Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 11 września 2014 roku

Sąd Okręgowy w Białymstoku

V Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: SSR del. Tomasz Kałużny

Protokolant: Danuta Onopiuk

po rozpoznaniu w dniu 11 września 2014 roku w Białymstoku

na rozprawie

sprawy J. B. i K. B.

przeciwko Prezesowi Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego

z udziałem zainteresowanego Ł. B.

o ustalenie ubezpieczenia społecznego rolników

na skutek odwołania J. B. i K. B.

od decyzji Prezesa Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego

z dnia 30 czerwca 2014 roku

Nr DB- (...)- (...)

zmienia zaskarżoną decyzję i stwierdza, że Ł. B. podlega ubezpieczeniu społecznemu rolników w dalszym ciągu od dnia
1 czerwca 2014 roku.

Sygn. akt V U 1152/14

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 30 czerwca 2014r., znak: DB- (...)- (...) Prezes Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego stwierdził ustanie wobec Ł. B., z dniem 1 czerwca 2014r., ubezpieczenia społecznego rolników w zakresie: ubezpieczenia wypadkowego, chorobowego i macierzyńskiego oraz emerytalno rentowego. W uzasadnieniu decyzji wskazano, iż ubezpieczony, jako domownik prowadzący pozarolniczą działalności gospodarczą, wbrew obowiązkowi określonemu w art. 5a ust. 4 i 6 ustawy z dnia 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników (Dz. U. z 2013r. poz. 1403 j.t.) nie złożył do dnia 31 maja 2014r. wymaganego zaświadczenia albo oświadczenia o nieprzekroczeniu kwoty podatku dochodowego, o której mowa w art.5a ust. 1 pkt 5 ustawy i w konsekwencji nie spełniał warunków podlegania ubezpieczeniu społecznemu rolników.

Odwołanie od decyzji jak wyżej wnieśli J. B. i K. B. podnosząc, iż termin złożenia wymaganego zaświadczenia określony zgodnie z obowiązującymi przepisami na dzień 31 maja przypadał w bieżącym roku w sobotę, a więc w dniu równorzędny z dniem ustawowo wolnym od pracy. Tym samym, złożenie zaświadczenia o nieprzekroczeniu kwoty podatku dochodowego w najbliższym, następnym dniu powszednim, tj. 2 czerwca 2014r. (w poniedziałek), nie stanowiło w ocenie odwołujących uchybienia terminu określonego w art. 5a ust. 4 ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników (k. 2-3). Wezwany do udziału w sprawie zainteresowany Ł. B. poparł odwołanie wniesione przez odwołujących, podzielając i podtrzymując argumentację przedstawioną w odwołaniu (protokół z dnia 11 września 2014r. godz. od 00:03:18 do 00:05:59, k. 20).

W odpowiedzi na wniesione odwołanie Kasa Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego Oddział (...) w B. (dalej: KRUS) wniosła o jego oddalenie, podtrzymując stanowisko wyrażone w decyzji (k. 5).

Sąd ustalił i zważył co następuje:

W toku postępowania bezspornie ustalono, że Ł. B., jako domownik podlega ubezpieczeniu społecznemu rolników od dnia 1 stycznia 2008r. (decyzja, k. 32 akt KRUS), a od dnia 10 maja 2012r. rozpoczął wykonywanie pozarolniczej działalności gospodarczej, pod nazwą: Usługi ogólnobudowlane, Ł. B. w B. (k. 37 akt KRUS). B., w dniu 2 czerwca 2014r. (poniedziałek) ubezpieczony złożył w organie rentowym „Zaświadczenie z tytułu działalności opodatkowanej w formie zryczałtowanej”, wydane przez N. P. U. S. w B., w którym wskazano kwotę podatku należnego za rok podatkowy 2013 (k. 56 akt KRUS). Organ rentowy, wobec złożenia przez Ł. B. wskazanego wyżej zaświadczenia po dniu 31 maja 2014r., zaskarżoną decyzją z dnia 30 czerwca 2014r. stwierdził ustanie ubezpieczenia społecznego rolników wobec ubezpieczonego, z dniem 1 czerwca 2014r.

Stosownie do treści art. 5a ust. 1 powołanej ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników (…) domownik, który podlegając ubezpieczeniu w pełnym zakresie z mocy ustawy nieprzerwanie przez co najmniej 3 lata, rozpocznie prowadzenie pozarolniczej działalności gospodarczej (…), podlega nadal temu ubezpieczeniu w okresie prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej (…), jeżeli spełnia jednocześnie następujące warunki: 1) złoży w Kasie oświadczenie o kontynuowaniu tego ubezpieczenia w terminie 14 dni od dnia rozpoczęcia wykonywania pozarolniczej działalności gospodarczej lub współpracy przy tej działalności; 2) jednocześnie nadal prowadzi działalność rolniczą lub stale pracuje w gospodarstwie rolnym, obejmującym obszar użytków rolnych powyżej 1 ha przeliczeniowego, lub w dziale specjalnym; 3) nie jest pracownikiem i nie pozostaje w stosunku służbowym; 4) nie ma ustalonego prawa do emerytury lub renty albo do świadczeń z ubezpieczeń społecznych; 5) kwota należnego podatku dochodowego za poprzedni rok podatkowy od przychodów z pozarolniczej działalności gospodarczej nie przekracza kwoty 2.528 zł. Zaświadczenie albo oświadczenie, że nie została przekroczona kwota podatku dochodowego, o której mowa w art.5a ust. 1 pkt 5, rolnik lub domownik prowadzący pozarolniczą działalność gospodarczą, podlegający ubezpieczeniu, obowiązany jest złożyć w Kasie do dnia 31 maja każdego roku podatkowego (ust. 4). Niezłożenie zaświadczenia albo oświadczenia, o których mowa w ust. 4, lub niezachowanie terminu do złożenia tego zaświadczenia albo oświadczenia, jest równoznaczne z ustaniem ubezpieczenia z dniem, do którego rolnik lub domownik obowiązany był złożyć zaświadczenie albo oświadczenie w Kasie, chyba że ten rolnik lub domownik zaprzestał prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej w sposób trwały lub okresowy przed upływem terminu na złożenie tego zaświadczenia albo oświadczenia (ust. 6). Terminy określone w ust. 4 mogą zostać przywrócone na wniosek zainteresowanego rolnika lub domownika, jeżeli ten rolnik lub domownik udowodni, że niezachowanie terminu nastąpiło wskutek zdarzeń losowych (ust. 7).

Zgodnie z art. 52 ust. 1 powołanej ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników w związku z art. 123 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2013r. poz. 1442 j.t.) w sprawach nieuregulowanych w przedmiotowych ustawach stosuje się przepisy ustawy z dnia z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2013r. poz. 267 j.t.). W art. 57 § 4 k.p.a. przewidziano, że w sytuacji, gdy koniec terminu przypada na dzień ustawowo wolny od pracy, za ostatni dzień terminu uważa się najbliższy następny dzień powszedni.

W odniesieniu do poczynionych w toku postępowania ustaleń należy wskazać, iż w bieżącym roku 2014 roku dzień 31 maja, o którym mowa w art. 5a ust. 4 ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników, przypadał w sobotę. Wobec powyższego spór w niniejszym postępowania sprowadzał się więc do oceny prawnej, czy zgodnie z regułą wyrażona w art. 57 ust. 4 k.p.a., za ostatni dzień terminu do łożenia zaświadczenia można było uznać 2 czerwca 2014r., tj. najbliższy następny dzień powszedni, czy też koniec terminu przypadał na sobotę 31 maja 2014r., gdyż nie jest ona dniem ustawowo wolnym od pracy.

Na wstępie rozważań należy wskazać, iż pomimo na pozór wyraźnej regulacji zawartej w art. 57 ust. 4 k.p.a. w orzecznictwie sądowym wielokrotnie wyrażono szereg wątpliwości i rozbieżnych poglądów w zakresie wykładni obowiązujących regulacji i możliwości uznania soboty za dzień ustawowo wolny od pracy lub dzień równorzędny z dniem ustawowo wolnym od pracy. Zarówno w orzecznictwie sądów administracyjnych, jak i sądów powszechnych przyjmowano, iż soboty nie można uznać za dzień ustawowo wolny od pracy (por. uchwała 7 sędziów Sądu Najwyższego z dnia 25 kwietnia 2003r. III CZP 8/03, OSNC 2004, nr 1, poz.1; wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 30 marca 2006 r. II GSK 401/05, Lex nr 197607; wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 17 października 2007 r. I OSK 60/07, Lex nr 360279; wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjny w G. z dnia 29 kwietnia 2008 r. IV SA/G1 943/07, Lex nr 497596; wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w K. z dnia 17 lutego 2009 r. III SA/Kr 940/08, Lex nr 519803). W wielu jednak orzeczeniach uznawano również odmiennie, iż sobotę należy uznać za dzień wolny od pracy lub dzień równorzędny z dniem wolnym od pracy (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 22 lutego 2001r., III RN 78/00, Lex 45955; uchwała 7 sędziów Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 25 czerwca 2001r., FPS 7/00, ONSA 2001, nr 4, poz. 149; wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 20 czerwca 2008 r., II OSK 682/07, Lex nr 485007; wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 22 grudnia 2009 r., I FSK 1034/08, Lex nr 582414; uchwała 7 sędziów Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 15 czerwca 2011r. I OPS 1/1, ONSA i WSA z 2011 r. nr 5, poz.95;). Odnośnie argumentacji i wywodów prawnych przedstawianych w powołanych orzeczeniach zasadniczo w zakresie uznania soboty za dzień powszedni dominował pogląd Sądu Najwyższego (wyrażony w powołanej uchwale z dnia 25 kwietnia 2003r.) wskazujący, że soboty nie są wymienione, jako dni wolne od pracy w ustawie z dnia 18 stycznia 1951 r. o dniach wolnych od pracy (Dz. U. Nr 4, poz. 28 ze zm.). W związku z powyższym w odniesieniu do precyzyjnego wskazania dni wolnych od pracy w powołanej ustawie przyjmowano, że skoro bezwzględnie obowiązujący przepis przesądza, że przedłużenie terminu do dokonania czynności procesowej następuje ex lege tylko w wypadku, gdy ostatni dzień terminu do dokonania czynności procesowej przypada na dzień ustawowo wolny od pracy, a przy tym ustawodawca formułuje numerus clausus takich dni, to nie ma jakichkolwiek podstaw, by jednoznacznie zdefiniowane pojęcie dnia wolnego ustawowo od pracy rozciągać na inne dni, w tym soboty. Odnośnie natomiast uznania soboty za dzień wolny od pracy, czy też równorzędny z dniem wolnym od pracy dominowała argumentacja przedstawiona w powołanym postanowieniu Sądu Najwyższego z dnia 22 lutego 2001r., a szczególnie poglądy przedstawione w powołanej uchwale Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 15 czerwca 2011r. sprowadzające się do wyeksponowania konieczności zastosowania wykładni funkcjonalnej obowiązujących przepisów i wyjścia naprzeciw potrzebom społecznym wykluczającym pozbawienie strony możliwości działania w ostatnim dniu upływającego terminu.

W ocenie Sądu należy podzielić poglądy zarówno w zakresie uznania, iż sobota nie jest dniem ustawowo wolnym od pracy, ale docenić dynamiczną wykładnię funkcjonalną sprowadzającą się do potwierdzenia, że nie można uznać soboty za dzień ustawowo wolny od pracy, ale należy przesądzić, iż sobota w nowocześnie funkcjonującym społeczeństwie powinna być uznana za dzień równorzędny z dniem ustawowo wolnym od pracy. W tym miejscu należy w zasadzie podzielić i przyjąć za własną spójna argumentację przedstawioną w powołanej uchwale 7 sędziów Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 15 czerwca 2011r., w której stanowczo przyjęto pogląd, iż sobotę należy traktować „na równi z dniami ustawowo wolnymi od pracy”. Zdaniem Sądu należy jednak podkreślić, iż we wskazanej uchwale słusznie podniesiono, iż od wielu lat sobota przestała w praktyce być "dniem powszednim", a stała się dla większości pracowników dniem wolnym od pracy, przy czym dniem, w którym, nie działają zarówno sądy i urzędy organów administracji publicznej, jak i przeważająca większość urzędów pocztowych. Słusznie i logicznie wywiedziono w powołanej uchwale, iż nie można wbrew oczywistym faktom, tj. nieczynnych w soboty urzędów organów administracji publicznej utrzymywać, iż istnieje prawnie skuteczna możliwość dla wszystkich uczestników postępowania administracyjnego dochowania terminu kończącego się właśnie w tym dniu. Zasadnie również wskazano, iż w większości zakładów pracy sobota jest dodatkowym dniem wolnym od pracy, na skutek czego nie tylko wszystkie urzędy administracji publicznej, ale również sądy i przytłaczająca większość urzędów pocztowych w sobotę jest nieczynna. Logicznym więc wydaje się zrównanie wolnych sobót z dniami ustawowo wolnymi od pracy, przy uwzględnieniu konieczności wyjścia naprzeciw potrzebom społecznym, tak aby w sytuacji, gdy koniec terminu na dokonanie określonej czynności przypadałby w sobotę, uczestnicy postępowań nie byli pozbawieni ostatniego dnia z przysługującego im terminu. Należy przy tym podkreślić, iż słusznie w powołanej uchwale wskazano, iż w niektórych ustawach prawodawca zrównał soboty z dniami ustawowo wolnymi od pracy, wobec czego w sposób niepożądany doprowadzono do uprzywilejowania pewnej grupy uczestników „ogólnego” postępowania administracyjnego, względem pozostałych (por. art. 83 § 2 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2012 r. poz. 270 j.t., czy art. 12 § 5 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997r. Ordynacja podatkowa - Dz. U. 2012, poz. 749 j.t.). Słusznie zatem wskazano, również w odniesieniu do stanowiska zajętego w uzasadnieniu wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 19 lutego 2010 r., I OSK 1367/09, Lex nr 595100, że "zróżnicowanie uprawnień strony w tym zakresie w zależności od tego, czy dana ustawa odwołuje się do przepisów k.p.a. czy przepisów Ordynacji podatkowej, jest nie do przyjęcia w świetle art. 32 Konstytucji RP i zasady równości wobec prawa" (podobnie przyjęto również w powołanym wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 22 grudnia 2009 r. oraz wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 25 kwietnia 2007 r., II OSK 671/06, Lex nr 320345 i powołanej uchwale Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 15 czerwca 2011r.).

Przenosząc przedstawione wyżej rozważania i wywody na grunt niniejszego postępowania należało w ocenie Sądu uznać, iż zgodnie z powołanymi przepisami za ostatni dzień do złożenia „zaświadczenia o nieprzekroczeniu kwoty podatku dochodowego za 2013r.” przypadający w bieżącym roku właśnie w sobotę (31 maja 2014r.) - należało przyjąć najbliższy, następny dzień powszedni, tj. poniedziałek, 2 czerwca 2014r. Wobec powyższego należało stwierdzić, iż złożenia przez ubezpieczonego w dniu 2 czerwca 2014r. wymaganego zaświadczenia o nieprzekroczeniu kwoty podatku dochodowego nie stanowiło uchybienia terminu określonego w art. 5a ust. 4 powołanej ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników i stąd brak było podstaw do stwierdzenia wobec ubezpieczonego ustania ubezpieczenia społecznego rolników.

Biorąc powyższe pod uwagę, na mocy powołanych przepisów w związku z art. 477.14 § 2 k.p.c. orzeczono, jak w sentencji wyroku.