Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 8 sierpnia 2014 roku

Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim, Wydział V Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w składzie:

Przewodniczący SSO Agnieszka Leżańska

Protokolant Cezary Jarocki

po rozpoznaniu w dniu 7 sierpnia 2014 roku w Piotrkowie Trybunalskim na rozprawie

sprawy z wniosku F. M.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.

o emeryturę

na skutek odwołania F. M.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.

z dnia 29 października 2013r. sygn. (...)

oddala odwołanie.

Sygn. akt V U 1537/13

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 29 października 2013 roku, Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. odmówił F. M. prawa do emerytury, z uwagi na brak wymaganego stażu15 lat pracy w warunkach szczególnych.

Od powyższej decyzji wnioskodawca odwołał się w dniu 7 listopada 2013 roku, wnosząc o jej zmianę i przyznanie mu prawa do emerytury, poprzez zaliczenie do okresu pracy w warunkach szczególnych okresu całego zatrudnienia w Państwowym Ośrodku (...)- Zakład Usługowo-Produkcyjny (...) W. w M. na stanowisku spawacza tj. od 1 grudnia 1975 roku do 31 marca 1992 roku.

W odpowiedzi na odwołanie, organ rentowy wniósł o jego oddalenie podnosząc, że dokumentacja przedłożona na okoliczność zaliczenia spornego okresu potwierdza jedynie fakt zatrudnienia wnioskodawcy na stanowiskach: spawacza gazowego, montera maszyn i urządzeń rolniczych oraz dozorcy, przy czym stanowiska monter maszyn i dozorca nie są wymienione w wykazach pracy w szczególnych warunkach .

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

Wnioskodawca F. M., urodzony (...), złożył w dniu 17 października 2013 roku wniosek o przyznanie emerytury. Wnioskodawca nie jest członkiem otwartego funduszu emerytalnego (dowód: wniosek o emeryturę k. 1-4 akt emerytalnych.)

F. M. na dzień 1 stycznia 1999 r., legitymuje się okresem ubezpieczenia w łącznym rozmiarze 25 lat, w tym 1 rok i 13 dni pracy w szczególnych warunkach. Do pracy w szczególnych warunkach organ rentowy zaliczył wnioskodawcy prace a stanowisku operatora koparki w (...) sp. z o.o. w okresie od 19 października 1974 roku do 31 października 1975 roku ( okoliczność bezsporna).

Do pracy w szczególnych warunkach organ rentowy nie zaliczył wnioskodawcy okresów zatrudnienia od 1 grudnia 1975 roku do 31 marca 1992 roku w (...) M. Zakład (...) w M. - (...) w W. podnosząc, iż z przedłożonych dokumentów wynika, że w tym czasie ubezpieczony pracował jako monter maszyn i urządzeń rolniczych oraz dozorca (dowód: decyzja z dnia 29 października 2013 r. k. 45 akt emerytalnych).

W okresie od 1 grudnia 1975 roku do 31 marca 1992 roku wnioskodawca był zatrudniony na podstawie umowy o pracę, w pełnym wymiarze czasu pracy w Państwowym Ośrodku (...), przekształconym następnie w Zakład Usługowo-Produkcyjny (...) W..

Pracodawca nie wystawił wnioskodawcy świadectwa pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. W wystawionym wnioskodawcy świadectwie pracy z dnia 31 marca 1992 roku przez Zakład Usługowo-Produkcyjny (...) W. wskazał, że w okresie zatrudnienia od dnia 1 grudnia 1975 roku do 31 marca 1992 roku wnioskodawca pracował stale i w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowiskach: spawacz gazowy, monter maszyn i urządzeń rolniczych oraz dozorca .( dowód: świadectwo pracy z dnia 31 marca 1992 roku k.15 akt ZUS, k15 oraz zaświadczenie k.1 akt osobowych)

Zakład Usługowo-Produkcyjny (...) w W., był zakładem zajmującym się naprawą maszyn rolniczych oraz produkcją konstrukcji stalowych i części zamiennych do samochodów, na rzecz kooperanta Fabryki (...) marki (...).

W okresie od 3 listopada 1966 roku do 31 maja 1972 roku wnioskodawca jako uczeń spawacz pobierał naukę do wykonywania zawodu na stanowisku spawacza ( zaświadczenie z dnia k.23 października 1975 roku k.15 w aktach osobowych wnioskodawcy).

W okresach:

- od 1 grudnia 1975 roku do 3 stycznia 1982 roku ;

- od 1 kwietnia 1984 roku do 4 listopada 1987 roku;

- od 1 stycznia 1988 roku do 31 grudnia 1988 roku;

- od 1 stycznia 1989 roku do 31 grudnia 1989 roku;

- od 1 stycznia 1990 roku do 31 marca 1991 roku oraz

- od 2 kwietnia 1991 roku do 31 marca 1992 roku; wnioskodawca w Państwowym Ośrodku (...)- Zakład Usługowo-Produkcyjny (...) W. pracował jako spawacz elektryczno-gazowy. Łączny okres pracy F. M. na stanowisku spawacza wynosi 13 lat 11 miesięcy i 6 dni

We wszystkich tych okresach wnioskodawca F. M., na wydzielonym oddziale spawalniczym, stale i w pełnym, wymiarze czasu pracy pracował jako spawacz elektryczny. Wnioskodawca otrzymywał szkic, w oparciu o który metodą spawania elektrycznego, spawał metalowe elementy: maszyn rolniczych, samochodów np. samochodowych przewodów wydechowych, przyczep samochodowych, ciągników i przyczep maszyn rolniczych. Innych czynności wnioskodawca w tym okresie nie wykonywał, do innych prac nie był kierowany. Razem na jednej hali pracowali inni spawacze oraz ślusarze.

Statutową działalnością zakładu była działalność o profilu rolniczym i to ten profil działalności Zakładu otrzymywał dotacje ze Skarbu Państwa. Stąd też powszechnie stosowaną praktyką zakładu było wpisywanie pracownikom w angażu stanowiska – „monter”, dając im w ten sposób pracownikom – spawaczom możliwość większego zarobku. Dlatego też, mimo, że w okresach od 1 sierpnia 1980 roku do 3 stycznia 1982 roku oraz od 1 kwietnia 1984 roku do 4 listopada 1987 roku wnioskodawca de facto pracował jako spawacz to jego angaże wskazują stasiowsko montera maszyn i urządzeń rolniczych.

Razem z wnioskodawcą w Państwowym Ośrodku (...), w tym samym okresie pracowali: W. K. (1) ( kierownik oddziału, a następnie Dyrektor Przedsiębiorstwa oraz Z. Z. (1) ( malarz), którzy zapamiętali wnioskodawcę oraz wykonywane przez niego przez cały sporny okres prace ( dowód: zeznania świadków: W. K. (1) k.20 verte oraz nagranie protokołu rozprawy z dnia 7 sierpnia 2014 roku k.22 od minuty 3.36 do minuty 10.16 oraz Z. Z. (1) k.20 verte oraz od minuty 10.36 do minuty 12.49 , zeznania wnioskodawcy F. M. k.20 verte do 21 oraz od minuty 12.49 do minuty 14.42 k.22 verte oraz nagranie k.22, świadectwo pracy z dnia 31 marca 1992 roku k.5, zaświadczenie k.1, angaże: z dnia 28 kwietnia 1988 roku k.25, z dnia 5 listopada 1987 k.27, z dnia 24 lipca 1987 roku k.29, angaż z 1986 roku k.31, z dnia 1 sierpnia 1985 roku k.32, protokół o egzaminie kwalifikacyjnym z dnia 27 sierpnia 1985 roku k.33, z dnia 4 stycznia 1982 roku k.42, z 7 października 1982 roku k.43, z dnia 25 czerwca 1981 roku k. 45, aneks do umowy k.46, angaż z 1980 k.47, z dnia 23 września 1980 roku k.48 w aktach osobowych wnioskodawcy ) .

Podczas zatrudnienia w (...) M. Zakład (...) – Zakład Usługowo-Produkcyjny (...) w W. wnioskodawca w okresach od 4 stycznia 1982 roku do 31 marca 1984 roku ( z uwagi na sytuację osobistą- śmierć żony i konieczność sprawowania opieki nad małymi dziećmi) oraz od 5 listopada 1987 roku do 31 grudnia 1987 roku ( z uwagi na problemy zdrowotne) pracował jako dozorca tj. łącznie przez okres 2 lat 4 miesięcy i 23 dni (dowód: zeznania świadków: W. K. (1) k.20 verte oraz nagranie protokołu rozprawy z dnia 7 sierpnia 2014 roku k.22 od minuty 3.36 do minuty 10.16 oraz Z. Z. (1) k.20 verte oraz od minuty 10.36 do minuty 12.49 , zeznania wnioskodawcy F. M. k.20 verte do 21 oraz od minuty 12.49 do minuty 14.42 k.22 verte oraz nagranie k.22 w aktach sprawy, świadectwo pracy z dnia 31 marca 1992 roku k.5, podanie o przeniesienie k.36 oraz angaż z dnia 31 marca 1984 roku k.34, z 4 maja 1983 roku k.38słuzbowe zlecenie pracy z 5 stycznia 1982 roku k.40, angaż z dnia 4 stycznia 1982 roku k.42 oraz z dnia 7 październik 1982 roku k.43, podanie o przeniesienie k.44 w aktach osobowych wnioskodawcy).

Powstały z (...) M. Zakład (...) – Zakład Usługowo-Produkcyjny (...) w W. już nie istnieje (okoliczność bezsporna).

Sąd Okręgowy dokonał oceny dowodów i zważył, co następuje:

odwołanie nie zasługuje na uwzględnienie.

Stosownie do art. 184 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jedn. Dz. U. z 2009r. Nr 153, poz. 1227) ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy (tj. w dniu 1 stycznia 1999 r.) osiągnęli:

1)okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat – dla kobiet i 65 lat – dla mężczyzn oraz

2)okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27.

Emerytura, o której mowa w ust. 1, przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa (ust. 2).

W świetle powyższych regulacji żądanie wnioskodawcy należało rozpoznać w aspekcie przepisów rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz.U. Nr 8 poz. 43 z późn. zm.), zwanego dalej rozporządzeniem. Z treści § 4 tego rozporządzenia wynika, iż pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach wymienione w Wykazie A, nabywa prawo do emerytury, jeżeli spełnia łącznie następujące warunki:

1)  osiągnął wiek emerytalny wynoszący: 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn,

2)  ma wymagany okres zatrudnienia, w tym co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

Ten „wymagany okres zatrudnienia” to okres wynoszący 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn, liczony łącznie z okresami równorzędnymi i zaliczalnymi do okresów zatrudnienia (§ 3 rozporządzenia), natomiast pracą w warunkach szczególnych jest praca świadczona stale i w pełnym wymiarze na stanowiskach wskazanych w załączniku do tegoż aktu (§ 1 i § 2 rozporządzenia).

W przedmiotowej sprawie kwestią sporną między stronami było to, czy wnioskodawca posiada wymagany 15-letni okres zatrudnienia w szczególnych warunkach. Spełnienie pozostałych przesłanek nie było przedmiotem sporu, a jednocześnie nie budzi żadnych wątpliwości – wnioskodawca ma wymagany okres zatrudnienia, to jest 25 lat, ukończył 60 lat i nie jest członkiem OFE.

Prawidłowe rozumienie pojęcia pracy w szczególnych warunkach nie jest możliwe bez wnikliwej analizy rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8, poz. 43 ze zm.).

Z zestawienia § 1 i 2 tegoż rozporządzenia wynika, że pracą w szczególnych warunkach jest praca świadczona stale i w pełnym wymiarze na stanowiskach wskazanych w załączniku do tego aktu. Warunek wykonywania pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy jest spełniony tylko wówczas, gdy pracownik w ramach obowiązującego go pełnego wymiaru czasu pracy na określonym stanowisku pracy nie wykonuje czynności pracowniczych nie związanych z tym stanowiskiem pracy, ale stale, tj. ciągle wykonuje prace w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (tak też Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 15 listopada 2000 roku, II UKN 39/00, OSNAP 2002/11/272).

Odnośnie oceny dowodów zgromadzonych w postępowaniu zważyć należy, iż okresy pracy w warunkach szczególnych, stosownie do § 2 ust. 2 rozporządzenia, stwierdza zakład pracy, na podstawie posiadanej dokumentacji, w świadectwie wykonywania prac w szczególnych warunkach, wystawionym według wzoru stanowiącego załącznik do przepisów wydanych na podstawie § 1 ust. 2 rozporządzenia lub w świadectwie pracy.

Należy jednak wskazać, że z cytowanego wyżej § 2 rozporządzenia nie wynika, aby stwierdzenie zakładu pracy w przedmiocie wykonywania przez pracownika pracy w warunkach szczególnych miało charakter wiążący i nie podlegało kontroli organów przyznających świadczenia uzależnione od wykonywania pracy w szczególnych warunkach. Brak zatem takiego świadectwa lub jego zakwestionowanie przez organ rentowy, nie wyklucza dokonania ustalenia zatrudnienia w warunkach szczególnych innymi środkami dowodowymi w toku postępowania sądowego.

Sam fakt zatrudnienia wnioskodawcy w spornym okresie w (...) M. Zakład (...) a następnie w (...) w W. był niesporny w świetle dokumentów znajdujących się w jego aktach emerytalnych i osobowych. Spornym pozostawał charakter pracy wykonywanej przez wnioskodawcę w całym okresie zatrudnienia od 1 grudnia 1975 roku do 31 marca 1992 roku tj. czy przez cały ten okres wnioskodawca wykonywał pracę w szczególnych warunkach tj. prace spawacza, czy też nie. Stało się tak dlatego, że wnioskodawca nie dysponował świadectwem pracy w szczególnych warunkach, a świadectwie pracy wystawionym wnioskodawcy w dniu 31 marca 1992 roku przez (...) w W. w Likwidacji, angaży, zaświadczeń, podań wnioskodawcy, aneksów do umowy oraz skierowań służbowych wynika, że wnioskodawca oprócz pracy na stanowisku spawacza pracował również na stanowisku na stanowisku montera maszyn rolniczych oraz dozorcy. Tym samym organ rentowy uznał, że wnioskodawca nie spełnia przesłanki zatrudnienia w warunkach szczególnych co najmniej przez 15 lat. Wnioskodawca twierdził zaś, że legitymuje się wymaganym okresem pracy w warunkach szczególnych, nie kwestionując jednocześnie faktu wykonywania pracy dozorcy w okresie od 4 stycznia 1982 roku do 31 marca 1984 roku oraz od 5 listopada 1987 roku do 31 grudnia 1987 roku tj. przez okres łącznie 2 lat 4 miesięcy i 23 dni.

Wobec powyższego na wnioskodawcy, zgodnie z treścią art. 6 k.c, spoczywał ciężar wykazania pracy w szczególnych warunkach. Wnioskodawca sprostał temu obowiązkowi nie sprostał.

W ocenie Sądu Okręgowego zebrany w sprawie materiał dowodowy nie daje bowiem podstaw do uwzględnienia odwołania wnioskodawcy i przyznania mu prawa do emerytury ze względu na wykonywanie pracy w warunkach szczególnych.

Szczególne warunki pracy wnioskodawcy, Sąd ustalił w oparciu o spójne i logiczne, a co za tym idzie wiarygodne zeznania świadków: W. K. (1) oraz Z., którzy w spornych okresach pracowali razem z F. M., a zatem posiadają szczegółową wiedzę na temat jego codziennej pracy i obowiązków oraz zeznania samego wnioskodawcy i wreszcie dokumentację zgromadzoną w jego aktach osobowych. Doniosłe znaczenie w przedmiotowej sprawie maja zwłaszcza zeznania świadka W. K. (1), który w całym spornym okresie był kierownikiem, a następnie dyrektorem zakładu. Świadek ten jasno, szczegółowo wyjaśnił, czym zajmował się przedmiotowy zakład, przedstawił zakres obowiązków oraz rodzaj prac wykonywanych przez wnioskodawcę w całym spornym okresie zatrudnienia tj. od 1 grudnia 1975 roku do 31 marca 1992 roku. Świadek ten wyjaśnił, skąd wzięły się występujące w dokumentacji rozbieżności, co do charakteru pracy wykonywanej przez wnioskodawcę jeśli chodzi wskazane w świadectwie pracy stanowisko montera maszyn i urządzeń rolniczych i zeznał, że angaże wystawiane pracownikom w tamtym okresie w tym zakresie nie oddają realnej sytuacji zatrudnienia z tego okresu. To właśnie z uwagi na dominujący w zakładzie profil działalności ( naprawa sprzętu rolniczego), bardziej korzystne finansowo dla spawaczy było zaszeregowanie ich wg stawki przeznaczonej dla montera maszyn rolniczych, co też powszechnie stosowano. Zeznania te w pełni korespondują z zeznaniami świadka Z. Z. (1) , który potwierdził stosowaną w tamtym okresie praktykę oraz przesłanki, którymi kierownictwo się kierowało tj. wyższe stawki wynagrodzenia dla monterów maszyn rolniczych.

Natomiast zarówno wnioskodawca jak i obaj świadkowie potwierdzili, że pracę spawacza wnioskodawca wykonywał z przerwami, kiedy to z uwagi na sytuacje osobistą w okresie od 4 stycznia 1984 roku do 31 marca 1984 roku oraz od 5 listopada 1987 roku do 31 grudnia 1987 roku wykonywał prace dozorcy. Okoliczności te korespondują z dokumentami zawartymi w aktach osobowych wnioskodawcy w postaci podań o przeniesienie na stanowisko dozorcy ( wraz z adnotacją o skierowaniu do pracy dozorcy) oraz angażami. Także sam wnioskodawca na rozprawie w dniu 7 sierpnia 2014 roku przyznał, iż we wskazanych okresach pracował jako dozorca, co podyktowane było koniecznością sprawowania opieki nad dziećmi po śmierci żony , a następnie problemami zdrowotnymi.

Z przeprowadzonego postępowania dowodowego wynika tym samym, że wnioskodawca w Państwowym Ośrodku (...)- Zakład Usługowo-Produkcyjny (...) W. nie pracował w szczególnych warunkach tj. jako spawacz elektryczno-gazowy przez cały wnioskowany okres od 1 grudnia 1975 roku do 31 marca 1992 roku, ale wyłącznie w okresach:

- od 1 grudnia 1975 roku do 3 stycznia 1982 roku ;

- od 1 kwietnia 1984 roku do 4 listopada 1987 roku;

- od 1 stycznia 1988 roku do 31 grudnia 1988 roku;

- od 1 stycznia 1989 roku do 31 grudnia 1989 roku;

- od 1 stycznia 1990 roku do 31 marca 1991 roku;

- od 2 kwietnia 1991 roku do 31 marca 1992 roku;

Okres ten stanowi łącznie 13 lat 11 miesięcy i 6 dni pracy szczególnych warunkach tj. na stanowisku spawacza.

Okoliczności tej nie zmienia fakt, iż stanowisko wnioskodawcy było różnie oznaczane przez jego pracodawcę. Mimo bowiem różnego nazewnictwa stanowiska pracy, której mechanizm precyzyjnie wyjaśnił m.in. świadek W. K., wnioskodawca cały czas wykonywał te same obowiązki spawacza elektrycznego na wydziale spawalniczym.

Brak jest natomiast podstaw do uwzględnienia F. M. do pracy w szczególnych warunkach okresów: od 4 stycznia 1982 roku do 31 marca 1984 roku oraz od 5 listopada 1987 roku do 31 grudnia 1987 tj. łącznie przez okres 2 lat 4 miesięcy i 23 dni , kiedy to wnioskodawca pracował jako dozorca.

Zaliczenie wnioskodawcy okresów zatrudnienia na stanowisku spawacza tj.: od 1 grudnia 1975 roku do 3 stycznia 1982 roku , od 1 kwietnia 1984 roku do 4 listopada 1987 roku, od 1 stycznia 1988 roku do 31 grudnia 1988 roku, od 1 stycznia 1989 roku do 31 grudnia 1989 roku, od 1 stycznia 1990 roku do 31 marca 1991 roku, od 2 kwietnia 1991 roku do 31 marca 1992 roku dało łącznie 13 lat 11 miesięcy i 6 dni pracy w warunkach szczególnych, które po doliczeniu do okresu uwzględnionego przez organ rentowy w wymiarze 1 roku i 13 dni na stanowisku operatora koparki nie wystarcza jednak do przyznania mu prawa do emerytury, gdyż okres ten jest krótszy niż wymagane 15 lat.

Biorąc pod uwagę, iż wnioskodawca nie spełnił podstawowego warunku, od którego zależy przyznanie prawa do emerytury, a mianowicie nie wykazał 15-letniego okresu pracy w warunkach szczególnych, należy uznać że wydana przez organ rentowy decyzja jest prawidłowa, a zatem brak podstaw do uwzględnienia odwołania.

Z tych też względów, Sąd Okręgowy – Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych, na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c., orzekł jak w sentencji orzeczenia.