Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Konin, dnia 11-06-2014 r.

Sąd Okręgowy w Koninie III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący - Sędzia – SO Anna Walczak- Sarnowska

Protokolant: Starszy sekretarz sądowy Lila Andrzejewska

przy udziale

po rozpoznaniu w dniu 5-06-2014r. w Koninie

sprawy K. B. z udziałem płatnika składek (...)

W. G.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w P.

o podleganie ubezpieczeniom

na skutek odwołania K. B.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w P.

z dnia 25-02-2014r. znak: (...) decyzja nr (...)

Zmienia zaskarżoną decyzję w ten sposób, że stwierdza, iż K. B. jako pracownik u płatnika składek (...) W. G. podlega obowiązkowo ubezpieczeniom: emerytalnemu, rentowemu, chorobowemu, wypadkowemu od dnia 11 lipca 2013r.

Sygn. akt III U 340/14

UZASADNIENIE

Zakład Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w P. Inspektorat
w K. decyzją nr(...), znak: (...)
z dnia 25 lutego 2014 roku stwierdził, że K. B. jako pracownik
u płatnika składek (...) W. G. nie podlega obowiązkowo ubezpieczeniom: emerytalnemu, rentowym, chorobowemu, wypadkowemu od 11 lipca 2013 roku.

W uzasadnieniu organ rentowy wskazał m.in. – po przytoczeniu treści stosownych przepisów – że w wyniku analizy dokumentów przedłożonych do sprawy przez płatnika wynika, iż nie został sporządzony przez pracodawcę zakres obowiązków, w którym opisane zostałyby czynności jakie wykonywać miała K. B. w ramach zawartej umowy o pracę. Jednocześnie Zakład Ubezpieczeń Społecznych podkreślił, że pisemny zakres czynności pracownika jest jednym z istotnych elementów stosunku pracy określającym rodzaj wykonywanej pracy, zakres obowiązków i odpowiedzialność pracownika.

Organ rentowy podkreślił również, że na pozorność zatrudnienia wskazuje również fakt nie podpisywania żadnych dokumentów potwierdzających fakt wykonywania pracy. W trakcie zaś postępowania wyjaśniającego nie okazano żadnych dowodów przemawiających za tym, że umowa o pracę była faktycznie wykonywana. W. G. zeznał zaś, że K. B. nie miała upoważnienia do wystawiania dokumentów, co w ocenie organu rentowego kłóci się ze specyfiką zajmowanego stanowiska, dlatego też organ rentowy uznał, że prawdziwą przyczyną zawarcia między stronami umowy o pracę była potrzeba zapewnienia K. B. prawa do świadczeń z ubezpieczenia społecznego, dokumenty zaś znajdujące się w aktach osobowych sporządzone zostały w celu uwiarygodnienia tej umowy. W tej sytuacji organ rentowy uznał umowę o pracę zawartą w dniu 11 lipca 2013 roku za pozorną.

Odwołanie od powyższej decyzji złożyła K. B. zaskarżając ją
w całości i wskazując w uzasadnieniu, że ocena stanu faktycznego dokonana przez organ rentowy nie znajduje oparcia w obowiązującym systemie prawnym.

Odwołująca podniosła, że zakres czynności został jej przekazany ustnie
i na bieżąco był aktualizowany wskazując przy tym jednocześnie, że żaden przepis prawa nie nakazuje sporządzania takiego zakresu pisemnie. Również brak potwierdzenia szkolenia BHP w formie pisemnej nie świadczy o braku stosunku pracy, a o takowe organ rentowy nie zwracał się. Odwołująca podkreśliła jednocześnie, że o istnieniu stosunku pracy świadczą dobitnie dokumenty zebrane w aktach osobowych, w szczególności lista obecności i faktu tego nie może zmieniać brak upoważnienia do wystawiania faktur, co jest w świetle zasad doświadczenia życiowego powszechne, jeżeli chodzi o punkty usługowo – handlowe. K. B. podkreśliła także, że w chwili nawiązywania stosunku pracy nie wiedziała, że jest w ciąży.

Do odwołania K. B. dołączyła kartę szkolenia wstępnego BHP.

Zakład Ubezpieczeń Społecznych wniósł o oddalenie odwołania oraz zasądzenie od odwołującej na jego rzecz kosztów zastępstwa sądowego wg norm przepisanych podtrzymując argumentację zawartą w zaskarżonej decyzji i wskazał, iż przywołane w odwołaniu zarzuty i okoliczności na ich poparcie nie znajdują uzasadnienia w zebranym materialne dowodowym.

Sąd ustalił i zważył, co następuje:

W. G. prowadzi działalność gospodarczą pod nazwą FIRMA (...) – (...), od 13 kwietnia 2013 roku zakres działalności obejmuje (...) W sklepie tym na stanowisku kierownika sklepu (...) zatrudnia A. J.. Z uwagi na zwiększenie sprzedaży W. G. postanowił zatrudnić osobę na stanowisku sprzedawcy. Pracujący u niego A. J. polecił mu K. B., która posiadała doświadczenie zawodowe w tym zakresie, pracowała bowiem jako sprzedawca, w tym kierownik sklepu.

Odwołująca posiada wykształcenie wyższe pedagogiczne. Przed nawiązaniem stosunku pracy W. G. przeprowadził z odwołującą rozmowę kwalifikacyjną, zaś w dniu 11 lipca 2013 roku podpisał umowę o pracę na czas określony do dnia 10 lipca 2014 roku na stanowisko sprzedawcy w pełnym wymiarze czasu pracy za minimalnym wynagrodzeniem miesięcznym. Miejscem wykonywania obowiązków pracowniczych miało znajdować się w S., przy ulicy (...).

Przed przystąpieniem do wykonywania pracy odwołująca poddana została wstępnym badaniom lekarskim przedstawiając pracodawcy zaświadczenie
o braku przeciwskazań zdrowotnych do wykonywania pracy na stanowisku sprzedawcy.

K. B. przeszła nadto szkolenie z zakresu bezpieczeństwa
i higieny pracy. Pracodawca zaś przekazał jej ustnie zakres obowiązków na zajmowanym stanowisku, dodatkowo pracujący u W. G. A. J. na bieżąco przekazywał odwołującej jakie ma czynności wykonywać.

Odwołująca do pracy przyjeżdżała codziennie (od poniedziałku do piątku) na godzinę 8.00 i pracowała do 16.00. Obecność swą K. B. potwierdzała podpisem na liście obecności. Odwołująca do pracy dojeżdżała swoim prywatnym samochodem. K. B. zajmowała się obiorem towaru, jego sprowadzaniem, nie była jednak upoważniona do podpisywania faktur VAT.

Od września 2013 roku W. G. przyjął także uczniów, którzy jeden raz w tygodni zajmowali się układaniem towaru, sprzątaniem.

K. B. pracowała do dnia 19 października 2013 roku. Zachorowała wówczas na niewydolność żył prawej nogi. Dodatkowo była w tym czasie w ciąży, o czym poinformowała pracodawcę we wrześniu 2013 roku. W chwili zawierania umowy o pracę odwołująca nie wiedziała, że jest w ciąży.

W okresie od dnia 17 października 2013 roku do dnia 19 listopada 2013 roku K. B. pobierała wynagrodzenie za czas niezdolności do pracy, zaś od dnia 20 listopada 2013 roku zasiłek chorobowy z ubezpieczenia społecznego. W dniu (...) urodziła trzecie dziecko.

W październiku 2013 roku W. G. wraz z A. J. oraz M. K. zawiązali spółkę cywilną. Przedmiot działalności spółki objął zakres prowadzonej dotychczas przez W. G. działalności gospodarczej.

Z uwagi na powyższe prowadzeniem spółki zajął się A. J., który jednocześnie przejął obowiązki K. B.. W sklepie przebywał także M. K.. Wspólnicy zatrudniając także stażystę.

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie: zeznań odwołującej K. B., zainteresowanego W. G. oraz zeznań świadka A. J., a także na podstawie dokumentów zebranych w toku przedmiotowego postępowania i dokumentów zgromadzonych w aktach organu rentowego.

Zarówno zeznania odwołującej, zainteresowanego jak świadka Sąd uznał za wiarygodne, albowiem są one logiczne, rzeczowe, a nadto wzajemnie się uzupełniają. Zarówno odwołująca K. B., W. G. oraz zawnioskowany w sprawie świadek potwierdzili fakt wykonywania przez K. B. obowiązków pracowniczy, w tym także w okresie korzystania przez nią ze zwolnienia lekarskiego, co zgodne jest zarazem z dokumentację zgromadzoną w aktach sprawy.

Rzeczony materiał dowodowy nie budził wątpliwości Sądu, nadto nie był kwestionowany przez strony.

Istotą sporu w przedmiotowym postępowaniu było rozważanie, czy odwołująca K. B. posiada tytuł prawny do objęcia jej ubezpieczeniami społecznymi jako pracownika u W. G. (...).

Zgodnie z treścią przepisów art. 6 ust. 1 pkt 1, art. 11 ust. 1 i art. 12 ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2013 r. Nr 1442 j.t.) pracownik objęty jest obowiązkowymi ubezpieczeniami: emerytalnym, rentowym, chorobowym i wypadkowym.

Zgodnie z art. 13 pkt 1 powołanej ustawy obowiązek podlegania ubezpieczeniom społecznym powstaje od dnia nawiązania stosunku pracy do dnia ustania tego stosunku. Obowiązek zgłoszenia do ubezpieczeń społecznych spoczywa na płatniku składek (art. 36 ust. 2 ustawy), którym jest pracodawca (art. 4 pkt 2 lit. a ustawy).

Na podstawie art. 86 ust. 2 ustawy systemowej Zakład Ubezpieczeń Społecznych w ramach przeprowadzanych kontroli może między innymi ustalać zgłoszenie do ubezpieczenia społecznego oraz prawidłowość i rzetelność obliczania, potrącania i opłacania składek oraz innych składek i wpłat, do których pobierania obowiązany jest Zakład. Może więc badać fakt zawarcia umowy o pracę oraz jej ważność, celem stwierdzenia objęcia pracownika ubezpieczeniami społecznymi (vide: wyrok Sądu Najwyższego z dnia 23 lutego 2005 r. sygn. akt III UK 200/04, publ. LEX nr 155677).

Natomiast na podstawie art. 83 ust. 1 pkt 1 powołanej ustawy Zakład Ubezpieczeń Społecznych wydaje decyzje w zakresie indywidualnych spraw dotyczących zgłaszania do ubezpieczeń społecznych.

Osoba kwestionująca stanowisko organu rentowego zawarte w wydanej po przeprowadzeniu postępowania kontrolnego decyzji zobowiązana jest nie tylko do podważania trafności poczynionych przez organ rentowy ustaleń, ale również – nie ograniczając się wyłącznie do polemiki z tymi ustaleniami – winna, zgodnie z treścią przepisu art. 6 k.c., wskazać na okoliczności i fakty znajdujące oparcie w materialne dowodowym, z których możliwym byłoby wyprowadzenie wniosków i twierdzeń zgodnych ze stanowiskiem zaprezentowanym w odwołaniu.

Analiza całokształtu zebranego w sprawie materiału dowodowego
i to zarówno osobowego, jak i rzeczowego prowadzi do wniosku, że odwołująca zadaniu temu sprostała.

Z akt sprawy wynika bowiem niezbicie, że K. B. od dnia 11 lipca 2013 roku, tj. od dnia nawiązania z W. G. stosunku pracy , tj. do dnia przejścia na zwolnienie lekarskie wykonywała obowiązki pracownicze na stanowisku sprzedawcy.

Za nieuzasadnione zatem uznać trzeba wszelkie twierdzenia pozwanego organu rentowego, że umowa o pracę zawarta pomiędzy odwołującą a zainteresowanym zawarta została dla pozoru: wyłącznie w celu objęcia K. B. obowiązkiem ubezpieczenia społecznego.

W tym miejscu podkreślić należy, że zgodnie z przyjętym w judykaturze stanowiskiem sam fakt, że zawierające umowę o pracę strony kierują się wyłącznie objęciem pracownika ubezpieczeniem społecznym nie może skutkować nieważnością takiej umowy. Także dążenie przez kobietę w ciąży do podlegania pracowniczemu ubezpieczeniu społecznemu nie może być uznane za sprzeczne z prawem, skorzystanie bowiem z ochrony gwarantowanej pracowniczym ubezpieczeniem społecznym jest legalnym celem zawierania umów o pracę, niemniej niezbędne jest wykazanie realizowanie postanowień umowy, co w przedmiotowej sprawie – jak już wskazano – nastąpiło.

Zgodnie bowiem z treścią przepisu art. 83 § 1 k.c. zdanie pierwsze oświadczenie woli złożone jest dla pozoru wtedy, gdy z góry powziętym zamiarem stron jest brak woli wywołania skutków prawnych, przy jednoczesnej chęci wprowadzenia innych w błąd co do rzekomego dokonania określonej czynności prawnej. Gdy pod pozorowaną czynnością prawną nie kryje się inna czynność prawna, mamy do czynienia z tzw. pozornością zwykłą.

W judykaturze przyjmuje się przy tym, że nie jest istotne, czy strony zawierające umowę o prace miały realny zamiar wzajemnego zobowiązania się pracownika do świadczenia pracy, a przez pracodawcę do zapewnienia pracy i wynagrodzenia za nią – lecz, to, czy zamiar stron został w rzeczywistości zrealizowany (vide: wyrok Sądu Najwyższego z dnia 13 czerwca 2006 roku, II UK 202/05, publ. LEX nr 1001204; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 28 stycznia 2001 roku, II UKN 244/00, publ. LEX nr 55418; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 18 maja 2006 roku, II UK 164/05, publ. LEX nr 192461).

W tym miejscu wskazać jednocześnie należy, że zgodnie z treścią przepisu art. 22 k.p. przez nawiązanie stosunku pracy pracownik zobowiązuje się do wykonywania pracy określonego rodzaju na rzecz pracodawcy i pod jego kierownictwem, w miejscu i czasie przez pracodawcę wyznaczonym, a pracodawca do zatrudnienia pracownika za wynagrodzeniem. Celem zatem i zamiarem stron umowy o pracę winna być faktyczna realizacja treści stosunku pracy w granicach zakreślonych umową, przy czym oba te elementy wyznaczają: ze strony pracodawcy – realna potrzeba ekonomiczna
i umiejętności pracownika, zaś ze strony pracownika – ekwiwalentność wynagrodzenia uzyskanego ze świadczenia pracy.

Według zaś art. 8 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych za pracownika uważa się osobę pozostającą w stosunku pracy, czyli zatrudnioną przez pracodawcę. Przyjęcie, że dochodzi do powstania stosunku pracy, niezależnie od tego, czy pracownik do pracy przystąpi, obalone jest ustalenie, że pomimo zawarcia umowy nie nastąpiło zatrudnienie pracownika. Dlatego w sytuacji, gdy po zawarciu umowy o pracę pracownik podejmie pracę i ją wykonuje, a pracodawca godzi się na to, nie można mówić o pozorności i przeciwnie – pozorność występuje w przypadku nie realizowanie przez pracownika czynności pracowniczych.

Transponując powyższe rozważania na grunt przedmiotowej sprawy stwierdzić trzeba – jak wskazano na wstępie – że twierdzenia pozwanego organu rentowego kwestionujące ważność umowy o pracę z dnia 11 lipca 2013 roku, jaką zawarli K. B. i (...) są pozbawione podstaw.

Z osobowego materiału dowodowego wynika bowiem niezbicie, że zatrudniona na stanowisku sprzedawcy K. B. zajmowała się odbieraniem i zamawianiem towaru. Z materiału dowodowego wynika przy tym, że odwołująca przychodziła ona do pracy codziennie, co potwierdza przedłożona do akt rentowych lista obecności.

K. B. nie posiadała wprawdzie uprawnienia do podpisywania faktur VAT, niemniej z okoliczności tej nie można czynić – co niezasadnie próbuje przeforsować pozwany organ rentowy – okoliczności stanowiącej podstawę do zanegowania istnienia stosunku pracy. Zgodnie z zasadami doświadczenia życiowego nie każdy pracownik – sprzedawca musi takie uprawnienie posiadać.

Dodatkowo rzeczowy materiał dowodowy potwierdził fakt przebycia przez nią szkolenia z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy.

Powyższej oceny istnienia ważnego stosunku pracy nie może także zmienić brak sporządzenia zakresu obowiązków odwołującej w formie pisemnej. Żaden przepis prawa nie nakłada bowiem takiego obowiązku. Dodatkowo materiał dowodowy potwierdził, że świadek A. J. na bieżąco wydawał odwołującej polecenia pracownicze w imieniu pracodawcy.

Konkludując stwierdzić trzeba, że odwołanie K. B. jest uzasadnione, albowiem postępowanie dowodowego wykazało, że po nawiązaniu stosunku pracy wykonywała ona obowiązki pracownicze.

W związku z powyższy Sąd w oparciu o przepis art. 477 ^{( 14 )}§ 2 k.p.c. zmienił zaskarżoną decyzję w ten sposób, że stwierdził, iż K. B. jako pracownik u płatnika składek (...) W. G. podlega obowiązkowo ubezpieczeniom: emerytalnemu, rentowemu, chorobowemu i wypadkowemu od dnia 11 lipca 2013 roku.

SSO Anna Walczak – Sarnowska