Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 29 maja 2014r.

Sąd Apelacyjny w Białymstoku, III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: SSA Barbara Orechwa-Zawadzka (spr.)

Sędziowie: SA Dorota Elżbieta Zarzecka

SA Bożena Szponar - Jarocka

Protokolant: Magda Małgorzata Gołaszewska

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 15 maja 2014 r. w B.

sprawy z odwołania J. W.

przy udziale zainteresowanego Prezesa Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O.

o ustalenie podlegania obowiązkowo ubezpieczeniom: emerytalnemu, rentowym i wypadkowemu w okresie od 1 lipca 2008r. do 30 czerwca 2011r. i ustalenie podstawy wymiaru składek

na skutek apelacji wnioskodawczyni J. W.

od wyroku Sądu Okręgowego w Olsztynie IV Wydziału Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 12 lipca 2013 r. sygn. akt IV U 2398/13

oddala apelację.

Sygn. akt III AUa 1393/13

UZASADNIENIE

Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O. decyzją z dnia 20 marca 2013 roku, wydaną na podstawie przepisów ustawy z dnia 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2009 roku, Nr 205, poz. 1585 ze zm.) oraz ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 roku o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz. U. z 2008 roku, nr 164, poz. 1027 ze zm.), stwierdził, że J. W. z tytułu wykonywania umów zlecenia zawartych z Kasą Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego Oddział (...) w O. podlega obowiązkowo ubezpieczeniom społecznym: emerytalnemu, rentowym i wypadkowemu w okresie od dnia 1 lipca 2008 roku do dnia 30 czerwca 2011 roku. Jednocześnie organ rentowy ustalił podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne oraz ubezpieczenie zdrowotne.

J. W. w odwołaniu od powyższej decyzji domagała się jej zmiany i stwierdzenia, że w powyższym okresie z tytułu wykonywania w/w umów zlecenia nie podlega obowiązkowo ubezpieczeniom społecznym. Podniosła, iż umowy, które zawarła z Kasą Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego Oddział (...) w O. nie były umowami zlecenia, o których mowa w art. 734 k.c. Zdaniem wnioskodawczyni były to umowy o wykonywanie funkcji lekarza rzeczoznawcy, które są regulowane odmiennymi przepisami niż kodeks cywilny. Niezależnie od tego podniosła, iż umowy te zawarła w ramach prowadzonej działalności gospodarczej - indywidualnej praktyki lekarskiej, a czynności będące przedmiotem umów polegały na wykonywaniu zawodu w formie i na zasadach określonych odrębnymi przepisami.

Zainteresowana Kasa Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego Oddział (...) w O. wniosła o oddalenie odwołania.

Sąd Okręgowy w Olsztynie IV Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych po rozpoznaniu powyższego odwołania wyrokiem z dnia 12 lipca 2013 roku odwołanie oddalił. Z ustaleń Sądu I instancji wynikało, że Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O. w dniach od 19 września 2012 roku do 12 listopada 2012 roku przeprowadził kontrolę płatnika składek Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego Oddział (...) w O.. Kontrolą objęto okres od dnia 1 stycznia 2009 roku do dnia 31 grudnia 2011 roku, zaś w stosunku do J. W. – okres od dnia 1 lipca 2008 roku do dnia 30 maja 2012 roku. W wyniku przeprowadzonej kontroli stwierdzono, iż płatnik składek zawarł w okresie objętym kontrolą szereg umów zlecenia z wnioskodawczynią obejmujących okresy: od dnia 1 lipca 2008 roku do dnia 31 grudnia 2008 roku, od dnia 1 stycznia 2009 roku do dnia 31 grudnia 2009 roku, od dnia 1 stycznia 2010 roku do dnia 30 czerwca 2010 roku oraz od dnia 1 stycznia 2011 roku do dnia 31 grudnia 2011 roku. Zgodnie z dalszymi ustaleniami Sądu Okręgowego, przedmiotem umów było świadczenie usługi orzekania lekarskiego przez lekarza rzeczoznawcę w zakresie min. stałego bądź długotrwałego uszczerbku na zdrowiu, ustalania trwałej niezdolności do pracy w gospodarstwie rolnym i celowości przekwalifikowania zawodowego, ustalania całkowitej okresowej niezdolności do pracy w gospodarstwie rolnym i przewidywanego okresu trwania niezdolności do pracy, stwierdzania niezdolności do samodzielnej egzystencji i przewidywanego okresu jej trwania. Umowy określały także szereg obowiązków wnioskodawczyni jako lekarza orzecznika oraz zawierały zobowiązanie do osobistego wykonywania zlecenia. Następnie umowy przewidywały stawki wynagrodzenia za poszczególne rodzaje wykonywanych czynności oraz ustalono w nich, iż wynagrodzenie będzie płatne po przedstawieniu rachunku za ich wykonanie. Wnioskodawczyni comiesięcznie przedstawiała takie rachunki, podpisując je imieniem i nazwiskiem. Z ustaleń Sądu I instancji wynikało również, iż zainteresowana Kasa Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego Oddział (...) w O. nie zawierała umów zlecenia z firmami - podmiotami prowadzącymi pozarolniczą działalność gospodarczą, lecz z lekarzami jako osobami fizycznymi. J. W. od dnia 1 października 2003 roku do nadal prowadzi działalność gospodarczą – indywidualną praktykę lekarską. Z tego tytułu opłacała składki na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne tylko do dnia 17 listopada 2003 roku (od dnia 18 listopada 2003 roku nabyła prawo do emerytury). Od grudnia 2003 roku wnioskodawczyni opłaca składki wyłącznie na ubezpieczenie zdrowotne. W dniu 7 lipca 2008 roku J. W. złożyła wobec zainteresowanej Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego Oddział (...) w O. oświadczenie dla celów ubezpieczenia społecznego, w którym wskazała, iż jest emerytką prowadzącą indywidualną specjalistyczną praktykę lekarską. Oświadczyła przy tym, że wybiera umowę zlecenia jako umowę rodzącą obowiązek ubezpieczeń emerytalno – rentowych (na podstawie art. 9 ust. 2 ustawy z dnia 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych). W okresie od dnia 1 lipca 2008 roku do dnia 31 sierpnia 2008 roku od uzyskanych przychodów z tytułu w/w umowy zlecenia zainteresowana naliczyła składki na ubezpieczenia społeczne oraz ubezpieczenie zdrowotne. W dniu 23 września 2008 roku wnioskodawczyni oświadczyła, że od września 2008 roku jej dochody z tytułu prowadzenia indywidualnej specjalistycznej praktyki lekarskiej są wyższe od najniższej krajowej kwoty brutto. W związku z tym wniosła o niepotrącanie składki emerytalno- rentowej. Zainteresowana Kasa Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego Oddział (...) w O. od przychodów uzyskanych przez wnioskodawczynię w okresie od dnia 1 września 2008 roku do dnia 30 czerwca 2011 roku naliczyła wyłącznie składki zdrowotne. Wobec nieopłacania składek na ubezpieczenia społeczne: emerytalne, rentowe i wypadkowe Zakład Ubezpieczeń Społecznych dokonał ich przypisu, uwzględniając wartość wynagrodzenia otrzymywanego przez wnioskodawczynię z tytułu wykonywania umów zlecenia w sporym okresie. Płatnik składek na podstawie art. 41 ust. 7b pkt 2 ustawy z dnia 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych złożył wymagane dokumenty korygujące – opłacił zaległe składki wraz z odsetkami. Powyższy stan faktyczny nie był sporny. Przedmiotem sporu było natomiast ustalenie, czy zobowiązania łączące wnioskodawczynię z zainteresowaną należy ocenić i zakwalifikować jako umowy zlecenia czy też - wbrew ich nazwie – jako inne umowy, oparte na przepisach ustawy o zawodzie lekarza. Istotne było także, czy powyższe umowy zostały zawarte z wnioskodawczynią jako osobą fizyczną - lekarzem, czy też z osobą prowadzącą pozarolniczą działalność gospodarczą w ramach tej działalności. Sąd Okręgowy po dokonaniu analizy przepisów art. 734 § 1 k.c., art. 750 k.c., art. 742 k.c., art. 477 k.c. doszedł do wniosku, iż sporne umowy zawarte pomiędzy J. W. a Kasą Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego Oddział (...) w O. posiadały wszystkie cechy charakterystyczne dla umów zlecenia. Na podstawie tychże umów wnioskodawczyni była zobowiązana do starannego świadczenia pracy określonego rodzaju, w określonym przez zainteresowaną miejscu, według ściśle określonych wymagań, pod kontrolą wyznaczonego przez Prezesa Kasy lekarza regionalnego – inspektora orzecznictwa lekarskiego. Zdaniem Sądu I instancji nie ma przy tym znaczenia, iż stroną spornych umów była Kasa Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego Oddział (...) w O., nie zaś jej Prezes. Wnioskodawczyni systematycznie przedstawiała rachunki z tytułu wykonania spornych umów. Sąd I instancji podkreślił, że wnioskodawczyni nie wskazała, jaki przepis prawa - niezawarty w kodeksie cywilnym – w jej ocenie stanowi podstawę prawną do zawarcia umów o wykonywanie funkcji lekarza. J. W. powoływała się jedynie na ustawę z dnia 5 grudnia 1996 roku o zawodach lekarza i lekarza dentysty. W ocenie Sądu I instancji analiza powyższego aktu prawnego nie daje podstaw do stwierdzenia, iż jest on samodzielnym źródłem kreacji stosunku prawnego. Ustawa ta normuje jedynie zasady i warunki funkcjonowania i wykonywania zawodu przez tę grupę zawodową. Sąd Okręgowy dostrzegł przy tym, iż wnioskodawczyni zasadnie podnosiła, iż nie wykonując zawodu lekarza nie mogłaby zawrzeć umowy zlecenia z zainteresowaną, skoro bezspornie obowiązki orzecznika KRUS mogą być powierzone wyłącznie doktorowi nauk medycznych. Stosownie do art. 2 ust. 1 ustawy z dnia 5 grudnia 1996 roku o zawodach lekarza i lekarza dentysty wykonywanie zawodu lekarza polega na udzielaniu przez osobę posiadającą wymagane kwalifikacje, potwierdzone odpowiednimi dokumentami, świadczeń zdrowotnych, w szczególności: badaniu stanu zdrowia, rozpoznawaniu chorób i zapobieganiu im, leczeniu i rehabilitacji chorych, udzielaniu porad lekarskich, a także wydawaniu opinii i orzeczeń lekarskich. W dalszej kolejności Sąd I instancji podniósł, że przepisy w/w ustawy w żaden sposób nie nakazują świadczenia usług zdrowotnych wyłącznie w formie prowadzonej działalności gospodarczej, jak również przedmiotem prowadzonej działalności pozarolniczej nie musi być cały w/w wachlarz czynności. Nie ma żadnych przeszkód prawnych, by świadczenia zdrowotne wykonywać w ramach umowy o pracę, kontrakt managerski czy inną umowę cywilnoprawną, a także w ramach spółki cywilnej, jawnej bądź partnerskiej (tzw. grupowa praktyka lekarska). Powyższe wynika z treści art. 5 ustawy z dnia 15 kwietnia 2011 roku o działalności leczniczej. Przepis ten stwarza dla lekarzy możliwość (nie zaś obowiązek) prowadzenia indywidualnej praktyki lekarskiej w formie działalności gospodarczej - jako podmiotu wykonującego działalność leczniczą (o której mowa w art. 2 ust. 1 punkt 5 w/w ustawy). Natomiast przedmiotem takiej działalności są świadczenia zdrowotne – tj. działania służące zachowaniu, ratowaniu, przywracaniu lub poprawie zdrowia oraz inne działania medyczne wynikające z procesu leczenia lub przepisów odrębnych regulujących zasady ich wykonywania (art. 2 ust. 1 pkt 10 w zw. z art. 3 ust. 1 w/w ustawy). Sąd Okręgowy wskazał, iż podczas rozprawy wnioskodawczyni potwierdziła, że taki był właśnie przedmiot działalności prowadzonej przez nią poradni reumatologicznej. Reasumując, Sąd I instancji stwierdził, iż samo wykonywanie zawodu lekarza nie stwarzało podstawy do świadczenia usług na rzecz KRUS, stąd niezbędne było zawarcie z wnioskodawczynią stosownych umów. Nadto Sąd Okręgowy zauważył, że treść umów zlecenia (gdzie wnioskodawczyni była oznaczona z imienia i nazwiska, bez dopisku informującego o prowadzeniu działalności gospodarczej) potwierdza stanowisko zainteresowanej KRUS, iż zawierała ona umowy zlecenia z wnioskodawczynią jako osobą fizyczną, nie zaś w ramach prowadzonej przez nią działalności gospodarczej. Co więcej, Sąd Okręgowy podkreślił, iż wnioskodawczyni nie wskazywała, by czynności wykonywane w ramach prowadzonej specjalistycznej praktyki lekarskiej - poradni reumatologicznej polegały na wykonywaniu zadań wymienionych w spornych umowach zlecenia. W dalszej kolejności Sąd Okręgowy przywołał treść przepisów art. 6 ust. 1 pkt 4 oraz art. 12 ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych, zgodnie z którymi osoby fizyczne, które na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej są osobami wykonującymi pracę na podstawie mowy zlecenia podlegają obowiązkowo ubezpieczeniom społecznym: emerytalnemu, rentowemu i wypadkowemu. Zgodnie zaś z art. 13 pkt 2 w/w ustawy obowiązek ten powstaje od dnia oznaczonego w umowie jako dzień rozpoczęcia wykonywania umowy i trwa do dnia jej rozwiązania lub wygaśnięcia. Wskazał, iż kluczowe znaczenie dla rozstrzygnięcia w przedmiocie niniejszej sprawy ma przepis art. 9 ust. 1 pkt 4 w/w ustawy, zgodnie z którym osoby wykonujące pracę na podstawie umowy zlecenia mające ustalone prawo do emerytury lub renty podlegają obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym, jeżeli równocześnie nie pozostają w stosunku pracy, z zastrzeżeniem ust. 4b. Bezspornie J. W. wykonująca umowy zlecenia posiadała prawo do emerytury oraz nie pozostawała w stosunku pracy. Poza sporem pozostawało także, że wnioskodawczyni nie opłacała składek z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej i od dnia 1 lipca 2008 roku nie była zgłoszona do ubezpieczenia społecznego z tego tytułu. Sąd Okręgowy podkreślił również, że w stosunku do wnioskodawczyni nie znajduje zastosowania przepis art. 9 ust. 5 w/w ustawy. Mając powyższe na uwadze Sąd Okręgowy orzekł jak w sentencji wyroku na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c.

J. W. zaskarżyła powyższy wyrok w całości, zarzucając mu naruszenie art. 6 ust. 1 pkt 4, art. 9 ust. 2a i art. 9 ust. 5 ustawy z dnia 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych.

Wskazując na powyższe zarzuty wnioskodawczyni domagała się zmiany zaskarżonego wyroku poprzez uchylenie decyzji z dnia 20 marca 2013 roku oraz zasądzenia od organu rentowego na jej rzecz kosztów zastępstwa procesowego za obie instancje.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja nie jest zasadna.

Sąd Okręgowy dokonał prawidłowych ustaleń faktycznych i właściwie zastosował przepisy ustawy z dnia z dnia 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych. Sąd II instancji w całości podziela i przyjmuje za własne ustalenia faktyczne oraz wykładnię przepisów.

Jak wynika z prawidłowych ustaleń Sądu Okręgowego, J. W., będąca lekarzem reumatologiem od dnia 1 września 1997 roku do nadal prowadzi działalność gospodarczą – indywidualną praktykę lekarską. Od dnia 18 listopada 2003 roku nabyła prawo do emerytury. W okresach od dnia 1 lipca 2008 roku do dnia 31 grudnia 2008 roku, od dnia 1 stycznia 2009 roku do dnia 31 grudnia 2009 roku, od dnia 1 stycznia 2010 roku do dnia 30 czerwca 2010 roku oraz od dnia 1 stycznia 2011 roku do dnia 31 grudnia 2011 roku wnioskodawczyni zawarła z zainteresowaną Kasą Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego umowy, na podstawie których zobowiązała się do świadczenia usługi orzekania lekarskiego przez lekarza rzeczoznawcę w zakresie min. stałego bądź długotrwałego uszczerbku na zdrowiu, ustalania trwałej niezdolności do pracy w gospodarstwie rolnym i celowości przekwalifikowania zawodowego, ustalania całkowitej okresowej niezdolności do pracy w gospodarstwie rolnym i przewidywanego okresu trwania niezdolności do pracy, stwierdzania niezdolności do samodzielnej egzystencji i przewidywanego okresu jej trwania. W okresach wykonywania powyższych umów wnioskodawczyni nie pozostawała w stosunku pracy. Powyższe okoliczności nie były pomiędzy stronami sporne.

Na obecnym etapie postępowania okolicznością sporną pozostawało to, czy powyższe umowy zawarte przez wnioskodawczynię z KRUS były wykonywane w ramach prowadzonej przez nią działalności gospodarczej, czy też poza tą działalnością, zaś w konsekwencji czy wnioskodawczyni z tytułu wykonywania tych umów podlega obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym: emerytalnemu, rentowym i wypadkowemu.

Zaznaczyć należy, iż wbrew stwierdzeniu skarżącej zawartemu w apelacji, Sąd I instancji zasadnie analizował, czy sporne umowy zawarte pomiędzy wnioskodawczynią a zainteresowaną miały charakter umów zlecenia, gdyż wnioskodawczyni powyższą okoliczność kwestionowała, podnosząc, że umowy te były umowami o wykonywanie funkcji lekarza rzeczoznawcy. Na etapie postępowania przed Sądem II instancji kwestia ta nie jest już sporna.

W odniesieniu do kwestii podlegania przez wnioskodawczynię ubezpieczeniom społecznym z tytułu w/w umów zlecenia wskazać należy na uregulowanie zawarte w art. 9 ust. 5 w/w ustawy. Stosownie do w/w przepisu osoby, o których mowa w art. 6, niewymienione w ust. 4 i 4c ( art. 9) mające ustalone prawo do emerytury lub renty podlegają dobrowolnie ubezpieczeniu emerytalnemu i rentowym. Zatem, J. W. , prowadząca działalność gospodarczą i mająca jednocześnie ustalone prawo do emerytury, podlegała dobrowolnie ubezpieczeniom społecznym z tytułu prowadzonej działalności.

W sytuacji zaś stwierdzenia, że wnioskodawczyni poza prowadzoną działalnością gospodarczą wykonuje umowy zlecenia, nie mieszczące się w zakresie prowadzonej działalności, zastosowanie znajduje przepis art. 9 ust. 4a w/w ustawy. Stosownie do powyższego przepisu osoby, o których mowa w art. 6 ust. 1 pkt 4 w/w ustawy, mające prawo do emerytury lub renty podlegają obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnym i rentowym, jeżeli równocześnie nie pozostają w stosunku pracy, z zastrzeżeniem ust. 4b.

Powyższe potwierdza jednolite stanowisko Sądu Najwyższego, który w wyrokach: z dnia 14 grudnia 2010 roku w sprawie o sygn. akt I UK 209/10 (lex numer 738525) oraz z dnia 23 czerwca 2009 roku w sprawie o sygn. akt III UK 24/09 (lex numer 518053) stwierdził, iż wykonanie czynności w zakresie inspekcji weterynaryjnej nie stanowi samodzielnej podstawy podlegania ubezpieczeniom społecznym z art. 6 ust. 1 pkt 4 ustawy z dnia 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych, jeżeli są one wykonywane w ramach prowadzonej przez przedsiębiorcę (podatnika) pozarolniczej działalności gospodarczej - art. 13 pkt 6 w zw. z art. 10 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 26 lipca 1991 roku o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2010 roku, Nr 51, poz. 307 ze zm.). Tożsamy pogląd został wyrażony w wyroku Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z dnia 6 września 2011 roku w sprawie o sygn. akt III AUa 742/11 (OSAB 2011/2-3/75-81, lex numer 1164178) oraz w wyroku Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 12 września 2012 roku w sprawie o sygn. akt III AUa 418/12 (lex numer 1223257). Sąd Apelacyjny w pełni podziela powyższe stanowisko. Z kolei w powołanym przez organ rentowy wyroku Sądu Najwyższego z dnia 11 sierpnia 2009 roku w sprawie o sygn. akt III UK 27/09 ( (...), lex numer 533699) stwierdzono, że usługi świadczone przez lekarza weterynarii na podstawie decyzji powiatowego lekarza weterynarii o wyznaczeniu lekarza weterynarii, niebędącego pracownikiem Inspekcji Weterynaryjnej, do wykonywania czynności z zakresu działania Inspekcji Weterynaryjnej i po zawarciu stosownej umowy między wyznaczonym lekarzem a powiatowym lekarzem weterynarii, jeżeli są to czynności wykonywane pod nadzorem i w imieniu organów Inspekcji Weterynaryjnej, nie są wykonywane w ramach działalności gospodarczej.

Zaznaczyć przy tym należy, iż nie ulega wątpliwości, że sporne umowy dotyczące wykonywania funkcji lekarza orzecznika KRUS zawarte zostały z wnioskodawczynią – doktorem nauk medycznych. Gdyby J. W. nie charakteryzowała się powyższą cechą, do zawarcia tych umów w ogóle by nie doszło. W czasie obowiązywania spornych umów obowiązywała ustawa z dnia 30 sierpnia 1991 roku o zakładach opieki zdrowotnej (Dz. U. z 1991 roku, nr 91, poz. 408 ze zm.). Stosownie do treści art. 3 w/w ustawy świadczeniem zdrowotnym są działania służące zachowaniu, ratowaniu, przywracaniu i poprawie zdrowia oraz inne działania medyczne wynikające z procesu leczenia lub przepisów odrębnych regulujących zasady ich wykonywania, w szczególności związane z m.in. orzekaniem i opiniowaniem o stanie zdrowia (pkt 11). Zgodnie natomiast z art. 4 w/w ustawy świadczenia zdrowotne mogą być udzielane przez zakłady opieki zdrowotnej oraz przez osoby fizyczne wykonujące zawód medyczny lub przez grupową praktykę lekarską, grupową praktykę pielęgniarek, położnych na zasadach określonych w odrębnych przepisach. Jak stanowił zaś przepis art. 2 ust. 1 ustawy z dnia 5 grudnia 1996 roku o zawodach lekarza i lekarza dentysty (Dz. U. z 2008 roku, Nr 136, poz. 857 ze zm.) wykonywanie zawodu lekarza polega na udzielaniu przez osobę posiadającą wymagane kwalifikacje, potwierdzone odpowiednimi dokumentami, świadczeń zdrowotnych, w szczególności: badaniu stanu zdrowia, rozpoznawaniu chorób i zapobieganiu im, leczeniu i rehabilitacji chorych, udzielaniu porad lekarskich, a także wydawaniu opinii i orzeczeń lekarskich. Jak słusznie podniosła skarżąca, w okresie obowiązywania spornych umów nie obowiązywała jeszcze ustawa z dnia 15 kwietnia 2011 roku o działalności leczniczej (Dz. U. z 2011 roku, Nr 112 poz. 654), która weszła w życie 1 lipca 2011 roku, stąd powoływanie się na jej przepisy przy rozstrzyganiu niniejszej sprawy było niecelowe. Przywołane powyżej przepisy zarówno ustawy z dnia 30 sierpnia 1991 roku o zakładach opieki zdrowotnej oraz ustawy z dnia 5 grudnia 1996 roku o zawodach lekarza i lekarza dentysty są przepisami dotyczącymi ogółu lekarzy niezależnie od tego, czy zawód wykonywany jest przez lekarza zatrudnionego na podstawie umowy o pracę, kontraktu managerskiego, umowy cywilnoprawnej czy prowadzącego działalność gospodarczą w formie spółki, czy też wpisu do ewidencji działalności gospodarczej.

Kwestią zasadniczą dla rozstrzygnięcia w przedmiocie niniejszego postępowania było zaś - jak wyżej wskazano - ustalenie, czy analizowane umowy zlecenia były przez wnioskodawczynię wykonywane w ramach prowadzonej przez nią działalności gospodarczej. W celu ustalenia powyższej kwestii Sąd II instancji dokonał analizy dokumentów dotyczących działalności gospodarczej. Z informacji nadesłanej przez Urząd Miejski w P. Wydział (...) wynikało, że J. W. w spornym okresie prowadziła działalność gospodarczą pod nazwą (...). Przedmiot prowadzonej działalności określony został jako indywidualna specjalistyczna praktyka lekarska w dziedzinie (...). Miejscem wykonywania działalności gospodarczej był P., ul. (...) oraz ul. (...) (k. 96). Wnioskodawczyni wpisana jest również do rejestru podmiotów wykonujących działalność leczniczą (k. 67) oraz rejestru indywidualnych specjalistycznych praktyk lekarskich (k. 70). Z zapisów w księdze rejestrowej rejestru podmiotów wykonujących działalność leczniczą w rubryce 17, dotyczącej zakresu udzielanych świadczeń zdrowotnych wynika, że J. W. ma uprawnienia do udzielenia świadczeń diagnostycznych, leczniczych, jak również posiada uprawnienia do wydawania orzeczeń lekarskich w zakresie reumatologii, medycyny rodzinnej oraz chorób wewnętrznych (k. 64-66). Jak wynika zaś z wpisu do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej jako przeważająca działalność gospodarcza ( (...)) wskazana została przez wnioskodawczynię praktyka lekarska specjalistyczna 86.22 Z (k. 91, 94), która obejmuje porady, diagnostykę i leczenie świadczone przez lekarzy specjalistów, włączając chirurgów (k. 92).

Zdaniem Sądu Apelacyjnego, wynikające z zapisu w księdze rejestrowej rejestru podmiotów wykonujących działalność leczniczą uprawnienie J. W. do wydawania orzeczeń lekarskich w zakresie reumatologii, medycyny rodzinnej oraz chorób wewnętrznych nie dotyczy takiego zakresu działalności, jaką wnioskodawczyni wykonywała na podstawie spornych umów z KRUS. Uprawnienie to rozumieć należy jako prawo do wydawania orzeczeń osobom leczącym się, na ich wniosek, w sytuacji, kiedy takie zaświadczenie potrzebne jest tym osobom, celem przedłożenia do określonych instytucji. Ujawnione w księdze rejestrowej uprawnienie do wydawania orzeczeń lekarskich nie dotyczy zaś orzeczeń wydawanych przez wnioskodawczynię jako lekarza rzeczoznawcę KRUS w zakresie szczegółowo wskazanym w § spornych umów, zgodnie z przepisami regulującymi sposób procedowania przez KRUS oraz obowiązującymi w tej instytucji wewnętrznymi procedurami. Również pozostałe dowody z dokumentów zgromadzonych w sprawie nie potwierdzają, aby orzekanie w ramach KRUS miałoby się mieścić w zakresie prowadzonej przez wnioskodawczynię działalności gospodarczej. Nadto zauważyć należało, iż okolicznością odróżniającą pracę wykonywaną przez wnioskodawczynię w ramach działalności gospodarczej od pracy wykonywanej na podstawie umów zlecenia jest miejsce jej wykonywania. Praktykę lekarską w ramach działalności gospodarczej J. W. wykonywała w swoim gabinecie przy wykorzystaniu własnego sprzętu. Usługi orzekania lekarskiego w ramach umów zawartych z KRUS, stosownie do postanowienia zawartego w § 4 ust. 1 i 2 spornych umów, były zaś wykonywane w lokalu uzgodnionym przez strony umowy, zaś w przypadku, gdy osoba badana ze względu na stan zdrowia nie może przybyć do wyznaczonego miejsca, badanie było przeprowadzane w miejscu zamieszkania osoby badanej. W ramach działalności wnioskodawczyni - jak wynikało z jej wyjaśnień – wykonywała wywiady z pacjentami, konsultacje (w tym również pod kątem oceny niezdolności do pracy), leczyła. W ramach zaś spornych umów jako lekarz orzecznik KRUS wydawała orzeczenia w zakresie wskazanym w § 1 umów. Tym samym, zdaniem Sądu II instancji, sposób wykonywania przez wnioskodawczynię pracy w ramach prowadzonej działalności oraz na podstawie umów zlecenia z KRUS różnił się. Kolejnym argumentem przemawiającym za odmową uznania, aby sporne umowy zlecenia mieściły się w ramach prowadzonej przez wnioskodawczynię działalności gospodarczej było to, iż były one zawierane z wnioskodawczynię jako osobą fizyczną. Wprawdzie rację ma skarżąca, że stosownie do regulacji kodeksu cywilnego firmą osoby fizycznej jest jej imię i nazwisko, jednakże, gdyby intencją stron było zawarcie umów z wnioskodawczynię w ramach prowadzonej przez nią działalności gospodarczej, to oznaczenie wnioskodawczyni winno zawierać dopisek „prowadząca działalność gospodarczą pod nazwą (...). Co więcej, umowa nie zawiera zapisu, z którego wynikałoby, iż zlecenie może być wykonywane w ramach prowadzonej działalności gospodarczej, zaś z twierdzeń zainteresowanej wynikało, że nie zawierała umów zlecenia z podmiotami prowadzącymi działalność gospodarczą, ale z osobami fizycznymi.

Reasumując – w ocenie Sądu Apelacyjnego - Sąd Okręgowy doszedł do prawidłowego wniosku, iż sporne umowy zlecenia zawarte przez J. W. z KRUS stanowią odrębną podstawę do objęcia wnioskodawczyni ubezpieczeniami społecznymi na podstawie art. 9 ust. 4 a oraz art. 12 ust. 1 w/w ustawy, skoro nie były wykonywane w ramach działalności gospodarczej. Na marginesie zaznaczyć należało, że w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku Sąd Okręgowy przytoczył treść przepisu art. 9 ust. 4a w/w ustawy, wskazując omyłkowo, iż chodzi o przepis art. 9 ust. 1 pkt 4 w/w ustawy. Tym samym Sąd Apelacyjny uznaje, iż to właśnie przepis art. 9 ust. 4 a w/w ustawy stanowił podstawę rozstrzygnięcia Sądu I instancji.

Z powyższych względów niezasadne były zarzuty apelacyjne naruszenia art. 6 ust. 1 pkt 4 oraz art. 9 ust. 5 w/w ustawy.

Sąd Okręgowy nie dopuścił się również naruszenia przepisu art. 9 ust. 2a w/w ustawy. Przepis ten dotyczy obowiązkowego podlegania ubezpieczeniom społecznym z tytułu wykonywania działalności gospodarczej osoby wykonującej jednocześnie pracę na podstawie umowy zlecenia, w zależności od wysokości podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe z tejże umowy. Przepis ten nie dotyczy wnioskodawczyni, jako że jest ona uprawniona do emerytury, zatem korzysta z regulacji określonej w art. 9 ust. 5 w/w ustawy, tj. podlega dobrowolnie ubezpieczeniu emerytalnemu i rentowemu z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej.

Mając na względzie powyższe Sąd Apelacyjny orzekł jak w sentencji wyroku na podstawie art. 385 k.p.c.

A.K.