Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Powód K. R. (1) wniósł o zasądzenie od pozwanej (...) spółki akcyjnej w W. kwoty 21.000 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 1 grudnia 2010 r. do dnia zapłaty oraz kosztów procesu według norm przepisanych.

W uzasadnieniu pozwu powód wskazał, iż w dniu 1 kwietnia 2008 r. strony zawarły umowę zlecenia dotyczącą organizacji konferencji opiewającej na wynagrodzenie miesięczne w wysokości 3.500 zł netto (§ 2 ust. 1 umowy). Przedmiotowa umowa była wykonywana przez strony bez zastrzeżeń do dnia 31 października 2008 r., tj. do czasu, kiedy strony rozwiązały umowę za porozumieniem stron z datą 30 listopada 2008 r. W piśmie o rozwiązaniu umowy strony podtrzymały i potwierdziły zakres obowiązywania przepisu § 7 umowy o świadczeniu usług z dnia 1 kwietnia 2008 r., na podstawie którego powód był zobowiązany do powstrzymywania się od działalności konkurencyjnej wobec pozwanego oraz do nienakłaniania osób świadczących pracę u pozwanego do negatywnych działań oraz do nierozpowszechnienia wiadomości naruszających interes pozwanego. Powód wskazał, że pozwany zobowiązał się po upływie dwóch lat wypłacić powodowi jednorazowo kwotę sześciokrotnego wynagrodzenia, tj. łącznie 21.000 zł netto. Zdaniem powoda, wszystkie swoje zobowiązania w okresie zakazu wykonał w sposób należyty, powstrzymując się od wszelkiej działalności konkurencyjnej wobec działalności pozwanego. Powód podniósł, iż z uwagi na zawartą z pozwanym umowę musiał zrestrukturyzować swoją drogę zawodową – przed zawarciem umowy z pozwanym, powód zajmował się zawodowo organizacją imprez, seminariów i konferencji, a przepis § 7 zawartej umowy całkowicie eliminował kontynuację i wykorzystanie doświadczeń w tym zakresie. Ponadto wskazał, że w odpowiedzi na wezwanie do zapłaty pozwana zarzuciła powodowi naruszenie zobowiązań wynikających z § 7 ust. 2 pkt b umowy, jednakże w ocenie powoda – niesłusznie (pozew k. 1-3, pismo k. 49).

W dniu 19 czerwca 2013 r. tutejszy Sąd wydał nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym, orzekając zgodnie z żądaniem pozwu.

Pozwana zaskarżyła wydany w sprawie nakaz zapłaty w całości, wniosła o oddalenie powództwa oraz o zasądzenie od powoda na rzecz pozwanej kosztów procesu według norm przepisanych. W uzasadnieniu sprzeciwu pozwana podniosła, iż powód po rozwiązaniu przedmiotowej umowy o świadczenie usług próbował podejmować działalność konkurencyjną podobną do wykonywanej u pozwanej. W ocenie strony pozwanej, zakres działalności powoda w Ministerstwie Sportu i Turystyki obejmował także działalność konkurencyjną oraz spełniał przesłanki z § 6 i § 7 umowy. Pozwana podkreśliła również, że powód wykonywał usługi na rzecz Fundacji (...) w W., która to fundacja zajmuje się edukacją, szkoleniem oraz organizacją sympozjów i konferencji, a zatem działalnością podobną do działalności prowadzonej przez pozwaną. W ocenie strony pozwanej, powód nie spełnia przesłanek z umowy o świadczenie usług, aby domagać się od pozwanej wypłaty odszkodowania, o którym mowa w § 7 ust. 7 umowy, bowiem w okresie 2 lat od rozwiązania umowy wykonywał działalność konkurencyjną, wykorzystywał wiedzę i wiadomości uzyskane w czasie pracy u pozwanej, a także kontakty tam nawiązane (sprzeciw k. 56-57).

W odpowiedzi na sprzeciw od nakazu zapłaty powód wskazał, że współpraca z Ministerstwem Sportu oraz z Fundacją, nie może zostać uznana za działalność konkurencyjną, gdyż podmioty te nie są konkurencyjnymi w stosunku do pozwanego z uwagi na fakt, że nie prowadzą działalności gospodarczej. Powód zaznaczył także, że program „M.– O. 2012” w Ministerstwie Sportu i Turystyki polegał na dotowaniu budowy boisk poprzez uprawnione do tego jednostki samorządu terytorialnego, a obowiązki powoda polegały na telefonicznej, pisemnej oraz osobistej obsłudze potencjalnych i zakwalifikowanych beneficjentów programu, tj. przedstawicieli administracji gmin, powiatów i miast w rozumieniu administracji samorządowej. Dalej podkreślił, że Fundacja (...) finansowana jest w całości z budżetu państwa, a program C., jak i reszta programów, projektów, działań, czy akcji realizowanych w ramach struktur Fundacji polega na przyjmowaniu, analizie, obróbce i ocenie wniosków w formie papierowej oraz elektronicznej, a następnie realizacji podpisanych na tej podstawie umów dotyczących różnorodnych projektów edukacyjnych, które realizowane są na zlecenie i według zasad narzuconych przez różne instytucje europejskie i organizacje międzynarodowe nieprowadzące działalności gospodarczej ( odpowiedź na sprzeciw k.77-78).

Na podstawie całokształtu materiału dowodowego zgromadzonego w sprawie Sąd Rejonowy ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 1 kwietnia 2008 r. pomiędzy (...) S.A. w W., jako Zleceniodawcą, a K. R. (1) prowadzącym wówczas działalność gospodarczą pod nazwą (...) z siedzibą w W., jako Zleceniobiorcą, doszło do zawarcia umowy, która została przez strony określona jako „umowa o świadczenie usług”.

Dowody: okoliczność bezsporna, umowa k. 4, zaświadczenie o wpisie do (...) k. 12 i k. 13, wydruk KRS pozwanej k. 14-20.

Zleceniobiorca zobowiązał się świadczyć na rzecz Zleceniodawcy usługi w zakresie organizacji, przygotowania kontentu merytorycznego oraz sprzedaży usług oferowanych przez Zleceniodawcę, w szczególności sympozjów, kongresów, konferencji, warsztatów i szkoleń. Powyższy zakres obejmować miał również czynności związane z utworzeniem zespołu dedykowanego do przygotowania i organizacji powyższych usług związanych z wydarzeniami organizowanymi przez Zleceniodawcę, oraz zarządzanie tym zespołem. Powyższe usługi miały być wykonywane w sposób uzgodniony ze Zleceniodawcą (§ 1 ust. 1 i ust. 2). Tytułem zapłaty za świadczone usługi określone w § 1 pkt. 1 przedmiotowej umowy, Zleceniodawca zobowiązał się zapłacić na rzecz Zleceniobiorcy ryczałtowe wynagrodzenie w wysokości 3.500 zł zwiększone o podatek VAT w wysokości określonej przepisami o podatku od towarów i usług (§ 2). Wynagrodzenie to miało być wypłacane do końca każdego miesiąca na podstawie otrzymanej od Zleceniobiorcy, poprawnie wystawionej, faktury, na rachunek bankowy Zleceniobiorcy wskazany na fakturze (§ 3 ust. 1).

Dowód: umowa k. 4-5.

Strony zawarły przedmiotową umowę na czas nieokreślony z tym zastrzeżeniem, że każda ze stron mogła ją rozwiązać z zachowaniem okresu wypowiedzenia, przy czym w przypadku wypowiedzenia umowy przez Zleceniodawcę okres wypowiedzenia określono na 4 tygodnie, zaś w przypadku wypowiedzenia przez Zleceniobiorcę – na jeden tydzień.

Dowód: umowa k. 5.

Strony zastrzegły w § 6 przedmiotowej umowy, że ani w okresie trwania umowy, ani też po jej zakończeniu, Zleceniobiorca nie będzie przekazywał jakiejkolwiek innej spółce, firmie lub osobie, żadnych informacji handlowych lub innych informacji, które nie są publicznie znane, dotyczących działalności lub spraw Zleceniodawcy, w szczególności informacji technicznych, technologicznych, handlowych, organizacyjnych lub finansowych, z którymi zapoznał się w okresie trwania umowy, a w przypadku rozwiązania umowy Zleceniobiorca zwróci Zleceniodawcy, nie później niż w dniu rozwiązania umowy, wszelkie dokumenty i inne materiały dotyczące wszelkich Informacji Poufnych, opracowane, zebrane, przygotowane lub otrzymanych przez siebie w okresie trwania umowy lub w związku z jej realizacją w tym wszelkie kopie, odpisy lub zapisy na innych nośnikach Informacji Poufnych. Zleceniobiorca zobowiązał się ponadto, do nie ujawniania wysokości wynagrodzenia z tytułu wykonywania umowy osobom współpracującym ze Zleceniodawcą ani osobom trzecim. W przypadku naruszenia obowiązków opisanych w tym paragrafie, Zleceniobiorca zobowiązał do zapłaty Zleceniodawcy kary umownej w wysokości 100.000 zł - zapłacenie kary umownej nie wyłączało możliwości dochodzenia przez Zleceniodawcę odszkodowania na zasadach ogólnych.

Dowód: umowa k. 6.

W § 7 przedmiotowej umowy, strony uregulowały kwestię ograniczeń dotyczących działalności konkurencyjnej. Zgodnie z brzmieniem omawianego postanowienia umownego (§ 7 ust. 1), w okresie obowiązywania umowy, w tym w okresie jej wypowiedzenia, Zleceniobiorca bez uprzedniej, pisemnej zgody Zleceniodawcy, nie mógł:

a)  prowadzić bezpośrednio lub pośrednio działalności konkurencyjnej na własny rachunek w formie indywidualnej działalności gospodarczej, w ramach spółki cywilnej, jawnej, partnerskiej, jako komandytariusz lub komplementariusz spółki komandytowej lub komandytowo-akcyjnej, ani też jako członek spółdzielni;

b)  świadczyć pracy w ramach stosunku pracy, ani usług w ramach stosunku
zlecenia bądź podobnego stosunku prawnego na rzecz podmiotu prowadzącego działalność konkurencyjną;

c)  nabywać ani obejmować udziałów, ani akcji w spółkach prawa handlowego prowadzących działalność konkurencyjną (zobowiązanie to nie dotyczy akcji spółek oferowanych w publicznym obrocie papierami wartościowymi);

d)  obejmować funkcji członka organów zarządzający, nadzorczych, ani rewizyjnych w spółkach prawa handlowego i spółdzielniach prowadzących działalność konkurencyjną.

Ponadto, w okresie obowiązywania umowy, Zleceniobiorca nie mógł:

a)  nakłaniać osób świadczących pracę na rzecz Zleceniodawcy na podstawie stosunku pracy lub innego stosunku prawnego - do wypowiedzenia, rozwiązania lub odstąpienia od umów wiążących ich ze Zleceniodawcą ani do niewykonania bądź nienależytego wykonania swoich obowiązków wobec Zleceniodawcy;

b)  rozpowszechniać wiadomości naruszających dobre imię lub interes Zleceniodawcy lub jego klientów (§ 7 ust. 2).

W ust. 3 § 7 przedmiotowej umowy, strony wskazały, że za działalność konkurencyjną uważa się każdy rodzaj działalności gospodarczej na terenie Polski, niezależnie od formy prawnej, która może mieć wpływ na poziom produkcji, sprzedaży, zakres świadczonych usług, sytuację rynkową lub też wyniki ekonomiczne Zleceniodawcy, w szczególności, lecz nie wyłączając, organizację imprez o charakterze wystawienniczym, konferencyjnym i szkoleniowym, prezentacji a także pracy, współpracy i świadczenia usług na rzecz przedmiotów takie imprezy organizujących. W sytuacji, gdyby Zleceniobiorca naruszył obowiązki określone w § 7, zastrzeżono obowiązek zapłaty przez Zleceniobiorcę na rzecz Zleceniodawcy kary umownej w wysokości 100.000 zł, która miała być płatna w terminie 7 dni od wezwania. Zgodnie z brzmieniem § 7 ust. 6 przedmiotowej umowy, Zobowiązania Zleceniobiorcy, o których mowa w ust. 1 i 2 niniejszego paragrafu, miały pozostać w mocy również po ustaniu stosunku prawnego wiążącego Zleceniobiorcę ze Zleceniodawcą - przez okres 2 lat. Zleceniodawca, w zamian za wykonywanie przez Zleceniobiorcę zakazu prowadzenia działalności konkurencyjnej (określonego w ust. 6), zobowiązał się wypłacić Zleceniobiorcy odszkodowanie w kwocie stanowiącej sześciokrotność wynagrodzenia, jakie otrzymał za ostatni pełny miesiąc pracy (§ 7 ust. 7). Odszkodowanie powinno zostać wypłacone w całości po upływie okresu 2 lat od ustania stosunku prawnego łączącego strony umowy (§ 7 ust. 8). W przypadku, jeżeli Zleceniobiorca nie wykonałby lub nienależycie wykonał swoje zobowiązanie, strony zastrzegły, że Zleceniodawca nie będzie obowiązany do wypłacenia odszkodowania, a kwotę odszkodowania wypłaconą przed ujawnieniem takiego niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania, Zleceniobiorca zwróci Zleceniodawcy w terminie 7 dni od daty pisma zawierającego żądanie zwrotu (§ 7 ust. 9).

Dowody: umowa k. 6-7

W dniu 31 października 2008 r. (...) S.A. w W. oraz K. R. (1), zawarli porozumienie w przedmiocie rozwiązania umowy o świadczenie usług zawartej w dniu 1 kwietnia 2008 r., ze skutkiem na dzień 30 listopada 2008 r. (w porozumieniu przez omyłkę wskazano, jako datę rozwiązania umowy dzień 31 listopada 2008 r. – przyp. Sądu)

Dowody: okoliczność bezsporna, oświadczenie o rozwiązaniu umowy za porozumieniem stron k. 9, przesłuchanie powoda k. 89.

Po rozwiązaniu umowy K. R. (1) w dniu 5 stycznia 2009 r. zakończył prowadzenie działalności gospodarczej pod nazwą (...) i w tym samym dniu rozpoczął pracę w Ministerstwie Sportu i Turystyki w W. na podstawie umowy zlecenia. K. R. (1) zobowiązał się w tejże umowie, do koordynowania realizacji kompleksów boisk sportowych w ramach Programu „ M. – O. 2012” w skali całego kraju, w okresie od 5 stycznia 2009 r. do dnia 31 stycznia 2009 r. Następnie w okresie od dnia 4 lutego 2009 r. do dnia 5 października 2009 r. K. R. (1) zatrudniony był na podstawie umowy o pracę w Ministerstwie Sportu i Turystyki na stanowisku d.w (...) (powierzono mu realizację i koordynację inwestycji w programie „M. O. 2012”), a w okresie od dnia 2 listopada 2009 r. do dnia 31 lipca 2010 r. – na stanowisku starszego specjalisty. Do głównych zadań K. R. (1) w czasie zatrudnienia w Ministerstwie Sportu i Turystyki na stanowisku starszego specjalisty, jak również w okresach wcześniejszych należało m.in. wykonywanie zadań związanych z wdrażaniem i bieżącą obsługą programu „M. – O. 2012” (dalej: Program”), przyjmowanie i analiza wniosków o dofinansowanie zadań ujętych w planie inwestycyjnym na dany rok kalendarzowy w celu realizacji strategicznego Programu (sprawdzanie i analiza złożonych wniosków inwestycyjnych pod względem formalnym i zgodności z założeniami programowymi), udzielanie informacji wnioskodawcom w celu zapoznania ich z procedurami ubiegania się o dofinansowanie inwestycji obiektów sportowych realizowane w ramach wdrażania Programu, monitorowanie przebiegu dofinansowania zadań inwestycyjnych w ramach Programu, prowadzenie dokumentacji z przebiegu realizacji zadać inwestycyjnych do czasu zakończenia inwestycji, utrzymywanie kontaktów zewnętrznych z interesantami w celu udzielenia informacji o zasadach dofinansowania inwestycji sportowych, utrzymywanie kontaktów zewnętrznych z wnioskodawcami w celu rozwiązywania wynikłych w trakcie realizacji inwestycji trudności i problemów.

Dowody: zaświadczenie powoda z (...) k. 13, umowa zlecenie z dn. 5.01.2009 r. k. 22, świadectwo pracy k. 25-26, świadectwo pracy k. 23-24, przesłuchanie powoda k. 88-89, pismo Ministerstwa Sportu i Turystyki z dn. 4.02.2014 r. k. 105 oraz z dn.4.02.2009 r. k. 106 opis stanowiska pracy powoda k. 107-111.

W okresie od dnia 27 sierpnia 2010 r. do dnia 30 listopada 2010 r. K. R. (2) pracował na podstawie umowy zlecenia w Fundacji (...) w W. (dalej: (...) w W. lub Fundacja) – podmiotu, który nie jest wpisany do rejestru przedsiębiorców i tym samym - nie prowadzi działalności gospodarczej. Celem (...) w W. jest wspieranie działań, które przyczyniają się do poprawy jakości i efektywności systemu oświaty, szkolnictwa wyższego i szkoleń oraz ich otwarcia na świat. Cel swój fundacja realizuje w szczególności poprzez wspomaganie prac analitycznych, studialnych i promocyjnych dotyczących reformy i rozwoju systemu edukacji w Polsce, zarządzanie operacyjne realizacją programów w obszarach edukacji formalnej, pozaformalnej, nieformalnej, a w szczególności programami UE, współpracę z ośrodkami zagranicznymi i wymianę informacji o europejskich systemach edukacyjnych oraz o polityce edukacyjnej i młodzieżowej, promowanie rozwoju współpracy międzynarodowej pomiędzy instytucjami edukacyjnymi i szkoleniowymi, wspieranie mobilności studentów, uczniów, nauczycieli i grup młodzieży oraz wspieranie inicjatyw młodzieżowych. W ramach umów z Fundacją, K. R. (1) zobowiązał się do wykonywania prac administracyjno – biurowych w programie (...), sprawdzania wniosków, raportów oraz innych prac przy obsłudze projektów. Pod pojęciem „innych prac przy obsłudze projektów” należy rozumieć m.in.: sporządzanie i wysyłanie odpowiedzi na wnioski beneficjentów, sporządzanie umów po zatwierdzeniu wniosku, prace polegające na wprowadzaniu informacji do wewnętrznych systemów obsługi wniosków, porządkowanie i archiwizowanie dokumentów, zakładanie, numerowanie i porządkowanie teczek zawierających dokumentację poszczególnych projektów, generowanie i drukowanie umów na podstawie istniejącego wzoru. W okresie obowiązywania umów zlecenia z dnia 27 sierpnia 2010 r. oraz z dnia 29 października 2013 r. K. R. (1) nie wykonywał żadnych czynności dotyczących organizacji, przygotowania kontentu merytorycznego oraz sprzedaży usług, w szczególności sympozjów, kongresów, konferencji, warsztatów, ani szkoleń.

Dowody: umowy zlecenie z dn.27.08.2013 i z dn. 29.10.2010 r. k. 27-28, odpis pełny i wydruk (...) z rejestru stowarzyszeń k. 79-82 i k. 116-121, statut Fundacji k. 83-85, przesłuchanie powoda k. 89, zakres czynność w Fundacji k. 114, zaświadczenie k. 115.

W dniu 16 grudnia 2010 r. K. R. (1) wezwał (...) S.A. w W. do zapłaty należności wynikających z § 7 ust. 7 umowy z dnia 1 kwietnia 2008 r. z tytułu odszkodowania za wykonanie zobowiązania wynikającego z umowy w postaci powstrzymywania się od podejmowania działalności konkurencyjnej - w kwocie 21.000 zł netto (powód w wezwaniu domagał się kwoty 21.000 zł powiększonej o podatek VAT, czyli łącznie kwoty 25.620 zł brutto). Wezwanie do zapłaty zostało doręczone (...) S.A. w W. w dniu 17 grudnia 2010 r.

Dowody: wezwanie do zapłaty wraz z dowodem nadania i odbioru k. 10 i k. 30-30 verte.

W odpowiedzi na wezwanie do zapłaty, (...) S.A. w W. poinformowała, że wezwanie jest bezpodstawne z uwagi na fakt, że K. R. (1) nie wywiązał się z zobowiązania zawartego w § 7 ust. 2 lit. b) umowy o świadczenie usług z dnia 1 kwietnia 2008 r. (tj. z obowiązku nierozpowszechniania wiadomości naruszających dobre imię lub interes (...) S.A. w W. lub jej klientów – przyp. Sądu). Ponadto wskazano, że na mocy postanowienia § 7 ust. 4 przedmiotowej umowy, (...) S.A. w W. przysługuje względem K. R. (1) roszczenie o zapłatę kary umownej w wysokości 100.000 zł. Do chwili obecnej (...) S.A. w W. nie wywiązała się z obowiązku zapłaty kwoty 21.000 zł tytułem odszkodowania na rzecz K. R. (1), ani nie wszczęła postępowania w celu dochodzenia kwoty 100.000 zł tytułem kary umownej.

Dowody: pismo pozwanej k. 11

Sąd ustalił stan faktyczny sprawy na podstawie złożonych przez strony dokumentów, powołanych powyżej, które uznał za wiarygodne. Dla ustalenia stanu faktycznego przydatne były kserokopie dokumentów zgromadzonych w aktach sprawy. Strony nie kwestionowały prawdziwości dokumentów złożonych w kserokopiach, a Sąd nie znalazł podstaw, by powziąć w tym zakresie wątpliwości z urzędu. Część dokumentów ma zaś charakter dokumentów urzędowych (np. wydruki z Krajowego Rejestru Sądowego, zaświadczenie z (...)).

Sąd dopuścił także dowód z przesłuchania strony powodowej, dając wiarę wyjaśnieniom powoda w zakresie, w jakim korelowały one z pozostałymi dowodami zgromadzonymi w sprawie, biorąc pod uwagę subsydiarny i pomocniczy charakter tego dowodu. Sąd jednakże pominął dowód z przesłuchania pozwanej, tj. przedstawiciela zarządu pozwanej spółki – (...), gdyż prawidłowo powiadomiony o terminie, nie stawił się na rozprawę w dniu 22 maja 2014 r.

Sąd nie prowadził postępowania dowodowego z urzędu, a jedynie w ramach zgłoszonych wniosków dowodowych – zgodnie z zasadą kontradyktoryjności.

Sąd Rejonowy zważył, co następuje:

Powództwo zasługiwało na uwzględnienie w całości.

W pierwszej kolejności należy wskazać, iż powód swoje roszczenie wywodził z zawartej z pozwaną umowy z dnia 1 kwietnia 2008 r. Pomiędzy stronami nie było sporu, iż doszło do zawarcia umowy ani co do przedmiotu umowy.

Należy zważyć, iż zawartą między stronami umowę z dnia 1 kwietnia 2008 r., mimo, że strony określają ją, jako „umowę o świadczenie usług” - należy zakwalifikować, jako umowę agencyjną, która uregulowana została przepisami art. 758 -7649 k.c. Należy wskazać, że ustalenie rodzaju umowy ma wpływ na ocenę zawartego w przedmiotowej umowie zakazu prowadzenia działalności konkurencyjnej (o czym dalej).

Zgodnie z przepisem art. 758 § 1 k.c. przez umowę agencyjną przyjmujący zlecenie (agent) zobowiązuje się, w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa, do stałego pośredniczenia, za wynagrodzeniem, przy zawieraniu z klientami umów na rzecz dającego zlecenie przedsiębiorcy albo do zawierania ich w jego imieniu. W ocenie Sądu, nie ulega wątpliwości, iż przedmiot umowy z dnia 1 kwietnia 2008 r. wchodzi m.in. w zakres dyspozycji przepisu art. 758 § 1 k.c. Przemawia za tym brzmienie § 1 ust. 1 umowy, zgodnie z którym „Zleceniobiorca zobowiązuje się świadczyć na rzecz Zleceniodawcy usługi w zakresie organizacji, przygotowania kontentu merytorycznego oraz sprzedaży usług oferowanych przez Zleceniodawcę w szczególności sympozjów, kongresów, konferencji, warsztatów i szkoleń. Powyższy zakres obejmować będzie również czynności związane z utworzeniem zespołu dedykowanego do przygotowania i organizacji powyższych usług związanych z wydarzeniami organizowanymi przez Zleceniodawcę, oraz zarządzanie tym zespołem”. W ocenie Sądu, z zapisu tego wynika, iż powód miał pośredniczyć przy zawieraniu umów z klientami na rzecz pozwanej spółki. Czynności agenta-pośrednika składające się na pośredniczenie obejmują przede wszystkim czynności faktyczne, które poprzedzają zawarcie umowy i mają do zawarcia umowy doprowadzić. Zadaniem agenta jest podejmowanie na rzecz dającego zlecenie działań, które polegają na wyszukiwaniu klientów, kojarzeniu interesów stron, udzielaniu informacji o zasadach, na jakich dający zlecenie zawiera umowy z klientami, ewentualnie przedstawianiu próbek oferowanych przez niego towarów. Jego zadaniem jest również zachęcanie potencjalnych klientów do zawarcia umowy z dającym zlecenie, a także gromadzenie o nich informacji, ewentualnie sprawdzanie stanu ich wypłacalności. Agent-pośrednik uczestniczy również w czynnościach, które mają doprowadzić do zawarcia umowy, a więc w negocjacjach prowadzonych przez strony, może przekazywać oferty dającego zlecenie czy też zbierać oferty potencjalnych klientów ( K. Kopaczyńska – Pieczniak, komentarz do art. 758 k.c. w: „Kodeks cywilny. Komentarz. Tom III. Zobowiązania – część szczególna” pod red. A. Kidyby, LEX 2010). Ponadto, umowa te spełnia inne kryteria, które pozwalają ją zakwalifikować jako umowę agencyjną. Umowa agencyjna jest umową odpłatną o stałe świadczenie usług agencyjnych. Stałość (podkreśla to trwały charakter więzi prawnej) stosunku agencji stanowi element przedmiotowo istotny umowy agencyjnej (zob. J. Kufel, Umowa agencyjna, s. 25 i nast., T. Wiśniewski, Umowa agencyjna, s. 32 i nast.), a stosunek agencyjny jest zobowiązaniem trwałym (zob. Z. Radwański, Uwagi o zobowiązaniach trwałych, SC 1969, t. XII-XIV, s. 252), ponieważ zachowania się stron w ramach tego stosunku powtarzają się stale, tworząc określoną całość w pewnym (relatywnie długim) czasie. Ponadto umowa agencyjna obejmuje świadczenie usług wymagających obdarzenia agenta szczególnym zaufaniem. Agent działa samodzielnie i jego zależność od dającego zlecenie jest wyłącznie funkcją określonego ukształtowania treści umowy agencyjnej. W literaturze podkreśla się, że powierzenie agentowi stałego pośrednictwa lub przedstawicielstwa w zakresie zawierania umów oznaczonego rodzaju jest przejawem osobistego zaufania ze strony dającego zlecenie ( zob. M. Piekarski, w: Komentarz 1972, t. 2, s. 1569). W przedmiotowej sprawie zostały spełnione wszystkie powyższe warunki. Umowa między stronami, została zawarta na czas nieokreślony, powód świadczył za wynagrodzeniem usługi agencyjne na rzecz pozwanej, a zawarcie umowy było uzależnione od uprzedniego założenia przez powoda działalności gospodarczej.

Z kolei zgodnie z przepisem art. 7646 § 1 k.c. strony mogą, w formie pisemnej pod rygorem nieważności, ograniczyć działalność agenta mającą charakter konkurencyjny na okres po rozwiązaniu umowy agencyjnej (ograniczenie działalności konkurencyjnej). Ograniczenie działalności konkurencyjnej jest ważne, jeżeli dotyczy grupy klientów lub obszaru geograficznego, objętych działalnością agenta, oraz rodzaju towarów lub usług stanowiących przedmiot umowy z tym, że nie może być zastrzeżone na okres dłuższy niż dwa lata od rozwiązania umowy (§ 2). Natomiast § 3 omawianego przepisu stanowi, że dający zlecenie obowiązany jest do wypłacania agentowi odpowiedniej sumy pieniężnej za ograniczenie działalności konkurencyjnej w czasie jego trwania, chyba że co innego wynika z umowy albo że umowa agencyjna została rozwiązana na skutek okoliczności, za które agent ponosi odpowiedzialność. Omawiany przepis nie definiuje pojęcia działalności konkurencyjnej, lecz wskazuje pośrednio, że jest to działalność dotycząca towarów lub usług takiego rodzaju jak te, które były przedmiotem umowy agencyjnej, a więc których dotyczyła działalność agenta. Towary bądź usługi tego samego rodzaju obejmują więc zarówno towary lub usługi takie same, jak i podobne czy substytucyjne, traktowane w ocenie nabywców jako zamienne ( K. Kopaczyńska – Pieczniak, komentarz do art. 7646 § 1 k.c. w: „Kodeks cywilny. Komentarz. Tom III. Zobowiązania – część szczególna” pod red. A. Kidyby, LEX 2010). Ponadto, przepisy o ograniczeniu działalności konkurencyjnej agenta po wygaśnięciu umowy agencyjnej są czym innym, niż unormowania konkurencji w prawie polskim przez ustawę o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji z dnia 16 kwietnia 1993 r. (Dz.U. Nr 47, poz. 211), czy ustawę o ochronie konkurencji i konsumentów z dnia 16 lutego 2007 r. (Dz.U. Nr 50, poz. 331). Sąd Najwyższy w orzeczeniu z dnia 27 kwietnia 2007 r., I CSK 37/07 stwierdził, iż wprowadzony w art. 7646 § 3 k.c. mechanizm ochrony interesów agenta pozwala mu co do zasady, na uzyskanie rekompensaty finansowej za wprowadzenie zakazu prowadzenia działalności konkurencyjnej, co z natury rzeczy wiąże się z potencjalnym ograniczeniem możliwości uzyskiwania dochodów z prowadzonej działalności. Ustalenie zakresu działalności objętej wspomnianym ograniczeniem jest, co do zasady, pozostawione decyzji stron. Ograniczenie może jednak dotyczyć wyłącznie grupy klientów lub obszaru geograficznego z zakresu działalności agenta, jak również towarów i usług, które były przedmiotem umowy agencyjnej.

Ograniczenia dotyczące działalności konkurencyjnej, w myśl przepisu art. 3531 k.c, strony unormowały w sposób szczegółowy w § 7 umowy z dnia 1 kwietnia 2008 r. Z zawartych w tym paragrafie postanowień wynika m.in. zakaz prowadzenia przez powoda bezpośrednio lub pośrednio działalności konkurencyjnej na własny rachunek w formie indywidualnej działalności gospodarczej, ani w ramach spółki prawa handlowego, bądź jako członek spółdzielni, a także zakaz świadczenia pracy w ramach stosunku pracy i zakaz świadczenia usług w ramach stosunku zlecenia, bądź podobnego stosunku prawnego na rzecz podmiotu prowadzącego działalność konkurencyjną – w czasie obowiązywania przedmiotowej umowy, a także przez okres 2 lat od jej rozwiązania (§ 7 ust. 1 i ust. 6 umowy). Ponadto, zakazem objęte było również nakłanianie osób świadczących pracę na rzecz pozwanej na podstawie stosunku pracy lub innego stosunku prawnego - do wypowiedzenia, rozwiązania lub odstąpienia od umów wiążących ich z pozwaną, oraz nakłanianie do niewykonania bądź nienależytego wykonania swoich obowiązków wobec pozwanej, jak również rozpowszechnianie wiadomości naruszających dobre imię lub interes pozwanej lub jej klientów (§ 7 ust. 2 umowy). Strony sprecyzowały również wyraźnie, na potrzeby przedmiotowej umowy, pojęcie działalności konkurencyjnej. Z brzmienia przepisu § 7 ust. 3 umowy, wynika, że pod pojęciem działalności konkurencyjnej, należy rozumieć „każdy rodzaj działalności gospodarczej na terenie Polski, niezależnie od formy prawnej, która może mieć wpływ na poziom produkcji, sprzedaży, zakres świadczonych usług, sytuację rynkową lub też wyniki ekonomiczne Zleceniodawcy (tj. pozwanej), w szczególności, lecz nie wyłączając, organizację imprez o charakterze wystawienniczym, konferencyjnym i szkoleniowym, prezentacji, a także pracy, współpracy i świadczenia usług na rzecz przedmiotów takie imprezy organizujących”. Mając na uwadze powyższe, należy uznać, iż umieszczona przez strony w umowie z dnia 1 kwietnia 2008 r. klauzula konkurencyjna była ważna – została zawarta w formie pisemnej, a zakres przedmiotowego i czasowego ograniczenia działalności konkurencyjnej został określony w ustawowych granicach.

Po ustaleniu przez Sąd rodzaju zawartej między stronami umowy oraz ustaleniu, że zwarta w niej klauzula konkurencyjna była ważna, należy odnieść się do zarzutów pozwanej. W przedmiotowej sprawie pozwana podnosiła, iż powód nie spełnia przesłanek z umowy z dnia 1 kwietnia 2008 r. do domagania się od pozwanej wypłaty odszkodowania, o którym mowa w § 7 ust. 7 przedmiotowej umowy, wskazując, że powód w okresie 2 lat od rozwiązania umowy wykonywał działalność konkurencyjną, wykorzystywał wiedzę i wiadomości uzyskane w czasie pracy u pozwanej, a także kontakty tam nawiązane. Zdaniem strony pozwanej, zakres działalności powoda w Ministerstwie Sportu i Turystyki, a także praca w Fundacji, obejmowała także działalność konkurencyjną oraz spełniała przesłanki z § 6 i § 7 umowy. Strona pozwana wskazała jednocześnie, że na fakt prowadzenia działalności konkurencyjnej wskazywały zapisy w umowach zlecenia z Fundacją o treści „oraz inne prace przy obsłudze projektów” - skoro (...) w W. prowadzi działalność podobną do działalności pozwanej (tj. działalność w zakresie edukacji, szkoleń oraz organizacji sympozjów i konferencji), a w ramach prowadzonych programów odbywają się szkolenia, treningi, sympozja i spotkania edukacyjne, to wątpliwym jest, aby pracownik z doświadczeniem pokroju pozwanego, nie był zaangażowany w tego rodzaju działalność Fundacji.

Zgodnie z art. 6 k.c. ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z faktu tego wywodzi skutki prawne. Do udowodnienia okoliczności, iż powód naruszył zakaz działalności konkurencyjnej w okresie 2 lat od dnia rozwiązania przedmiotowej umowy i tym samym, że nie należy mu się odszkodowanie za powstrzymywanie się od działalności konkurencyjnej - zobowiązana była pozwana spółka. W ocenie Sądu, pozwana nie udźwignęła jednak tego ciężaru i nie zdołała wykazać, iż powód świadczył pracę w ramach stosunku pracy lub usługi w ramach stosunku zlecenia, bądź podobnego stosunku prawnego, na rzecz podmiotu prowadzącego działalność konkurencyjną. Pozwana nie przedstawiła na powyższą okoliczność żadnego dowodu, ograniczając się jedynie do samych twierdzeń i zarzutów w tym kierunku – zawnioskowany przez pozwaną dowód z przesłuchania strony w osobie P. Z. (Prezesa Zarządu pozwanej spółki) został pominięty, gdyż nie stawił się on na rozprawie.

Z przedłożonych do akt sprawy, na wniosek pozwanej, zakresów obowiązków powoda w Ministerstwie i w Fundacji, rozpatrywanych z uwzględnieniem postanowień zawartych w umowie z dnia 1 kwietnia 2008 r. oraz postanowień statutu i wydruku z rejestru stowarzyszeń Fundacji, jasno wynika, że Ministerstwo Sportu i Turystyki w W. oraz (...) w W., będące podmiotami, u których pracował powód w okresie 2 lat po rozwiązaniu umowy z dnia 1 kwietnia 2008 r. – nie prowadziły działalności konkurencyjnej w stosunku do pozwanej. Ich działalność w żaden sposób nie wpływała na dochody i pozycję rynkową pozwanej. Z wydruku informacji z rejestru stowarzyszeń (...) w W. w sposób niebudzący wątpliwości wynika, że podmiot ten nie prowadził i nie prowadzi działalności gospodarczej, co zgodnie z § 7 ust. 1 lit. b) w zw. z § 7 ust. 3 przedmiotowej umowy, wyklucza go z kręgu podmiotów prowadzących działalność konkurencyjną. Nawet, gdyby przyjąć, że w Fundacji rzeczywiście były organizowane w tym czasie sympozja, szkolenia, czy spotkania edukacyjne (w których organizacji powód nie uczestniczył, co wynika z zaświadczenia Fundacji) nie zmienia to faktu, że usługi te nie stanowiły działalności konkurencyjnej, gdyż nie były dokonywane w ramach działalności gospodarczej. Podobnie przedstawia się sytuacja w przypadku Ministerstwa Sportu i Turystyki – podmiot ten z uwagi na fakt, że nie zajmuje się prowadzeniem działalności gospodarczej, to nie jest konkurentem dla pozwanej. Jak wynika z definicji konkurencji zawartej w ustawie z dnia 16 lutego 2007 r. o ochronie konkurencji i konsumentów (Dz.U. nr 50 poz. 331), konkurentem jest przedsiębiorca, który wprowadza lub może wprowadzić albo nabywa lub może nabywać, w tym samym czasie, towary na rynku właściwym (art. 4 pkt 10 ustawy). Rynek właściwy to z kolei rynek towarów, które ze względu na ich przeznaczenie, cenę oraz właściwości, w tym jakość, są uznawane przez ich nabywców za substytuty oraz są oferowane na obszarze, na którym, ze względu na ich rodzaj i właściwości, istnienie barier dostępu do rynku, preferencje konsumentów, znaczące różnice cen i kosztów transportu, panują zbliżone warunki konkurencji (art. 4 pkt 8 ustawy). Mając na uwadze już samą tylko okoliczność, że podmioty, dla których pracował powód, nie były konkurentami dla pozwanej, nie sposób jest przyjąć, że powód w okresie 2 lat po rozwiązaniu przedmiotowej umowy, prowadził bezpośrednio lub pośrednio działalność konkurencyjną, bądź świadczył pracę lub usługi na rzecz podmiotu prowadzącego działalność konkurencyjną – działalność Ministerstwa Sportu i Turystyki oraz działalność Fundacji nie wyczerpywała znamion działalności konkurencyjnej, określonej przez strony w umowie. Dodatkowo fakt, iż powód nie naruszył klauzuli konkurencyjnej, potwierdzona została przez przedstawiony przez podmioty, na rzecz których pracował powód, zakres obowiązków powoda, z których w sposób bezsprzeczny wynika, że zajmował się on czynnościami nie stanowiącymi działalności konkurencyjnej – przyjmował i analizował wnioski, udzielał informacji odnośnie procedur ubiegania się o dofinansowanie, monitorował przebieg dofinansowania zadań inwestycyjnych, prowadził dokumentację i wykonywał inne prace administracyjno – biurowe. Powód podczas zatrudnienia w Ministerstwie Sportu i Turystyki oraz w Fundacji nie zajmował się świadczeniem usług w zakresie organizacji, przygotowania kontentu merytorycznego oraz sprzedaży usług w postaci sympozjów, kongresów, konferencji, warsztatów marginesie szkoleń.

Na marginesie należy wskazać, że mimo, iż pozwana zaznaczyła w piśmie procesowym, że „wystarczy przejrzeć stronę internetową Fundacji, żeby stwierdzić, że Fundacja zajmuje się podobną działalnością, co pozwana spółka”, to nie załączyła ona nawet wydruku ze strony, na którą się powołuje.

W konsekwencji w ocenie Sądu należy uznać, iż powód nie złamał zakazu ukonstytuowanego w § 7 ust. 1 i ust. 2 przedmiotowej umowy, a pozwana jest zobowiązana, zgodnie z brzmieniem § 7 ust. 7 przedmiotowej umowy, do zapłaty na rzecz powoda kwoty dochodzonej pozwem w wysokości 21.000 zł, która to kwota stanowi sześciokrotność wynagrodzenia powoda ustalonego przez strony na kwotę 3.500 zł. Po pierwsze – na etapie przedprocesowym pozwana odmawiając odszkodowania powoływała się na inne okoliczności mające stanowić o niewywiązaniu się powoda z nałożonego zakazu (rozpowszechnianie wiadomości naruszających dobre imię lub interes Zleceniodawcy lub jego klientów), niż podnosiła na etapie procesu. Po drugie – pozwana nigdy nie zainicjowała procedury o zapłatę kary umownej przez powoda, czyli zapewne nie miała sygnałów o działalności konkurencyjnej pozwanego. Po trzecie – w okresie 2 lat objętych zakazem powód nie miał nic wspólnego z działalnością choćby zbliżoną do działalności pozwanej. Po czwarte - podmioty, na rzecz których wykonywał pracę i usługi powód nie były konkurencyjnymi wobec pozwanej, nie są one przedsiębiorcami, a ich działalność absolutnie nie ma wpływu na dochody i pozycję rynkową pozwanej (tym samym nie znajdzie tu zastosowania orzeczenie SN przywołane w piśmie pozwanej z dnia 16.12.2013 r. (k. 93-94 akt),

Odnośnie żądania odsetkowego, Sąd orzekł na podstawie z art. 481 §1 k.c. W § 7 ust. 8 umowy strony postanowiły, że odszkodowanie będzie płatne w całości po upływie 2 lat od dnia rozwiązania umowy, jeżeli przez ten czas powód nie złamie klauzuli konkurencyjnej. Mając na uwadze ustalenia Sądu, iż powód nie złamał obowiązku powstrzymywania się od działalności konkurencyjnej, oraz fakt, że umowa została rozwiązana w dniu 30 listopada 2008 r., to odsetki zostały zasądzone od kwoty roszczenia głównego w wysokości 21.000 zł, zgodnie z żądaniem strony powodowej, tj. od dnia 1 grudnia 2010 r., o czym orzeczono w punkcie 1 wyroku.

O kosztach procesu Sąd orzekł w punkcie 2. wyroku na podstawie art. 98 k.p.c., zgodnie z którym strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw. Na koszty strony powodowej, jako wygrywającej sprawę w całości, składała się opłata od pozwu w kwocie 1.050 zł.

(...)