Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt III AUa 318/14

POSTANOWIENIE

Dnia 17 czerwca 2014 r.

Sąd Apelacyjny w Białymstoku, III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: SSA Marek Szymanowski (spr.)

Sędziowie: SA Bożena Szponar - Jarocka

SO del. Marzanna Rogowska

Protokolant: Magda Małgorzata Gołaszewska

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 17 czerwca 2014 r. w B.

sprawy ze skargi J. W. o wznowienie postępowania

w sprawie III AUa 1064/12 zakończonej prawomocnym wyrokiem Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z dnia 23 kwietnia 2013 r.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O.

I. odrzucić skargę;

II. zasądzić od Skarbu Państwa (Sądu Apelacyjnego w Białymstoku) tytułem kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu kwoty po 147,60 ( sto czterdzieści siedem i 60/100 ) złotych, w tym kwoty po 27,60 zł tytułem podatku od towarów i usług:

1. na rzecz adwokat A. K. (1) prowadzącej Kancelarię Adwokacką w B. ;

2. na rzecz adwokat I. C. prowadzącej Kancelarię Adwokacką w B..

Sygn. akt III AUa 318/14

UZASADNIENIE

J. W. wniósł o wznowienie postępowania prawomocnie zakończonego wyrokiem Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z dnia 23 kwietnia 2013 r. wydanego w sprawie III AUa 1064/12 , mocą którego oddalono jego apelację od wyroku Sądu Okręgowego w Olsztynie , odmawiającego mu prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy. W treści wniesionego pisma skarżący podniósł naruszenie przez Sad Apelacyjny w zakończonym postępowaniu art. 78 i 88 k.p.k. , odwołał się do swego złego stanu zdrowia oraz faktu, że korzysta z zasiłku miejscowego MOPS. W piśmie tym zawarł również wniosek o przyznanie mu pełnomocnika z urzędu .

Postanowieniem z dnia 21 lutego 2014 r. Sąd Apelacyjny przyznał J. W. adwokata z urzędu (k.6), a Dziekan (...) w B. wyznaczał do tej roli adw. A. K. (1) (k. 9).

Zarządzeniem Przewodniczącego Wydziału z dnia 3 marca 2014r. wezwano wyznaczonego adwokata do usunięcie braków formalnych skargi o wznowienie postępowania między innymi poprzez: złożenie jej odpisu, wskazania podstawy wznowienia i jej uzasadnienia, przytoczenia okoliczności stwierdzających zachowanie terminu do jej wniesienia - w terminie 7 dni.

W dniu 13 marca 2014 r. do Sąd Apelacyjnego w Białymstoku wpłynęła opinia prawna adw. A. K. (1), w której stwierdziła ona, iż brak jest podstaw do wniesienia skargi o wznowienie postępowania zgodnie z żądaniem skarżącego.

W związku z powyższą opinią ustanowionego pełnomocnika z urzędu zarządzeniem Przewodniczącego z dnia 18 marca 2014 r. poinformowano skarżącego obszernie o wymogach skargi o wznowienie postępowania ( k. 21,22).

Pismem z dnia 31 marca 2014 (k. 23) skarżący podtrzymał swoją skargę o wznowienie, zarzucając wyznaczanemu mu pełnomocnikowi niekompetencję. Skarżący podniósł też szereg okoliczności, w świetle których kwestionuje on zasadność wyroku, którego dotyczy skarga o wznowienie postępowania, podkreślając swoją niepełnosprawność, branie leków przeciwbólowych, uzależnienie od tramalu, co uniemożliwia mu podjęcie pracy. Podniósł też, iż w toku tego postępowania trzykrotnie odmówiono mu pełnomocnika z urzędu, podczas gdy art. 78, 88 k.p.k. gwarantował mu ustanowienie pełnomocnika z urzędu. W dalszej części pisma skarżący powołał się na art. 401 k.p.c. w świetle którego, jeżeli strona nie miała zdolności sądowej lub procesowej albo nie była należycie reprezentowana bądź jeżeli wskutek naruszenia przepisów prawa była pozbawiona możności działania - można żądać wznowienia postępowania z powodu nieważności postępowania.

W toku dalszego procedowania Sąd Apelacyjny postanowieniem z dnia 4 kwietnia 2014 r. zwolnił z obowiązków adwokata z urzędu wyznaczoną adwokat A. K. (2) i zwrócił się o wyznaczenie innego adwokata (k. 27).

Dziekan (...) w B. wykonując powyższe postanowienie wyznaczył nowego adwokata z urzędu w osobie adw. I. C. (k.33), która po zapoznaniu się ze sprawą złożyła do akt sprawy opinię o braku podstaw do wniesienia skargi o wznowienie postępowania (k.40). Złożyła też wniosek o przyznanie kosztów nieopłaconej pomocy udzielonej z urzędu oświadczając, iż nie zostały one pokryte. Wniosek ten Sąd Apelacyjny w dniu 30 kwietnia 2014 r. oddalił, uznając za przedwczesny, bowiem nie zakończyło się jeszcze postępowanie ze skargi. W piśmie procesowym z dnia 8 maja 2014r. adw. I. C. wniosła o zwolnienie jej z obowiązku adwokata z urzędu podnosząc, iż skarżący nie zgadza się z jej stanowiskiem i nalega na sporządzenie skargi. Wniosek ten Sąd Apelacyjny w dniu 8 maja 2014 r. oddalił. Na rozprawie w dniu 16 czerwca 2014 r. ustanowiony z urzędu pełnomocnik ( upoważniony aplikant) poparł skargę o wznowienie postępowania

Sąd Apelacyjny zważył co następuje.

Wniesiona skarga podlegała odrzuceniu.

Na wstępie należy zauważyć, iż prawomocność orzeczeń sądowych jest wartością konstytucyjną wywodzoną z art. 7 Konstytucji RP, dlatego podważenie prawomocności dopuszczalne jest tylko wtedy, gdy samo rozstrzygnięcie odbiega od konstytucyjnego standardu w zakresie prawa materialnego lub stosowanej procedury. Podważanie prawomocności musi każdorazowo być przedmiotem skrupulatnego ważenia wartości (por. wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 28 lutego 2012 r. K 5/11 OTK-A 2012/2/16; wyrok TK z dnia 24 października 2007 r. sygn. akt SK 7/06 OTK ZU nr 9/A/2007, poz. 108).

Stosownie do art. 410. § 1. k.p.c. Sąd odrzuca skargę wniesioną po upływie przepisanego terminu, niedopuszczalną lub nieopartą na ustawowej podstawie. W orzecznictwie Sądu Najwyższego dominuje stanowisko, że przewidziana w przytoczonym przepisie kontrola skargi obejmuje badanie, czy skarga została oparta na ustawowych podstawach wznowienia wskazanych w art. 401, art. 401¹ i art. 403 k.p.c. oraz czy powołana w skardze podstawa wznowienia rzeczywiście zachodzi. W wyniku przeprowadzenia tej kontroli skarga o wznowienie postępowania ulega więc odrzuceniu nie tylko wtedy, gdy została ona oparta na innej podstawie wznowienia niż wskazana w ustawie, lecz także wtedy, gdy podstawa wznowienia sformułowana w sposób odpowiadający ustawie w rzeczywistości nie występuje (por. postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 29 stycznia 1968 r., I CZ 122/67, OSNC 1968, nr 6-8, poz. 154, z dnia 15 czerwca 2005 r., IV CZ 50/05, z dnia 7 lipca 2005 r., IV CO 6/05, z dnia 14 grudnia 2006 r., I CZ 103/06, z dnia 30 maja 2007 r., I CZ 40/7, z dnia 10 lipca 2008 r., III CZ 28/08, niepubl.).

Z takim przypadkiem mamy do czynienia w sprawie niniejszej albowiem w istocie skarżący nie był w stanie wskazać , czy choćby uprawdopodobnić podstawy wznowienia wymienionej w przepisach 401 - 403 k.p.c. Podstawy takowej nie dopatrzyło się też 2 fachowych pełnomocników przyznanych skarżącemu przez Sąd Apelacyjny, którzy wydali w tym przedmiocie niezależnie od siebie , kolejne opinie prawne.

Okoliczności faktyczne przytoczone przez skarżącego w jego pismach procesowych nie dają przesłanek od sformowania podstawy wznowienia nawet przy liberalnym rozumieniu tych podstaw. Powoływane przez niego przepisy Kodeksu postępowania karnego z przyczyn oczywistych nie mają żadnego znaczenia w sprawie, bo sprawa o rentę nie toczy się według tego kodeksu lecz według kodeksu postępowania cywilnego. W postępowaniu cywilnym nie jest nawet regułą, że strona musi być reprezentowana przez fachowego pełnomocnika, nawet jeżeli nie jest w stanie ponieść kosztów pełnomocnika z wyboru. W utrwalonym orzecznictwie sądowym przyjmuje się, iż tylko w niektórych i wyjątkowych przypadkach nieprzyznanie fachowego pełnomocnika z urzędu - może być kwalifikowane jako powodujące nieważność postępowania wskutek pozbawienia strony możności obrony jej praw. Chodzi tu o takie przypadki, gdy strona swoim zachowaniem wykazuje nieznajomość reguł postępowania lub nieporadność, prowadzącą do tego, że przy faktycznym lub prawnym skomplikowaniu sprawy nie jest w stanie wykorzystać prawnych możliwości prawidłowego jej prowadzenia. Zasadą jednak jest to, iż odmowa ustanowienia dla strony adwokata z urzędu nie usprawiedliwia zarzutu nieważności postępowania wskutek pozbawienia strony możności obrony swych praw. ( por. w tym zakresie wyrok Sądu Najwyższego z dnia 8 czerwca 2006 r., II CSK 51/06, Monitor Prawniczy 2006 nr 13, s. 680 ; wyrok SN z dnia 2 marca 2005 r., III CK 533/04, LEX nr 197647 ,w wyrok SN z dnia 25 maja 2005 r., I CK 773/04, LEX nr 180833, wyroki SN z dnia 19 czerwca 1998 r., II UKN 102/98, OSNAPiUS 1999 nr 12, poz. 408; wyrok SN z dnia 12 września 2007 r., I CSK 199/07, LEX nr 461625; wyrok SN z dnia 16 kwietnia 2008 r., V CSK 564/07, LEX nr 424339 , wyrok SN z z dnia 19 czerwca 2008 r., V CSK 50/08, LEX nr 424321; wyrok SN z dnia 8 grudnia 2009 r. I UK 195/09 OSNP 2011/13-14/190). Analiza przebiegu postępowania w sprawie III AUa 1064/12 prowadzi do wniosku, że ubezpieczony nie wykazywał nieznajomości zasad postępowania lub nieporadności składając w sprawie co najmniej kilka rzeczowych pism procesowych skutkujących prowadzaniem postępowania dowodowego. Ostatecznie zapadłe w tej sprawie wyroki Sądu Okręgowego jak i Apelacyjnego oparte były na dopuszczonych dowodach z opinii biegłych lekarzy uznających go za zdolnego do pracy ( k. 19v. , 63, 114, 202). Wypada zauważyć, iż po wydaniu wyroku przez Sąd Apelacyjny w dniu 23 kwietnia 2013 r. w dniu 29 kwietnia 2013 r. ustanowiono skarżącemu adwokata z urzędu (k. 280) do postępowania ze skargi kasacyjnej, co bynajmniej nie podważało wcześniejszych decyzji odmownych sądów w tym zakresie (adwokat M. C. uznała żądanie wniesienia skargi kasacyjnej za bezzasadne k. 314 tych akt ). Godzi się bowiem zauważyć, iż w przypadku skargi kasacyjnej obowiązuje tzw. przymus adwokacki, co oznacza, iż strona samodzielnie takiego środka nie może ani sporządzić ani wnieść, a zatem sam fakt ubóstwa w tym przypadku jest wystarczający do przyznania adwokata ( radcy prawnego) do postępowania ze skargi. W przypadku postępowania przed sądami powszechnymi, do przyznania adwokata z urzędu koniecznym jest spełnienia nie tylko przesłanki ubóstwa (brak środków na ustanowienie adwokata z wyboru) ale również udział adwokata z urzędu musi być w sprawie potrzebny ( art. 117 § 5 k.p.c.).

Resumując rozważania wniesiona skarga o wznowienie postępowania nie opiera się na ustawowej podstawie i dlatego na zasadzie art. 410 §1 k.p.c. podlega odrzuceniu .

O wynagrodzeniu adwokatów z urzędu orzeczono na podstawie 12 ust. 2 i § 13 ust. 1 pkt 2 i §19 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu (Dz. U. Nr 163, poz. 1344 ze zm.).

III AUa 318/14

Podstawa prawna:

Powołane przepisy:

Korekty wprowadzone przez SAOS:

Informacje o źródle orzeczenia:

Dodatkowe informacje:

Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

UZASADNIENIE