Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 27 czerwca 2014 r.

Sąd Okręgowy w Krakowie Wydział II Cywilny Odwoławczy

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 27 czerwca 2014 r. w Krakowie

na rozprawie sprawy z wniosku J. J. (1) s. J. i K. J.

przy uczestnictwie J. J. (3), S. Z., P. Z., J. Z. (1), Z. B., J. Z. (2), G. B., H. B., M. S., H. W., A. P., M. B., Z. J., W. K., R. B., Z. K., G. W., J. Ż., A. K., E. P. i J. J. (1)

o zasiedzenie

na skutek apelacji uczestniczki R. B.

od postanowienia Sądu Rejonowego w Myślenicach

z dnia 18 kwietnia 2013 r., sygnatura akt I Ns 730/12

postanawia:

1.  prostując oczywistą niedokładność w punkcie II podpunkt c zaskarżonego postanowienia wpisać po słowie: „dz. (...) ” słowa: „o powierzchni 40 arów, która zgodnie z wykazem synchronizacyjnym sporządzonym przez geodetę A. N., a przyjętym do Państwowego Zasobu Geodezyjnego i Kartograficznego Starostwa Powiatowego w M. w dniu 9 lipca 2012 roku pod numerem (...)”, a w miejsce słowa: „odpowiadającej” wpisać słowo: „odpowiada” oddalić apelację;

2.  przyznać od Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w Krakowie na rzecz radcy prawnego W. H. kwotę 922,50 zł (dziewięćset dwadzieścia dwa złote pięćdziesiąt groszy) brutto tytułem wynagrodzenia za pomoc prawną udzieloną uczestniczce R. B. z urzędu w postępowaniu odwoławczym;

3.  zasądzić od uczestniczki R. B. na rzecz wnioskodawców solidarnie kwotę 600 (sześćset) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania odwoławczego.

UZASADNIENIE

Wnioskodawcy J. J. (1) i K. J. domagali się stwierdzenia, że nabyli przez zasiedzenie własność nieruchomości położonych w W., oznaczonych jako dz. (...), dz. (...), dz. (...), dz. (...)i dz. (...). Wnioskodawcy wskazali, że nieruchomości objęte wnioskiem zostały im przekazane nieformalnie przez ojca wnioskodawcy w 2005 r., od tego czasu znajdują się one w posiadaniu wnioskodawców, którzy czują się ich właścicielami, wykonują wszystkie akty posiadania, opłacają podatki.

W stanie faktycznym sprawy Sąd Rejonowy ustalił, iż nieruchomość oznaczona jako dz. (...) w ewidencji gruntów ujęta jest jako grunt orny o pow. 0,22 ha we władaniu J. J. (1) s. J., J. J. (1) s. J. i K. J.. Nieruchomość oznaczona jako dz. (...) o pow. 0,10 ha stanowi grunt orny, dz.(...)o pow. 0,48 ha stanowi pastwisko, las i przejazd, dz. (...) o pow. 0,14 ha stanowi las, dz. (...) o pow. 0,40 ha stanowi las i przejazd. Jako władający wskazanych nieruchomości ujawnieni zostali J. J. (1) s. J. i K. J. c. T. (wnioskodawcy). Nieruchomość oznaczona jako dz. (...) odpowiada pgr. (...) objętej KW (...). Nieruchomość oznaczona jako dz. (...) odpowiada pgr. (...) objętej KW (...). Nieruchomość oznaczona jako dz. (...) odpowiada pgr. (...) powstałej z podziału pgr. (...) objętej KW (...), pgr. (...) powstałej z podział pgr. (...) objętej KW (...) i pgr. (...) powstałej z podziału pgr. (...) objętej KW (...). Nieruchomość oznaczona jako dz. (...) odpowiada pgr. (...) powstałej z podział pgr. (...) objętej KW (...). Nieruchomość oznaczona jako dz. (...) odpowiada wraz dz. (...) i dz. (...) parcelom gruntowym: pgr. (...) objętej KW (...), pgr. (...) powstałej z podziału pgr. (...), pgr. (...) powstałej z podziału pgr. (...), która powstała z podziału cz. pgr. (...) oraz pgr. (...) - objętych Zd (...) (dla zaginionej L. (...) gm. kat. W.), prowadzonym przez Sąd Rejonowy w Myślenicach Zamiejscowy Wydział Ksiąg Wieczystych z siedzibą w D.. W Zbiorze dokumentów ZD (...) gm. kat. W. (dla zaginionej L. (...)gm. kat. W.), prowadzonym przez Sąd Rejonowy w Myślenicach Zamiejscowy Wydział Ksiąg Wieczystych z siedzibą w D. jako właściciele pgr. (...), pgr. (...) i cz. pgr. (...) ujawnieni są: J. B. oraz R. B. w 2/8 części, W. K. i Z. K. - w 1/4 części. W księdze wieczystej KW (...) jako właściciele pgr. (...), pgr. (...), pgr. (...) ujawnieni są P. M. i A. M.. W księdze wieczystej KW (...) jako właściciele pgr. (...), pgr. (...) ujawniony jest J. J. (1) s. J. - na podstawie aktu własności ziemi nr (...). W księdze wieczystej KW (...) jako właściciele pgr. (...), ujawnieni są R. B., J. B., W. K. i Z. K.. J. J. (1) s. J. i A. zmarł w dniu 14 lipca 1983 r. w W.. Był on ojcem uczestnika J. J. (3) i dziadkiem wnioskodawcy. (...) objęte wnioskiem położone są w W. - na roli J. - tj. dz. (...) i dz. (...) oraz na roli C. - dz. dz. (...), dz. (...) i dz. (...). (...) na roli J. władał J. J. (3) ze swoimi rodzicami, obecnie włada nimi J. J. (1) - wnioskodawca. J. J. (3) otrzymał przedmiotowe pola od ojca w 1960 r., od tego czasu pracował na nich, uwłaszczył się na nich jednak jego ojciec J. J. (1). Wnioskodawca J. J. (1) przejął gospodarstwo od J. J. (3) po zawarciu przez siebie związku małżeńskiego w 1995 r., od tego czasu prowadzi je z żoną K. J. - jako gospodarze. (...) te stanowią pola orne, uprawia je wnioskodawca. Nie było żadnych sporów o te nieruchomości, nikt nie zgłaszał do nich pretensji. Na roli C. J. J. (3) kupił pola od rodziny K. - W. K. w 1971 r., w formie umowy ustnej. P. te dzierżawiła rodzina M. od J. J. (3) od 1995 r. - przez 10 lat, las na roli C. nie był nigdy przez nikogo dzierżawiony - las użytkowali sami J.. Za dzierżawę M. opłacali czynsz J. J. (3). Zanim M. zaczęli dzierżawić przedmiotowe pola, gospodarzył na nich osobiście J. J. (3), który przekazał je wnioskodawcy w 2005 r. Nie było kłótnie na roli C. o te pola.

W rozważaniach prawnych Sąd Rejonowy wskazał, iż podstawą faktyczną wniosku było twierdzenie wnioskodawcy, że nabył przez zasiedzenie nieruchomości oznaczone jako dz. (...), dz. (...), dz. (...), dz. (...) i dz. (...) położone w W., w wyniku samoistnego posiadania. Powołał się na treść art. 172 §1 i 2 kc oraz jednolity pogląd doktryny i judykatury, w myśl którego Sąd stwierdza nabycie własności przez zasiedzenie na rzecz rzeczywistego nabywcy, choćby we wniosku była wskazana inna osoba, znajdujący oparcie w art. 677 w zw. z art. 610 § 1 kpc i odwołał się do uzasadnienia postanowienia SN z dnia 10 stycznia 2002 r., I CZ 194/01, LEX nr 54443). Sąd Rejonowy wskazał, iż w sprawie należy rozróżnić dwie grupy nieruchomości: dz. (...) i dz. (...) - położone na roli J. oraz dz. (...), dz. (...) i dz. (...) położone na roli C.. Odnośnie nieruchomości położonych na roli J. J. J. (3), które ojciec wnioskodawcy otrzymał od swego ojca w 1960 r. wydany został akt własności ziemi na zmarłego w 1983 r. J. J. (3) a nabycie własności na podstawie ustawy z dnia 26 października 1971 r. o uregulowaniu własności gospodarstw rolnych wiązało się z ustaleniem, że w dniu 4 listopada 1971 r. osoba, która została wymieniona w decyzji - akcie własności ziemi - była posiadaczem samoistnym nabywanej nieruchomości. Stwierdzenie zasiedzenia nieruchomości także opiera się na przyjęciu, że dana osoba była samoistnym posiadaczem nieruchomości. Sąd rejonowy zauważył wobec tego, iż w jednej chwili dwie osoby nie mogą być jednocześnie samoistnymi posiadaczami nieruchomości (nie współposiadaczami). Wskazał, fakt wydania ostatecznej decyzji - (...) nr (...)na rzecz J. J. (1) s. J. uniemożliwia Sądowi czynienie odmiennych ustaleń niż takie, że w dniu 4 listopada 1971 r. posiadaczem samoistnym wskazanych nieruchomości był J. J. (1) - ojciec J. J. (3), przeciwne ustalenie prowadziłoby do ingerencji w sferę zastrzeżoną wówczas dla administracji publicznej. Zatem okres zasiedzenia należało liczyć od dnia 5 listopada 1971 r. a wobec zasiedzenie po upływie 30 lat nastąpiło zatem z dniem 5 listopada 2001 r., kiedy posiadaczami byli wnioskodawcy, którym J. J. (3) przekazał posiadanie w 1995 r. (po zawarciu związku małżeńskiego). Nabycie przez wskazane osoby własności nieruchomości oznaczonych jako dz. (...) i dz. (...) nastąpiło na prawach ustawowej wspólności majątkowej małżeńskiej. Odnośnie nieruchomości położonych na roli C. zostały one nabyte przez J. J. (3) w 1971 r. (bez możliwości ustalenia daty), od tego czasu J. J. (3) był ich posiadaczem samoistnym, oddając nabyte nieruchomości w dzierżawę rodzinie M. pomiędzy 1995 r. a 2005 r. - co nie pozbawiło go jednak posiadania samoistnego. Dopiero w 2005 r. przekazał te nieruchomości wnioskodawcom. Termin zasiedzenia, liczony od 31 grudnia 1971 r. w dniu 31 grudnia 2002 r. W dacie tej posiadaczem samoistnym nieruchomości był J. J. (3) wraz z żoną H. J., a , zatem J. J. (3) i H. J. nabyli przedmiotowe nieruchomości w drodze zasiedzenia z dniem 1 stycznia 2002 r.

Sąd Rejonowy odniósł się nadto do apelacji uczestniczki R. B.. Wskazał, iż postanowienie w przedmiocie zasiedzenia nie dotyczy działki (...). Sąd wyjaśnił, iż wymienił je w sentencji postanowienia wraz z przedmiotową w sprawie działką (...) w celu jednoznacznego opisania stanu prawnego nieruchomości - dz. (...), przy czym treść orzeczenia jest jasna i nie budzi wątpliwości, iż przedmiotem zasiedzenia nie uczynił Sąd Rejonowy dz. (...), dz. (...) czy też parcel tworzących tą działkę. Jak cho o koszty postępowania na wydatki Skarbu Państwa złożyła się kwota 1999,98 zł tytułem zwrotu kosztów ogłoszeń prasowych. Sąd obciążył wnioskodawcę kosztami postępowania w tym zakresie, przyjmując, że koniczność dokonania ogłoszeń prasowych wyniknęła z twierdzeń wnioskodawcy oraz konieczności weryfikacji przedstawianych przez niego okoliczności. Orzekając o kosztach wyłożonych tymczasowo z sum Skarbu Państwa Sąd Rejonowy oparł się na art. 83 ust. 2 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (w orzeczeniu kończącym postępowanie w sprawie sąd orzeka o poniesionych tymczasowo przez Skarb Państwa wydatkach, stosując odpowiednio przepisy art. 113.), art. 113 ust. 1 powołanej ustawy (kosztami sądowymi, których strona nie miała obowiązku uiścić lub których nie miał obowiązku uiścić kurator albo prokurator, sąd w orzeczeniu kończącym sprawę w instancji obciąży przeciwnika, jeżeli istnieją do tego podstawy, przy odpowiednim zastosowaniu zasad obowiązujących przy zwrocie kosztów procesu) oraz w oparciu o art. 520 § 1 kpc, zgodnie z którym Sąd Rejonowy orzekł o kosztach postępowania w oparciu o art. 520 § 1 kpc, zgodnie z którym każdy uczestnik ponosi koszty postępowania związane ze swym udziałem w sprawie. Wskazał, iż pozostali uczestnicy nie domagali się rozliczenia poniesionych kosztów, nie wskazywali na żadne koszty przez nich poniesione, w tej części zatem Sąd zastosował przepis art. 520 § 1 kpc stwierdzając, że każdy uczestnik ponosi własne, dotychczas przez siebie poniesione koszty postępowania.

Apelację od postanowienia wniosła uczestniczka R. J., domagając się zmiany postanowienia w zakresie w jakim dotyczyło działki (...), stanowiącej jej własność i wskazanie w sentencji, iż Sąd Rejonowy orzeka wyłącznie co do działki (...). Zarzuciła naruszenie przepisów postępowania mających wpływ na treść orzeczenia, a w szczególności art. 325 k.p.c. poprzez dokonanie oznaczenia działki w sposób nieprawidłowy. W uzasadnieniu apelacji wskazała, iż z opisu Sądu wynikać może wątpliwość, iż wnioskodawcy nabyli także działki (...). Takie rozstrzygnięcie sprawy zdaniem skarżącej zagraża jej interesom albowiem złożyła wniosek o zasiedzenie działki (...) a skoro z opisu sprawy wynika, iż te same parcele wchodzą w skład obu działek (...) i (...), to nie jest jasnym kto nabędzie prawo ich własności. Ponadto na rozprawie apelacyjnej uczestniczka zarzucała, iż przez niewłaściwy opis nieruchomości i wymienienie w nim parcel które nie utworzyły działki (...) a jedynie jej działkę (...), naruszona została jej własność. Wskazywała, iż w aktach Sądu Rejonowego w Myślenicach I C 34/13 i I Ns 239/13 złożone zostały dokumenty, z których wynika, iż opis nieruchomości zawarty w zaskarżonym punkcie postanowienia jest wadliwy i istocie wymienia parcele, stanowiące jedynie jej własność.

Sąd Okręgowy ustalił uzupełniająco, iż w sprawie o uzgodnienie treści księgi wieczystej z rzeczywistym stanem sprawnym, sygn. akt I C 34/13 w dniu 11.12.2013 r. wydany został, przez Sąd Rejonowy w Myślenicach, wyrok częściowy, który nie dotyczy przedmiotowych w sprawie nieruchomości. Przedmiotem postępowania w sprawie o zasiedzenie z wniosku R. J. I Ns 239/13 była min. działka (...). Prawomocnym postanowieniem z dnia 16 lipca 2013 r. Sąd Rejonowy w Myślenicach stwierdził jej zasiedzenie na rzecz wnioskodawczyni, przy czym opis parcel katastralnych, z których powstała jest zbieżny z opisem dokonanym w sprawie i nie koliduj z nim. Z opinii biegłego sądowego geodety K. C. z 11 czerwca 2007 r., przeprowadzonej w sprawie I Ns 239/13 wynika, iż działka (...) powstała z części parcel katastralnych (...), (...), (...).

(dowód: wyrok Sądu Rejonowy w Myślenicach w sprawie o uzgodnienie treści księgi wieczystej z rzeczywistym stanem sprawnym z dnia 11.12.2013 r., sygn. akt I C 34/13, postanowienie Sądu Rejonowego w Myślenicach z dnia 16 lipca 2013 r., sygn. akt I Ns 239/13 oraz opinia biegłego sądowego geodety K. C. z 11 czerwca 2007 r. w tj sprawie).

Dokonując uzupełniających ustaleń faktycznych Sąd Okręgowy opierał się na dokumentach urzędowych, których żadna ze stron nie kwestionowała

Sąd Okręgowy rozważył, co następuje:

Apelacja uczestniczki, jako bezzasadna, została oddalona. Sąd Okręgowy podziela w całości i przyjmuje za własne ustalenia Sądu Rejonowego i dokonane na ich tle rozważania prawne. Sąd Okręgowy sprostował oczywistą niedokładność w punkcie II podpunkt c zaskarżonego orzeczenia (art. 350 § 3 k.p.c. w zw. z art. 13 § 2 k.p.c.), poprzez wpisanie powierzchni przedmiotowej działki (...) oraz poprzez odwołanie się do wykazu synchronizacyjnego, zawartego w mapie do celów prawnych inż. A. N., przyjętej do (...) Ośrodka (...) w dniu 9 lipca 2012 r. za nr (...). Wykaz ten winien stanowić integralną części postanowienia.

Zarzuty apelacji były oczywiście bezzasadne. Zważyć należy, iż uczestniczka R. B. wyraziła w apelacji obawę odnośnie oznaczenia nieruchomości objętych postanowieniem - w odniesieniu do dz. (...). Sąd Rejonowy opisując te działkę wskazał, iż stwierdza nabycie własności przez zasiedzenie dz. (...) odpowiadającej wraz dz. (...), dz. (...) parcelom gruntowym: pgr. (...) objętej KW (...), pgr. (...) powstałej z podziału pgr. (...), pgr. (...) powstałej z podziału pgr. (...), która powstała z podziału cz. pgr. (...) oraz pgr. (...) - objętym Zd (...) (dla zaginionej Lwh (...) gm. kat. W.), prowadzonym przez Sąd Rejonowy w Myślenicach Zamiejscowy Wydział Ksiąg Wieczystych z siedzibą w D.. Opis Sądu Rejonowego nie budzi wątpliwości co do tego, iż przedmiotem zasiedzenia była wyłącznie dz. (...). Dla jasności opisu, ponieważ działka ta powstała z różnych ciał katastralnych, Sąd Rejonowy odwołał się do działek ewidencyjnych (...), które wprawdzie nie były przedmiotem orzekania ale powstały z tych samych parcel katastralnych choć ich odrębnych fizycznie części. Sąd I instancji wyjaśnił powyższe w uzasadnieniu postanowienia. Powyższy opis spełnia wymogi ustawowe i w ocenie Sądu Okręgowego, ułatwi zidentyfikowanie działek. Zważyć należy Sąd Rejonowy orzekał w tym zakresie zgodnie z § 136 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 23 lutego 2007 r., Regulamin urzędowania sądów powszechnych, w myśl którego w postanowieniu stwierdzającym zasiedzenie własności nieruchomości należy określić nieruchomość według zasad obowiązujących w przepisach o prowadzeniu ksiąg wieczystych, tj. m.in. według ewidencji gruntów. Nadto wskazać należy, iż w niniejszej sprawie nie było konieczności dokonywania podziału żadnej nieruchomości. Zarówno przedmiotowa działka (...), jak i działka apelującej (...) figurują w wypisie z rejestru gruntów a zatem to ewidencyjne określenie jest aktualnie obowiązujmy.

Uczestniczka zarzucała, iż przez niewłaściwy opis nieruchomości i wymienienie w nim parcel które nie utworzyły działki (...) a jedynie jej działkę (...), naruszona została jej własność. Jej twierdzenia jakoby w aktach Sądu Rejonowego w Myślenicach I C 34/13 i I Ns 239/13 złożone zostały dokumenty, z których wynika, iż opis nieruchomości zawarty w zaskarżonym punkcie postanowienia jest wadliwy i istocie wymienia parcele, stanowiące jej własność nie zostały wykazane. Z przeprowadzonego postępowania dowodowego wynika, iż w aktach sprawy o uzgodnienie treści księgi wieczystej z rzeczywistym stanem sprawnym I C 34/13 w ogóle brak takich dokumentów, zaś z dokumentów w aktach sprawy o zasiedzenie I Ns 239/13, w tym z opinii biegłego geodety wynika opis zbieżny w wykazem synchronizacyjnym, na podstawie którego orzekł Sąd I instancji. Reasumując – apelacja była bezzasadna, a podniesione w niej zarzuty nietrafne.

Mając powyższe na uwadze orzeczono na podstawie art. 385 k.p.c. w zw. z art. 13 § 2 k.p.c. Odnośnie kosztów postępowania odwoławczego Sąd Okręgowy uznał, iż wniosek wnioskodawców o zasądzenie od uczestniczki kosztów zastępstwa prawnego jest zasadny. Interesy stron były niewątpliwie sprzeczne. Nie bez znaczenia jest, iż sama uczestniczka miała możliwość składania wniosku o sprostowanie orzeczenia, czego nie uczyniła. Co znamienne opis działki (...), dokonany przez Sąd Rejonowy w sprawie jej wniosku (I Ns 239/13) nie wzbudził jej wątpliwości. Stosując regułę wyrażoną w art. 520 § 3 k.p.c. Sąd Okręgowy zasądził od apelującej na rzecz wnioskodawców solidarnie kwotę 600 złotych tytułem zastępstwa ich profesjonalnego pełnomocnika radcy prawnego (wartość przedmiotu zaskarżenia 15000 zł – protokół z 27.07.2014 r.). Sąd Okręgowy orzekł w tym zakresie w oparciu o treść § 12 ust. l pkt l w zw. z § 6 pkt 5 w zw. z § 7 pkt 1 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (Dz.U.z 2002 r., Nr 163, poz. 1349, z późn. zm.) - (Okoliczność, iż uczestniczka była zwolniona od kosztów postępowania w całości nie zwalniał jej od obowiązku zwrotu kosztów na rzecz przeciwnika procesowego (art. 108 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych). Kwoty nie opłaconej pomocy prawnej udzielonej skarżącej z urzędu w postępowaniu odwoławczym, pokryte zostaną przez Sąd Okręgowy w Krakowie.