Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Powód (...) sp. z o.o. z siedzibą w W. wniósł o zasądzenie od pozwanej S. L. 24.280,66 zł z odsetkami ustawowymi od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty oraz o zasądzenie od pozwanej kosztów procesu według norm przepisanych.

Wyrokiem zaocznym z dnia 1 czerwca 2012 r. powództwo uwzględniono w całości obciążając pozwaną kosztami procesu.

W sprzeciwie od wyroku zaocznego pozwana wniosła o rozłożenie zasądzonego świadczenia na raty. Pozwana oświadczyła, że nie uchyla się od spłaty zaległych składek na ubezpieczenie społeczne przyznając jednocześnie, że nie poinformowała powoda o zmianie okoliczności mających wpływ na wysokość potrącanych na ubezpieczenie składek. Pozwana wskazała, że jej jedynym źródłem utrzymania jest emerytura w kwocie 660 zł.

W piśmie z dnia 31 lipca 2012 r. pozwana podała, że wnosi o rozłożenie świadczenia na raty w wysokości po 300 zł miesięcznie.

W piśmie z dnia 8 sierpnia 2012 r. powód oświadczył, że wyraża zgodę na rozłożenie świadczenia na 4 raty płatne do 20 - go każdego miesiąca, z zastrzeżeniem, że opóźnienie w zapłacie dwóch rat stawia całą kwotę zadłużenia w stan natychmiastowej wymagalności. Jednocześnie powód ograniczył powództwo do kwoty 23.161,72 zł z uwagi na częściowe zaspokojenie roszczenia przez pozwaną.

Sąd Rejonowy w Bydgoszczy wyrokiem z dnia 11 stycznia 2013r. uchylił wyrok zaoczny wydany przez Sąd Rejonowy w Bydgoszczy dnia 1 czerwca 2012 r. w sprawie I C 1628/12 w całości, zasądził od pozwanej na rzecz powoda 22.081,92 zł (dwadzieścia dwa tysiące osiemdziesiąt jeden złotych dziewięćdziesiąt dwa grosze) wraz z odsetkami ustawowymi od dnia 2 lutego 2012 r. do dnia 10 stycznia 2013 r., zasądzoną w pkt 2 kwotę rozłożył na cztery raty, pierwsze dwie raty w wysokości 6.194,89 zł, kolejne dwie raty w wysokości 6.194,88 zł, płatne do 20 - go dnia każdego miesiąca, poczynając od miesiąca stycznia 2013r., wraz z odsetkami ustawowymi w przypadku uchybienia w płatności którejkolwiek z rat od wymagalności do dnia zapłaty, przy czym uchybienie terminowi zapłaty dwóch rat powoduje natychmiastową wymagalność całej określonej w pkt 2 wyroku kwoty wraz z odsetkami ustawowymi od dnia następnego po dniu wymagalności należności do dnia zapłaty, oddalił powództwo co do kwoty 749,07 zł wraz z ustawowymi odsetkami, umorzył postępowanie w pozostałym zakresie i zasądził od pozwanej na rzecz powoda 3.632 zł (trzy tysiące sześćset trzydzieści dwa złote) tytułem zwrotu kosztów procesu.

Z motywów rozstrzygnięcia Sądu I instancji wynikało, co następuje:

Dnia 1 stycznia 2004 r. pomiędzy powodem jako zleceniodawcą oraz pozwaną jako zleceniobiorcą zawarta została umowa o świadczenie usług promocyjnych oraz menedżerskich. Jednocześnie z zawarciem umowy pozwana złożyła oświadczenie, że jest emerytem oraz, że jest zatrudniona na podstawie umowy o pracę lub równorzędnej u innego pracodawcy a także, iż łączna kwota przychodów podlegających obowiązkowemu ubezpieczeniu emerytalnemu i rentowemu wynosi co najmniej minimalne wynagrodzenie. Pozwana zobowiązała się ponadto informować powoda o wszelkich zmianach treści tego oświadczenia składając nowe oświadczenie w terminie 2 dni od daty zaistnienia zmian. W 2011 r. przedstawiciele Zakładu Ubezpieczeń Społecznych przeprowadzili u powoda kontrolę w wyniku której ustalono, że w okresach od czerwca 2004 r. do czerwca 2006 r., od października 2006 r. do sierpnia 2007 r., od października 2007 r. do stycznia 2010 r. i od marca 2010 r. do grudnia 2010 r. w związku zatrudnieniem pozwanej powód naliczał i odprowadzał składki jedynie na ubezpieczanie zdrowotne, nie naliczano i nie odprowadzano składek na ubezpieczenie społeczne z innych tytułów. W toku kontroli ujawniono, że wbrew spoczywającemu na nim obowiązkowi, powód nie dokonał zgłoszenia oraz nie zadeklarował składek na ubezpieczenie emerytalne, rentowe, wypadkowe oraz Fundusz Pracy i Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych od przychodu osiągniętego przez pozwaną z tytułu wykonywania umowy zlecenia. Łącznie kwota zadłużenia z tytułu należnych składek na ubezpieczenie społeczne jaką winna pokryć pozwana wyniosło 13.726,36 zł należne zaś odsetki z tytułu opóźnienia w zapłacie całości składek (tj. obciążających zarówno pracownika jak i pracodawcę) wyniosły 14.637 zł. Powód jako płatnik pokrył zaległości wobec ZUS w całości.

Pozwana częściowo zaspokoiła roszczenie powoda o zwrot zapłaconych przez niego a obciążających pozwaną należności. Na dzień 20 listopada 2012 r. zadłużenie wynosiło 22.081,92 zł.

Wskazał Sąd, że okoliczności faktyczne istotne dla rozstrzygnięcia sprawy nie były pomiędzy stronami sporne. W sprawie nie było bowiem sporu co do tego, że pozwana nie poinformowała pozwanego o zmianie okoliczności mających wpływ na obowiązek naliczenia i pobrania składek na ubezpieczenie emerytalne, rentowe, wypadkowe oraz Fundusz Pracy i Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych, pomimo iż była do tego zobowiązana. Nie było też sporu co do tego, że z uwagi na nieprzekazanie przez pozwaną powodowi stosownych informacji w okresach od czerwca 2004 r. do czerwca 2006 r., od października 2006 r. do sierpnia 2007 r., od października 2007 r. do stycznia 2010 r. i od marca 2010 r. do grudnia 2010 r. w związku zatrudnieniem pozwanej nie naliczano i nie odprowadzano składek na ubezpieczenie społeczne z innych tytułów niż ubezpieczenie zdrowotne, co skutkowało obowiązkiem dokonania zapłaty tych składek w terminie późniejszym wraz z należnymi odsetkami.

Nie ulega wątpliwości, że nieudzielnie informacji o zmianie okoliczności objętych oświadczeniem złożony przy zawieraniu umowy stanowiło niewykonanie zobowiązania przez pozwaną, co z kolei uzasadniało jej odpowiedzialności za doznaną przez powoda szkodę na podstawie art. 471 k.c. Szkoda, jaką poniósł powód, wyraża się w kwocie jaką jako płatnik zobowiązany był pokryć z tytułu należnych składek na ubezpieczenie społeczne w związku z zatrudnieniem pozwanej w części, w jakiej składki te obciążały pozwaną na mocy przepisów ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych. Ponadto szkoda powoda obejmuj również odsetki od nieuiszczonych w terminie składek na ubezpieczenie społeczne oraz Fundusz Pracy i Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych. Przyczyną nieuiszczenia tych należności w terminie było bowiem niedotrzymanie przez pozwaną warunków zawartej z powodem umowy. Nie ulega wątpliwości, że gdyby pozwana poinformowała powoda o zmiennie okoliczności mających wpływ na obowiązek naliczenia należnych składek, zostałyby one naliczone we właściwym czasie i odprowadzone i majątek powoda nie uległby by zmniejszeniu na skutek konieczności zapłaty odsetek za opóźnienie.

Pozwana nie kwestionowała powództwa ani co do zasady ani co do wysokości. Wnosiła jedynie o rozłożenie świadczenia na raty.

Mając powyższe na względzie Sąd uznał roszczenie za usprawiedliwione co do zasady.

Co do wysokości z kolei Sąd uznał je za uzasadnione częściowo tj. co do należności głównej co do kwoty 22.081,92 zł oraz co do odsetek od tej kwoty od dnia wniesienia pozwu do dnia 10 stycznia 2013 (punkt 1 wyroku - termin końcowy płatności odsetek wynikał z uwzględnienia wniosku pozwanej o rozłożenie świadczenia na raty). Jak bowiem wynika z pisma powoda z dnia 20 listopada 2012 r. zadłużenie pozwanej na ten dzień z tytułu należności głównej wynosiło 22.081,92 zł. Powód skutecznie cofnął pozew ponad kwotę 22.830,99 zł, co skutkowało oddaleniem powództwa jako bezzasadnego co do kwoty 749,07 zł w punkcie 4 wyroku (22.830,99 zł - 22.081,92 zł. = 749,07 zł). Cofnięcie pozwu skutkowało umorzeniem postępowania w pozostałym zakresie na podstawie art. 355 1 k.p.c.

Kierując się treścią art. 320 k.p.c Sąd rozłożył zasądzone w punkcie 1 wyroku świadczenie na 4 raty płatne do dnia 20 - go każdego miesiąca zgodnie ze stanowiskiem powoda. Podkreślić należy, iż nie było podstaw do tego, aby rozłożyć świadczenie pozwanej na raty w wysokości 300 zł miesięcznie, gdyż skutkowałoby to przyznaniem jej uprawnienia do spłaty zadłużenia przez okres ponad 73 miesięcy, co daje okres ponad 6 lat, co oznaczałoby dla powoda de facto pozbawienie go możliwości wyrównania szkody w rozsądnym terminie a ponadto spowodowałoby spadek wartości świadczenia z uwagi na niemożność żądania odsetek w przypadku terminowej zapłaty wszystkich rat za okres, na jaki płatność została rozłożona. Trudna sytuacja materialna pozwanej nie były przesłanką wystarczającą do uznania, że istnieją podstawy do uwzględnienia jej wniosku.

Sąd powiększył zatem kwotę 22.081,92 zł o odsetki należne powodowi za okres od dnia 2 lutego 2012 r. do dnia 10 stycznia 2013 r. tj. o kwotę 2.697,62 zł, co dało kwotę 24.779,54 zł. Kwotę tą Sąd rozłożył na 4 raty jak w puncie 3 wyroku z tym zastrzeżeniem, że uchybienie terminowi zapłaty dwóch rat powoduje natychmiastową wymagalność całej określonej w pkt 2 wyroku kwoty z odsetkami ustawowymi od dnia następnego po dniu wymagalności do dnia zapłaty.

O kosztach procesu orzeczono na podstawie art. 98 k.p.c.

Apelację od powyższego wyroku wniosła powódka. Zarzucała naruszenie art. 320 kpc oraz art. 102 kpc poprzez rozłożenie zasądzonego świadczenia na 4 raty oraz obciążenie pozwanej kosztami procesu, pomimo, że jej sytuacja majątkowa i zarobkowa czyni niemożliwym spełnienie świadczenia. Domagała się zmiany wyroku w pkt 3 i rozłożenia zasądzonej w pkt 2 kwoty na raty po 300 zł oraz zmiany pkt 6 wyroku i nieobciążanie pozwanej kosztami procesu.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja powódki nie zasługiwała na uwzględnienie.

Sąd Rejonowy przy wydawaniu zaskarżonego wyroku nie dopuścił się naruszenia art. 320 kpc.

Zgodnie z treścią tego przepisu w szczególnie uzasadnionych wypadkach Sąd może w wyroku rozłożyć na raty zasądzone świadczenie, a w sprawach o wydanie nieruchomości lub o opróżnienie pomieszczenia – wyznaczyć odpowiedni termin do spełnienia tego świadczenia.

Sąd Okręgowy w całości podziela ocenę prawną dokonana przez Sąd Rejonowy, zgodnie z którą rozłożenie płatności świadczenia na raty w wysokości 300 zł miesięcznie skutkowałoby przyznaniem pozwanej uprawnienia do spłaty zadłużenia przez okres ponad 73 miesięcy (przeszło 6 lat). Tak długi okres płatności spowodowałby w istocie realny spadek wartości świadczenia. Tym samym powód pozbawiony zostałby realnej możliwości wyrównania szkody. Zaznaczyć należy, że ochrona, jaką zapewnia pozwanemu dłużnikowi art. 320 kpc, nie może być stawiana przed ochroną wierzyciela w procesie cywilnym i wymaga uwzględnienia wszelkich okoliczności sprawy, w tym uzasadnionego interesu podmiotu inicjującego proces. Podkreślenia wymaga przy tym to, że rozłożenie świadczenia na raty jest racjonalne, gdy dłużnik wykaże, że dysponować będzie środkami umożliwiającymi wykonanie zmodyfikowanego obowiązku w sposób odczuwalny ekonomicznie przez wierzyciela.
W niniejszej sprawie pozwana powołując się na swoją trudną sytuację materialną nie przedstawiła w tym względzie żadnych twierdzeń faktycznych ani dowodów.

W tej sytuacji należy jedynie pozostawić w gestii wierzyciela decyzję co do umożliwienia pozwanej ratalnego spłacania należnego mu świadczenia i ewentualnego zawarcia porozumienia dotyczącego spłaty długu po uprawomocnieniu się wyroku.

Mając na względzie powyższe Sąd Okręgowy na podstawie art. 385 kpc apelację oddalił.