Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 18 sierpnia 2014 r.

Sąd Okręgowy w Jeleniej Górze w VI Wydziale Karnym Odwoławczym w składzie:

Przewodniczący – Sędzia SO Tomasz Skowron

Sędziowie SR del. do SO Grzegorz Stupnicki (spr.) SO Marek Klebanowicz

Protokolant Jolanta Kopeć

po rozpoznaniu w dniu 12 sierpnia 2014r.

sprawy A. S.

oskarżonego z art. 62 § 1 kks w zw. z art. 9 § 3 kks

z powodu apelacji wniesionej przez obrońcę oskarżonego

od wyroku Sądu Rejonowego w Lubaniu

z dnia 3 kwietnia 2014 r. sygn. akt II K 589/13

I. utrzymuje w mocy zaskarżony wyrok wobec oskarżonego A. S. uznając apelację obrońcy oskarżonego za oczywiście bezzasadną,

II. zasądza od oskarżonego na rzecz Skarbu Państwa koszty sądowe za postępowanie odwoławcze w kwocie 560 złotych.

Sygn. akt VI Ka 315/14

UZASADNIENIE

A. S. oskarżony został to, że:

działając na podstawie pełnomocnictwa udzielonego przez Panią G. S. i zajmując się w jej imieniu sprawami gospodarczymi w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą – Przedsiębiorstwo Handlowo – Usługowe (...) G. S. z/s w O. przy ul. (...), nie wystawił rachunku w terminie do dnia 1 sierpnia 2012r. na wartość 55000 złotych na żądanie Pana P. K., prowadzącego Firmę (...) z/s w J. przy ul. (...) za wykonane roboty budowlane, wbrew wymogom określonym

w art. 87 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997r. – Ordynacja podatkowa (j.t. Dz.U z 2012r., poz. 749)

tj. o przestępstwo skarbowe z art. 62 § 1 k.k.s. w zw. art.9 § 3 k.k.s.

Sąd Rejonowy w Lubaniu Wydział II Karny wyrokiem z dnia 3 kwietnia 2014 r. o sygn. akt II K 589/13:

I.  uznał oskarżonego A. S. za winnego popełnienia zarzucanego mu czynu opisanego w części wstępnej wyroku tj. przestępstwa skarbowego z art. 62 § 1 k.k.s. w zw. z art. 9 § 3 k.k.s. i za to na podstawie art. 62 § 1 k.k.s. wymierzył mu karę grzywny w wymiarze 90 (dziewięćdziesięciu) stawek dziennych ustalając wysokość jednej stawki dziennej na kwotę 60 (sześćdziesiąt) złotych każda;

II.  na podstawie art. 626 § 1 k.p.k. w zw. z art. 113 k.k.s. oraz art. 627 k.p.k. w zw. z art. 113 k.k.s. zasądził od oskarżonego A. S. na rzecz Skarbu Państwa koszty sądowe zaś na podstawie art. 1, art. 3 ust 1, art. 16 ust 1 i art. 21 pkt 1 ustawy z dnia 23 czerwca 1973r. o opłatach w sprawach karnych wymierzył mu opłatę w wysokości 540 złotych.

Z wyrokiem tym nie zgodził się oskarżony i za pośrednictwem ustanowionego obrońcy, zaskarżając wyrok w całości, wywiódł apelację, w której zarzucił:

1.  obrazę przepisów postępowania, która miała wpływ na treść zaskarżonego wyroku, a mianowicie art. 7 k.p.k. poprzez dowolną ocenę zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego wyrażającego się w przyjęciu, że oskarżony A. S. był obowiązany wystawić rachunek za wykonanie świadczenia przez G. S. prowadzącą działalność gospodarczą pod firmą PHU (...) na rzecz P. K. prowadzącego działalność gospodarczą pod firmą (...), podczas gdy wniosku takiego nie sposób wyprowadzić ze zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego.

2.  obrazę przepisów postępowania, która miała wpływ na treść zaskarżonego wyroku, a mianowicie art. 7 k.p.k. poprzez dowolną ocenę zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego wyrażającego się w przyjęciu, że P. K. prowadzący działalność gospodarczą pod firmą (...) wzywał oskarżonego A. S. do wystawienia rachunku przed dniem 25 października 2013r., podczas gdy wniosku takiego nie sposób wyprowadzić ze zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego.

3.  obrazę przepisów postępowania, która miała wpływ na treść zaskarżonego wyroku, a mianowicie art. 7 k.p.k. poprzez dowolną ocenę zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego wyrażającego się w przyjęciu, że P. K. oraz S. S. początkowo zwracali się do oskarżonego do wystawienie faktury VAT a następnie rachunku za wykonane przez PHU (...)świadczenie, podczas gdy wniosku takiego nie sposób wyprowadzić ze zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego.

4.  obrazę przepisów postępowania, która miała wpływ na treść zaskarżonego wyroku, a mianowicie art. 7 k.p.k. poprzez dowolną ocenę zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego wyrażającego się w przyjęciu, że P. K. zapłacił oskarżonemu A. S. kwotę 55 000 złotych za wykonane prace budowlane, podczas gdy wniosku takiego nie sposób wyprowadzić ze zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego.

Stawiając powyższe zarzuty obrońca oskarżonego A. S. wniosła o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez uniewinnienie oskarżonego od popełnienia zarzucanego mu czynu z art. 62 § 1 k.k.s. w zw. z art. 9 § 3 k.k.s.

Sąd Okręgowy w Jeleniej Górze zważył, co następuje:

Rozpoznając skargę apelacyjną wywiedzioną w niniejszej sprawie, Sąd Okręgowy uznał, że apelacja obrońcy oskarżonego A. S. była bezzasadna i to w stopniu oczywistym.

Wbrew zarzutom apelacji, w ocenie Sądu Okręgowego przeprowadzone w sprawie dowody zostały prawidłowo ocenione bez naruszenia granic swobodnej oceny dowodów wynikającej z art. 7 k.p.k. Przekonanie sądu orzekającego o wiarygodności jednych dowodów i niewiarygodności innych pozostaje bowiem pod ochroną przepisu art. 7 k.p.k. wtedy, gdy: a) jest poprzedzone ujawnieniem w toku rozprawy głównej całokształtu okoliczności sprawy b) stanowi wynik rozważenia wszystkich okoliczności przemawiających zarówno na korzyść, jak i na niekorzyść oskarżonego (art. 4 k.p.k.), c) jest wyczerpujące i logicznie - z uwzględnieniem wskazań wiedzy i doświadczenia życiowego - umotywowane w uzasadnieniu wyroku (por. wyrok SN z dnia 22 lutego 1996 r., sygn. akt II KRN 199/95, OSN PiPr 1996/10/10; wyrok SN z dnia 16 grudnia 1974 r., sygn. akt Rw 618/74, OSNKW 1975/3-4/47; wyrok SN z dnia 9 listopada 1990 r. , sygn. akt WRN 149/90, OSNKW 1991/7-9/41). Naruszenie granic swobodnej oceny dowodów skutkuje więc dowolnością w ustaleniach faktycznych. Podkreślić należy, iż w aspekcie przyczyn odwoławczych określonych w art. 438 pkt 2 k.p.k. zarzuty obrazy prawa procesowego podniesione apelacji obrońcy oskarżonego mogą przybierać postać zarzutu niezgodności przebiegu postępowania z wymogami prawa procesowego i to zarówno błędów, które polegają na zaniechaniu wypełnienia konkretnych nakazów przepisów prawa procesowego, jak i takie, które sprowadzają się do działania sprzecznego z przepisami procedury. Oczywiste jest przy tym, że przepisy postępowania określają także pewne metody oceny dowodów. Zatem również takie naruszenie tych zasad, które mogłoby mieć wpływ na treść orzeczenia może stanowić podstawę apelacji. Ponieważ tego typu błędy występują po zakończeniu fazy instrukcyjnej procesu i są charakterystyczne dla jego fazy decyzyjnej nazywane są błędami rozumowania .

Wbrew zarzutom apelacji Sąd meriti prawidłowo ocenił, że A. S. był osobą zobowiązaną do wystawienia, na żądanie uprawnionego podmiotu tj. przedsiębiorstwa (...) w imieniu, którego żądanie takie zgłaszali zarówno P. K. jak i S. S., rachunku za wykonanie usługi przez PHU (...) G. S.. Sąd Rejonowy w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku trafnie wykazał, iż zobowiązanie to wynikało nie tylko z pełnomocnictwa udzielonego mu przez jego żonę G. S., do działania w jej imieniu w ramach prowadzonej działalności gospodarczej (które to pełnomocnictwo miało charakter ogólny) ale także z racji faktycznego zajmowania się sprawami gospodarczymi Przedsiębiorstwa Handlowo – Usługowego (...) G. S.. Dokonując ustaleń faktycznych w tym zakresie Sąd oparł się nie tylko na zeznaniach świadków którzy byli kontrahentami tego przedsiębiorstwa tj. P. K. i S. S., ale także na zeznaniach żony oskarżonego G. S.. Z zeznań G. S. wynikało zaś bezspornie, że A. S. nie tylko posiadał pełnomocnictwo do zajmowania się sprawami gospodarczymi przedsiębiorstwa, co pośrednio przyznano także w uzasadnieniu apelacji (k.134 verte akt sprawy) ale także, iż faktycznie zajmował się tymi sprawami gospodarczymi a jego działania miały charakter samodzielny. G. S. przyznał wszak, że jej mąż nie tylko zawierał umowy i je negocjował, ale także kierował do kontrahentów wezwania do zapłaty. Te okoliczności pozwalały zasadnie ocenić, wbrew zapewnieniom G. S., że A. S. podejmował samodzielnie działania w przedsiębiorstwie swojej żony. Ta samodzielność przejawiała się nie tylko w fakcie, iż oskarżony zawarł w dniu 10 lutego 2012r. w imieniu i na rzecz PHU (...) G. S. umowę o roboty budowlane z firmą (...) P. K., ale także w tym, że następnie ją realizował a także otrzymał zapłatę (k.4). W piśmiennictwie zasadnie wskazuje się, że szczególna podstawa odpowiedzialności przewidziana w art. 9 § 3 k.k.s. odnosi się wyłącznie do osoby, która "zajmuje się sprawami gospodarczymi", w szczególności finansowymi, co sprawia, iż zachowanie polegające na "zajmowaniu się" sprawami gospodarczymi charakteryzować się musi pewną dozą samodzielności (por. J. Raglewski, glosa do wyroku SN z dnia 2 lipca 2002 r., IV KK 164/02..., s. 49), a nadto osoba ta winna posiadać uprawnienia do samodzielnego podejmowania decyzji i ich realizacji (por. T. Oczkowski, glosa do wyroku SN z dnia 22 lutego 2006 r., III KK 213/05, POP 2007, z. 2, s. 115 i n.). Z tych też względów trafnie Sąd Rejonowy oparł odpowiedzialność A. S. na dyspozycji art. 9 § 3 k.k.s. Obrońca oskarżonego słusznie podniosła, że w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku – strona 6 uzasadnienia – Sąd Rejonowy wskazał na umocowanie oskarżonego „do sporządzenia rachunku”. Apelująca pomija jednak, że w dalszej części uzasadnienia - strona 7 uzasadnienia – Sąd meriti odnosi się jednoznacznie do wystawienia rachunku w rozumieniu Ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (j.t. Dz.U z 2012r., poz. 749 z późn. zm.), co koresponduje z dokonanymi ustaleniami faktycznymi – strona 4 uzasadnienia. Oczywiste jest zatem, iż Sąd Rejonowy ustalił, że oskarżony miał obowiązek wystawić rachunek na żądanie uprawnionej osoby stosownie do art. 87 § 1 Ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (j.t. Dz.U z 2012r., poz. 749 z późn. zm.), nie zaś jedynie go sporządzić.

Niezasadny jest także zarzut apelacji, iż Sąd Rejonowy dowolnie ocenił materiał dowodowy wskazujący, że P. K. zapłacił oskarżonemu A. S. kwotę 55 000 złotych za wykonane prace budowlane. Jest oczywiste, że ustalenia co do dokonania zapłaty między kontrahentami nie mają wpływu na znamiona przestępstwa skarbowego o jakim stanowi art. 62 § 1 k.k.s. W realiach niniejszej sprawy, ocena materiału dowodowego w tym zakresie stanowiła jednak element całokształtu oceny przeciwstawnych dowodów – z jednaj strony wyjaśnień A. S. i zeznań jego żony G. S. zaś z drugiej strony zeznań P. K. i S. S. oraz korespondującymi z nimi zeznaniami M. B.. W świetle tych dowodów niezasadne były także zarzuty wskazane w pkt 2 i 3 apelacji obrońcy oskarżonego. W ocenie Sądu logiczne jest rozumowanie, iż skoro P. K. i S. S. w wykonaniu umowy o roboty budowlane zawartej przez PHU (...) G. S., w imieniu której działał A. S., z ich firmą (...) wydatkowali środki pieniężne tytułem zapłaty za usługi, to żądali także od usługodawcy wystawienia stosownych rachunków. Wydatkowali oni bowiem środki pieniężne na wybudowanie obiektu – warsztatu samochodowego, który powstawał w ramach prowadzonej działalności gospodarczej. Oczywiste było zatem, iż potrzebowali oni uzyskać od swojego kontrahenta dokumenty księgowe (rachunki), które potwierdzałby poniesione nakłady na prowadzoną działalność gospodarczą, tak by móc dokonać stosownych zapisów księgowych. Tym samym zeznania świadka P. K., iż dokonując pierwszej wpłaty żądał od A. S. rachunku, zaś ten zapewnił, że wystawi zbiorczą fakturę pod otrzymaniu całości wynagrodzenia (k.10 akt sprawy) trafnie oceniono jako wiarygodne. Skoro co jest bezsprzeczne, do zakończenia prac budowlanych doszło pod koniec lipca 2012r. zaś wypłata ostatniej transzy wynagrodzenia (k.4 akt sprawy) nastąpiła w dniu 25 lipca 2012r. logiczne było ustalenie Sądu meriti, iż w tym czasie P. K. osobiście żądał od A. S., pobierającego pieniądze za wykonanie usługi, wystawienia rachunku w imieniu PHU (...) G. S.. Znamienne było przy tym, że kontrahenci pierwotnie stosowali zamiennie określenia „rachunek”, „faktura”, pomimo, iż system prawny do pojęcia „faktura” odnosi jedynie „fakturę VAT” (w znaczeniu wynikającym z Ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usługo /j.t. Dz.2011 Nr177 poz.1054 z późn. zm./), która nie jest pojęciem tożsamym tożsama z pojęciem „rachunek”. Bezsporne było przy tym, że PHU (...) G. S. nie podlegało Ustawie z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usługo (j.t. Dz.2011 Nr177 poz.1054 z późn. zm.), o czym ani P. K. ani S. S. pierwotnie nie wiedzieli, co potwierdziła w swoich zeznaniach M. B.. Tym samym to przedsiębiorstwo nie było uprawnione do wystawienia swoim kontrahentom faktury VAT lecz było zobowiązane do wystawienia rachunku. Skoro zatem pierwotnie zarówno P. K. jak i S. S. byli przekonani, że PHU (...) G. S. podlegało Ustawie z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usługo (j.t. Dz.2011 Nr177 poz.1054 z późn. zm.), trafnie Sąd Rejonowy uznał, że żądając wystawienia dokumentu obrazującego wykonanie usługi domagali się faktury VAT a po uzyskaniu informacji, że przedsiębiorstwo to nie podlega tej ustawie żądali wystawienia rachunku.

Przechodząc do zarzutu, jakoby Sąd Rejonowy błędnie ocenił, że P. K. zapłacił oskarżonemu A. S. kwotę 55 000 złotych za wykonane prace budowlane, gdyż dokument, na który powołał się ten Sąd (k.4 akt sprawy) nie był w oryginale a jedynie w poświadczonej za zgodność z oryginałem kopii, apelująca pomija, że Sąd meriti szeroko uzasadnił dlaczego uznał za niewiarygodne wyjaśnienia oskarżonego, w których ów zapewnił, że zapisy na tym dokumencie, podpisane przez niego, miały inne znaczenie niż potwierdzenie otrzymania wynagrodzenia za wykonane usługi. Sąd Okręgowy w całości akceptuje tą argumentację wskazaną w uzasadnieniu wyroku (strona 8 uzasadnienia), toteż uznał za niecelowe jej powielanie. Wskazać nadto należy, że oskarżony w swoich wyjaśnieniach nie kwestionował faktu (k.105 akt sporawy), że to on złożył podpisy na dokumencie - kosztorys ofertowy (k.4), który nie był złożony w oryginale. Skoro zatem sam oskarżony nie kwestionował autentyczności swoich podpisów złożonych na tym dokumencie to fakt, iż dokument ten nie został uzyskany w oryginale, nie powoduje podważenia jego autentyczności.

Wobec powyższego stwierdzić należy, iż kwestionowane w apelacji ustalenia i oceny poprzedzone zostały ujawnieniem w toku rozprawy głównej całokształtu okoliczności sprawy oraz stanowią wynik rozważenia wszystkich okoliczności przemawiających zarówno na korzyść, jak i na niekorzyść oskarżonego (art. 4 k.p.k.), a także zostały wyczerpujące oraz logicznie – z uwzględnieniem wskazań wiedzy i doświadczenia życiowego – umotywowane w uzasadnieniu wyroku (art. 424 § 1 pkt 1 k.p.k.). W tym stanie rzeczy przekonanie sądu orzekającego o wiarygodności jednych dowodów i niewiarygodności innych pozostaje pod ochroną przepisu art. 7 k.p.k. Pod tą ochroną pozostają zarazem będące jej wynikiem ustalenia i oceny stanowiące podstawę zaskarżonego rozstrzygnięcia.

Kierunek apelacji zobowiązywał Sąd Odwoławczy do kontroli zaskarżonego wyroku również co do rozstrzygnięcia o karze.

Rozstrzygnięcie w zakresie kary nie razi swą surowością. Sąd Rejonowy trafnie ocenił okoliczności zarówno obciążające jak i łagodzące wpływające na wymiar kary wymierzonej oskarżonemu. Mając na względzie okoliczności zaniechania wystawienia rachunku przez oskarżonego jak i jego upór w zaniechaniu wykonania tegoż obowiązku kara wymierzona oskarżonemu w ocenie Sądu Okręgowego nie raziła surowością.

Wobec powyższego, zaskarżony wyrok – jako trafny i prawidłowy – został utrzymany w mocy (art. 437 § 1 k.p.k.).

Sąd Okręgowy orzeczenie o kosztach postępowania oparł o art. 634 k.p.k. w zw. z art. 627 k.p.k. w zw. z art. 113 § 1 k.k.s. i art. 8 w zw. z art. 3 ust 1 i art. 21 pkt 1 ustawy z dnia 23 czerwca 1973r. o opłatach w sprawach karnych.