Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 25 czerwca 2014 r.

Sąd Okręgowy w Szczecinie VI Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie następującym:

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 25 czerwca 2014 r. w S.

sprawy J. C. (1)

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w S.

o prawo do emerytury

na skutek odwołania J. C. (1)

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w S.

z dnia 17 marca 2014 roku nr (...)

I.  zmienia zaskarżoną decyzję w ten sposób, że przyznaje J. C. (1) prawo do emerytury, poczynając od 10 lutego 2014 roku;

II.  zasądza od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w S. na rzecz J. C. (1) kwotę 60 (sześćdziesięciu) złotych tytułem zwrotu kosztów procesu;

III.  przekazuje Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w S. do merytorycznego rozpoznania poprzez wydanie decyzji wniosek ubezpieczonego o przyznanie odsetek od świadczenia emerytalnego;

IV.  stwierdza brak odpowiedzialności organu rentowego za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania prawidłowej decyzji w niniejszej sprawie.

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 17 marca 2014 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S. odmówił J. C. (1) prawa do emerytury po osiągnięciu 60 roku życia, z uwagi na nieudowodnienie przez niego okresu 15 lat pracy w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze. Organ rentowy uznał bowiem za udowodnione przez ubezpieczonego na dzień 1 stycznia 1999r. tylko 14 lat, 5 miesięcy i 19 dni pracy w warunkach szczególnych.

Ubezpieczony zaskarżył powyższą decyzję, wnosząc o jej zmianę i przyznanie mu prawa do emerytury od osiągnięcia wieku emerytalnego, tj. od 10 lutego 2014 r. Dodatkowo wniósł o przyznanie odsetek ustawowych od świadczenia liczonych od dnia przyznania emerytury do dnia zapłaty. W uzasadnieniu wskazał, że w czasie zatrudnienia w (...) D.Zakładzie (...) obowiązki traktorzysty powierzono mu już od 22 kwietnia 1977r., w konsekwencji wniósł o zaliczenie do jego stażu pracy w warunkach szczególnych okresu zatrudnienia w tym zakładzie od 22 kwietnia 1977 r. do 31 grudnia 1987 r.

Organ rentowy wniósł o oddalenie odwołania w całości, podtrzymując argumentację wyrażoną w zaskarżonej decyzji. Wyjaśnił, że nie ma możliwości doliczenia do stażu pracy ubezpieczonego w warunkach szczególnych wnioskowanego okresu, z uwagi na brak dokumentów potwierdzających, że w tym czasie ubezpieczony rzeczywiście pracował w warunkach szczególnych.

Na rozprawie w dniu 25 czerwca 2014 r. pełnomocnik ubezpieczonego dodatkowo złożył wniosek o zwrot kosztów zastępstwa procesowego oraz oświadczył, że data początkowa od której ubezpieczony domaga się przyznania odsetek ustawowych to dzień osiągnięcia przezeń wieku emerytalnego.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

J. C. (1) urodził się w dniu (...). Jego łączny staż ubezpieczeniowy (udowodnione okresy składkowe, nieskładkowe) na dzień 1 stycznia 1999 r. wynosił 26 lat, 3 miesiące i 20 dni.

Wniosek o emeryturę ubezpieczony złożył w organie emerytalnym w dniu 31 stycznia 2014 r. Nie był w tym czasie członkiem otwartego funduszu emerytalnego.

Okoliczności niesporne, a nadto dowody:

- wniosek o emeryturę – k. 1-4 plik II akt rentowych;

- raport z ustalenia uprawnień do świadczenia – k. 15 plik II akt rentowych.

Ubezpieczony wykonywał pracę w warunkach szczególnych m.in. w okresach: od 1 lipca 1984 r. do 31 grudnia 1987 r. w (...) D.Zakładzie (...) na stanowisku traktorzysty oraz od 13 stycznia 1988 r. do 31 grudnia 1998 r. w (...) SAna stanowisku pomocnika otworowego wiertacza, maszynisty silników spalinowych (prace bezpośrednio przy usłudze urządzeń wiertniczych i wydobywczych przy poszukiwaniu złóż ropy), co dało łącznie na dzień 1 stycznia 1999 r. 14 lat, 5 miesięcy i 19 dni pracy w warunkach szczególnych.

Niesporne, a nadto dowody: świadectwa pracy w warunkach szczególnych – k. 10, 19 plik II akt rentowych.

W okresie od 1 sierpnia 1972 r. do 31 grudnia 1987 r. J. C.był zatrudniony w pełnym wymiarze czasu pracy w (...) D.Zakładzie (...), przy czym jego angaż początkowo dotyczył pracy na stanowisku robotnika rolnego (w okresie od 1 sierpnia 1972 r. do 30 czerwca 1984 r.), a następnie na stanowisku traktorzysty (w okresie od 1 lipca 1984 r. do 31 grudnia 1987 r.) W okresie od dnia 25 kwietnia 1973 r. do 24 maja 1975 r. ubezpieczony odbywał zasadniczą służbę wojskową. W listach płac w okresach od lipca 1975 r. do września 1983 r., od marca 1984 r. do maja 1984 r., we wrześniu 1984 r., w lutym 1985 r., we wrześniu 1986 r. ubezpieczony był umieszczany wśród pracowników produkcji roślinnej. Z kolei w okresach od października 1983 r. do lutego 1984 r., od czerwca 1984 r. do sierpnia 1984 r., od października 1984 r. do grudnia 1984 r., od lipca 1985 r. do sierpnia 1986r., od lutego 1987 r. do grudnia 1987 r. jego nazwisko figurowało na liście płac pracowników produkcji zwierzęcej, zaś w okresie styczeń 1985 r., od marca 1985 r. do czerwca 1985 r., od października 1986 r. do stycznia 1987 r. listę płac oznaczano „przemysł rolny”.

Ubezpieczony posiada prawo jazdy kategorii T od dnia 30 marca 1976 r.

Obowiązki traktorzysty powierzono ubezpieczonemu jeszcze w okresie formalnego zatrudnienia na stanowisku pracownika fizycznego. W 1977 r. ubezpieczony został wysłany na kurs jako traktorzysta. Razem z nim w kursie uczestniczyli M. P.i J. W.. W dniu 22 kwietnia 1977 r. ubezpieczony otrzymał świadectwo potwierdzające uzyskanie tytułu wykwalifikowanego rolnika Obsługi Maszyn Rolniczych.

Co najmniej od 22 kwietnia 1977 r. (tj. od uzyskania uprawnień wykwalifikowanego rolnika Obsługi Maszyn Rolniczych) ubezpieczony pracował stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wyłącznie jako traktorzysta. Pracował wówczas głównie przy produkcji zwierzęcej, dowożąc paszę dla bydła, zdarzało się jednak, że pracował również przy produkcji roślinnej. Ubezpieczony uczestniczył wówczas w polowych pracach rolnych (bronowanie, sianie, opryski). Zdarzało się także, że dowoził (ciągnikiem) nawóz z rozładowywanych wagonów.

Dowody:

- świadectwo pracy z 31.12.1987 r. – k. 9 plik II akt rentowych;

- świadectwo pracy w warunkach szczególnych – k. 10 plik II akt rentowych;

- książeczka wojskowa – k. 3-5 plik KPU;

- świadectwo uzyskania tytułu kwalifikacyjnego z 22.04.1977 r. – k. 8 akt sprawy;

- listy płac stanowiące załącznik do akt;

- dokumentacja w aktach osobowych ubezpieczonego z okresu zatrudnienia w (...), w szczególności: zaświadczenie Rp-7 z 30.06.2003 r. , listy płac, umowa o pracę z 1.08.1972 r.;

- zeznania ubezpieczonego złożone na rozprawie w dniu 25.06.2014 r. w wersji elektronicznej;

- zeznania świadka W. J. złożone na rozprawie w dniu 25.06.2014 r. w wersji elektronicznej;

- zeznania świadka M. P.złożone na rozprawie w dniu 25.06.2014 r. w wersji elektronicznej;

- zeznania świadka J. W. złożone na rozprawie w dniu 25.06.2014 r. w wersji elektronicznej.

Od 1 marca 2014 r. ubezpieczony ma przyznane przez ZUS prawo do emerytury pomostowej

Niesporne, a nadto decyzja z 11.04.2014 r. – k. 24 plik III akt rentowych.

Sąd zważył, co następuje:

Odwołanie okazało się uzasadnione.

Zgodnie z przepisem art. 24 ust. 1 i ust. 1b pkt 20 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jednolity: Dz. U. z 2013r. poz. 1440 z późn. zm.; dalej jako: ustawa emerytalna), ubezpieczonym - mężczyznom urodzonym w roku 1954 przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku emerytalnego wynoszącego co najmniej 67 lat, z zastrzeżeniem art. 46, 47, 50, 50a i 50e i 184.

W myśl jednak przepisu art. 184 ust. 1 i 2 ustawy emerytalnej - ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy osiągnęli:

1) okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymagany w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku 65 lat - dla mężczyzn oraz

2) okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27 (co najmniej 25 lat dla mężczyzn).

W ust. 2 wskazano, że emerytura, o której mowa w ust. 1, przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa.

Wykaz prac zaliczanych do prac w warunkach szczególnych lub w szczególnym charakterze zamieszczony został w załączniku do rozporządzenia Rady Ministrów z 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego dla pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8, poz. 43 z późn. zm.). Przepis §4 ust. 1 tego rozporządzenia stanowi przy tym, że pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach, wymienione w wykazie A, nabywa prawo do emerytury, jeżeli spełnia łącznie następujące warunki:

1) osiągnął wiek emerytalny wynoszący: 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn,

2) ma wymagany okres zatrudnienia, w tym co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

W myśl przepisu §2 powołanego aktu prawnego, okresami pracy uzasadniającymi prawo do emerytury są okresy, w których praca w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy. Okresy pracy, o którym mowa stwierdza przy tym zakład pracy, na podstawie posiadanej dokumentacji, w świadectwie wykonywania prac w szczególnych warunkach, wystawionym według wzoru stanowiącego załącznik do przepisów wydanych na podstawie § 1 cytowanego rozporządzenia lub w świadectwie pracy.

W załączniku do powyższego rozporządzenia, w Wykazie A w dziale VIII, zatytułowanym „W transporcie i łączności”, w podtytule „Transport”, pod pozycją 3 wskazano, że pracami w szczególnych warunkach są „prace kierowców ciągników, kombajnów lub pojazdów gąsienicowych”.

W niniejszej sprawie poza sporem pozostawało, że ubezpieczony ukończył 60 lat w dniu 10 lutego 2014 roku, nie przystąpił do OFE oraz iż na dzień 31 grudnia 1998r. posiadał łączny okres składkowy i nieskładkowy przekraczający 25 lat, w tym co najmniej 14, lat 5 miesięcy i 19 dni w warunkach szczególnych (nie licząc okresu spornego). Przedmiotem sporu pozostawało wyłącznie, czy w okresie zatrudnienia w (...) D.Zakładzie (...) ubezpieczony zaczął pracować w warunkach szczególnych co najmniej od 22 kwietnia 1977 r., czy też jak przyjął organ rentowy dopiero od 1 lipca 1984 r. (co wynikało wprost z przedłożonego świadectwa pracy w warunkach szczególnych). Zadaniem sądu było więc w tej sytuacji wyłącznie ustalenie, czy ubezpieczony rozpoczął pracę na stanowisku traktorzysty wcześniej, niż to przyjął organ rentowy.

W ramach postępowania dowodowego sąd przeprowadził w niniejszej sprawie dowód z dokumentów zawartych w aktach emerytalnych ubezpieczonego oraz jego aktach osobowych z okresu zatrudnienia w Zakładzie (...), w tym kart płac. Autentyczność dokumentów nie była przez strony kwestionowana i nie budziła wątpliwości sądu. Zostały one sporządzone w sposób zgodny z przepisami prawa, przez uprawnione do tego osoby, w ramach ich kompetencji, oraz w sposób rzetelny, stąd też uznano je za miarodajne. Walor wiarygodności przyznał sąd także zeznaniom świadków oraz korespondującym nimi zeznaniom ubezpieczonego. Oceniając zeznania świadków sąd miał na względzie to, że są oni osobami obcymi dla ubezpieczonego, niemającymi żadnego interesu w tym, by nieprawdziwie zeznawać na korzyść J. C. (1), narażając się jednocześnie na odpowiedzialność karną. Świadkowie byli przy tym pracownikami Zakładu Rolnego (...)w tym samym czasie co ubezpieczony, mieli zatem bezpośrednią wiedzę odnośnie powierzanych wówczas ubezpieczonemu obowiązków. I tak, świadek M. P., który pracował na stanowisku starszego specjalisty ds. mechanizacji, zajmował się bezpośrednim nadzorem nad przydzielonym ubezpieczonego ciągnikiem, świadek W. J., który pracował jako mechanik w warsztacie, zajmował się naprawami przypisanego do ubezpieczonego ciągnika lub przyczepy, natomiast świadek J. W.pracował jako kierowca ciągnika gąsienicowego i codziennie widywał ubezpieczonego kierującego ciągnikiem kołowym. Zeznania przesłuchanych świadków oraz ubezpieczonego były przy tym spójne, konsekwentne i zbieżne ze sobą wzajemnie.

W ocenie Sądu zgromadzony materiał dowodowy dał pełne podstawy do przyjęcia, że ubezpieczony w okresie zatrudnienia w (...) D.Zakładzie (...) w warunkach szczególnych – na stanowisku traktorzysty – zaczął pracować co najmniej od 22 kwietnia 1977r. Sąd zwrócił uwagę, że ubezpieczony przedstawił wprawdzie świadectwo wykonywania pracy w warunkach szczególnych potwierdzające wykonywanie pracy w charakterze kierowcy ciągnika kołowego wyłącznie w okresie od 1 lipca 1984 r. do 31 grudnia 1987 r., zaś w świadectwie pracy jako zajmowane w okresie od 1 sierpnia 1972 r. do 30 czerwca 1984 r. stanowisko wskazano stanowisko pracownika fizycznego, okoliczność ta nie przesądzała jednak o konieczności odmówienia J. C.prawa do doliczenia wskazywanego przez niego okresu zatrudnienia do stażu pracy w warunkach szczególnych. W tym miejscu podkreślenia bowiem wymaga, że faktem jest, że zgodnie z §2 ust.2 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. 1983 r. Nr 8 poz. 43 ze zm.), okresy pracy w warunkach szczególnych stwierdza zakład pracy, na podstawie posiadanej dokumentacji, w świadectwie wykonywania prac w szczególnych warunkach, wystawionym według wzoru stanowiącego załącznik do przepisów wydanych na podstawie § 1 ust. 2 rozporządzenia lub w świadectwie pracy. Trzeba jednak zwrócić uwagę, że zgodnie z utartą praktyką i orzecznictwem w postępowaniu przed sądem okresy zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, przewidziane rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8, poz. 43 z późn. zm.) mogą być ustalane także innymi środkami dowodowymi niż dowód z zaświadczenia z zakładu pracy (por. uchwała Sądu Najwyższego z dnia 10 marca 1984 r., III UZP 6/84 oraz uchwała Sądu Najwyższego z dnia 21 września 1984 r. III UZP 48/84), a więc wszelkimi dopuszczalnymi przez prawo środkami dowodowym. Wydanie lub niewydanie przez pracodawcę świadectwa wykonywania pracy w szczególnych warunkach nie rodzi żadnych skutków materialnoprawnych. Zaświadczenie to jest bowiem jedynie dokumentem prywatnym (art. 245 k.p.c.), wydawanym dla celów dowodowych, a okoliczności w tym dokumencie potwierdzone przez pracodawcę podlegają weryfikacji zarówno w postępowaniu sądowym, jak i w postępowaniu przed organem rentowym. Określenie stanowiska pracy i jej charakteru wskazane w wystawionym przez pracodawcę świadectwie pracy (w niniejszym postępowaniu pracownik fizyczny) nie wiąże zatem sądu, który na podstawie całego zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego ocenia, czy ubezpieczony pracował – stale i w pełnym wymiarze czasu pracy – w warunkach szczególnych. Samodzielnie sąd ustala również, jak zakwalifikować pracę danej osoby w odniesieniu do wykazu prac określonych w załączniku do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. 1983 r. Nr 8 poz. 43 ze zm.). Dla oceny, czy pracownik pracował w szczególnych warunkach, nie ma istotnego znaczenia nazwa zajmowanego przez niego stanowiska, tylko rodzaj powierzonej mu pracy. Praca w szczególnych warunkach to praca wykonywana stale (codziennie) i w pełnym wymiarze czasu pracy w warunkach pozwalających na uznanie jej za jeden z rodzajów pracy wymienionych w wykazie stanowiącym załącznik do rozporządzenia z Rady Ministrów w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze.

W niniejszej sprawie zgromadzony materiał dowodowy dał podstawy do przyjęcia, że w okresie zatrudnienia w (...) D.Zakładzie (...) ubezpieczony w warunkach szczególnych – na stanowisku traktorzysty – zaczął pracować co najmniej od 22 kwietnia 1977r. W szczególności wszystkie przesłuchane w sprawie osoby konsekwentnie wskazywały, że ubezpieczony we wskazywanym okresie pracował jako traktorzysta, stale i w pełnym wymiarze czasu pracy kierując ciągnikiem kołowym. Świadkowie potwierdzili, że ubezpieczony zajmował się dowożeniem paszy dla bydła, zdarzało się również, że uczestniczył w polowych pracach rolnych (bronowanie, sianie, opryski); zaprzeczyli także aby w spornym okresie J. C.bywał kierowany do innych prac niż praca traktorzysty. Okoliczność podjęcia przez J. C.pracy jako traktorzysta co najmniej od 22 kwietnia 1977 r. znalazła nadto pośrednie potwierdzenie w dokumentacji ubezpieczonego, w szczególności w złożonym przez ubezpieczonego świadectwie z 22 kwietnia 1977 r., potwierdzającym, że w tym czasie uzyskał tytuł wykwalifikowanego rolnika obsługi maszyn rolniczych. Dodatkowo ubezpieczony posiada prawo jazdy kategorii T od dnia 30 marca 1976r. Jest zaś okolicznością powszechnie znaną, że w okresie którego dotyczył spór, pracownicy PGR, którzy dysponowali odpowiednimi uprawnieniami, w szczególności traktorzyści byli kierowani do prac zgodnymi z tymi uprawnieniami.

Nie uszło nadto uwadze sądu, że w nadesłanych do akt archiwalnych listach płac z Zakładu Rolnego (...) w okresach od lipca 1975 r. do września 1983 r., od marca 1984r. do maja 1984 r. ubezpieczony był umieszczany wśród pracowników produkcji roślinnej, dopiero w okresach od października 1983 r. do lutego 1984 r., od czerwca 1984 r. do sierpnia 1984 r., od października 1984 r. do grudnia 1984 r., od lipca 1985 r. do sierpnia 1986 r., od lutego 1987 r. do grudnia 1987 r. jego nazwisko figurowało na liście płac pracowników produkcji zwierzęcej, tymczasem ubezpieczony wskazywał, że pracował przede wszystkim przy dowozie pasz dla zwierząt. Sąd zwrócił jednak uwagę, że jako pracownik produkcji zwierzęcej ubezpieczony był umieszczany na liście płac również we września 1984 r., w lutym 1985 r., we wrześniu 1986 r. , z kolei w okresie styczeń 1985 r., od marca 1985 r. do czerwca 1985 r., od października 1986 r. do stycznia 1987 r. listę płac oznaczano „przemysł rolny”. W tych okresach niespornym było, że pracował w pełnym wymiarze czasu pracy jako traktorzysta, co znalazło potwierdzenie w wystawionym świadectwie pracy w warunkach szczególnych. Co więcej sam ubezpieczony przyznał, że poza dowożeniem paszy dla zwierząt, zajmował się również gdy była potrzeba pracami polowymi przy produkcji roślinnej (bronowanie, sianie, nawożenie).

Nie uszło również uwadze sądu, że świadek M. P.wskazał, że zdarzało się że jako kierowca ciągnika ubezpieczony uczestniczył w pracach załadunkowych i wyładunkowych zboża, nawozu z wagonów kolejowych. Powyższe ustalenie nie stanowiło jednak w ocenie sądu przeszkody dla uznania, że w przyjętych okresach ubezpieczony pracował stale i w pełnym wymiarze czasu pracy w warunkach szczególnych. Sąd przyjął, że fakt incydentalnego wykonywania innych czynności w czasie zatrudnienia (np. uczestniczenie w załadunku i rozładunku,) na stanowisku traktorzysty nie podważa ustalenia o stałym i ciągłym wykonywaniu przez ubezpieczonego jako kierowcę ciągnika pracy w warunkach szczególnych. Jak bowiem przyjmuje się w orzecznictwie, okres pracy wykonywanej stale i w pełnym wymiarze w szczególnych warunkach może obejmować również czas krótkotrwałych, ubocznych zajęć (zob. np. wyroki Sądu Najwyższego z dnia 22 stycznia 2008, I UK 210/07, OSNP 2009 nr 5-6, poz. 75 oraz z dnia 22 kwietnia 2009 r., II UK 333/08, LEX nr 1001310). Tym samym nawet sporadyczne wykonywanie prac niezwiązanych z pracą traktorzysty nie uniemożliwia ustalenia, że praca w szczególnych warunkach była wykonywana "stale i w pełnym wymiarze". Co więcej, prace wyładunkowe są pracami wymienionymi w wykazie stanowiącym załącznik do rozporządzenia z Rady Ministrów w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. Mianowicie w dziale VIII dotyczącym prac wykonywanych w transporcie, pod pozycją 1 jako prace w warunkach szczególnych wskazano ciężkie prace załadunkowe i wyładunkowe oraz przeładunek materiałów sypkich, pylistych, toksycznych, żrących lub parzących.

Mając na uwadze powyższe zdaniem sądu w analizowanym postępowaniu uznać należało, ze zgromadzony w sprawie materiał dowodowy okazał się wystarczający dla ustalenia, że ubezpieczony pracował w warunkach szczególnych w okresie zatrudnienia w (...) D.Zakładzie (...) co najmniej od 22 kwietnia 1977 r. do 31 grudnia 1987 r. W konsekwencji przyjąć zaś należało, że J. C. (1)na dzień 31.12.1998 r. legitymował się 15-letnim stażem pracy uprawniającym go nabycia emerytury.

W myśl przepisu art. 129 ust 1 ustawy emerytalnej, świadczenia wypłaca się poczynając od dnia powstania prawa do tych świadczeń, nie wcześniej jednak niż od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek lub wydano decyzję z urzędu, z uwzględnieniem ust. 2.

Ubezpieczony wniosek o emeryturę złożył w styczniu 2014 r., 60 lat ukończył jednak dopiero 10 lutego 2014 r. W tym stanie rzeczy, na podstawie, art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c., sąd zmienił zaskarżoną decyzję Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, w ten sposób, że przyznał J. C. prawo do emerytury od dnia 10 lutego 2014 r.

O kosztach procesu orzeczono na podstawie przepisów art. 98 § 1 i 3 w zw. z art. 99 k.p.c. oraz §2 ust. 1 i 2 w zw. z §11 ust. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (Dz.U. 2002 nr 163 poz. 1349 z późn. zm.).

Postanowieniem zawartym w punkcie III wyroku Sąd Okręgowy przekazał organowi rentowemu do merytorycznego rozpoznania poprzez wydanie decyzji wniosek ubezpieczonego o wypłatę odsetek od świadczenia emerytalnego. W przepisie art. 477 ¹⁰ § 2 k.p.c. wskazano bowiem, że jeżeli ubezpieczony zgłosił nowe żądanie, dotychczas nie rozpoznane przez organ rentowy, sąd przyjmuje to żądanie do protokołu i przekazuje go do rozpoznania organowi rentowemu. Z przepisu tego wynika reguła, zgodnie z którą niedopuszczalne jest dochodzenie przed sądem żądania, które nie było rozpoznane przez organ rentowy. W związku z tym żądanie, które nie było przedmiotem decyzji organu rentowego, a zostało zgłoszone w odwołaniu lub w toku postępowania przed sądem, zostanie przekazane przez sąd do rozpoznania organowi rentowemu. Wniosek o przyznanie ubezpieczonemu prawa do odsetek od świadczenia emerytalnego nie był dotychczas przedmiotem decyzji organu rentowego, w związku z tym orzeczono jak w punkcie III sentencji wyroku.

W punkcie IV wyroku sąd stwierdził brak odpowiedzialności organu rentowego za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania prawidłowej decyzji w niniejszej sprawie. Rozstrzygnięcie to oparte jest o przepis art. 118 ust. 1a zd. 2 ustawy emerytalnej, w myśl którego organ odwoławczy wydając orzeczenie, stwierdza odpowiedzialność organu rentowego (ust. 1a). W ocenie sądu w niniejszej sprawie nie można mówić o tym, aby wydanie przez ZUS błędnej decyzji było spowodowane przyczynami leżącymi po stronie Zakładu. Przyznanie J. C.prawa do świadczenia nastąpiło bowiem dopiero na skutek ustaleń faktycznych dokonanych przez sąd, a organ rentowy w chwili wydawania decyzję z dnia 17 marca 2014 r. nie dysponował stosowną dokumentacją umożliwiająca przyznanie „wcześniejszej” emerytury. Jak bowiem wynika z analizy akt rentowych organ rentowy przy wydawaniu decyzji dysponował wyłącznie świadectwami potwierdzającymi wykonywanie przez ubezpieczonego pracy w warunkach szczególnych wyłącznie w okresach: od 1 lipca 1984 r. do 31 grudnia 1987 r. w (...) D.Zakładzie (...)na stanowisku traktorzysty oraz od 13 stycznia 1988 r. do 31 grudnia 1998 r. w (...) SAna stanowisku pomocnika otworowego wiertacza, maszynisty silników spalinowych (prace bezpośrednio przy usłudze urządzeń wiertniczych i wydobywczych przy poszukiwaniu złóż ropy), co dało łącznie na dzień 1 stycznia 1999 r. 14 lat, 5 miesięcy i 19 dni pracy w warunkach szczególnych. Nie uszło przy tym uwadze sądu, że ubezpieczony wskazywał, że złożył w organie rentowym świadectwo z dnia 22 kwietnia 1977 r. potwierdzające uzyskanie tytułu wykwalifikowanego rolnika Obsługi Maszyn Rolniczych. Zdaniem sądu dokument ten nie był jednak wystarczający dla wykazania zasadności stanowiska ubezpieczonego. W sprawie, w której przedmiotem jest prawo do świadczenia rentowo-emerytalnego lub wysokość tego świadczenia, wymaga się bowiem dowodów nie budzących wątpliwości, spójnych oraz precyzyjnych - potwierdzających czy uprawdopodobniających w stopniu graniczącym z pewnością nie tylko fakt zatrudnienia, ale i pozostałe okoliczności związane ze świadczeniem pracy. W niniejszej sprawie organ rentowy mógł mieć zaś uzasadnione wątpliwości co do tego, czy rzeczywiście ubezpieczony rozpoczął wykonywanie pracy w warunkach szczególnych jako traktorzysta co najmniej od 22 kwietnia 1977 r., skoro dysponował świadectwem pracy ubezpieczonego oraz świadectwem wykonywania pracy w warunkach szczególnych, w których wskazano, że stanowisko traktorzysty ubezpieczony zajmował w okresie zatrudnienia w Zakładzie (...)dopiero w okresie od 1 lipca 1984 r. do 31 grudnia 1987 r., a wcześniej pracował jako pracownik fizyczny i brak było jakiejkolwiek dokumentacji osobowej chociażby uprawdopodobniające, że faktycznie angaż na stanowisko traktorzysty otrzymał wcześniej. Co więcej, Sąd zwrócił uwagę, że również w niniejszej sprawie toczącej się z odwołania ubezpieczonego od decyzji z dnia 17 marca 2014r. kwestia możliwości uwzględniania w stażu pracy ubezpieczonego - jako okresu pracy w warunkach szczególnych z tytułu zatrudnienia w Zakładzie (...)wskazywanego okresu od 22 kwietnia 1977. nie była tak oczywista jak sugerował ubezpieczony. Z uwagi na brak zachowanej dokumentacji źródłowej odnośnie ewentualnych angaży ubezpieczonego (w aktach osobowych znajduje się wyłącznie umowa o pracę, karta zasiłkowa z 1987 r., lista płac, świadectwo pracy z 31.12.1987 r. , kwestionariusz osobowy oraz życiorys ubezpieczonego) niezbędne okazało się przeprowadzenie przez sąd dodatkowego postępowania dowodowego w celu ustalenia czy rzeczywiście w spornym okresie ubezpieczony pracował w warunkach szczególnych.

Mając na uwadze powyższe skoro przedłożone przez ubezpieczonego przy wniosku o emeryturę dowody okazały się niewystarczające dla ustalenia, czy rzeczywiście w warunkach szczególnych pracował od 22 kwietnia 1977 r. do 31 grudnia 1987 r., a nie jak przyjął organ rentowy od 1 lipca 1984 r. do 31 grudnia 1987 r., a organ rentowy nie ma możliwości przesłuchiwania świadków w tego rodzaju postępowaniach, niemożliwym było przyjęcie, że organ rentowy ponosi odpowiedzialność za niewydanie decyzji uwzględniającej wniosek ubezpieczonego o wcześniejsza emeryturę.