętności i potrzebę wykonywania prac spawalniczych, ubezpieczony pracował tylko na pierwszej zmianie. Sporadycznie pracował na drugiej zmianie. Praca była trzyzmianowa. Na drugiej i trzeciej zmianie w zasadzie prowadzony był tylko dozór Hodowli Pstrąga. Ciągnik najbardziej potrzebny był na pierwszej zmianie. Ciągnikiem rozwożono paszę na stawy oraz przewożono ryby. Potrzebny był także przy oczyszczaniu basenów. W zakładzie pracy była również wykonana z metalu wylęgarnia, w której całe wyposażenie było na miejscu spawane przez ubezpieczonego.

Uprawnienia do kierowania ubezpieczony zdobył 27 lipca 1971 r. - kat. T, 16 lipca 1976 r.- kat A,B, oraz 24 października 1986 r. – kat. C.

Bezsporne w niniejszej sprawie było, że K. B. urodzony (...) na dzień złożenia wniosku o emeryturę miał ukończone 60 lat, nie jest członkiem OFE i na dzień 1 stycznia 1999 r. udowodnił 25 lat okresów składkowych i nieskładkowych. Jedyną przesłanką, jaką musiał ubezpieczony udowodnić w przedmiotowej sprawie był wymagany staż pracy w warunkach szczególnych w wymiarze 15 lat.

Ubezpieczony dysponował świadectwami wykonywania prac w szczególnych warunkach za sporne okresy zatrudnienia, z tym że Pracodawca Gospodarstwo (...) w wystawionym świadectwie pracy w warunkach szczególnych za okres zatrudnienia od 3 września 1986 r. do 30 września 1997 r. wskazało jednocześnie, iż w toku zatrudnienia wykonywał także inne prace niż tylko prace w warunkach szczególnych.

W ocenie Sądu praca ubezpieczonego, jako spawacza w okresie od 12 marca 1973 r. do 31 maja 1986 r. (tj. przez 13 lat 2 miesiące i 20 dni) w Przedsiębiorstwie Produkcji (...) w K. była pracą w warunkach szczególnych.

Fakt pracy został potwierdzony zeznaniami świadków: J. B. i Z. P.. Świadkowie pracowali razem z ubezpieczonym znali zatem charakterystykę i warunki pracy K. B.. Zeznania świadków w tym zakresie jako jasne, rzeczowe, logiczne i spójne Sąd uznał za wiarygodne. Nadto pozostawały one w zgodzie z dokumentami znajdującymi się w aktach osobowych ubezpieczonego, w tym świadectwem pracy w warunkach szczególnych, angażami i umową o pracę.

Sąd uznał, iż także okres zatrudnienia wnioskodawcy od 12 marca 1973 r. do 31 maja 1986 r. (tj. przez 13 lat 2 miesiące i 20 dni) na stanowisku spawacza winien zostać ubezpieczonemu zaliczony jako praca w warunkach szczególnych i po doliczeniu okresu uznanego przez organ rentowy w wymiarze 1 roku i 7 dni, praca ubezpieczonego wynosi 14 lat 2 miesiące i 7 dni.

W ocenie Sądu brakujący okres zatrudnienia w wymiarze 9 miesięcy i 23 dni winien zostać doliczony z kolejnego spornego okresu zatrudnienia w Gospodarstwie (...). Sąd zważył bowiem, że w trakcie zatrudnienia we wskazanym przedsiębiorstwie ubezpieczony wykonywał prace spawalnicze oraz prace kierowcy ciągnika przy hodowli pstrągów J. w K., jednakże nie wykonywał tych prac stale i w pełnym wymiarze czasu pracy. Oczywistym jest, że zarówno praca spawacza, jak i kierowcy ciągnika jest pracą w warunkach szczególnych. Nie budzi wątpliwości Sądu, że ubezpieczony w całym spornym okresie nie wykonywał tylko pracy w warunkach szczególnych, dlatego też cały okres nie może zostać doliczony, jako praca w warunkach szczególnych. Zeznający w sprawie świadek - kierownik ośrodka (...) wyjaśnił, że ubezpieczony w trakcie zatrudnienia spawał kraty do basenów. Wszystkie kraty od podstaw wykonał ubezpieczony. Było 18 basenów, a na każdy potrzebne było 12 krat 1,5 m 2. Dziennie mógł wykonać dwie kraty, co oznacza, że na wykonanie tylko samych 216 krat musiał poświęcić, przy założeniu wykonania 2 dziennie, co najmniej 108 dni pracy.

W trakcie zatrudnienia ubezpieczony miał na stanie ciągnik. Jedyny w zakładzie miał uprawnienia do kierowania ciągnikiem i spawania. Ciągnikiem rozwoził pasze na stawy oraz przewoził ryby. W zakładzie pracy była również wykonana wylęgarnia, w której całe wyposażenie było na miejscu spawane przez ubezpieczonego. Była głównie wykonana z metalu, była to konstrukcja zbudowana nad rzeką.

W ocenie Sądu, orzekającego w niniejszej sprawie, ubezpieczony wykazał w sposób nie budzący żadnych wątpliwości, że przez co najmniej 9 miesięcy i 23 dni pracy w Ośrodku (...) w K. wykonywał pracę w warunkach szczególnych, jako spawacz lub kierowca ciągnika.

Brak świadectw pracy bądź wątpliwości, co do wystawionych świadectw pracy w warunkach szczególnych, nie są okolicznością przesądzającą o braku wymaganego okresu pracy w warunkach szczególnych, gdyż decydujące znaczenie ma rodzaj faktycznie wykonywanych czynności. O rodzaju wykonywanych czynności przez ubezpieczonego w toku zatrudnienia w Gospodarstwie (...) w początkowym okresie zatrudnienia szczegółowo zeznał świadek K. G., który był kierownikiem Ośrodka (...) w K.. To ten właśnie świadek szczegółowo wyjaśnił, na czym polegały prace ubezpieczonego w początkowym okresie zatrudnienia, który to okres zbiegał się w czasie z rozruchem Ośrodka i wprowadzaniem nowych metod hodowli, zgodnie z projektem opracowanym i wprowadzanym w życie przez świadka K. G.. Świadek w sposób logiczny wyjaśnił, dlaczego ubezpieczony w początkowym okresie zatrudnienia wykonywał tylko prace spawalnicze. W sposób logiczny wyjaśnił także, z jakich przyczyn nie był zatrudniany przy pilnowaniu Ośrodka. Należy zgodzić się ze świadkiem, iż było to nieopłacalne dla pracodawcy. Świadek w sposób logiczny, racjonalny i zgodny z zasadami doświadczenia życiowego wyjaśnił, czym i jak długo zajmował się ubezpieczony. Świadek podając ilość basenów, ilość potrzebnych krat i ich wymiary oraz czas niezbędny do ich wykonania jednocześnie umożliwił wyliczenie okresu, w którym ubezpieczony stale i w pełnym wymiarze czasu pracy pracował w warunkach szczególnych.

Mając na uwadze poczynione ustalenia, Sąd Okręgowy stanął na stanowisku, że ubezpieczony na dzień 1 stycznia 1999 r. legitymuje się wymaganym 15-o letnim stażem pracy w szczególnych warunkach, a tym samym spełnia wszystkie przesłanki do uzyskania prawa do emerytury, o których mowa w art. 184 w zw. z art. 32 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2009 r. nr 153, poz. 1227 ze zm.) oraz § 2 i § 4 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. z 1983 r., nr 8, poz. 43)

W tym stanie rzeczy Sąd na mocy art. 477 14 § 2 k.p.c. orzekł, jak w pkt I sentencji.

W pkt II wyroku Sąd nie stwierdził odpowiedzialności organu rentowego za nieprzyznanie prawa do świadczenia.

Apelację od wyroku wywiódł pozwany zaskarżając go w części, tj. w punkcie I i wniósł o jego zmianę poprzez oddalenie odwołania. Nadto, pozwany wniósł o zasądzenie od ubezpieczonego na rzecz organu rentowego kosztów postępowania apelacyjnego według norm przepisanych.

Skarżonemu wyrokowi pozwany zarzucił naruszenie prawa materialnego tj. przepisów § 2 ust. 1 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w zw. z art. 32 ust. 4 oraz art. 32 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z FUS przez niewłaściwe zastosowanie tych przepisów i przyjęcie, że ubezpieczony stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał przez okres co najmniej 15 lat pracę w szczególnych warunkach.

Uzasadniając swoje stanowisko pozwany wskazał, iż w jego ocenie Sąd nie miał wystarczających podstaw do przyjęcia, iż w okresie zatrudnienia od 3 czerwca 1986 r. do 30 września 1997 r. w Gospodarstwie (...) ubezpieczony, co najmniej przez 9 miesięcy i 23 dni (tj. okres brakujący do 15-letniego stażu pracy w szczególnych warunkach) wykonywał stale i w pełnym wymiarze czasu pracy pracę kierowcy ciągnika oraz spawacza. Skarżący podkreślił, że w zaświadczeniu z dnia 14 maja 2013 r. (k.5 ar) pracodawca potwierdził, że w wymienionym wyżej okresie ubezpieczony był zatrudniony w pełnym wymiarze czasu pracy, jako „pracownik przy produkcji pstrąga" na Ośrodku (...) oraz, że w tym czasie wykonywał również prace spawalnicze i spawalnicze prace remontowe a także prace kierowcy ciągnika polegające na rozwożeniu paszy i transporcie ryb na terenie ośrodka, jednakże tak jednych jak i drugich prac (zaliczanych do prac w warunkach szczególnych) wymieniony pracownik nie wykonywał stale i w pełnym wymiarze czasu pracy.

Mając na uwadze powyższe uznać należało, że Sąd I instancji stwierdzając w uzasadnieniu wyroku, iż ubezpieczony wykazał w sposób nie budzący żadnych wątpliwości, że przez co najmniej 9 miesięcy i 23 dni pracy w Ośrodku (...) w K. wykonywał pracę w warunkach szczególnych jako spawacz lub kierowca ciągnika, nie określił i nie sprecyzował czasokresu wykonywania tych prac przez ubezpieczonego. Jest wprawdzie w uzasadnieniu orzeczenia mowa o „początkowym okresie zatrudnienia”, na jaki miałby przypadać te blisko 10 miesięcy pracy w warunkach szczególnych, nie jest to jednak żaden konkretny, sprecyzowany okres. Również wynikający z wyliczenia Sądu okres 108 dni prac spawalniczych przy wykonywaniu krat zabezpieczających stawy rybne, nie jest osadzony w konkretnym czasie.

A zatem zebrany w sprawie materiał dowodowy w żadnej mierze nie uzasadnia dokonanej przez Sąd oceny, której wyniki stały się podstawą do wydania zaskarżonego orzeczenia.

W odpowiedzi na apelację ubezpieczony wniósł o jej oddalenie.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja pozwanego skutkowała zmianą zaskarżonego wyroku i oddaleniem odwołania.

Podnieść należy, że Sąd Okręgowy, dysponując prawidłowo zgromadzonym i pełnym materiałem dowodowym, dokonał jego nieprawidłowej oceny, co z kolei skutkowało błędnymi ustaleniami faktycznymi oraz nieprawidłową subsumcją prawną, która stała się podstawą do wydania zaskarżonego orzeczenia.

Zasadność żądania ubezpieczonego należało ocenić w oparciu o przepis art. 184 w zw. z art. 32 ustawy z dnia 17 września 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t. j. Dz. U. z 2009 r., nr 153, poz. 1227 ze zm.) oraz przepisy rozporządzenia Rady Ministrów z 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. z 1983, nr 8, poz. 43).

I tak, prawo do wcześniejszej emerytury z tytułu pracy w warunkach szczególnych lub w szczególnym charakterze przewidziane jest w art. 32 ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z FUS, zawartym w rozdziale 2 działu II ustawy dotyczącym urodzonych przed 1 stycznia 1949r. Przepis ten w ust. 4 stanowi, że wiek emerytalny, o którym mowa w ust. 1, rodzaje prac lub stanowisk oraz warunki, na podstawie których osobom wymienionym w ust. 2 i 3 przysługuje prawo do emerytury, ustala się na podstawie przepisów dotychczasowych, tj. rozporządzenia Rady Ministrów z 7 lutego 1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. Zgodnie z § 4 ust. 1 pkt 1 i 3 powyższego rozporządzenia pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach, wymienione w wykazie A, nabywa prawo do emerytury, jeżeli łącznie osiągnął wiek emerytalny wynoszący 55 lat dla kobiet oraz ma wymagany okres zatrudnienia, w tym co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

Stosownie do art. 184 ust. 1 ustawy emerytalnej ubezpieczonym urodzonym po 31 grudnia 1948 r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy osiągnęli: okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymagany w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat - dla mężczyzn oraz okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27 (tj. 25 lat dla mężczyzn). W myśl ust. 2 emerytura, o której mowa w ust. 1, przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa.

Podkreślić dodatkowo należy, iż obniżenie wieku emerytalnego niektórym grupom zawodowym uzasadnia się narażeniem tych osób na szybsze niż przeciętne zrealizowanie się emerytalnego ryzyka z powodu wystąpienia w ich zawodach czynników negatywnych (najczęściej szkodliwych dla zdrowia lub obniżających sprawności psychofizyczne), które doprowadzają do wcześniejszej niż powszechnie utraty sił do wykonywania dotychczasowej pracy. Stąd też prawo do emerytury w wieku niższym nie jest tu przywilejem, lecz co do zasady wynika ze szczególnych właściwości wykonywanej pracy.

W rozpoznawanej sprawie nie budziło wątpliwości osiągnięcie przez ubezpieczonego tak określonego wieku emerytalnego jak i ogólnego stażu zatrudnienia. Spór między stronami dotyczył wyłącznie spełnienia przez wnioskodawcę warunku wynikającego z przepisu art. 32 ust. 4 ustawy emerytalnej w zw. z § 4 ust. 1 pkt 3 przywołanego wyżej rozporządzenia, a mianowicie legitymowania się okresem pracy w szczególnych warunkach w wymiarze 15 lat.

Zakład Ubezpieczeń Społecznych nie zaliczył skarżącemu do stażu pracy wykonywanej w warunkach szczególnych okresu zatrudnienia w Tartaku (...) od 12 marca 1973 r. do 31 maja 1986 r., albowiem w świadectwie wykonywania pracy w warunkach szczególnych z dnia 31 stycznia 2000 r. nie powołano przepisów resortowych, jak również okresu od 3 września 1986 r. do 30 września 1997 r. zatrudnienia w Gospodarstwie (...), z uwagi na fakt, że z zaświadczenia z dnia 14 maja 2013 r. wynika, iż wykonywana przez wnioskodawcę praca w warunkach szczególnych nie była wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy.

Analizując trafność stanowiska zaprezentowanego przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych, Sąd Okręgowy przeprowadził szczegółowe postępowanie dowodowe, w wyniku którego ustalił, że w okresie od 12 marca 1973 r. do 31 maja 1986 r., tj. przez 13 lat 2 miesięcy i 20 dni ubezpieczony, będąc zatrudnionym w Tartaku (...) stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał zatrudnienie w warunkach szczególnych, o którym mowa w wykazie A, dziale XIV, poz. 12 (prace wykonywane przy spawaniu i wycinaniu elektrycznym, gazowym i atomowodorowym). Powyższych ustaleń pozwany nie kwestionował w wywiedzionej apelacji podnosząc jedynie, że nie podziela stanowiska Sądu I instancji w zakresie możliwości zaliczenia do stażu „szczególnego” ubezpieczonego okresu 9 miesięcy i 23 dni z jego zatrudnienia w Gospodarstwie (...), z uwagi na fakt, że przeprowadzone postępowanie dowodowe nie pozwala na wyprowadzenie jednoznacznego wniosku, że praca wykonywana wówczas przez wnioskodawcę - jak podali świadkowie - na stanowisku spawacza i kierowcy ciągnika, była wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy. Wskazany okres stał się przedmiotem analizy Sądu Odwoławczego, który ostatecznie uznał, że istotnie zaprezentowane przez Sąd I instancji stanowisko nie jest prawidłowe.

Zdaniem Sądu Apelacyjnego, materiał dowodowy zgromadzony przez Sąd I instancji nie pozwalał na uznanie, że wnioskodawca w okresie co najmniej 9 miesięcy i 23 dni będąc zatrudnionym w Gospodarstwie (...) wykonywał prace w warunkach szczególnych stale i w pełnym wymiarze czasu pracy.

Powyższe nie wynika już chociażby z przedłożonego przez ubezpieczonego zaświadczenia z dnia 14 maja 2013 r. wystawionego przez Gospodarstwo (...), w którym widnieje informacja, że K. B. w okresie od 3 września 1986 r. do 30 września 1997 r. był zatrudniony, jako „pracownik przy produkcji pstrąga”. Pracodawca wprawdzie wskazał w przedmiotowym zaświadczeniu, że w okresie zatrudnienia ubezpieczony wykonywał również prace spawalnicze (wykaz A, dział XIV, poz.12 załącznika do rozporządzenia Rady Ministrów z 7 kutego 1983 r.) oraz prace polegające na wożeniu paszy i transporcie ryb (Wykaz A, dział VIII, poz.3), przy czym żadnej z tych prac nie wykonywał stale i w pełnym wymiarze czasu pracy. Powyższe Prezes Gospodarstwa (...) potwierdził również w piśmie z dnia 24 września 2013 r., gdzie wskazał, że do obowiązków wnioskodawcy należało również karmienie, sortowanie i załadunek ryb, czyszczenie krat dozorowanie obiektu i wiele innych czynności związanych z produkcją rybacką. Mało tego, sam wnioskodawca także podnosił, że zakres powierzonych mu czynności nie ograniczał się wyłącznie do spawania (choć to stanowiło gro jego obowiązków w początkowym okresie zatrudnienia w GR) oraz prowadzenia ciągnika, albowiem wśród powierzonych mu pracy była również dezynfekcja i czyszczenie stawów, jak również ochrona Obiektu Hodowli. Nie inaczej we wskazanym zakresie wypowiadali się także powołani przez sąd świadkowie zeznając, że choć wnioskodawca bezsprzecznie wykonywał czynności spawalnicze, albowiem jako jedyny posiadał w tym zakresie uprawnienia, to jednak należało do niego również szereg innych obowiązków związanych z powierzonym mu stanowiskiem rybaka stawowego.

I tak świadek K. O. podał, że wnioskodawca będąc zatrudnionym w Gospodarstwie (...) w B. wykonywał - podobnie jak pozostali pracownicy - różne prace, w zależności od tego, co zostało zlecone przez brygadzistę. Wyjaśnił, że do obowiązków ubezpieczonego należało m.in. spawanie oraz prowadzenie ciągnika, przy czym w razie jego nieobecności, prowadzenie ciągnika przejmował brygadzista. Nadto ubezpieczony był również zobligowany do czyszczenia stawów oraz karmienia ryb. Nie inaczej we wskazanym zakresie podał świadek S. P., który wyjaśnił, że S. B. będąc zatrudnionym w Gospodarstwie (...) bardzo często zajmował się spawaniem. Świadek podał, że w okresie montowania nowych basenów było tak, że spawanie odbywało się przez okres dwóch miesięcy, trzy razy w tygodniu, po kilka godzin dziennie. Jednocześnie świadek wyjaśniał, że ubezpieczony nie spawał po 8 godzin każdego dnia - do obowiązków ubezpieczonego należało również wożenie paszy oraz karmienie ryb. Podobnie wskazał świadek K. G. zeznając, że S. B. został zatrudniony w GR m.in. z uwagi na posiadane przez niego uprawnienia spawalnicze i początkowo najczęściej zajmował się właśnie pracami spawalniczymi. Świadek wyjaśnił, że praca spawacza w GR nie polegała na tym, że przez cały czas należało spawać, albowiem osoba zajmująca się powyższym musiała również przygotować sobie niezbędne elementy, przyciąć i złożyć materiał, odmierzyć i haftować. Dodatkowo świadek wskazał, że wnioskodawca poza spawaniem zajmował się także prowadzeniem ciągnika, dozorowaniem, załadunkiem i odławianiem ryb.

Mając na uwadze poczynione ustalenia uznać należało, że zeznania powołanych w sprawie świadków, nie mogły stanowić podstawy do przyznania wnioskodawcy świadczenia emerytalnego. Podkreślić bowiem trzeba, że prawo do wcześniejszej emerytury stanowi odstępstwo od zasady powszechnego wieku emerytalnego i w związku z tym nie można poprzestać tylko na jego uprawdopodobnieniu, lecz musi zostać udowodnione, a temu służą przede wszystkim dokumenty i dopiero wówczas gdy są one niedostępne lub niekompletne możliwym i uzasadnionym jest dokonywanie ustaleń na podstawie innych dowodów, w tym zeznań wskazywanych przez wnioskodawcę świadków. Same zeznania świadków, gdy nie znajdują potwierdzenia w dokumentach pracowniczych nie stanowią miarodajnego dowodu pracy w szczególnych warunkach (wyrok Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z dnia 20 września 2012 r., III AUa, Lex nr 1223476), stąd oparcie wyłącznie na nich przez Sąd I instancji rozstrzygnięcia było nieuprawnione. Zaznaczyć należy, że również wyjaśnienia złożone przez ubezpieczonego w toku postępowania pierwszoinstancyjnego nie były przekonywujące, zwłaszcza gdy podawał on, iż przez cały sporny okres wykonywał obowiązki spawacza i nie wie dlaczego w jego dokumentach zostało wskazane stanowisko rybaka stawowego. Tak znaczna rozbieżność pomiędzy nazwą powierzonego pracownikowi stanowiska pracy, a obowiązkami które faktycznie zostały mu zlecone nie znajduje żadnego uzasadnienia. Stąd, nawet przy uwzględnieniu, że czynności spawalnicze oraz prowadzenie ciągnika należało do obowiązków S. B., nie sposób uznać, że były to jego podstawowe obowiązki, które wykonywał stale i w pełnym wymiarze czasu pracy.

A zatem, choć wnioskodawca przez cały sporny okres bezsprzecznie wykonywał szereg prac, uznanych za prace wykonywane w warunkach szczególnych, to jednak stale wykonywał również inne czynności pozbawione przedmiotowego charakteru, co czyni uprawnionym twierdzenie, że w okresie zatrudnienia w Gospodarstwie (...), od 3 września 1986 r. do 30 września 1997 r., ubezpieczony nie był zatrudniony stale i w pełnym wymiarze czasu pracy w charakterze spawacza oraz kierowcy ciągnika, a tym samym nieuprawnionym byłoby przyjęcie, że niniejsze prace wykonywał on stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku, co jest niezbędną przesłanką uznania danego zatrudnienia za szczególne. Tożsame stanowisko zajął Sąd Apelacyjny we Wrocławiu w wyroku z dnia 3 kwietnia 2012 r. ( III AUa 181/12, LEX nr 1163532) wyjaśniając, że warunek wykonywania pracy w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy jest spełniony tylko wówczas, gdy pracownik w ramach obowiązującego go pełnego wymiaru czasu pracy na określonym stanowisku, nie wykonuje czynności pracowniczych nie związanych z tym stanowiskiem, ale stale tj. ciągle wykonuje prace w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze. Podobnie wypowiedział się Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 7 lutego 2012 r. ( I UK 227/11, LEX nr 1157544) wskazując, że z przywileju przejścia na emeryturę w niższym wieku emerytalnym, przysługującego pracownikom zatrudnionym w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, mogą korzystać wyłącznie pracownicy, którzy byli rzeczywiście zatrudnieni stale i w pełnym wymiarze czasu pracy w szkodliwych warunkach pracy. Nie jest więc dopuszczalne uwzględnianie do okresów pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wykonywanej stale i w pełnym wymiarze czasu pracy, wymaganych do nabycia prawa do emerytury w niższym wieku emerytalnym, innych równocześnie wykonywanych prac w ramach dobowej miary czasu pracy, które nie oddziaływały szkodliwie na organizm pracownika, z czego a contrario wynika, że mogą i powinny być uwzględnione takie równocześnie wykonywane czynności, które miały szkodliwy wpływ na zdrowie zatrudnionego, bo zostały uznane przez ustawodawcę za pracę w warunkach szczególnych (por. wyrok SA w Katowicach z 30 stycznia 2001 r., III AUa 1887/0, PP 2002, nr 9, wyroki SN: z 15 grudnia 1997 r., II UKN 417/97, OSNAPiUS 1998/21/638 i z 21 listopada 2001 r., II UKN 598/00, OSNPUSiSP 2003/17/419).

Mając na uwadze powyższe uznać należało, że nie było uprawnionym zaliczenie wnioskodawcy do stażu szczególnego „początkowego” okresu zatrudnienia ubezpieczonego w Gospodarstwie (...) w B. bez dokładnego wskazania, jego dat granicznych. Wprawdzie ubezpieczony takie daty podał w apelacji niemniej jednak w żadnej mierze nie wynikają one ani z zeznań świadka K. G. – na które się powołuje ubezpieczony – ani ze zgromadzonej dokumentacji w postaci czy to akt osobowych, czy to zaświadczeń wystawionych przez GR. Mało tego, nawet gdyby przyjąć za Sądem Okręgowym, że ubezpieczony z całą pewnością przez okres co najmniej 108 dni wykonywał stale i w pełnym wymiarze czasu pracy zatrudnienie w warunkach szczególnych, to i tak okres ten (około 4,5 miesiąca – 108/26 dni roboczych) nie byłby wystarczający do przyznania mu prawa do żądanego świadczenia, albowiem doliczenie go do udowodnionych już 14 lat 2 miesięcy i 7 dni w dalszym ciągu nie pozwala na uznanie, że S. B. wykazał ostatnią z przesłanek koniecznych do przyznania mu prawa do emerytury w wieku obniżonym w postaci 15 lat zatrudnienia w warunkach szczególnych.

Skoro zatem wnioskodawca nie udowodnił 15 lat pracy w szczególnych warunkach, a co za tym idzie nie spełnił wszystkich, koniecznych do przyznania wcześniejszej emerytury warunków (wieku 60 lat, 25 lat okresów składkowych i nieskładkowych), określonych w przepisie art. 32 w zw. z art. 184 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U nr 153, poz. 1227 t. jedn. z 2009r. ze zm.) oraz rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku (Dz. U nr 8, poz.43), to nie uprawnionym było przyznanie mu prawa do żądanego świadczenia, dlatego też Sąd Apelacyjny, podzielając stanowisko pozwanego zaprezentowane w apelacji i uznając wyrok Sądu I instancji za błędny, na mocy art. 386 § 1 k.p.c., orzekł, jak w sentencji.