Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 24 czerwca 2014 r.

Sąd Okręgowy w Bydgoszczy VI Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący SSO Ewa Milczarek

Protokolant – sekr. sądowy Sylwia Sawicka

po rozpoznaniu w dniu 17 czerwca 2014 r. w Bydgoszczy

na rozprawie

odwołania: M. G.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w B.

z dnia 10 grudnia 2013 r., znak: (...)

w sprawie: M. G.

przeciwko: Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w B.

o świadczenie przedemerytalne

1)  zmienia zaskarżoną decyzję w ten sposób, że przyznaje ubezpieczonemu M. G. prawo do świadczenia przedemerytalnego od dnia (...) r.,

2)  stwierdza, że organ rentowy nie ponosi odpowiedzialności za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji.

Na oryginale właściwy podpis.

UZASADNIENIE

Zaskarżoną decyzją Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B. odmówił ubezpieczonemu M. G.prawa do świadczenia przedemerytalnego, uzasadniając swoje stanowisko faktem nieudokumentowania przez ubezpieczonego wymaganego przepisem art. 2 ust 1 pkt 5 ustawy z dnia 30.04.2009r. o świadczeniach przedemerytalnych okresu 35 lat pracy. Zakład Ubezpieczeń Społecznych stwierdził bowiem, że ubezpieczony posiada staż pracy w wysokości 34 lat, 9 miesięcy i 28 dni, gdyż nie zaliczył ubezpieczonemu okresu pracy w gospodarstwie rolnym dziadków J. i M. G. (2) w (...) w okresie od 1.07.1967 r. do 31.08.1967 r. i od 1.07.1968r. do 31.08.1968 r. z uwagi na to, że była to praca dorywcza a ubezpieczony nie był domownikiem stale zamieszkującym z właścicielem gospodarstwa.

W odwołaniu od tej decyzji ubezpieczony wniósł o jej zmianę i przyznanie prawa do świadczenia przedemerytalnego.

Ubezpieczony powołał się na to, że faktycznie pracował i mieszkał w gospodarstwie rolnym dziadków w (...).

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie powołując się na argumentację zawartą w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji.

Sąd Okręgowy ustalił i zważył co następuje:

Ubezpieczony M. G. urodził się (...) w Z. i mieszkał wraz z rodzicami w tej miejscowości G. K. koło P. do 1956 r. Potem przeprowadził się do K. koło C. a potem do (...) gdzie cała rodzina mieszkała do lutego 1964 r. kiedy to rodzice wraz z dziećmi, w tym ubezpieczonym, przeprowadzili się do (...), gdzie dziadkowie ubezpieczonego-M. i J. G. posiadali gospodarstwo rolne. O przeprowadzce zadecydowali rodzice ubezpieczonego a przyczyną jej było to, że dziadkowie ubezpieczonego bardzo chorowali a J. G. był inwalidą wojennym, wymagającym pomocy w pracach w gospodarstwie. Od 15.02.1964 r. do 17.12.1968 r. ubezpieczony był zameldowany pod adresem (...) gmina U.. Gospodarstwo dziadków ubezpieczonego miało powierzchnię około 13 ha. W gospodarstwie była trzoda chlewna, bydło, konie i kozy. Na polach uprawiano zboże , kartofle, buraki, len, kapusta i inne warzywa. W 1965 r. ubezpieczony ukończył szkołę podstawową i zaczął się uczyć w zawodowej szkole rolniczej w O. koło C.. Była to dwuletnia szkoła zawodowa i ubezpieczony ukończył ją w czerwcu 1967 r. Do szkoły ubezpieczony dojeżdżał rowerem. Po powrocie ze szkoły. ubezpieczony pomagał w gospodarstwie. W gospodarstwie pracowała mama oraz ojciec ubezpieczonego, który pracował zawodowo w Hucie (...) w U.. W gospodarstwie pracował ubezpieczony i jego siostry G. i S. oraz młodsze rodzeństwo. Rodzice ubezpieczonego i ich dzieci prowadzili z dziadkami wspólne gospodarstwo, gotowała mama i babcia. W miesiącach letnich roku 1967 i 1968 ubezpieczony nie wyjeżdżał nigdzie na wakacje. W okresie wakacyjnym był wytężony okres prac polowych. Ubezpieczony pracował przy burakach, przy żniwach, stawiał snopki, zwoził zboże, układał zboże w stodole, karmił zwierzęta. (około 30 świń, 15-10 krów, 6 sztuk koni). Wyrzucał też obornik i rozwoził go po polu I pracował przy sianokosach. W lipcu i sierpniu 1967 i 1968 r. ubezpieczony pracował od 10 do 14 godzin dziennie.

Ubezpieczony złożył wniosek o przyznanie świadczenia przedemerytalnego dnia 22.11.2013r., przedkładając do wniosku swoje pisemne oświadczenie o pracy w gospodarstwie rolnym dziadków, pisemne zeznania świadków Z. P. i T. K. potwierdzające jego pracę w gospodarstwie dziadków.

dowód: zaświadczenie o zameldowaniu k.4, wniosek i dokumenty w aktach rentowych, zeznania świadków Z. P. , T. K.- zapis AV płyta k.25 verte i G. N. zapis AV płyta k.34verte, zeznania ubezpieczonego zapis AV płyta k.34 verte, dokumenty w aktach rentowych

Organ rentowy nie uwzględnił dowodów złożonych przez ubezpieczonego w postaci pisemnych zeznań świadków i odmówił w zaskarżonej decyzji ubezpieczonemu prawa do świadczenia przedemerytalnego, mimo, że powódka spełniła wszystkie poza stażem pracy warunki do uzyskania tego świadczenia.

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie dokumentów znajdujących się w aktach sprawy, których strony nie kwestionowały oraz zeznań ubezpieczonego i świadków Z. P. , T. K. i G. N. Sąd dał wiarę zarówno zeznaniom powódki jak i zeznaniom świadków, którzy mieszkali w sąsiedztwie gospodarstwa rolnego dziadków ubezpieczonego a G. N. jako siostra ubezpieczonego mieszkała razem z nim , obserwowali na co dzień jego życie i pracę i potwierdzili w swobodnych i obszernych zeznaniach zarówno rodzaje prac, jakie wykonywał ubezpieczony, jak i rozmiar jego pracy w gospodarstwie a także fakt wspólnego zamieszkiwania z dziadkami w charakterze domownika oraz prowadzenia z nimi wspólnego gospodarstwa domowego.

Zeznania świadków były logiczne, wzajemnie się uzupełniały, nie zawierały sprzeczności i w pełni korelowały z zeznaniami ubezpieczonego. Dlatego też Sąd Okręgowy uznał zeznania ubezpieczonego i świadków za wiarygodne i mogące stanowić dowód w sprawie.

Zgodnie z art. 2 ust 1 pkt. 5 ustawy z dnia 30.04.2004r. o świadczeniach przedemerytalnych prawo do świadczenia przedemerytalnego przysługuje osobie, która do dnia rozwiązania stosunku pracy z przyczyn dotyczących zakładu pracy, w rozumieniu przepisów ustawy o promocji zatrudnienia, w którym była zatrudniona przez okres nie krótszy niż 6 miesięcy, posiada okres uprawniający do emerytury, wynoszący co najmniej 35 lat dla kobiet i 40 lat dla mężczyzn. Ustęp 2 art. 2 tej ustawy stanowi że za okres uprawniający do emerytury, o którym mowa w ust. 1, uważa się okres ustalony zgodnie z przepisami art. 5-9, art. 10 ust. 1 oraz art. 11 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.

W myśl art. 10 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 17.12. 1998r. o emeryturach i rentach z FUS przy ustalaniu prawa do emerytury oraz przy obliczaniu jej wysokości uwzględnia się również przypadające przed dniem 1 stycznia 1983r. okresy pracy w gospodarstwie rolnym, po ukończeniu 16 roku życia jeżeli okresy składkowe i nieskładkowe, ustalone na zasadach określonych w art. 5-7, są krótsze od okresu wymaganego do przyznania emerytury, w zakresie niezbędnym do uzupełnienia tego okresu.

W judykaturze wykształcił się pogląd, iż o uwzględnieniu przy ustalaniu prawa do świadczeń emerytalno-rentowych okresów pracy w gospodarstwie rolnym sprzed objęcia rolników obowiązkiem opłacania składki na rolnicze ubezpieczenie społeczne domowników (tj. przed dniem 1 stycznia 1983 r.) przesądza wystąpienie dwóch okoliczności:

1) wykonywanie czynności rolniczych powinno odbywać się zgodnie z warunkami określonymi w definicji legalnej "domownika" z art. 6 pkt 2 ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników oraz

2) czynności te muszą być wykonywane w wymiarze nie niższym niż połowa ustawowego czasu pracy, tj. minimum 4 godziny dziennie. Zob. wyrok SA w Poznaniu z dnia 24 stycznia 1996 r., III AUr 833/95 (OSA 1998, z. 4, poz. 15) i wyroki SN: z dnia 28 lutego 1997 r., II UKN 96/96 (OSNAPiUS 1997, nr 23, poz. 473); z dnia 13 stycznia 1998 r., II UKN 433/97 (OSNAPiUS 1998, nr 22, poz. 668); z dnia 13 listopada 1998 r., II UKN 299/98 (OSNAPiUS 1999, nr 24, poz. 799); z dnia 18 lutego 1999 r., II UKN 491/98 (OSNAPiUS 2000, nr 8, poz. 324, notka); z dnia 9 listopada 1999 r., II UKN 190/90 (OSNAPiUS 2001, nr 4, poz. 122, notka); z dnia 3 grudnia 1999 r., II UKN 235/99 (OSNAPiUS 2001, nr 7, poz. 236, notka); z dnia 10 maja 2000 r., II UKN 535/99 (OSNAPiUS 2001, nr 21, poz. 650); z dnia 12 maja 2000 r., II UKN 538/99 (OSNAPiUS 2001, nr 21, poz. 651); z dnia 27 czerwca 2000 r., II UKN 612/99 (OSNAPiUS 2002, nr 1, poz. 21, notka); z dnia 3 lipca 2001 r., II UKN 466/00 (OSNPUSiSP 2003, nr 7, poz. 186).

Wnioski wypływające poglądów wyrażonych w powołanych wyżej orzeczeniach pozwalają na uwzględnienie okresu pracy w gospodarstwie rolnym także wówczas, gdy praca ta faktycznie nie była codziennie wykonywana, lecz wnioskodawca gotów był tę pracę codziennie wykonywać w wymiarze co najmniej 4 godzin dziennie, tj. był dyspozycyjny w tym zakresie. W praktyce oznacza to konieczność zamieszkiwania wnioskodawcy co najmniej w pobliżu gospodarstwa rolnego. ( Komentarz do art. 10 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych K. Antonów, M. Bartnicki, B. Suchacki, Ustawa o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Komentarz, ABC, 2009, wyd. III ).

Pod pojęciem domownika ustawa z dnia 20.12. 1990r. o ubezpieczeniu społecznym rolników rozumie natomiast osobę bliską rolnikowi, która:

a)ukończyła 16 lat,

b)pozostaje z rolnikiem we wspólnym gospodarstwie domowym lub zamieszkuje na terenie jego gospodarstwa rolnego albo w bliskim sąsiedztwie,

c)stale pracuje w tym gospodarstwie rolnym i nie jest związana z rolnikiem stosunkiem pracy ( art. 6 pkt 2 )

Zgodnie z § 22 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7.02.1983r. w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno – rentowe i zasad wypłaty tych świadczeń okresy zatrudnienia mogą być udowodnione zeznaniami świadków, gdy zainteresowany wykaże, że nie może przedstawić zaświadczenia zakładu pracy. Zeznania świadków przedstawia osoba ubiegająca się o przyznanie świadczenia.

W niniejszej sprawie organ rentowy odmówił ubezpieczonemu, spełniającemu wszystkie, poza stażem pracy, przesłanki ustawowe do otrzymania świadczenia przedemerytalnego, prawa do tego świadczenia, bowiem zakwestionował okres jego pracy w gospodarstwie rolnym dziadków.

Postepowanie dowodowe przeprowadzone przed Sadem pozwoliło na ustalenie , że ubezpieczony spełnił warunki określone w cytowanych wyżej przepisach by zaliczyć mu okres pracy w gospodarstwie rolnym dziadków w miesiącach wakacyjnych lat 1967 i 1968, w zakresie niezbędnym do uzupełnienia jego stażu pracy. Mieszkał z dziadkami, był zameldowany pod adresem dziadków i pracował w sposób stały, w wymiarze nie niższym niż połowa ustawowego czasu pracy tj. co najmniej 4 godziny dziennie w tym gospodarstwie, prowadząc z dziadkami i rodzicami wspólne gospodarstwo domowe, co w sposób nie budzący wątpliwości wykazało postępowanie dowodowe przeprowadzone przed Sądem, a w szczególności zeznania ubezpieczonego i zeznania świadków, którym nadano walor wiarygodności uznając je za dopuszczalny dowód zgodnie z art. 473 k.p.c. i § 22 cyt. rozporządzenia Rady Ministrów z z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno-rentowe i zasad wypłaty tych świadczeń.

Mając to na uwadze Sąd Okręgowy uznał, iż odwołanie ubezpieczonego zasługiwało na uwzględnienie, bowiem ubezpieczony spełnił warunki do uzyskania świadczenia przedemerytalnego i dlatego na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. zmienił zaskarżoną decyzję i orzekł jak w wyroku, uwzględniając treść art. 7 ustawy z dnia 30 kwietnia 2004 r. o świadczeniach przedemerytalnych zgodnie z którym prawo do świadczenia przedemerytalnego ustala się na wniosek osoby zainteresowanej, od następnego dnia po dniu złożenia wniosku.

W punkcie 2 wyroku stwierdzono, że organ rentowy nie ponosi odpowiedzialności za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji. Stosownie bowiem do art. 118 ust. 1a ustawy o emeryturach i rentach z FUS, w razie ustalenia prawa do świadczenia lub jego wysokości orzeczeniem organu odwoławczego za dzień wyjaśnienia ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji uważa się również dzień wpływu prawomocnego orzeczenia organu odwoławczego, jeżeli organ rentowy nie ponosi odpowiedzialności za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji; organ odwoławczy, wydając orzeczenie, stwierdza odpowiedzialność organu rentowego. Skoro więc charakter czynności ubezpieczonego w spornym okresie udowodnił on zeznaniami świadków, to organ rentowy nie ponosi odpowiedzialności za wydanie błędnej decyzji odmawiającej prawa do świadczenia przedemerytalnego, albowiem nie mógł przeprowadzić tych właśnie dowodów w trakcie prowadzonego przez siebie postępowania administracyjnego.

SSO Ewa Milczarek