Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 23 czerwca 2014 roku

Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim, Wydział V Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w składzie:

Przewodniczący SSR del. Urszula Sipińska-Sęk

Protokolant st. sekr. sądowy Zofia Aleksandrowicz

po rozpoznaniu w dniu 23 czerwca 2014 roku w Piotrkowie Trybunalskim na rozprawie

sprawy z wniosku J. S.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział wT.

o emeryturę

na skutek odwołania J. S.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.

z dnia 10 stycznia 2014 r. sygn. (...)

zmienia zaskarżoną decyzję i przyznaje wnioskodawcy J. S. prawo do emerytury z dniem (...)

Sygn. akt VU 293/14

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 10 stycznia 2014 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział
wT.odmówił wnioskodawcy J. S. prawa do emerytury z uwagi na brak wymaganego 15-letniego stażu pracy w szczególnych warunkach.

W odwołaniu z dnia 6 lutego 2014 roku wnioskodawca J. S. wniósł
o zmianę zaskarżonej decyzji i przyznanie mu prawa do emerytury. W uzasadnieniu wniósł
o zaliczenie do szczególnego stażu pracy okresu zatrudnienia w (...) S. A.
w B. od dnia 1 stycznia 1993r. do 21 grudnia 1998r. na stanowisku wykwalifikowany pracownik budowlany - brygadzista.

Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.wniósł o oddalenie odwołania.

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

J. S., urodzony dnia (...), złożył w dniu 20 grudnia 2013 roku wniosek o przyznanie emerytury. Wnioskodawca nie jest członkiem otwartego funduszu emerytalnego.

(dowód: wniosek o emeryturę k. 1-8 w aktach ZUS)

Na dzień 1 stycznia 1999 roku skarżący udowodnił staż pracy wynoszący 28 lat, 10 miesięcy i 17 dni, w tym 11 lat, 5 miesięcy i 8 dni stażu w szczególnych warunkach: od 8 kwietnia 1981 roku do 31 grudnia 1992 roku ( z wyłączeniem urlopów bezpłatnych: 25 czerwca 1981 roku, od 1 grudnia 1981 roku do 19 grudnia 1981 roku, urlopu dewizowego : od 12 października 1990 roku do 3 listopada 1990 roku, od 10 grudnia 1991 roku do 17 grudnia 1991 roku oraz zasiłków chorobowych od 23 stycznia 1992 roku do 31 stycznia 1992 roku, od 14 lipca 1992 roku do 21 lipca 1992 roku, od 22 lipca 1992 roku 27 lipca 1992 roku, od 28 lipca 1992 roku do 12 sierpnia 1992 roku od 14 września 1992 roku do 16 września 1992 roku, od 17 września 1992 roku do 22 września 1992 roku, od 6 października 1992 roku do 10 października 1992 roku, od 14 października 1992 roku do 21 października 1992 roku) na stanowisku cieśla – roboty wodno-kanalizacyjne oraz budowa rurociągów w głębokich wykopach w Przedsiębiorstwie Budownictwa (...) S.A W B..

(okoliczność bezsporna)

W okresie od 8 kwietnia 1981 roku do 31 grudnia 1992 roku wnioskodawca J. S. był zatrudniony w Przedsiębiorstwie Budownictwa (...) w B. w charakterze cieśli.

Z dniem 1 grudnia 1992 roku Przedsiębiorstwo przekształciło się w Spółkę Akcyjną pod nazwą (...) w B..

Przedsiębiorstwo Budownictwa (...) w B. oraz (...) S. A. w B. zajmowało się wykonywaniem usług budowlanych w zakresie budowania instalacji: wodnych, deszczowych i kanalizacyjnych na rzecz innych przedsiębiorstw.

Z dniem 1 stycznia 1993 roku nowy pracodawca wnioskodawcy (...) S. A. w B. zmienił nazwę zajmowanego przez niego stanowiska z cieśli na wykwalifikowanego pracownika budowlanego - brygadzisty. Mimo zmiany nazwy stanowiska pracy charakter wykonywanej przez wnioskodawcę pracy nie uległ zmianie.

Przez cały okres zatrudnienia zarówno w Przedsiębiorstwie Budownictwa (...) w B. jak i w (...) Spółce Akcyjnej w B. wnioskodawca wykonywał prace jako cieśla i zbrojarz w głębokich wykopach. Wnioskodawca w całym spornym okresie wykonywał drewniane szalunki oraz zbrojenia z drutu w głębokich wykopach ziemnych (o głębokości od 2 do 6 metrów). W wykopach tych były montowane rurociągi kanalizacyjne, deszczowe oraz wodne. Praca wnioskodawcy była pracą w trudnych, szkodliwych warunkach tj.: na głębokości,
w wilgoci i błocie. Pracował w takim charakterze stale i w pełnym wymiarze czasu pracy.

Z dniem 4 listopada 1985 roku zostały wnioskodawcy powierzone dodatkowo obowiązki brygadzisty. Obowiązki wnioskodawcy nie uległy zmianie. Wnioskodawca nadal pracował czynie jako cieśla i zbrojarz w pełnym wymiarze czasu pracy.

W okresie od 8 marca 1990 roku do 11 października 1990 roku oraz od 26 lipca 1991 roku do 9 grudnia 1991 roku wnioskodawca pracował na budowie eksportowej w Niemczech w charakterze cieśli.

( dowód: zeznania wnioskodawcy k. 21-22, zeznania świadka T. A. - protokół rozprawy z dnia 23 kwietnia 2014 roku od minuty 4.38 do minuty 11.27, zeznania świadka J. K. protokół rozprawy z dnia 23 kwietnia 2014 roku od minuty 11.47 do 15.55, umowa o pracę z dnia 8 kwietnia 1981 roku k. 64 akta osobowe , świadectwo pracy z dnia 6 kwietnia 2004 roku k. 1 - akta osobowe, angaże na stanowiska cieśli w aktach osobowych , angaż z dnia 18.11.1985 roku k. 26 akt osobowych, pismo z dnia 20 grudnia 1991 roku k. 6 akt osobowych, zaświadczenie k. 5 akt osobowych, zaświadczenie z dnia 16 października 1990 roku k. 4 akt osobowych, pismo o przekształceniu k. 97 akt osobowych, angaż z dnia 19 stycznia 1993 roku k. 101 akt osobowych)

W wystawionym wnioskodawcy świadectwie pracy w szczególnych warunkach z dnia 5 marca 2009r. pracodawca zaświadczył, że w okresie od 8 kwietnia 1981 roku do 31 grudnia 1992 roku wnioskodawca stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał prace polegające na robotach wodno-kanalizacyjnych oraz budowie rurociągów w głębokich wykopach na stanowisku cieśli, wymienione w wykazie A Dział V poz 1 pkt 4 załącznik 1 do zarządzenia nr 9 Ministra Budownictwa i Przemysłu Materiałów Budowlanych z dnia 1 sierpnia 1983 roku .

(dowód: świadectwo wykonywania pracy w szczególnych warunkach - k. 12 akt emerytalnych)

Sąd Okręgowy zważył co następuje:

Odwołanie zasługuje na uwzględnienie.

Stosownie do art. 184 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jedn. Dz. U. z 2013, poz. 1440 ze zm.) ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy (tj. w dniu 1 stycznia 1999 r.) osiągnęli:

1)okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat – dla kobiet i 65 lat – dla mężczyzn oraz

2)okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27.

Emerytura, o której mowa w ust. 1, przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa (ust. 2).

W świetle powyższych regulacji żądanie wnioskodawcy należało rozpoznać
w aspekcie przepisów rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub
w szczególnym charakterze (Dz.U. Nr 8 poz. 43 z późn. zm.), zwanego dalej rozporządzeniem. Z treści § 4 tego rozporządzenia wynika, iż pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach wymienione w Wykazie A, nabywa prawo do emerytury, jeżeli spełnia łącznie następujące warunki:

1.  osiągnął wiek emerytalny wynoszący: 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn,

2.  ma wymagany okres zatrudnienia, w tym co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

Ten „wymagany okres zatrudnienia” to okres wynoszący 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn, liczony łącznie z okresami równorzędnymi i zaliczalnymi do okresów zatrudnienia (§ 3 rozporządzenia), natomiast pracą w warunkach szczególnych jest praca świadczona stale i w pełnym wymiarze na stanowiskach wskazanych w załączniku do tegoż aktu (§ 1 i § 2 rozporządzenia).

W przedmiotowej sprawie kwestią sporną między stronami było to, czy wnioskodawca posiada wymagany 15-letni okres zatrudnienia w szczególnych warunkach. Spełnienie pozostałych przesłanek nie było przedmiotem sporu, a jednocześnie nie budzi żadnych wątpliwości – wnioskodawca ma wymagany okres zatrudnienia, to jest 25 lat, ukończył 60 lat i nie jest członkiem OFE.

Prawidłowe rozumienie pojęcia pracy w szczególnych warunkach nie jest możliwe bez wnikliwej analizy rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8, poz. 43 ze zm.).

Z zestawienia § 1 i 2 tegoż rozporządzenia wynika, że pracą w szczególnych warunkach jest praca świadczona stale i w pełnym wymiarze na stanowiskach wskazanych w załączniku do tego aktu. Warunek wykonywania pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy jest spełniony tylko wówczas, gdy pracownik w ramach obowiązującego go pełnego wymiaru czasu pracy na określonym stanowisku pracy nie wykonuje czynności pracowniczych nie związanych z tym stanowiskiem pracy, ale stale, tj. ciągle wykonuje prace w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (tak też Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 15 listopada 2000 roku, II UKN 39/00, OSNAP 2002/11/272).

Odnośnie oceny dowodów zgromadzonych w postępowaniu zważyć należy, iż okresy pracy w warunkach szczególnych, stosownie do § 2 ust. 2 rozporządzenia, stwierdza zakład pracy, na podstawie posiadanej dokumentacji, w świadectwie wykonywania prac w szczególnych warunkach, wystawionym według wzoru stanowiącego załącznik do przepisów wydanych na podstawie § 1 ust. 2 rozporządzenia lub w świadectwie pracy.

Należy jednak wskazać, że z cytowanego wyżej § 2 rozporządzenia nie wynika, aby stwierdzenie zakładu pracy w przedmiocie wykonywania przez pracownika pracy w warunkach szczególnych miało charakter wiążący i nie podlegało kontroli organów przyznających świadczenia uzależnione od wykonywania pracy w szczególnych warunkach. Brak zatem takiego świadectwa lub jego zakwestionowanie przez organ rentowy, nie wyklucza dokonania ustalenia zatrudnienia w warunkach szczególnych innymi środkami dowodowymi w toku postępowania sądowego.

Sam fakt zatrudnienia wnioskodawcy w spornym okresie od dnia 1 stycznia 1993r. do 31 grudnia 1998r. w Przedsiębiorstwie Budownictwa (...) Spółce Akcyjnej w B. był niesporny w świetle dokumentów znajdujących się w jego aktach emerytalnych i osobowych. Spornym pozostawał charakter pracy wykonywanej przez wnioskodawcę w tym okresie tj. czy była to praca wykonywana w szczególnych warunkach, czy też nie. Stało się tak dlatego, że wnioskodawca nie dysponował świadectwem pracy w szczególnych warunkach za ten sporny okres.

Wobec powyższego na wnioskodawcy, zgodnie z treścią art. 6 k.c., spoczywał ciężar wykazania pracy w szczególnych warunkach. Wnioskodawca sprostał temu obowiązkowi. Szczególne warunki pracy wnioskodawcy Sąd ustalił w oparciu o spójne i logiczne, a co za tym idzie wiarygodne zeznania świadków: T. A. i J. K., którzy w spornych okresach pracowali razem z J. S. oraz zeznania samego wnioskodawcy, a także dokumentację zgromadzoną w jego aktach osobowych. Świadkowie w spornym okresie pracowali w tym samym Przedsiębiorstwie co skarżący, na stanowisku montera wodno-kanalizacyjnego. Świadkowie zajmowali się montażem rur wodno-kanalizacyjnych, które były kładzione w głębokich wykopach, po uprzednim ich obłożeniu drewnianymi szalunkami oraz uzbrojeniu. Praca ich była zatem ściśle związana z pracą wnioskodawcy, który zajmował się wykonywaniem szalunków i zbrojeń w głębokich wykopach. Dysponują tym samym szczegółową i bezpośrednią wiedzą co do codziennych stałych obowiązków pracowniczych skarżącego.

Analiza zeznań świadków oraz dokumentów osobowych prowadzi do wniosku, że wnioskodawca pracował w szczególnych warunkach w całym spornym okresie swojego zatrudnienia w Przedsiębiorstwie Budownictwa (...) Spółce Akcyjnej w B.. Wprawdzie w świadectwie pracy oraz angażach z tego okresu stanowisko wnioskodawcy jest określane jako wykwalifikowany pracownik budowlany-brygadzista. Nie mniej o szczególnych warunkach pracy nie decyduje nazwa stanowiska – jak chce organ rentowy – ale rodzaj rzeczywiście wykonywanej pracy. A ta przez cały okres zatrudnienia, jak wynika z zeznań świadków i wnioskodawcy, była niezmienna i polegała na robieniu w głębokich wykopach ziemnych szalunków z desek, a następnie układaniu w tych szalunkach zbrojenia z drutu. Na uwagę zasługuje fakt, że wnioskodawca taką samą pracę wykonywał także u poprzednika prawnego tj. w Przedsiębiorstwie Budownictwa (...) w B. w okresie od 8 kwietnia 1981 roku do 31 grudnia 1992 roku i praca ta została mu zaliczona do pracy w szczególnych warunkach przez organ rentowy. Stało się tak dlatego, że za w/w okres pracodawca wystawił wnioskodawcy świadectwo pracy w szczególnych warunkach, co z kolei wiązało się z tym, że wnioskodawca był zatrudniony na stanowisku cieśli. Po przekształceniach własnościowych pracodawcy zmieniła się nazwa zajmowanego przez wnioskodawcę stanowiska pracy z cieśli na wykwalifikowanego pracownika budowlanego-brygadzistę. Zmiana nazwy stanowiska nie spowodowała jednak zmiany faktycznie wykonywanej przez skarżącego pracy. Pomimo zmiany stanowiska wnioskodawca w dalszym ciągu wykonywał tą samą pracę co w poprzednim okresie, gdy pracował na stanowisku cieśli. A mianowicie robił szalunki oraz zbrojenia z drutu w głębokich wykopach. O szczególnych warunkach pracy nie decyduje nazwa stanowiska pracy, ale praca faktycznie wykonywana. Te same prace wykonywał również wtedy, gdy dodatkowo zostały mu powierzone obowiązki brygadzisty.

Prace wodnokanalizacyjne oraz budowa rurociągów w głębokich wykopach, są pracami w szczególnych warunkach zgodnie z wykazem A będącym załącznikiem do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983r. działem V poz. 1. Do takich prac należy zaliczyć wykonywane przez wnioskodawcę w spornym okresie prace polegające na wykonywaniu szalunków w głębokich wykopach ziemnych, w których były następnie budowane rurociągi wodno-kanalizacyjne. Wykonanie szalunku w wykopie ziemnym było bowiem jednym z niezbędnych elementów budowy rurociągów. Również prace zbrojarskie, które wykonywał wnioskodawca są pracami w szczególnych warunkach zgodnie z wykazem A będącym załącznikiem do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983r. działem V poz. 4. Dodać należy, iż stanowisko robotnika budowlanego wykonującego stale prace pomocnicze lub inne w głębokich wykopach wymienione jest wprost w Dziale V, poz. 8 zarządzenia Ministra Budownictwa i Przemysłu Materiałów Budowlanych z dnia 1 sierpnia 1983 roku w sprawie stanowisk pracy w zakładach pracy nadzorowanych przez Ministra Budownictwa i Przemysłu Materiałów Budowlanych, na których wykonywane są prace w szczególnych warunkach uprawniające do wcześniejszego przejścia na emeryturę oraz do wzrostu emerytury lub renty.

Po doliczeniu wnioskodawcy do uznanego przez organ rentowy stażu w szczególnych warunkach w wymiarze 11 lat 5 miesięcy i 8 dni, okresu od dnia 1 stycznia 1993r. do 31 grudnia 1998r., wnioskodawca legitymuje się stażem pracy w szczególnych warunkach przekraczającym 15 lat.

Biorąc pod uwagę, iż wnioskodawca spełnił jednocześnie pozostałe wymagane przepisami rozporządzenia warunki, to jest osiągnął wiek emerytalny (60 lat) oraz wymagany okres zatrudnienia (25 lat), należy uznać, że wydana przez organ rentowy decyzja jest błędna, a żądanie wnioskodawcy zasługuje na uwzględnienie.

Sąd przyznał wnioskodawcy prawo do emerytury z dniem osiągnięcia wieku emerytalnego, gdyż była to ostatnia przesłanka, od spełnienia której zależało jego prawo do emerytury.

Mając powyższe na względzie, Sąd Okręgowy na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. Sad Okręgowy – Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych orzekł jak w punkcie 1 sentencji.