Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 12 marca 2014 roku

Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim, Wydział V Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w składzie:

Przewodniczący SSO Beata Łapińska

Protokolant stażysta Bożena Sobczyk

po rozpoznaniu w dniu 5 marca 2014 roku w Piotrkowie Trybunalskim na rozprawie

sprawy z wniosku K. D.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T..

o prawo do emerytury

na skutek odwołania K. D.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T..

z dnia 14 sierpnia 2013r. sygn. (...)

oddala odwołanie.

Sygn. akt VU 1154/13

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 14 sierpnia 2013 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.. odmówił wnioskodawcy K. D. prawa do emerytury.

Od decyzji powyższej wnioskodawca odwołał się w dniu 21 sierpnia 2013 roku. Wniósł o przyznanie żądanego prawa z uwagi na to, że przepracował wymagane 15 lat w warunkach szczególnych, albowiem pracował w takich warunkach w trakcie całego okresu zatrudnienia w Przedsiębiorstwie Budownictwa (...) Oddziale Zakład (...) w S. (tj. od 14 października 1976 roku do 31 stycznia 1987 roku) na stanowisku elektromontera samochodowego i urządzeń akumulatorowych.

ZUS wnosił o oddalenie odwołania.

Sąd Okręgowy ustalił co następuje:

K. D., urodzony w dniu (...), złożył w dniu 5 sierpnia 2013 roku kolejny wniosek o przyznanie emerytury.

(dowód: ww. wniosek k. 1-4 w aktach ZUS)

Pierwszy wniosek o emeryturę złożony przez K. D. w dniu 6 marca 2012 roku został oddalony przez ZUS decyzją z dnia 21 marca 2012 roku. Wyrokiem z dnia 24 lipca 2012 roku, wydanym w sprawie VU 422/12, Sąd Okręgowy w Piotrkowie Tryb. oddalił odwołanie wnioskodawcy od tej decyzji mając na uwadze okoliczność, że nie rozwiązał on stosunku pracy.

(dowód: ww. wniosek k. 1-3, decyzja ZUS z dnia 21 marca 2012 roku k. 21, odpis wyroku Sądu Okręgowego w Piotrkowie Tryb. z dnia 24 lipca 2012 roku w sprawie VU 422/12 k. 26 w aktach ZUS)

Na dzień 1 stycznia 1999 roku skarżący udowodnił staż pracy wynoszący ponad 25 lat. Niekwestionowany przez ZUS okres zatrudnienia wnioskodawcy w szczególnych warunkach wynosi łącznie 11 lat, 11 miesięcy i 1 dzień. Są to okresy zatrudnienia: od 1 kwietnia 1982 roku do 31 lipca 1982 roku w Przedsiębiorstwie Budownictwa (...) Oddziale Zakład (...) w S. na stanowisku elektromontera akumulatorów oraz od 23 lutego 1987 roku do 31 października 1998 roku w Zakładach (...) S.A. w T.. na stanowisku elektromontera urządzeń akumulatorowych.

Wnioskodawca nie przystąpił do otwartego funduszu emerytalnego.

(okoliczności niesporne)

W okresie od 14 października 1976 roku do 31 stycznia 1987 roku wnioskodawca był zatrudniony w Przedsiębiorstwie Budownictwa (...) Oddziale Zakład (...) w S.. W świadectwie pracy wystawionym wnioskodawcy pracodawca podał, że pracował on na stanowisku elektromontera napraw pojazdów samochodowych. W angażach wskazano natomiast, że wnioskodawca pracował na stanowiskach elektryka samochodowego, elektromontera samochodowego, elektromontera, elektromontera akumulatorów, elektryka i elektromechanika napraw pojazdów samochodowych. Zgodnie z umową o pracę z dnia 14 października 1976 roku wnioskodawca został przyjęty do pracy w ww. przedsiębiorstwie na stanowisko elektryka samochodowego.

(dowód: świadectwo pracy k. 19, angaże k. 10-14 w aktach ZUS)

W trakcie zatrudnienia w Przedsiębiorstwie Budownictwa (...) Oddziale Zakład (...) w S. wnioskodawca nie pracował stale i pełnym wymiarze czasu pracy w akumulatorowniach przy opróżnianiu, oczyszczaniu i wymianie stężonego kwasu siarkowego i płyt ołowianych. Wnioskodawca jedynie część prac wykonywał w akumulatorowniach przy ładowaniu, formowaniu i naprawie akumulatorów. W pozostałym czasie pracy wnioskodawca pracował jako elektryk samochodowy i zajmował się naprawą instalacji elektrycznych, rozruszników itp. Naprawa instalacji elektrycznych była wykonywana przez wnioskodawcę zarówno w kanałach remontowych, jak i poza tymi kanałami. W skali miesiąca około 50% czasu pracy wnioskodawca pracował w akumulatorni i 50% przy naprawach instalacji elektrycznych.

(dowód: zeznania wnioskodawcy k. 10, 11 w aktach sprawy)

Przedsiębiorstwo Budownictwa (...) Oddział Zakład (...) w S. nie wystawiło wnioskodawcy świadectwa pracy w warunkach szczególnych.

(okoliczność niesporna)

Sąd Okręgowy zważył i ocenił co następuje:

Odwołanie nie zasługuje na uwzględnienie.

Zgodnie z treścią art. 32 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jedn. Dz. U. z 2013r. poz. 1440 ze zm.) ubezpieczonym urodzonym przed dniem 1 stycznia 1949 roku, będącym pracownikami, o których mowa w ust. 2-3, zatrudnionymi w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, przysługuje emerytura w wieku niższym niż określony w art. 27 pkt 1 (tj. poniżej 65 lat dla mężczyzn). Ustęp 4 art. 32 stanowi zaś, że wiek emerytalny, o którym mowa w ust. 1, rodzaje prac lub stanowisk oraz warunki, na podstawie których osobom wymienionym w ust. 2 i 3 przysługuje prawo do emerytury, ustala się na podstawie przepisów dotychczasowych.

Stosownie do art. 184 ust. 1 wskazanej wyżej ustawy ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 roku przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy (tj. w dniu 1 stycznia 1999 roku) osiągnęli:

1) okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat – dla kobiet i 65 lat – dla mężczyzn oraz

2)okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27.

Emerytura, o której mowa w ust. 1, przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa.

W świetle powyższych regulacji żądanie wnioskodawcy należało zatem rozpoznać w aspekcie przepisów rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8 poz. 43 z późn. zm.), zwanego dalej rozporządzeniem. Z treści § 4 tego rozporządzenia wynika, iż pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach wymienione w Wykazie A, nabywa prawo do emerytury, jeżeli spełnia łącznie następujące warunki:

1.  osiągnął wiek emerytalny wynoszący: 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn,

2.  ma wymagany okres zatrudnienia, w tym co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

Ten „wymagany okres zatrudnienia” to okres wynoszący 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn, liczony łącznie z okresami równorzędnymi i zaliczalnymi do okresów zatrudnienia (§ 3 rozporządzenia), natomiast pracą w warunkach szczególnych jest praca świadczona stale i w pełnym wymiarze na stanowiskach wskazanych w załączniku do tegoż aktu (§ 1 i § 2 rozporządzenia).

Należy dodać, że warunek wykonywania pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy jest spełniony tylko wówczas, gdy pracownik w ramach obowiązującego go pełnego wymiaru czasu pracy na określonym stanowisku pracy nie wykonuje czynności pracowniczych nie związanych z tym stanowiskiem pracy, ale stale wykonuje prace o jakich mowa w rozporządzeniu (tak też Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 15 listopada 2000 roku, II UKN 39/00, OSNAP 2002/11/272).

Okresy pracy w warunkach szczególnych, stosownie do § 2 ust. 2 rozporządzenia, stwierdza zakład pracy, na podstawie posiadanej dokumentacji, w świadectwie wykonywania prac w szczególnych warunkach, wystawionym według wzoru stanowiącego załącznik do przepisów wydanych na podstawie § 1 ust. 2 rozporządzenia, lub w świadectwie pracy. Brak takiego świadectwa nie wyklucza jednak dokonania ustalenia zatrudnienia w warunkach szczególnych innymi środkami dowodowymi w toku postępowania sądowego. Stanowisko takie wielokrotnie zajmował również Sąd Najwyższy, który między innymi w wyroku z dnia 2 lutego 1996 roku, II URN 3/95, OSNAP 1996/16/239 stwierdził, że w postępowaniu przed sądami pracy i ubezpieczeń społecznych okoliczności mające wpływ na prawo do świadczeń lub ich wysokości mogą być udowadniane wszelkimi środkami dowodowymi, przewidzianymi w kodeksie postępowania cywilnego. Ograniczenia dowodowe zawarte w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno-rentowe i zasad wypłaty tych świadczeń (Dz. U. Nr 10, poz. 49 ze zm.), obecnie rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 11 października 2011 roku w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno-rentowe (Dz. U. Nr 237, poz. 1412), dotyczą wyłącznie postępowania przed tymi organami.

Spór pomiędzy stronami, w związku z zarzutami podniesionymi przez wnioskodawcę w odwołaniu, ograniczał się do faktu, czy ma on wymagany 15-letni okres zatrudnienia w szczególnych warunkach. Spełnienie pozostałych przesłanek nie było przedmiotem sporu, a jednocześnie nie budzi żadnych wątpliwości – wnioskodawca ma wymagany okres zatrudnienia, to jest 25 lat, w dniu (...) 2012 roku ukończył 60 lat i nie przystąpił do otwartego funduszu emerytalnego.

Organ rentowy uznał, że wnioskodawca nie spełnia przesłanki zatrudnienia w warunkach szczególnych co najmniej przez 15 lat. Wnioskodawca twierdził zaś, że legitymuje się wymaganym okresem pracy w warunkach szczególnych, albowiem pracował w takich warunkach w trakcie całego okresu zatrudnienia w Przedsiębiorstwie Budownictwa (...) Oddziale Zakład (...) w S., czyli od 14 października 1976 roku do 31 stycznia 1987 roku.

W ocenie Sądu Okręgowego zebrany w sprawie materiał dowodowy nie daje podstaw do uwzględnienia odwołania wnioskodawcy i przyznania mu prawa do emerytury ze względu na wykonywanie pracy w warunkach szczególnych.

Odnosząc się do będącej przedmiotem sporu okoliczności wskazać należy, że praca elektromontera samochodowego i urządzeń akumulatorowych mogłaby być zaliczona do pracy w warunkach szczególnych tylko w sytuacji, gdy byłaby ona wykonywała stale i pełnym wymiarze czasu pracy w akumulatorowniach. Wynika to jasko z zapisu w dziale XIV, poz. 13 Wykazu A, załącznika do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. W punkcie tym umieszczono bowiem zapis: „Prace w akumulatorowniach: opróżnianie, oczyszczanie i wymiana stężonego kwasu siarkowego i płyt ołowianych”.

Zebrany w sprawie materiał dowodowy wyklucza zaś możliwość przyjęcia, że w spornych okresach zatrudnienia wnioskodawca wykonywał stale i w pełnym wymiarze czasu pracy prace w akumulatorowniach przy opróżnianiu, oczyszczanie i wymiana stężonego kwasu siarkowego i płyt ołowianych.

Dokonując ustaleń w zakresie rodzaju prac wykonywanych przez wnioskodawcę w okresie od 14 października 1976 roku 31 marca 1982 roku oraz od 1 sierpnia 1982 roku do 31 stycznia 1987 roku (okres od 1 kwietnia 1982 roku do 31 lipca 1982 roku nie był objęty przedmiotem sporu, albowiem ZUS uznał ten okres jako okres wykonywania pracy w warunkach szczególnych) Sąd oparł się na zeznaniach wnioskodawcy oraz dokumentach w postaci świadectwa pracy, umowy o pracę i angaży.

Z dowodów powyższych wynika jednoznacznie, że Przedsiębiorstwie Budownictwa (...) wnioskodawca jedynie część prac wykonywał w akumulatorowniach przy ładowaniu, formowaniu i naprawie akumulatorów. W pozostałym natomiast czasie pracy wnioskodawca pracował jako elektryk samochodowy i zajmował się naprawą instalacji elektrycznych, rozruszników itp.

Skoro zatem wnioskodawca nie pracował stale i w pełnym wymiarze czasu pracy w akumulatorowniach, to nie było podstaw do zaliczenia wykonywanej przez niego pracy na stanowisku elektromontera samochodowego i urządzeń akumulatorowych do pracy w warunkach szczególnych.

Wykonywana przez wnioskodawcę w spornych okresach praca nie może być także kwalifikowana jako praca w warunkach szczególnych w oparciu o Dział XIV poz. 16 Wykazu A, załącznika do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, albowiem wnioskodawca nie wykonywał on stale i w pełnym wymiarze czasu pracy prac w kanałach remontowych przy naprawie pojazdów mechanicznych. Jak wynika z zebranego materiału dowodowego wnioskodawca nie zajmował się naprawami mechanicznymi pojazdów, a naprawami instalacji elektrycznych, a do tego naprawy te wykonywał nie tylko w kanałach remontowych, ale także i poza tymi kanałami.

Poza sporem pozostaje przy tym, że stanowisko elektryka nie jest wymienione w wykazie A do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze.

Biorąc pod uwagę powyższe uznać należało, iż w toku procesu wnioskodawca nie wykazał, by spełnił przesłankę wykonywania pracy w warunkach szczególnych w ilości co najmniej 15 lat. Fakt ten skutkował koniecznością przyjęcia, że nie spełnia on wymaganych prawem warunków do uzyskania prawa do emerytury zgodnie z art. 32 ust. 1 w zw. z art. 184 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.

Sąd oddalił wniosek skarżącego o dopuszczenie dowodu z zeznań świadków na okoliczność rodzaju prac, jakie wykonywał on w spornych okresach, albowiem ZUS nie kwestionował tego, że wnioskodawca pracował wówczas jako elektryk samochodowy i pracownik w akumulatorowni. W tej sytuacji okoliczności, na jakie świadkowie mieliby zeznawać, należało uznać za bezsporne, a wniosek o ich przesłuchanie za bezprzedmiotowy.

Z tych też względów, Sąd Okręgowy – Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych, na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. orzekł jak w sentencji.