Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 15 lipca 2014 r.

Sąd Okręgowy w Ostrołęce III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 15 lipca 2014 r. w O.

sprawy z odwołania T. T.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w P.

o wznowienie postępowania w sprawie przyznania świadczenia przedemerytalnego

na skutek odwołania T. T.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w P.

z dnia 14.03.2014r. znak (...)

orzeka:

1.  zmienia zaskarżoną decyzję w ten sposób, że wznawia postępowanie w sprawie przyznania świadczenia przedemerytalnego i przyznaje T. T. prawo do świadczenia przedemerytalnego począwszy od dnia 14.02.2014r.;

2.  stwierdza brak odpowiedzialności organu rentowego za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji.

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 14.03.2014. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w P. odmówił T. T. wznowienia postępowania w sprawie przyznania prawa do świadczenia przedemerytalnego.

T. T. złożyła odwołanie od tej decyzji. Podniosła, że przyczyną rozwiązania stosunku pracy była likwidacja pracodawcy.

Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w P. wniósł o oddalenie odwołania. Podniósł, że T. T. nie spełniła warunków do nabycia prawa do świadczenia przedemerytalnego, gdyż niespełniony został warunek dotyczący sposobu rozwiązania stosunku pracy z przyczyn dotyczących zakładu pracy. ZUS ustalił, że do rozwiązania stosunku pracy z powodu likwidacji doszło dnia 31.12.2012r., a następnie została zawarta kolejna umowa o pracę z tym samym pracodawcą do dnia 31.07.2013r. i stosunek pracy ustał z upływem okresu, na który umowa ta została zawarta, a nie z przyczyn dotyczących zakładu pracy w rozumieniu przepisów ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy.

Następnie w toku postępowania pełnomocnik ZUS pozostawił rozstrzygnięcie do uznania Sądu.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

T. T. urodziła się w dnia (...)

Ostatnio zatrudniona była w Spółdzielni (...) w K. jako tkaczka na krośnie ręcznym. Zawierała szereg umów o pracę od 2001r. Następnie pracowała na podstawie umowy o pracę zawartej na czas nieokreślony.

Dnia 28.05.2012r. rozpoczął się proces likwidacji Spółdzielni. Pismem z dnia 28.09.2012r. likwidator C. K. rozwiązał z T. T. umowę o pracę z zachowaniem 3-miesięcznego okresu wypowiedzenia, który upływał dnia 31.12.2012r. z powodu likwidacji Spółdzielni (...). Likwidator dokonał wypowiedzeń umów o pracę pracownikom Spółdzielni, albowiem Spółdzielnia była w toku likwidacji. Pracowało wówczas około 9 osób. Do dnia 31.12.2012r. spółdzielnia miała prawo korzystać z budynków, w których się do tej pory mieściła i w których trwała produkcja na krośnie ręcznym. Jednakże po dokonaniu wypowiedzeń – Spółdzielnia uzyskała zgodę nabywcy gruntu, na którym były posadowione jej dotychczasowe budynki, na dalsze ich zajmowanie do dnia 31.07.2013r. Wobec powyższego likwidator C. K. zawarł z T. T. umowę o pracę na czas określony od dnia 02.01.2013r. do dnia 31.07.2013r. T. T. wytwarzała bowiem produkty na krośnie ręcznym, które następnie były sprzedawane, a pozyskane środki były wykorzystywane na potrzeby likwidacji zadłużenia spółdzielni. Od stycznia 2013r. było zatrudnionych jedynie cztery osoby: likwidator, księgowa, tkaczka T. T. i w sezonie grzewczym – palacz.

Z dniem 31.07.2013r. doszło rozwiązania umowy o pracę z T. T., albowiem Spółdzielnia nie mogła już dłużej zajmować budynków. Aktualnie Spółdzielnia zatrudnia jedynie likwidatora i księgową celem doprowadzenia spółdzielni do całkowitej likwidacji.

T. T. zgłosiła się do Powiatowego Urzędu Pracy w O. i zarejestrowała się jako bezrobotna, począwszy od dnia 05.08.2013r. Pobierała zasiłek dla bezrobotnych w okresie od dnia 13.08.2013r. przez wymagany 6-miesięczny termin konieczny do przyznania świadczenia przedemerytalnego. W trakcie pobierania zasiłku dla bezrobotnych T. T. nie odmówiła bez uzasadnionej przyczyny przyjęcia propozycji odpowiedniego zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej, w rozumieniu ustawy o promocji zatrudnienia, albo zatrudnienia w ramach prac interwencyjnych lub robót publicznych. Na dzień rozwiązania stosunku pracy T. T. zgromadziła 35 lat, 11 miesięcy i 7 dni okresów składkowych i nieskładkowych.

W dniu 13.02.2014r. T. T. zwróciła się o przyznanie jej prawa do świadczenia przedemerytalnego. ZUS decyzją z dnia 26.02.2014r. odmówił jej przyznania tego prawa. W dniu 28.02.2014r. T. T. złożyła w ZUS wniosek o ponowne rozpatrzenie wniosku o świadczenie przedemerytalne. Do wniosku dołączyła świadectwo pracy ze Spółdzielni (...).

Zaskarżoną decyzją z dnia 14.03.2014r. ZUS odmówił wznowienia postępowania w sprawie przyznania T. T. prawa do świadczenia przedemerytalnego.

Sąd zważył, co następuje:

Zgodnie z art.2 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 30.04.2004r. o świadczeniach przedemerytalnych (tekst jedn. Dz.U. z 2013r., poz.170) prawo do świadczenia przedemerytalnego przysługuje kobiecie, która do dnia rozwiązania stosunku pracy lub stosunku służbowego z przyczyn dotyczących zakładu pracy, w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 20 kwietnia 2004r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz. U. Nr 99, poz. 1001), zwanej dalej „ustawą o promocji zatrudnienia”, w którym była zatrudniona przez okres nie krótszy niż 6 miesięcy, ukończyła co najmniej 55 lat oraz posiada okres uprawniający do emerytury, wynoszący co najmniej 30 lat. Art.2 ust.3 w/w ustawy zawiera dalsze warunki przyznania świadczenia, lecz są one w niniejszej sprawie bezsporne.

W niniejszej sprawie spór sprowadzał się jedynie do okoliczności, czy odwołująca rozwiązała stosunek pracy w sposób odpowiadający wymogom powołanego powyżej przepisu. Spełnienia pozostałych warunków do uzyskania świadczenia przedemerytalnego organ rentowy bowiem nie kwestionował.

Ustawową definicję „przyczyn dotyczących zakładu pracy” podaje art.2 ust. 1 pkt 29 ustawy z dnia 20.04.2004r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz. U. z 2004r. Nr 99, poz. 1001 ze zm.). Zgodnie z nim termin ten oznacza:

a) rozwiązanie stosunku pracy lub stosunku służbowego z przyczyn niedotyczących pracowników, zgodnie z przepisami o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników lub zgodnie z przepisami ustawy z dnia 26 czerwca 1974r. - Kodeks pracy (Dz. U. z 1998r. Nr 21, poz. 94, z późn. zm. ), w przypadku rozwiązania stosunku pracy lub stosunku służbowego z tych przyczyn u pracodawcy zatrudniającego mniej niż 20 pracowników,

b) rozwiązanie stosunku pracy lub stosunku służbowego z powodu ogłoszenia upadłości pracodawcy, jego likwidacji lub likwidacji stanowiska pracy z przyczyn ekonomicznych, organizacyjnych, produkcyjnych albo technologicznych,

c) wygaśnięcie stosunku pracy lub stosunku służbowego w przypadku śmierci pracodawcy lub gdy odrębne przepisy przewidują wygaśnięcie stosunku pracy lub stosunku służbowego w wyniku przejścia zakładu pracy lub jego części na innego pracodawcę i niezaproponowania przez tego pracodawcę nowych warunków pracy i płacy.

Stosując wykładnię literalną przepisu art.2 ust.1 pkt 2 ustawy o świadczeniach przedemerytalnych, która w stosowaniu prawa powinna mieć pierwszeństwo przed każdym innym rodzajem wykładni, należy uznać, że ustawodawca położył akcent na okoliczność, czy stosunek pracy został rozwiązany z przyczyn zakładu pracy w rozumieniu przepisów o promocji zatrudnienia. Okolicznością otwierającą drogę do skutecznego ubiegania się o świadczenie przedemerytalne jest zatem fakt, rozwiązania stosunku pracy z przyczyn wymienionych w art.2 ust.1 pkt 29 i jego trzech podpunktach: a-c.

Z dokumentów znajdujący się w aktach osobowych oraz z zeznań świadka C. K. i z zeznań odwołującej złożonych w charakterze strony wynika, że przyczyną rozwiązania z T. T. stosunku pracy była likwidacja jej pracodawcy. Świadek C. K., który jest likwidatorem Spółdzielni (...) w logiczny sposób wytłumaczył, dlaczego najpierw doszło do rozwiązania z odwołującą stosunku pracy z dniem 31.12.2012r. z powodu likwidacji spółdzielni, a następnie zawarto z nią kolejną umowę o pracę na czas określony, tj. od dnia 02.01.2013r. do dnia 31.07.2013r. Jedyną przyczyną była okoliczność, że we wrześniu 2012r. likwidator był przekonany, iż do końca roku muszą opuścić budynki, w których mieściła się Spółdzielnia i gdzie pracowała odwołująca. Związane to było z likwidacją spółdzielni. Dlatego likwidator wypowiedział pracownikom, w tym odwołującej, umowę o pracę na tę datę. Następnie, gdy okazało się, że nowy właściciel budynków zezwolił na ich dalsze zajmowanie do dnia 31.07.2013r. – likwidator zdecydował się na zawarcie z T. T. umowy o pracę jedynie na ten okres. Dzięki jej pracy spółdzielnia pozyskiwała bowiem towar, który mogła sprzedać i pozyskane środki przeznaczyć na likwidację. Dnia 31.07.2013r. stosunek pracy ustał, od tej daty spółdzielnia nie prowadzi już żadnej działalności, podejmowane są jedynie działania mające doprowadzić do definitywnej likwidacji spółdzielni. Likwidator stwierdził, że gdyby we wrześniu 2012r. posiadał wiedzę, iż będą mogli zajmować budynki do końca lipca 2013r., to nie rozwiązywałby umowy o pracę z odwołującą na dzień 31.12.2012r., lecz uczyniłby to na dzień 31.07.2013r.

Wobec powyższego Sąd uznał, że do rozwiązania stosunku pracy doszło z powodu likwidacji pracodawcy. Była to jedyna przyczyna rozwiązania stosunku pracy z odwołującą. Należy przyznać, że treść świadectw pracy złożona przez T. T. mogła wzbudzić wątpliwości organu rentowego w kontekście spełnienia przesłanek z art.2 ust.1 pkt 2 ustawy z dnia 30.04.2004r. o świadczeniach przedemerytalnych. Sąd także podziela pogląd, że rozwiązanie stosunku pracy na skutek upływu okresu, na który umowa została zawarta, co do zasady nie wyczerpuje znamion opisanych w tym przepisie. Jednakże każdą sprawę należy badać indywidualnie, z uwzględnieniem stanu faktycznego, który w niej występuje. W przedmiotowej sprawie materiał dowodowy nie pozostawia wątpliwości, że przyczyną rozwiązania stosunku pracy z odwołującą była likwidacja pracodawcy. Można oczywiście zarzucić pracodawcy, że w sytuacji, gdy jedyną przyczyną rozwiązania umowy o pracę z odwołującą była likwidacja spółdzielni - nie zadbał, aby treść dokumentów tj. świadectw pracy odpowiadała rzeczywistej przyczynie wypowiedzenia umowy o pracę. Jednakże należy mieć na uwadze, że likwidator nie jest prawnikiem i nie potrafił tak skonturować rozwiązania umowy o pracę z odwołującą, aby z dokumentów także wynikało, jaka była rzeczywista przyczyna rozwiązania z nią umowy o pracę.

Mając to na uwadze Sąd uznał, że zachodzą przesłanki do wznowienia postępowania w sprawie przyznania prawa do świadczenia przedemerytalnego, o których mowa w art.114 ustawy z dnia 17.12.1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jedn. Dz.U. z 2013r. poz.1440 zez m.) – odwołująca przedstawiła bowiem nowy dowód w postaci zeznania świadka C. K., które miało wpływ na prawo do świadczenia.

Natomiast uwzględniając okoliczność, że odwołująca nie ma możliwości przeprowadzenia przed organem rentowym dowodów w postaci dokumentów na okoliczność rzeczywistej przyczyny rozwiązania z nią umowy o pracę, Sąd rozstrzygnął także o prawie odwołującej do świadczenia przedemerytalnego.

Z tych względów Sąd przyznał T. T. prawo do świadczenia przedemerytalnego od dnia 14.02.2014r., tj. od dnia następnego po złożeniu wniosku – stosownie do treści art.7 ust.1 ustawy o świadczeniach przedemerytalnych.

Wobec powyższego Sąd zmienił zaskarżoną decyzję na podstawie art.477 ¹⁴§2 kpc.

Zgodnie z art.11 pkt 1 ustawy o świadczeniach przedemerytalnych – w sprawach nieuregulowanych stosuje się m.in. art.118 ust.1a ustawy o emeryturach i rentach z FUS. Zatem Sąd, orzekając, ma obowiązek stwierdzenia, czy organ rentowy ponosi lub nie ponosi odpowiedzialności za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji i przyznanie tego prawa na etapie postępowania administracyjnego. Sąd uznał, że w przedmiotowej sprawie ZUS nie ponosi takiej odpowiedzialności z uwagi na wątpliwości co do przyczyny rozwiązania stosunku pracy wynikające z treści świadectw pracy. Ocena, czy odwołującej należy przyznać prawo do świadczenia przedemerytalnego wymagała przeprowadzenia szerszego postępowania dowodowego, co możliwe było dopiero przed Sądem.

Wobec powyższego w tym zakresie Sąd orzekł na mocy art.118 ust.1 a w/w ustawy.