Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Powód E. N. prowadzący działalność gospodarczą pod firmą PPHU (...) w dniu 19 lutego 2010 r. wniósł do Sądu Okręgowego w Warszawie pozew, w którym domagał się zasądzenia od pozwanego Przedsiębiorstwa Użyteczności Publicznej (...) z siedzibą w W. na rzecz powoda kwoty 215.188,97 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 13 stycznia 2007 r. do dnia zapłaty oraz zasądzenia kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według spisu kosztów.

W uzasadnieniu pozwu powód wskazał m.in., że powód E. N.prowadzi działalność gospodarczą pod firmą PPHU (...). Strony umowy łączyła umowa nr (...)z dnia 4 sierpnia 2005 r. Na mocy tej umowy powód zobowiązany był do wykonania prac remontowych i budowlanych w ośrodku szkoleniowym S.w O.. Zakres i termin wykonania tych prac określony został w przedmiotowej umowie i aneksie do tej umowy. W trakcie prac budowlanych prowadzonych przez powoda, kilkakrotnie zachodziła potrzeba zarówno zakresu prac objętych umową, ich harmonogramu oraz pojawiła się konieczność wykonania dodatkowych, nieujętych w umowie. Z uwagi na zmiany związane z dostosowaniem dokumentacji budowlanej do warunków faktycznych, koniecznością wykonania prac dodatkowych, których niezbędność została zauważona przez pozwanego dopiero na etapie zaawansowanych prac budowlanych, termin oddania inwestycji został z przyczyn niezależnych od wykonawcy przesunięty. W trakcie prowadzonych prac inwestor (pozwany) godził się na wszelkie prośby i sugestie wykonawcy zdając sobie sprawę, że wynikły one z jego winy. Inwestor kierował do wykonawcy pisma, w których wskazywano nowe terminy do oddania ostatecznego inwestycji, lecz po jej zakończeniu ani nie odebrano komisyjnie wykonanych prac ani nie zapłacono za fakturę końcową nr 17.12.2006 z dnia 29.12.2006 wystawioną przez wykonawcę. W ocenie powoda takie działania pozwanej stoją w sprzeczności z dobrymi obyczajami przyjętymi w budownictwie jak i z przepisami prawa tym bardziej, że powód nigdy nie otrzymał oficjalnego dokumentu wskazującego jakich kar umownych, z jakiego w jakiej wysokości, za jakie opóźnienia pozwana się domaga. Powód wskazał, że próbował polubownie zakończyć spór z pozwanym, dlatego tez długo trwała wymiana korespondencji w przedmiotowej sprawie. Powód w 2007 r. widząc możliwość polubownego zakończenia sporu skierował do Sądu Rejonowego w Warszawie wniosek z zawezwaniem do próby ugodowej. Pomimo zdecydowanej otwartej postawy ,do zawarcia ugody nie doszło. W tej sytuacji powód domaga się zapłaty za fakturę VAT nr (...).12.2006 z dnia 29.12.2006 r. (k. 2).

Nakazem zapłaty w postępowaniu upominawczym z dnia 22 kwietnia 2010 r. Sąd Okręgowy w Warszawie nakazał pozwanemu Państwowemu Przedsiębiorstwu Użyteczności Publicznej(...) Oddział (...) Centrum (...) w W., aby zapłacił powodowi kwotę 215.188,97 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 13 stycznia 2007 roku do dnia zapłaty oraz kwotę 7.200 złotych tytułem kosztów zastępstwa procesowego, w terminie dwóch tygodni od doręczenia nakazu albo wniósł w tymże terminie sprzeciw (k.217).

W dniu 20 maja 2010 r. pozwany złożył sprzeciw od nakazu zapłaty w postępowaniu upominawczym, zaskarżając go w całości, domagając się oddalenia powództwa oraz zasądzenia od powoda na rzecz pozwanego kosztów zastępstwa procesowego wg norm przepisanych. W uzasadnieniu sprzeciwu pozwany podniósł m. in., iż roszczenie powoda pozbawione jest podstaw faktycznych i prawnych. Zdaniem pozwanego twierdzenia zawarte w pozwie nie zostały przez powoda udowodnione. Podniósł również, że pozwany wskazany w pozwie uległ przekształceniu w spółkę akcyjna (...)S.A. Pozwany podniósł zarzut przedawnienia dochodzonego w pozwie roszczenia. Wskazał, że powód domaga się zapłaty faktury VAT nr (...).12.2006 z dnia 29.12.2006 r. , której dzień wymagalności nastąpił w dniu 13 stycznia 2007 r. Zatem roszczenie powoda uległo przedawnieniu z dniem 13 stycznia 2010 r. w świetle przepisu art. 118 k.c. Pozwany podniósł także zarzut potrącenia kar umownych w wysokości 210.131,60 zł (brutto) z tytułu niedotrzymania terminu umownego zakończenia robót OS S.oraz w wysokości 30.018,80 zł (brutto) z tytułu niedotrzymania terminu usunięcia usterek zgodnie z umową nr (...)z dnia 04.08.2005r., jak również potrącenia kwoty w wysokości 12.888,62 zł (brutto) z tytułu wadliwie wykonanej klatki schodowej (łączna wartość potrąceń wynosi 253.038,92 zł brutto) z kwotą w wysokości 215.188,97 zł (brutto) zatrzymaną z faktury nr (...)z dnia 29.12.2006r. oraz kwotę 37.849,95 zł (brutto) z zabezpieczenia należytego wykonania umowy (k.223).

Na rozprawie w dniu 21 pazdziernika 2011 roku pełnomocnik powoda sprecyzował, ze pozwanym w sporze jest (...) spółka akcyjna w W. jako następca prawny wskazanego w pozwie pozwanego(k. 1215)

Do zamknięcia rozprawy strony podtrzymały swoje stanowiska w sprawie.

Na podstawie całokształtu materiału dowodowego zgromadzonego w sprawie Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Powód E. N. prowadzi działalność gospodarczą pod firmą PPHU (...), której przedmiotem jest m. in. wykonywanie robót ogólnobudowlanych.

Dowód: zaświadczenie o wpisie do ewidencji działalności gospodarczej (k.5)

Z kolei pozwany na podstawie ustawy z dnia 05.09.2008 r. o komercjalizacji państwowego przedsiębiorstwa użyteczności publicznej (...) (Dz.U.08.180.1109) Państwowe Przedsiębiorstwo Użyteczności Publicznej (...) uległo przekształceniu w spółkę akcyjną (...) S.A., która Spółka wstąpiła we wszystkie stosunki prawne, których podmiotem była (...).

Dowód: KRS (k. 239-243)

W dniu 4 sierpnia 2005 r. została zawarta pomiędzy zamawiającym Państwowym Przedsiębiorstwem Użyteczności Publicznej (...)oraz wykonawcą E. N.w trybie art. 39 ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. Prawo zamówień publicznych umowa na podstawie której zamawiający zlecił, a wykonawca przyjął do wykonania roboty dotyczące budowy remontu przebudowy budynków wraz z infrastrukturą techniczną na terenie ośrodka hotelowo - szkoleniowego S.w O.na działce nr ew. 670 we wsi O.gmina B., w zakresie objętym dokumentacją techniczną opracowaną przez firmę (...)oraz wymogom decyzji Nr (...)z dnia 13 stycznia 2005 r. zatwierdzającej projekt budowlany i udzielającej pozwolenia na budowę (zwana dalej umową). Zgodnie z § 2 umowy, na przedmiot umowy, określony w § 1 ust. 2 umowy, składał się zakres obejmujący roboty: a) branży budowlanej, b) branży elektrycznej, c) branży sanitarnej. Szczegółowy zakres robót zawierały a) przedmiary robót przekazane przez zamawiającego, stanowiące załącznik nr 1 do umowy, b) kosztorysy ofertowe stanowiące załącznik nr 2, c) specyfikacja techniczna wykonania i odbioru robót stanowiąca załącznik nr 4 do umowy. Wykonawca zobowiązał się wykonać roboty z należytą starannością oraz z zasadami współczesnej wiedzy technicznej, zgodnie z przekazanym w dniu podpisania umowy zatwierdzonym do realizacji projektem budowlanym wraz z pozwoleniem na budowę, przedmiarem robót, kosztorysem budowlanym oraz specyfikacją techniczną wykonania i odbioru robót. W § 4 umowy strony ustaliły termin rozpoczęcia robót na dzień 11 sierpnia 2005 r., termin zakończenia całości robót objętych umowa ustalono na dzień 11 czerwca 2006 r. Zamawiający zobowiązał się przekazać wykonawcy teren robót w terminie 7 dni od daty zawarcia umowy (§ 6 umowy). Na podstawie § 8 umowy wykonawca zobowiązał się do: 1. zakupu i dostawy - loco teren robot - wszystkich niezbędnych materiałów do wykonania robót budowlanych, 2. jeżeli konieczność robót dodatkowych wynika z decyzji organów nadzoru budowlanego lub jest następstwem błędów lub zaniedbań wykonawcy, prace takie zostaną wykonane przez wykonawcę bez dodatkowego wynagrodzenia - w terminach wynikających z niniejszej umowy, 3. wykonania robót dodatkowych i zamiennych lub nieprzewidzianych, których potwierdzona przez zamawiającego konieczność wykonania nastąpi w toku realizacji przedmiotu umowy, a których zakres nie przekracza uprawnień zamawiającego z mocy prawa zamówień publicznych, przy zachowaniu tych samych stawek kalkulacyjnych, norm, parametrów i standardów, po podpisaniu przez strony aneksu lub odrębnej umowy, 4. prowadzenia dziennika robót budowlanych i książki obmiaru robót, 5. zapewnienia swoim pracownikom oraz osobom trzecim na terenie robót bezpiecznych i higienicznych warunków pracy oraz zapewnienia ochrony przeciwpożarowej. Wykonawca stwierdził, ze zaznajomił się z warunkami lokalnymi, w których realizowane będą roboty, a w szczególności z możliwościami urządzenia zaplecza technicznego i zaopatrzenia w media, drogami dojazdowymi i że uwzględnił je w swojej ofercie ostatecznej (§ 9 ust. 1 umowy). Wykonawca przyjął na siebie pełną odpowiedzialność za sprawdzenie, przed podpisaniem umowy, otrzymanych od zamawiającego materiałów służących opracowaniu przez niego oferty - pod kątem ich kompletności i poprawności. W przypadku stwierdzenia błędów – wykonawca zobowiązał je zgłosić na piśmie zamawiającemu (§ 9 ust. 3 umowy). Wykonawca ponosi całkowitą odpowiedzialność za przedmiot umowy od daty rozpoczęcia robót do dnia ustalonego w protokole bezusterkowego odbioru robót (§ 9 ust. 6 umowy). Wykonawca zobowiązał się wykonać przedmiot umowy z materiałów własnych w gatunku pierwszym (§12 ust. 1 umowy). Strony ustaliły, że obowiązującą forma wynagrodzenia, zgodnie ze specyfikacją istotnych warunków zamówienia oraz ofertą wykonawcy wybraną w trybie przetargu jest wynagrodzenie ryczałtowe na łączną kwotę netto 1.537.848,63 złotych, brutto 1.876. 175134 (§13 ust. 1 umowy). Strony umowy ustaliły, że każda z części przedmiotu umowy będzie przedmiotem odrębnego odbioru przez zamawiającego. Szczegółowe zasady odbioru strony określiły w § 14 umowy. Strony postanowiły m.in., że z czynności odbioru będzie spisany protokół zawierający wszelkie ustalenia dokonane w toku odbioru, jak też terminy wyznaczone na usunięcie stwierdzonych w tej dacie wad (§ 14 ust. 7 umowy). W § 15 umowy strony określiły zasady rozliczenia umowy, w tym m.in. że rozliczenie za przedmioty odbioru będzie się dobywało fakturami przejściowymi, wystawianymi za okresy miesięczne i dotyczącymi robót wykonanych w tym okresie, potwierdzonych częściowymi protokołami odbioru (ust. 1). Rozliczenie końcowe nastąpi fakturą końcową uwzględniającą każdy przedmiot odbioru po zakończeniu robót oraz ich odbiorze na podstawie stosownych protokołów odbioru (ust. 3). W § 21 umowy strony postanowiły, że obowiązującą je formę odszkodowania stanowią kary umowne, z zastrzeżeniem ust. 4. Kary te będą naliczane w następujących wypadkach i wysokościach. Wykonawca płaci zamawiającemu kary umowne:

a)  za zwłokę w wykonaniu przedmiotu umowy - w wysokości 0,2% wynagrodzenia z każdy dzień zwłoki,

b)  za zwłokę w usunięciu wad stwierdzonych przy odbiorze lub ujawnionych w okresie gwarancji i rękojmi za wady - wysokości 0,2% wynagrodzenia za każdy dzień zwłoki,

c)  za spowodowanie przerwy w realizacji robót z przyczyn zależnych od wykonawcy - w wysokości 0,2% wynagrodzenia za każdy dzień przerwy,

d)  za odstąpienie od umowy przez zamawiającego z przyczyn zależnych od wykonawcy - w wysokości 10% wynagrodzenia.

W § 21 ust. 3 umowy strony postanowiły, że ilekroć w nin. paragrafie jest mowa o wynagrodzeniu, należy przez to rozumieć wynagrodzenie brutto, o którym mowa w § 13 ust. 1 umowy. Strony zastrzegły sobie prawo do dochodzenia odszkodowania uzupełniającego, przewyższającego wysokość zastrzeżonych kar umownych, do wysokości rzeczywiście poniesionych strat (§ 21 ust. 4 umowy). Strony postanowiły, ze jeżeli wykonawca będzie obciążony karami umownymi, to zamawiający może potrącić przewidziane w umowie kary pieniężne z dowolnej należności wykonawcy (§ 21 ust. 5 umowy). Zapłata lub potrącenie kary nie zwalnia wykonawcy z obowiązku realizacji robót zgodnie z umową (§ 21 ust. 6 umowy).

Dowód: umowa z dnia 4 sierpnia 2005 r. z załącznikami (k.245), aneks nr (...) z dnia 13 października 2005 r. (k.256), harmonogram robót (k.258), Specyfikacja istotnych warunków zamówienia (k.261)

Przystępując do realizacji umowy z dnia 4 sierpnia 2005 r. pozwany w dniu 11 sierpnia 2005 r. (zgodnie z zapisem § 6 umowy) przekazał powodowi teren robót.

Dowód: protokół przekazania terenu /placu/ pod budowę z dnia 11 sierpnia 2005 r. (k. 110- 115)

Pismem z dnia 30 maja 2006 r. powód zwrócił się do pozwanego o zawarcie stosownej umowy na roboty dodatkowe zgodne z ustaleniami narady koordynacyjnej z dnia 22 września 2005 r. i przesunięcie terminu zakończenia robót. Powód domagał się również uwzględnienia szczególnie niekorzystnych warunków atmosferycznych tj. wyjątkowo mroźnej zimy, co uniemożliwiło kontynuacje niektórych robót i wpłynęło na opóźnienia w realizacji przyjętego harmonogramu (k. k.135).

Dowód : pismo z dnia 30 maja 2006 (k.135-136)

Na podstawie aneksu nr (...) z dnia 9 czerwca 2006 r. do umowy z dnia 4 sierpnia 2005 r. strony umowy ustaliły, że z uwagi na konieczność wykonania robót dodatkowych, których realizacja warunkuje zakończenie prac budowlanych objętych umową z dnia 4 sierpnia 2004 r. - ulega zmianie § 4 ust. 2 umowy w ten sposób, że termin zakończenia całości robót objętych umową ustalono na dzień 11 sierpnia 2006r.

Dowód: aneks nr (...) z dnia 9 czerwca 2006 r.(k.133)

W trakcie realizacji umowy na bieżąco sprawdzany był stan realizacji robót.

Dowód: notatki koordynacyjne (k.61-63, k.67-68, 70- 98, 101-104,k.116, 137-138)

Powód z przyczyn od siebie niezależnych nie dotrzymał terminu zakończenia całości robót - przedłużonego aneksem nr (...) z dnia 9 czerwca 2006 r. - na dzień 11 sierpnia 2006 r. Powodem tego były zmiany projektowe systemu wentylacji oraz brak czynnego przytłacza gazu. Dopiero w dniu 10 sierpnia, a więc dzień przed planowanym zakończeniem prac inwestor podjął decyzję o zmianie sposobu zamontowania wywietrzników. Powyższe spowodowało koniecznośc podjęcia przez powoda prac związanych z wykonaniem wentylacji zamiennej. W dniu 14 sierpnia 2006 roku powód złożył zamówienie na kominki wentylacyjne, które zostały odebrane w dniu 15 wrzesnia 2006 roku. Jednoczesnie podjął prace rozbiórkowe i izolację stropu. Od dnia 18 września 2006 roku do 6 pażdziernika 2006 roku powód przystąpił do wykonania wentylacji zamiennej . Prace zostały zgłoszone do odbioru w dniu 7 pażdziernika 2006 roku . Powód wykonał także w ramach umowy kotłownię wraz z pełną instalacją. Jej odbiór nie był możliwy z uwagi na brak czynnego przyłącza gazowego. Uruchomienie przyłącza gazowego wymagało podpisania przez pozwanego umowy z gazownią i było niezależne od powoda. Gaz dostarczono dopiero w grudniu 2006 roku

Dowód: dziennik budowy nr 125 z 2005 r. - k. 172-173,harmonogram wykonania wentylacji zamiennej(k. 151, 152), karta gazomierza (k. 119), zeznania świadka T. O.- k. 1226-1227, zeznania świadka S. L.- k.1254-1255, zeznania świadka A. W.- 1255-1256, zeznania świadka A. Z.- k. 1266-1267, zeznania świadka T. G.– k. 1285-1286, wyjaśnienia powoda - k. 1286-1287

Na dzień 11 sierpnia 2006 r. (wyznaczony do odbioru robót według aneksu nr (...)do umowy), sporządzono protokół określający stan zaawansowania robót inwestycyjnych realizowanych na terenie os. S. na podstawie umowy nr (...)z dnia 4 sierpnia 2005 r., w którym stwierdzono nie dokończenie robót, wymienionych w załączniku nr 1. Poza niedokończonymi robotami wyszczególnionymi w załączniku, stwierdzono konieczność uporządkowania placu budowy zgodnie z wymogami prawa budowlanego.

Dowód: protokół stanu zaawansowania robót z dnia 11 sierpnia 2006 r . wraz z załącznikiem zawierającym zbiorcze zestawienie robót nie wykonanych (k.334 - 337),

Wpisem do dziennika budowy w dniu 7 pazdziernika 2006 roku powód zgłosił budowę do odbioru (k. 174)

W dniu 25 października 2006 r. sporządzony został protokół odbioru końcowego robót, który stwierdził wykonanie przez powoda robót z usterkami. Szczegółowy wykaz usterek zawarty został w załącznikach nr 1, 2,3,4 . W trakcie odbioru końcowego zostało zakwestionowane wykonanie klatki schodowej jako niezgodne w przepisami BHP i p. – poż. Klatka schodowa została wykonana przez powoda zgodnie z dokumentacją techniczną dostarczoną przez pozwanego , jednakże pracownik pozwanego przygotowujący dokumentację żle ją zakwalifikował i i konieczne było przygotowanie projektu zamiennego.

Dowód: zeznania świadka J. W.- k. 1228, zeznania świadka S. L.- k.1254-1255, zeznania świadka A. W.- 1255-1256, zeznania świadka A. Z.- k. 1266-1267, wyjaśnienia powoda - k. 1286-1287

Dowód: protokół odbioru końcowego z dnia 25 października 2006 r., (k.291- 298), Dziennik budowy nr 125 z 2005 r. (tom I) wydany dnia 4 sierpnia 2005 r. (k.303- 326)

Pozwany w dniu 6 listopada 2006 r. zawiadomił powoda, że w związku z niedotrzymaniem terminu umownego zakończenia robót z umowy (...)z dnia 4 sierpnia 2005 r. zostały naliczone kary umowne, które wynikają z opóźnienia w zakończeniu robót wynoszącego 56 dni. Wyliczona wartość kar umownych wynosi: 56 dni x 3.752,35 zł/dzień = 210.131,60 złotych (brutto).

Dowód: pismo z dnia 6 listopada 2006 r. (k.415)

Pismem z dnia 6 grudnia 2006 r. powód poinformował pozwanego, że opóźnienie w zakończeniu całości prac wynikało z przyczyn od powoda niezależnych.

Dowód: pismo z dnia 6 grudnia 2006r. (k.146-147)

Pismem z dnia 15 listopada 2006 r. powód nawiązując do protokołu końcowego z dnia 25.10.2006 r. dotyczącego odbioru robót zwrócił się o przesunięcie terminu usunięcia usterek do czasu uruchomienia centralnego ogrzewania umożliwiającego ogrzanie odbieranych budynków. Powód podniósł, że z przyczyn niego niezależnych dotychczas nie zostało uruchomione przyłącze gazowe z braku umowy na dostawę gazu, a z uwagi na konieczność dostosowania klatki schodowej do aktualnych wymogów techniczno - eksploatacyjnych usunięcie zgłoszonych usterek zależne jest od skorygowania projektu w tym zakresie.

Dowód: pismo z dnia 15 listopada 2006 r. (k.144)

W dniu 8 grudnia 2006 r. został sporządzony protokół w którym stwierdzono, że powód wykonał pełny zakres robót przewidziany dokumentacją techniczną a mianowicie wykonał kanalizację teletechniczną pomiędzy budynkami (...) (...) (...)wraz ze studniami teletechnicznymi, wykonał ułożenie przewodów dla instalacji telefonicznej, sieci logicznej oraz telewizji dozorowej ww. kanalizacji teletechnicznej, a przewody te zostały wprowadzone w przepustach do poszczególnych budynków o numerach (...).

Dowód: protokół z dnia 8 grudnia 2006 r. (k.59 - 60),

W protokole odbioru z dnia 21 grudnia 2006 r. stwierdzono wykonanie usterek stwierdzonych protokołem z dnia 25 października 2006 r. w niepełnym zakresie.

Dowód: protokół z dnia 21 grudnia 2006 r. (k.299-301)

W protokole odbioru z dnia 29 grudnia 2006 r. stwierdzono wykonanie usterek stwierdzonych protokołem z dnia 25 października 2006 r. w pełnym zakresie.

Dowód : protokół z dnia 29 grudnia 2006 r . (k.302)

W dniu 29 grudnia 2006 r. strona powodowa wystawiła fakturę na kwotę 215.188,97 zł tytułem robót dotyczących budowy i przebudowy budynków w wraz z infrastruktura techniczną na terenie osiedla S.

Dowód: faktura VAT (k. 120)

W piśmie z dnia 24 stycznia 2007 r. pozwany zawiadomił powoda, że zamawiający podtrzymuje stanowisko zawarte w piśmie z dnia 06.11.2006r. dotyczącym naliczonych kar umownych w wysokości 210.131,60 zł (brutto) za niedotrzymanie terminu umownego zakończenia robót zgodnie z umową z dnia 04.08.2005r. Pozwany poinformował powoda, że w związku z niedotrzymaniem terminu usunięcia usterek określonych w załącznikach do protokołu końcowego odbioru robót z dnia 25.10.2006r. w oparciu o zapisy umowy z dnia 04.08.2005r. jest zmuszony naliczyć kary umowne od dnia 21.12.2006r. (pismo (...) W. z dnia 05.12.2006r. znak: (...)) do dnia 29.12.2006r., tj. 8 dni. Stąd wysokość kar umownych za niedotrzymanie terminu usunięcia usterek wyniesie: 8 dni x 3.752,35 zł/dzień = 30.018,80 zł (brutto), a zatem łączna wysokość wszystkich kar umownych wyniesie: 210.131,50 zł + 30.018,80 zł = 240.150,30 zł (brutto). Ponadto z tytułu wadliwie wykonanej klatki schodowej, która należy przebudować pozwany oświadczył, że potrąca kwotę 12.888,62 zł odpowiadającej jej wartości wycenionej w kosztorysie ofertowym. Uwzględniając powyższe pełna wysokość potrąceń dokonanych przez pozwanego wyniosła 240.150,30 zł brutto + 12.888,62 zł = 253.038,92zł brutto. Wobec powyższego pozwany poinformował, że wartość końcowej faktury, tj. 215.188,97zł (brutto) zostanie zaliczona w poczet kar umownych i potracenia z powodu wadliwie wykonanej klatki schodowej. Pozostała wartość tj. 253.038,92 zł -215.188,97zł = 37.849,95 zł (brutto) zostanie potrącona z zabezpieczenia należytego wykonania umowy.

Dowód : pismo z dnia 24 stycznia 2007 r. (k. 410)

W dniu 31 stycznia 2007 r. pozwany poinformował powoda, że w nawiązaniu do pisma z dnia 24.01.2007r zalicza i potrąca na poczet naliczonych kar umownych i potrąceń kwotę w wysokości 215.188,97 zł (brutto) zatrzymaną z faktury nr (...) z dnia 29.12.2006r. oraz kwotę 37.849,95 zł (brutto) z zabezpieczenia należytego wykonania umowy.

Dowód : pismo z dnia 31 stycznia 2007 r. (k. 409)

Wobec licznych nieudanych prób ugodowego załatwienia sporu, pismem z dnia 18 lutego 2010 r. strona powodowa wezwała pozwaną do zapłaty w terminie 3 dni kwoty 215.188,97 zł, jednakże pozwana odmówiła zapłaty.

Dowód: wezwanie do zapłaty z dnia 18 lutego 2010 r. (k.51), zawezwanie do próby ugodowej k. 2 akt o sygn. (...)

Wobec tego, że zapłata nie nastąpiła powód wystąpił na drogę postępowania przed tutejszym Sądem.

Powyższy stan faktyczny został ustalony przez Sąd Okręgowy na podstawie wyżej powołanych odpisów dokumentów. Strony nie kwestionowały autentyczności załączonych do akt sprawy dokumentów ani ich treści, a wobec tego, że nie budziły również wątpliwości sądu, przydatne były dla ustalenia stanu faktycznego. Z kolei zeznania przesłuchanych w sprawie świadków oraz wyjaśnienia powoda Sąd ocenił jako wiarygodne, albowiem w większości dotyczyły okoliczności, wynikających z przedłożonych przez strony dokumentów a w połączeniu z którymi dają spójny obraz zaistniałych zdarzeń.

Sąd Okręgowy w Warszawie zważył co następuje:

Roszczenie powoda podlegało częściowemu uwzględnieniu tj. w zakresie kwoty 185.170,97 zł W pierwszej kolejności należało odnieść się do podniesionego przez pozwanego zarzutu przedawnienia, albowiem procesowym następstwem skutecznego podniesienia zarzutu przedawnienia jest oddalenie powództwa. Zgodnie z treścią uchwały Sądu Najwyższego z dnia 11 stycznia 2012 r. (III CZP 63/01) roszczenia wynikające z umowy o roboty budowlane przedawniają się w terminach określonych w art. 118 k.c., zgodnie z którym jeżeli przepis szczególny nie stanowi inaczej, termin przedawnienia wynosi lat dziesięć, a dla roszczeń o świadczenia okresowe oraz roszczeń związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej - trzy lata. Ten ostatni termin znajdzie zastosowanie w odniesieniu do tych podmiotów, które zawodowo trudnią się wykonywaniem świadczeń w ramach umowy o roboty budowlane. Zdaniem Sądu Okręgowego, skoro powód należy do kręgu tego rodzaju podmiotów należy zatem uznać, że termin przedawnienia jego roszczenia wynosi trzy lata. Ponadto w myśl art. 123 § 1 ust. 1 k.c. bieg przedawnienia przerywa się: przez każdą czynność przed sądem lub innym organem powołanym do rozpoznawania spraw lub egzekwowania roszczeń danego rodzaju albo przed sądem polubownym, przedsięwziętą bezpośrednio w celu dochodzenia lub ustalenia albo zaspokojenia lub zabezpieczenia roszczenia. W ocenie Sądu Okręgowego niewątpliwie taką czynnością, jest nie tylko wniesienie powództwa o zasądzenie, ale także zawezwanie dłużnika do próby ugodowej zgodnie z art. 185 § 1 k.p.c. W przedmiotowej sprawie określony w art. 118 k.c. termin od którego biegnie przedawnienie roszczenie powoda, rozpoczął swój bieg w dniu 29 grudnia 2006 r. tj. w dniu w którym stwierdzono protokolarnie, że powód wykonał wszystkie usterki - stwierdzone protokołem z dnia 25 października 2006. - w pełnym zakresie. Od tej bowiem daty - w świetle art. 647 § 1 k.c. - powód uprawniony był do wystawienia faktury VAT obejmującej przysługujące mu wynagrodzenie. W ocenie Sądu powód skutecznie przerwał bieg trzyletniego terminu przedawnienia roszczenia dochodzonego w pozwie z dnia 19 lutego 2010 r., albowiem w dniu 21 lutego 2007 r. (k. 2 akt sprawy (...)) złożył w Sądzie Rejonowym dla (...) wniosek o zawezwanie do próby ugodowej sprawie dochodzonej niniejszym pozwem. Zawezwanie bowiem do próby ugodowej przerywa bieg terminu przedawnienia w odniesieniu do wierzytelności określonych w tym wezwaniu, tak co do przedmiotu żądania jak i co do wysokości (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 19 marca 2012r. II PK 175/11). Z powyższych względów podniesiony przez pozwanego zarzut przedawnienia nie zasługuje na jego uwzględnienie. W przedmiotowej sprawie powód domagał się zasadzenia od pozwanego kwoty 215.188,97 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 13 stycznia 2007 r. do dnia zapłaty, tytułem wynagrodzenia za roboty budowlane na podstawie łączącej strony umowy z dnia 4 sierpnia 2005 r. Z kolei pozwany domagał się oddalenia powództwa twierdząc, ze roszczenie powoda nie zostało udowodnione. Pozwany podniósł ponadto zarzut potrącenia wymagalnej wierzytelności pozwanego na łączną kwotę 253.038,92 zł.

Sąd związany jest petitum pozwu, jak również działa w ramach podstaw faktycznych powództwa przedstawionych przez występującego z powództwem. W myśl zaś art. 6 k.c. ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z faktu tego wywodzi skutki prawne. Z kolei zgodnie z art. 232 zd. 1 k.p.c. strony są obowiązane wskazywać dowody dla stwierdzenia faktów, z których wywodzą skutki prawne. Art. 232, odnosi się zatem do zagadnienia ciężaru dowodu w sensie formalnym i odpowiada na pytanie, kto może zgłaszać środki dowodowe, natomiast art. 6 k.c. traktuje o ciężarze dowodu w sensie materialnoprawnym i wskazuje, kogo obciążają skutki niepowodzenia procesu udowadniania. Z kolei sąd powinien przyjąć za prawdziwe fakty udowodnione przez stronę obciążoną dowodem i pominąć te, których nie wykazała w sposób przekonujący. Zgodnie z treścią art. 647 k.c. przez umowę o roboty budowlane wykonawca zobowiązuje się do oddania przewidzianego w umowie obiektu, wykonanego zgodnie z projektem i z zasadami wiedzy technicznej, a inwestor zobowiązuje się do dokonania wymaganych przez właściwe przepisy czynności związanych z przygotowaniem robót, w szczególności do przekazania terenu budowy i dostarczenia projektu, oraz do odebrania obiektu i zapłaty umówionego wynagrodzenia. Umowa o roboty budowlane ma charakter konsensualny, odpłatny i jest umową rezultatu. Podstawowym uprawnieniem zamawiającego jest uzyskanie wykonanego obiektu budowlanego, który stanowi materialny rezultat, a podstawowym uprawnieniem wykonawcy jest otrzymanie wynagrodzenia w umówionej przez strony wysokości. Obowiązki inwestora podzielić można w myśl przepisu art. 647 k.c. na trzy grupy, a mianowicie: na obowiązki związane z przygotowaniem robót budowlanych, z ich wykonaniem oraz z zapłatą wynagrodzenia. Przepis ten precyzuje obowiązki inwestora, odsyłając wprost do szeroko rozumianego prawa budowlanego, określających czynności związane z przygotowaniem robót - w szczególności do przekazania terenu budowy i dostarczenia projektu - a w końcu do odebrania obiektu i zapłaty umówionego wynagrodzenia. Z kolei obowiązki wykonawcy polegają przede wszystkim na wykonaniu obiektu zgodnie z umową i normami prawa budowlanego, zabezpieczeniu placu budowy oraz na oddaniu zdatnego do użytku wybudowanego obiektu budowlanego.

Zasadniczą zatem kwestią sporną w niniejszej sprawie jest ocena czy pozwany jest zobowiązany do zapłaty wynagrodzenia za roboty budowlane na podstawie łączącej strony umowy z dnia 4 sierpnia 2005 r. - w dochodzonej przez powoda wysokości. Należy jednakże zauważyć, że pozwany nie kwestionował wysokości dochodzonej przez powoda kwoty 215.188, 97 zł , lecz jedynie uznał, że niniejsza wierzytelność uległa umorzeniu na skutek podniesionego przez pozwanego zarzutu potrącenia kwoty 253.038,92 zł. Z uwagi na okoliczność, że wskutek potrącenia obie wierzytelności umarzają się nawzajem do wysokości wierzytelności niższej (art. 498 § 2 k.c.) należało zatem ocenić skuteczność złożonego powodowi przez pozwanego oświadczenia z dnia 24 stycznia 2007 r. (k. 410), w którym pozwany oświadczył, że zalicza i potrąca na poczet naliczonych kar umownych i potrąceń kwotę w wysokości 215.188,97 zł (brutto) zatrzymaną z faktury nr (...) z dnia 29.12.2006 r. W piśmie tym pozwany: 1. podtrzymał swoje stanowisko odnośnie naliczenia kar umownych w wysokości 210.131,60 zł za 56 - dniowe opróżnienie w zakończeniu robót; 2. naliczył powodowi karę w wysokości 30.018,80 zł (brutto) za 8 - dniowe niedotrzymanie terminu usunięcia usterek; 3. potrącił kwotę w wysokości 12.888,62 zł (brutto) z tytułu wadliwie wykonanej klatki schodowej.

W ocenie Sądu Okręgowego powód nie dotrzymał terminu zakończenia robót ustalonego na dzień 11 sierpnia 2006 r. z przyczyn od niego niezawinionych. Zasadniczym powodem opóźnienia były bowiem zmiany projektowe systemu wentylacji wprowadzone zapisem projektanta do dziennika budowy w dniu 10 sierpnia 2006 r. - co istotnie zmieniło zakres robót powoda, obejmujący wentylację pokoi i łazienek. Należy bowiem zauważyć, ze dniu 10 sierpnia 2006 r. (tj. na dzień przed zakończeniem robót) nadzór autorski odnoście wentylacji pokoi i łazienek po zasięgnięciu opinii rzeczoznawców wyraził zgodę na rezygnację z wyprowadzania przewodów wentylacyjnych z pokoi hotelowych, albowiem inwestor powiadomił, że będą to wyłącznie pokoje sypialniane, a wentylacja tych pokoi będzie się odbywać pośrednio przez łazienki (dziennik budowy nr 125 z 2005 r. - k.172). Należało zatem uwzględnić termin realizacji zamówienia przez powoda nowych urządzeń i materiałów potrzebnych do wykonania wentylacji według zaleceń projektanta, oraz czas potrzebny na ich montaż. Nie bez znaczenia oceny zawinienia powoda w niedotrzymaniu terminu zakończenia robót była również okoliczność braku czynnego przytłacza gazu (który zainstalowano dopiero w dniu 8 grudnia 2006 r. - k.119), co uniemożliwiało uruchomienie kotłowni i wykonania niezbędnych prób c.o. i c.w., a tym samym terminowy końcowy odbiór budynku (dziennik budowy nr 125 z 2005 r. - k.173).

Odnosząc się w dalszej kolejności do kwestii zasadności potrącenia przez pozwanego kwoty w wysokości 12.888,62 zł (brutto) z tytułu wadliwie wykonanej klatki schodowej należy stwierdzić, że co prawda zachodziła w rozpatrywanej sprawie potrzeba dostosowania klatki schodowej do aktualnych wymogów techniczno - eksploatacyjnych, jednakże kluczowe jest to, że powód wykonał ją zgodnie z dokumentacją techniczną dostarczoną przez pozwanego (zeznania świadka S. L. - k.1254-1255, zeznania świadka J. W. - k. 1228, zeznania świadka A. W. - k. 1255). Należy bowiem zauważyć, że profesjonalny wykonawca musi odznaczać się znajomością rzeczy i obliczając wysokość wynagrodzenia, powinien przewidzieć niezbędny zakres prac. Dotyczy to jednak robót związanych z wykonaniem budynku w jego kształcie określonym w projekcie. Jeżeli bowiem w toku robót pojawi się potrzeba wykonania dodatkowych elementów budynku, które nie były przewidziane w umowie i w projekcie, to ewentualne opóźnienia z tego powodu nie mogą być w żadnym wypadku uznane za zawinione przez wykonawcę. Z powyższych względów nie sposób zatem uznać, że pozwany skutecznie potrącił względem powoda swoja wierzytelność o zapłatę kary umownej w wysokości 210.131,60 zł za 56 - dniowe opróżnienie w zakończeniu robót oraz wierzytelność o zapłatę kwoty 12.888,62 zł (brutto) z tytułu wadliwie wykonanej klatki schodowej.

Jednocześnie Sąd Okręgowy uznał, że pozwany zasadnie potrącił swą wierzytelność z tytułu kar umownych za niedotrzymanie terminu usunięcia usterek w wysokości 30.018,80 zł za osiem dni: tj. od dnia 21 grudnia 2006 r. (protokół z dnia 21 grudnia 2006 r. - k.299-301) do dnia 29 grudnia 2006 r. (protokół z dnia 29 grudnia 2006 r. - k.302 ). Z powyższych względów roszczenie powoda na kwotę 215.188,97 zł, pomniejszone o skutecznie potraconą przez pozwanego kwotę 30.018,80 zł podlegało uwzględnieniu na podstawie art. 647 k.c. - o czym Sąd Okręgowy orzekł jak w punkcie I. sentencji wyroku. W pozostałym zakresie powództwo zostało oddalone na podstawie art. 498 k.c. albowiem roszczenie objęte żądaniem pozwu na kwotę 30.018,80 zł wygasło wskutek potrącenia - o czym Sąd Okręgowy orzekł jak w punkcie II. sentencji wyroku. O kosztach postępowania orzeczono na zasadach odpowiedzialności za wynik procesu i kosztów celowych - art. 98 § 1 i 3 k.p.c. w zw. z art. 108 § 1 k.p.c. uznając, że powód w przeważającej większości wygrał sprawę. Zasądzona od powoda na rzecz pozwanego kwota w wysokości 7.200 zł stanowi minimalne wynagrodzenia pełnomocnika procesowego pozwanego w pierwszej instancji (§ 6 pkt 7 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (Dz. U. Nr 163, poz. 1349 ze zm.) - o czym Sąd Okręgowy orzekł jak w punkcie III. sentencji wyroku.

Z uwagi na okoliczność, ze powód został zwolniony od kosztów sądowych, Sąd Okręgowy na podstawie art. 113 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych nakazał pobrać od pozwanej na rzecz Skarbu Państwa - Sądu Okręgowego w Warszawie kwotę 10.760 zł tytułem opłaty stosunkowej od pozwu, od której powód był zwolniony - o czym Sąd Okręgowy orzekł jak w punkcie IV. sentencji wyroku.

SSO Marzena Iwańska