Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Zaskarżonym wyrokiem z dnia 28 lutego 2014 roku Sąd Rejonowy dla Łodzi – Śródmieścia w Łodzi X Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych przywrócił powoda W. Z. do pracy na poprzednich warunkach pracy i płacy (pkt 1 wyroku); zasądził od pozwanego (...) na rzecz powoda W. Z. kwotę 2.540 zł tytułem wynagrodzenia za czas pozostawania bez pracy pod warunkiem podjęcia pracy (pkt 2) oraz zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 60 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego (pkt 3).

Powyższe orzeczenie Sąd Rejonowy wydał w oparciu o następujący stan faktyczny.

W. Z. był pracownikiem strony pozwanej od dnia 28 września 2011 roku, zatrudnionym na ½ etatu na stanowisku asystenta w (...) (...) na Wydziale E. – Socjologicznym (...), początkowo na podstawie umowy o pracę na czas zastępstwa, a od 1 października 2012 roku – na podstawie umowy o pracę na czas nieokreślony. Wcześniej powód współpracował z pozwanym Uniwersytetem na podstawie umowy o dzieło, na mocy której prowadził zajęcia dydaktyczne ze studentami, bez obowiązku prowadzenia badań naukowych. Od września 2011 roku powód rozpoczął badania naukowe. Wdrożenie pracownika naukowo – dydaktycznego do pracy naukowej wymaga około roku. Procedura publikacyjna trwa też około roku. Pierwszą publikację powód złożył pod koniec września 2012 roku. Przełożona nakłoniła go, by napisany przez niego artykuł złożył do tomu, który ona wydawała, co powód uczynił. Miejsce publikacji wybrała przełożona powoda – redaktor całego tomu opracowań naukowych pracowników katedry, w której pracował W. Z.. Opracowanie to, wraz z innymi materiałami zostało złożone przez Redakcję czasopisma do Wydawnictwa (...) w dniu 1 lutego 2013 roku. Artykuł powoda został opublikowany w październiku 2013 roku w tomie A. L. Folia O. pod redakcją jego bezpośredniej przełożonej – B. G.. W pierwszym kwartale 2013 roku dokonano oceny pracy pracowników naukowych pozwanej Uczelni za lata 2008-2012. Podstawowym kryterium punktowej oceny pracy pracowników naukowych był dorobek naukowy opublikowany. Nie brano w tym zakresie pod uwagę opracowań naukowych złożonych do druku, jeszcze nieopublikowanych. Oprócz tego brano pod uwagę opinię bezpośredniego przełożonego i oceny studentów. Okres zatrudnienia powoda na stanowisku pracownika naukowo – dydaktycznego i wymiar jego czasu pracy nie był wystarczający do dokonania oceny. Wydziałowa Komisja Oceniająca Wydziału E. – Socjologicznego (...), po zapoznaniu się z kwestionariuszem oceny pracownika oraz pozytywną oceną kierownika (...)dr hab. B. G. (podkreślającej krótszy okres zatrudnienia powoda, złożenie do publikacji artykułu naukowego oraz pozytywną ocenę zajęć przez studentów), negatywnie oceniła powoda w zakresie działalności naukowej i kształcenia kadr oraz pozytywnie – w zakresie działalności dydaktycznej. Zaproponowano ponowną ocenę powoda za rok. W. Z. nie odwołał się od tej oceny.

W dniu 21 czerwca 2013 roku powodowi wręczono pismo rozwiązujące z nim z dniem 30 września 2013 roku umowę o pracę za wypowiedzeniem. Jako przyczynę tej decyzji wskazano „otrzymanie oceny negatywnej z powodu uzyskania 0 pkt. w zakresie działalności naukowej za okres 2011-2012 dokonanej w dniu 15 kwietnia 2013 r. przez Wydziałową Komisję Oceniającą Wydziału E. – Socjologicznego (...), która została przekazana do zapoznania w dniu 16 maja 2013 r., od której nie wniesiono odwołania”. We wrześniu 2013 roku powód złożył do publikacji kolejny artykuł, który ukazał się w grudniu w Monitorze Podatkowym. Na miejsce powoda nikt nie został zatrudniony. Wysokość jednomiesięcznego wynagrodzenia powoda liczonego według zasad obowiązujących przy ustalaniu ekwiwalentu pieniężnego za niewykorzystany urlop wypoczynkowy wynosi 1.354,80 zł.

W oparciu o tak ustalony stan faktyczny Sąd Rejonowy uznał roszczenie powoda za uzasadnione.

Sąd meriti zważył, że zgodnie z brzmieniem art. 45 § 1 k.p., w razie ustalenia, że wypowiedzenie umowy o pracę jest nieuzasadnione albo narusza przepisy o wypowiadaniu takiej umowy, sąd pracy – stosownie do żądania pracownika – orzeka o bezskuteczności wypowiedzenia, a jeżeli umowa uległa już rozwiązaniu – o przywróceniu pracownika do pracy na poprzednich warunkach albo o odszkodowaniu.

Zebrany w sprawie materiał dowodowy wykazał, że podana powodowi przyczyna wypowiedzenia stosunku pracy jest prawdziwa, ale nie uzasadnia – w świetle okoliczności sprawy – podjętej przez pozwanego decyzji. W sprawie ustalone bowiem zostało, że okres zatrudnienia W. Z. – od 27 września 2011 roku i wymiar jego czasu pracy (1/2 etatu) nie był wystarczający do dokonania oceny jego dorobku naukowego. Ustalenia Sądu dokonane w niniejszej sprawie wykazują także, że powód od początku swego zatrudnienia na ½ etatu na stanowisku naukowo – dydaktycznym (od 28 września 2011 roku) zajął się badaniami naukowymi, których rezultatem było złożenie rok później – we wrześniu 2012 roku artykułu do publikacji. Materiał dowodowy wykazał także, że miejsce publikacji wybrała bezpośrednia przełożona W. Z. jako redaktor tomu, zaś proces ten zakończył się w październiku 2013 roku opublikowaniem zbiorczego opracowania, zawierającego także punktowany przy ocenie pracowników naukowych artykuł powoda. Wynika stąd, że negatywna ocena pracy powoda, dokonana w I kwartale 2013 roku, spowodowana wyłącznie brakiem publikacji pracy naukowej, ukończonej i oddanej przez powoda we wrześniu 2012 roku nie znajduje uzasadnienia w obiektywnych kryteriach, jakie służyć winny ocenie dorobku naukowego pracownika uczelni wyższej. Powód został bowiem oceniony według tych samych kryteriów co pracownicy pozostający w zatrudnieniu dłużej od niego, bowiem okres oceny obejmował lata 2008-2012. Przyjęty zaś przez Wydziałową Komisję Oceniającą proporcjonalny do okresu zatrudnienia i wymiaru czasu pracy system punktacji dorobku naukowego mógłby mieć znaczenie jedynie w przypadku, gdyby do dnia dokonania oceny powoda ukazała się drukiem publikacja jego artykułu. Brak zaś takiej publikacji (czyli 0 pkt) w żaden sposób nie może wpłynąć na przyjęcie oceny proporcjonalnej. Sąd stwierdził, że publikacja pracy naukowej (a nie jej dokonanie) stanowi niesprawiedliwe kryterium oceny W. Z.. Fakt nieodwołania się powoda od tej oceny nie stanowi przeszkody do formułowania powyższej tezy. Propozycja Wydziałowej Komisji Oceniającej do dokonania ponownej oceny jego pracy za rok, w świetle bezspornego wywiązywania się przez niego z obowiązku pracy naukowej, mogła faktycznie zrodzić u niego przekonanie, że pierwsza ocena negatywna, oparta na nieobiektywnym, niesprawiedliwym kryterium nie będzie podstawą wypowiedzenia mu umowy o pracę. Powyższe rozważania prowadzą wprost do wniosku, że dokonane wobec W. Z. wypowiedzenie umowy o pracę było nieuzasadnione, co skutkuje uwzględnieniem powództwa o przywrócenie do pracy.

Na podstawie art.47 k.p. Sąd zasądził od pozwanej na rzecz powoda wynagrodzenie za czas pozostawania bez pracy, pod warunkiem podjęcia pracy.

O kosztach zastępstwa procesowego Sąd orzekł w oparciu o wyrażoną w art. 98 § 1 i 3 k.p.c.

Powyższe orzeczenie w całości zaskarżył pełnomocnik strony pozwanej.

Zaskarżonemu orzeczeniu apelujący zarzucił naruszenie prawa materialnego poprzez:

- przyjęcie, iż wskazana w wypowiedzeniu umowy o pracę przyczyna nie uzasadnia - w świetle okoliczności sprawy -podjętej przez pozwanego decyzji mimo, że w istocie jest ona prawdziwa;

- błędną wykładnię przepisów kodeksu pracy dotyczących wypowiadania umowy o pracę oraz art. 128 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 27.07.2005r., Prawo o szkolnictwie wyższym poprzez przyjęcie, że sporne wypowiedzenie jest nieuzasadnione albowiem okres zatrudnienia powoda i wymiar czasu pracy nie były wystarczające.

Wskazując na powyższe skarżący wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku w całości i oddalenie powództwa oraz o zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów procesu w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych za pierwszą i drugą instancję, ewentualnie o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy sądowi pierwszej instancji do ponownego rozpatrzenia oraz zasądzenie kosztów procesu w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych za pierwszą i drugą instancję.

W dniu 29 maja 2014 roku pełnomocnik powódki złożył odpowiedź na apelację, wnosząc o jej oddalenie oraz o zasądzenie kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa adwokackiego według norm przepisanych.

Sąd Okręgowy w Łodzi zważył, co następuje:

Apelacja nie zasługuje na uwzględnienie, bowiem orzeczenie Sądu Rejonowego jest prawidłowe i znajduje oparcie zarówno w zgromadzonym w sprawie materiale dowodowym, jak i w obowiązujących przepisach prawa.

Sąd Okręgowy w pełni aprobuje ustalenia faktyczne Sądu pierwszej instancji i przyjmuje je jako własne. Podziela również wywody prawne zawarte w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku, nie znajdując żadnych podstaw do jego zmiany bądź uchylenia.

Art. 128 ustawy z dnia 27 lipca 2005 roku – Prawo o szkolnictwie wyższym (t.j. Dz.U. z 2012 roku, Nr 572 z zm.) stanowi, że rozwiązanie lub wygaśnięcie umowy o pracę z nauczycielem akademickim następuje na zasadach określonych w ustawie z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy, z tym że rozwiązanie stosunku pracy, za wypowiedzeniem następuje z końcem semestru (ust. 1). Rektor może rozwiązać za wypowiedzeniem stosunek pracy nauczyciela akademickiego zatrudnionego na podstawie umowy o pracę również w przypadku określonym w art. 124 ust. 1 pkt 3. (ust 2). W myśl zaś art. 124 ust. 1 pkt 3 w/w ustawy rektor może rozwiązać za wypowiedzeniem stosunek pracy z mianowanym nauczycielem akademickim w przypadku otrzymania przez nauczyciela akademickiego oceny negatywnej, o której mowa w art. 132. Wypowiedzenie umowy o pracę może nastąpić z powodu otrzymania przez nauczyciela akademickiego negatywnej oceny, o której mowa w art. 132.

Powyższe regulacje wskazują, że rektor ma uprawnienie do rozwiązania stosunku pracy z nauczycielem akademickim w sytuacji, gdy otrzyma on negatywną ocenę pracy. Jednak przepis ten nie nakłada na rektora obowiązku wypowiedzenia stosunku pracy, jak ma to miejsce w sytuacji określonej w art. 127 cytowanej powyżej ustawy. Ustawodawca wyposażył rektora jedynie w uprawnienie, z którego może skorzystać lub nie. Jednocześnie nie można stracić z pola widzenia okoliczności, że prawodawca zastrzegł, iż rozwiązanie lub wygaśnięcie umowy o pracę z nauczycielem akademickim następuje na zasadach określonych w ustawie z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy. Oznacza to, że oświadczenie pracodawcy podlega ocenie według reguł obowiązujących w kodeksie pracy. Tak też uczynił Sąd Rejonowy dokonując analizy, czy wskazana przyczyna wypowiedzenia jest prawdziwa i uzasadniona.

Przede wszystkim nie było żadnych wątpliwości, że określona w oświadczeniu pracodawcy przyczyna była prawdziwa. Bezspornym było to, że powód uzyskał negatywną ocenę w zakresie działalności naukowej za okres 2011-2012, z uwagi na brak publikacji naukowych na dzień oceny. Nie kwestionowaną była również okoliczność braku odwołania się powoda od negatywnej oceny. W związku z tym dziwią Sąd Okręgowy dość szerokie wywody skarżącego zawarte w apelacji, a dotyczące prawdziwości przyczyny, skoro co do tej okoliczności nie było żadnego sporu.

Rozpoznając odwołanie powoda od wypowiedzenia, Sąd Rejonowy był zobligowany do przeanalizowania, czy podana przyczyna, oprócz tego, że jest rzeczywista, uzasadniała złożenie spornego oświadczenia woli. Dlatego szczegółowej analizie poddano okoliczności towarzyszące wystawieniu powodowi negatywnej oceny. Przede wszystkim zwrócić należy uwagę na fakt, że powód został oceniony według tych samych kryteriów co pracownicy pozostający w zatrudnieniu dłużej od niego, bowiem okres oceny obejmował lata 2008-2012. Ponadto W. Z. był zatrudniony na podstawie umowy o pracę ( na zastępstwo ) dopiero od dnia 27 września 2011 roku i to wymiarze ½ etatu jako pracownik naukowo-dydaktyczny. Wcześniej wprawdzie współpracował z pozwanym, ale wyłącznie w oparciu o umowy zlecenia, wykonując jedynie czynności dydaktyczne. Nie może umknąć również fakt – na co zwracała uwagę przełożona powoda, świadek B. G. - że wdrożenie pracownika naukowo – dydaktycznego do pracy naukowej wymaga około roku, podobnie jak procedura publikacyjna, która trwa następny rok. Istotnym było także to, że to przełożona nakłoniła powoda, aby napisany przez niego artykuł złożył do tomu, który ona wydawała oraz, że to ona wybrała miejsce publikacji całego tomu opracowań naukowych pracowników katedry, który zakończył się dopiero w wakacje 2013 roku. Zaistnienie powyższych okoliczności świadczy dobitnie, że powód przedsięwziął niezbędne działania w celu realizacji swoich zadań naukowych. Pomimo tak krótkiego okresu pracy i zatrudnienia w wymiarze zaledwie ½ etatu, w ciągu roku opracował artykuł naukowy, który był już gotowy do druku we wrześniu 2012 roku. Natomiast proces publikacji, który nie zależał od niego znacznie się wydłużył, bo aż do wakacji 2013 roku. W związku z tym trudno byłoby pominąć te okoliczności i uznać, że wskazana przyczyna wypowiedzenia była uzasadniona. W ocenie Sądu Okręgowego powyższe okoliczności w sposób kategoryczny pozwalają stwierdzić, że powód ze swej strony dołożył należytej staranności i sumienności w wywiązywaniu się z działalności naukowej.

Propozycja zaś Wydziałowej Komisji Oceniającej do dokonania ponownej oceny jego pracy za rok, w świetle bezspornego wywiązywania się przez niego z obowiązku pracy naukowej, mogła faktycznie zrodzić u niego przekonanie, że pierwsza ocena negatywna, oparta na nieobiektywnym, niesprawiedliwym kryterium nie będzie podstawą wypowiedzenia mu umowy o pracę. Co też legło prawdopodobnie u podstaw braku odwołania się przez powoda od negatywnej oceny. Zaniechanie złożenia odwołania nie pozbawiło jednak sądu pracy możliwości dokonania oceny warunków jej wydania, skoro w konsekwencji ocena pracy stanowiła podstawę do rozwiązania stosunku pracy z powodem.

Jednocześnie Sąd Okręgowy zwrócił uwagę, że na miejsce powoda nikt nie został zatrudniony. To byś zaś mogło oznaczać, że pozwany kierował się zupełnie inną przyczyną zwolnienia powoda, dążąc do ograniczenia zatrudnienia. Natomiast uzyskanie przez powoda negatywnej oceny - które nie musi oznaczać dla pracodawcy obligatoryjnego rozwiązania stosunku pracy - było jedynie pretekstem do likwidacji etatu. Uznać zatem należy, że strona pozwana nadużyła przysługującego jej uprawnienia w postaci rozwiązania stosunku pracy w sytuacji uzyskania oceny negatywnej przez pracownika, kompletnie ignorując warunki w jakich do jej sformułowania doszło.

Reasumując stwierdzić należy, że nie doszło do naruszenia przepisów prawa materialnego, zaś wyrok Sądu I instancji odpowiada prawu.

Z powyższych względów Sąd Okręgowy na podstawie art. 385 k.p.c. oddalił apelację, jako bezzasadną.

O kosztach zastępstwa procesowego za II instancję orzeczono zgodnie z 98 k.p.c. i § 12 ust.1 pkt 1 i 2 w zw. z § 6 pkt 3 w zw. z § 13 ust 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (tekst jednolity Dz. U. za 2013 r., poz. 461).