Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Skargą z dnia 28 lutego 2014 r. A. S. i M. S. wnieśli o wznowienie postępowania, z ich powództwa przeciwko Spółdzielni Mieszkaniowej (...) w S., o zapłatę kwoty 4.800 zł, z zakończonego prawomocnym wyrokiem Sądu Okręgowego w Łodzi z dnia 26 czerwca 2013 r., wydanym w sprawie III Ca 209/13.

Skarżący, powołując się na przepisy art. 399 § 1 kpc, art. 403 § 2 kpc i art. 409 kpc wskazali, że:

- w dniu 17 lutego 2014 r. uzyskali informację o ogłoszeniu prawomocnego wyroku Sądu Okręgowego w Łodzi z dnia 9 stycznia 2014 r., sygn. akt III Ca 929/13, o oddaleniu apelacji pozwanej (...) w S. od wyroku Sądu Rejonowego w Skierniewicach z dnia 7 maja 2013 r., (sygn. akt I C 569/12), w identycznej sprawie innych mieszkańców budynku przy ul. (...) w S., którym to wyrokiem zasądzono na ich rzecz, od pozwanej spółdzielni zwrot kwoty oddłużeniowej, bezpodstawnie

i bezprawnie zażądanej podczas wyodrębniania ich lokalu mieszkalnego w tym budynku,

- również w dniu 17 lutego 2014 r. uzyskali dostęp do dokumentów źródłowych, mających decydujący wpływ na wynik ich sprawy, z których nie mieli możliwości skorzystać w poprzednim postępowaniu. Dokumenty te miały potwierdzać:

• całkowitą spłatę, w sierpniu 1996 roku, kredytu inwestycyjnego wraz z odsetkami, zaciągniętego w 1996 roku w (...) w wysokości 500.000 zł przez pozwaną spółdzielnię na sfinansowanie części kosztów budowy budynku wielorodzinnego przy ul. (...) w S.,

• ostateczne rozliczenie, w 1996 roku, kosztów budowy budynku wielorodzinnego przy ul. (...) w S., w którym znajduje się lokal mieszkalny należący do skarżących,

• zaciągnięcie przez pozwaną spółdzielnię w latach 1999-2001 kredytów inwestycyjnych w (...) na finansowanie budowy budynków wielorodzinnych w S. przy ul. (...), które nie służyły finansowaniu budowy budynku wielorodzinnego przy ul. (...) w S., realizowanej przez pozwaną spółdzielnię w latach 1995-1996.

Na podstawie art. 409 kpc w zw. z art. 187 kpc skarżący wnieśli o zobowiązanie pozwanej Spółdzielni Mieszkaniowej (...) w S. do zwrotu kwoty oddłużeniowej w wysokości 4.800,00 zł, którą - na bezpodstawne i bezprawne żądanie zarządu pozwanej spółdzielni - wpłacili w 2006 r. za uzyskanie odrębnej własności lokalu mieszkalnego nr (...) w budynku przy ul. (...) w S., wraz z odsetkami ustawowymi od 24 stycznia 2012 r., do dnia zapłaty.

Skarżący wskazali, że jeśli do wydania orzeczenia niezbędne okaże się stwierdzenie nieważności czynności prawnej sprzecznej z prawem, to na podstawie art. 189 kpc w związku z art. 58 kc, wnoszą o stwierdzenie nieważności zapisów zawartych w § 2 uchwały nr 75/ (...) z dnia 22.09.2003 r. zarządu (...) w sprawie określenia przedmiotu odrębnej własności lokali w nieruchomości przy ul. (...) w S. w części, w której uchwała ta nałożyła na ich lokal zadłużenie tytułem oddłużenia spółdzielni w (...) w kwocie 4.800,00 zł, oraz tytułem oddłużenia pozostałych wierzycieli w kwocie 480,00 zł, które okazało się sprzeczne z przepisami art. 42 ust. 3 pkt 5 w związku z art. 17 ¹⁴ ust. 1 Ustawy z dnia 15 grudnia 2000 r. o spółdzielniach mieszkaniowych (Dz.U.2003.119.1116 ze zm.).

Skarżący wnieśli także, powołując się na przepis art. 415 kc, o zasądzenie od pozwanej (...) zwrotu kosztów sądowych poniesionych w postępowaniu, którego wznowienia dotyczy skarga. Wnieśli również o zasądzenie o zwrotu kosztów sądowych w sprawie niniejszej.

Na wypadek, gdyby wymienione w treści skargi dokumenty okazały się dla Sądu niewystarczające, wnieśli o zobowiązanie strony pozwanej do złożenia dalszych, wymienionych w skardze dokumentów.

W uzasadnieniu skargi skarżący obszernie opisali okoliczności zarówno sprawy, której dotyczy skarga, jak i sprawy, na której wynik się powoływali jako na podstawę wznowienia.

Pozwana Spółdzielnia Mieszkaniowa (...) w S. wniosła o odrzucenie, względnie o oddalenie skargi, oraz o zasądzenie od skarżących na swoją rzecz zwrotu kosztów postępowania

Sąd Okręgowy ustalił i zważył, co następuje:

Skarga nie jest zasadna.

Zaistnienie okoliczności faktycznych, powoływanych przez skarżących jako podstawy do wznowienia postępowania nie było sporne między stronami postępowania. Także w ocenie Sądu Okręgowego nie ma podstaw, by kwestionować fakty powoływane jako podstawy wznowienia, tj. wydanie wyroku w sprawie III Ca 929/13, oraz istnienie dokumentów, na które powołują się skarżący. Co prawda ze złożonych dokumentów nie wynika jednoznacznie w jakich datach skarżący powzięli wiadomość o treści prawomocnego wyroku w sprawie III Ca 929/13 (I C 569/12), oraz o treści dokumentów. Strona pozwana kwestionuje zachowanie terminu wywodząc, że jego dochowanie nie zostało nawet uprawdopodobnione. Sąd Okręgowy ocenił jednak, że nie zachodzą podstawy, by kategorycznie odrzucić twierdzenia skarżących odnośnie daty powzięcia wiadomości o treści wyroku i powołanych dokumentów. Stąd Sąd Okręgowy przyjął, że skarga została wniesiona w terminie. W konsekwencji możliwe jest nie odrzucanie skargi z przyczyn formalnych i merytoryczne odniesienie się do podniesionych twierdzeń.

Okoliczności powoływane przez skarżących nie uzasadniają wznowienia postępowania. Postępowanie wznowieniowe jest szczególnym trybem postępowania cywilnego, mogącym prowadzić do ingerencji w treść orzeczeń formalnie już prawomocnych. Ponieważ stosowanie tej instytucji w pewnym stopniu może poddawać w wątpliwość treść takich orzeczeń, a przez to stabilność i pewność obrotu prawnego, ustawodawca obwarował jej stosowanie szczególnymi warunkami. Podstawy wznowienia wyliczone są w przepisach art. 400-404 kpc.

Wykrycie, że w sprawie o zbliżonym stanie faktycznym zapadło rozstrzygnięcie odmienne niż w postępowaniu, do którego wznowienia zmierza skarga w żadnym razie nie może być traktowane jako podstawa wznowienia. Stanowisko judykatury jest w tej mierze utrwalone i jednolite, a znajduje ono bezpośrednie oparcie w brzmieniu przepisu art. 403 § 2 kpc, zgodnie z którym można żądać wznowienia w razie późniejszego wykrycia prawomocnego wyroku, dotyczącego tego samego stosunku prawnego. Omawiana podstawa wznowienia dotyczy sytuacji, gdy wielokrotnie doszło do orzekania w tej samej sprawie, tj. w sprawie pomiędzy tymi samymi podmiotami i dotyczącej tej samej podstawy faktycznej. Już w postanowieniu z dnia 5 maja 1967 r., I PZ 20/67, Sąd Najwyższy stwierdził, że podstawę skargi o wznowienie może stanowić tylko takie wykryte później prawomocne orzeczenie dotyczące tego samego stosunku prawnego, które było już prawomocne, zanim zapadł wyrok w postępowaniu, którego wznowienia się żąda. Stąd, nawet gdyby hipotetycznie przyjąć, że wyrok w sprawie III Ca 209/13 oraz w sprawie III Ca 929/13 dotyczą tego samego stosunku prawnego, to i tak uzasadniona byłaby konstatacja, że wznowieniu powinno podlegać postępowanie zakończone orzeczeniem późniejszym, a więc postępowanie w sprawie III Ca 929/13. Jednocześnie jest oczywiste, że sytuacja taka nie zachodzi, gdyż wyrok w sprawie III Ca 929/13 (I C 569/12) nie dotyczy stosunku prawnego pomiędzy skarżącymi a pozwaną Spółdzielnią.

Przepis art. 403 § 2 kpc w dalszej części stanowi, że wznowienie jest możliwe w razie wykrycia takich okoliczności faktycznych lub środków dowodowych, które mogłyby mieć wpływ na wynik sprawy, a z których strona nie mogła skorzystać w poprzednim postępowaniu. Skarżący powołując datę powzięcia wiadomości o treści wskazanych w skardze dokumentów, które najwyraźniej były powoływane w sprawie III Ca 929/13, w żaden sposób nie wskazali z jakich przyczyn nie podjęli inicjatywy dowodowej w analogicznym kierunku. Z przepisu art. 6 kc wynika, że ten, kto z danej okoliczności wywodzi skutki prawne, winien ja udowodnić, jednak skarżący tego nie uczynili.

Jak się wskazuje w orzecznictwie ocena tej przesłanki wznowienia powinna uwzględniać przede wszystkim obiektywne możliwości gromadzenia środków dowodowych, a także to, czy w okolicznościach sprawy skarżący mógł rzeczywiście i realnie się z nimi zapoznać i wykorzystać je (tak Sąd Najwyższy m.in. w wyroku z dnia 7 października 2009 r., III PK 25/09 i postanowieniu z dnia 16 lipca 2008 r., II CZ 46/08). W postanowieniu Sądu Najwyższego z dnia 21 sierpnia 2013 r., II CZ 31/13 wskazano, że podstawa wznowienia z art. 403 § 2 kpc wymaga nie tylko tego, aby fakty bądź środki dowodowe istniały już w trakcie postępowania, którego dotyczy wniosek o wznowienie ale także, aby w owym czasie strona nie mogła z nich skorzystać. Brak możności skorzystania nie jest zaś równoznaczny z niezgłoszeniem tych faktów lub dowodów lecz wymaga wykazania obiektywnych przeszkód ich przedstawienia. Powinny to być okoliczności faktyczne lub dowody o charakterze „nieujawnialnym” (tak, trafnie Sąd Najwyższy w postanowieniu z dnia 4 grudnia 2013 r. II CZ 81/13). Wreszcie, godzi się przytoczyć wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 16 grudnia 2013 r., I ACa 361/12, w którym wskazano, że nie stanowi nowego dowodu w rozumieniu art. 403 § 2 kpc tego rodzaju dowód, z którego strona mogła skorzystać przy dołożeniu należytej staranności w poprzednim postępowaniu. Ta podstawa skargi o wznowienie postępowania nie zachodzi, jeżeli w poprzednim postępowaniu istniała obiektywna możliwość powołania się na okoliczności faktyczne lub środki dowodowe, a zaniechanie strony w tym przedmiocie było następstwem jej zaniedbań, opieszałości, zapomnienia, czy błędnej oceny potrzeby ich powołania.

W sytuacji, gdy skarżący nie przytoczyli, a tym bardziej nie udowodnili, istnienia przeszkód do powołania w zakończonym postępowaniu tych dokumentów, na które powołują się w obecnej skardze, należało ocenić, że przywołana w skardze podstawa wznowienia nie zachodzi. Istnienia takich przeszkód nie można domniemywać i rolą skarżących było wykazanie, że przeszkody takie istniały. Okoliczności sprawy uzasadniają stwierdzenie, że tego nie uczynili. Należy przyjąć, że skarżący jako członkowie spółdzielni miel możliwość dostępu do dokumentów, na które powołują się w niniejszej skardze i nie mieli przeszkód, aby przedstawić je w postępowaniu, co którego żądają wznowienia postępowania. Obecnie zaś próbują naprawić własne zaniedbania i brak należytej staranności w sprawie, w której żądają wznowienia.

Powyższe wyczerpuje problematykę sprawy, zakreśloną granicami skargi. Wobec tego Sąd Okręgowy skargę o wznowienie postępowania oddalił, a to na podstawie przepisu art. 412 § 2 kpc.

O kosztach postępowania Sąd Okręgowy orzekł stosownie do wyrażonej w przepisie art. 98 § 1 kpc zasady odpowiedzialności za wynik postępowania. Sąd nie znalazł dostatecznych podstaw, by od zasady tej odstąpić. Wysokość zasądzonej kwoty została ustalona stosownie do § 6 pkt 3 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (Dz.U.2013.490).