Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 11 grudnia 2013 r.

Sąd Apelacyjny w Krakowie – Wydział I Cywilny

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 11 grudnia 2013 r. w Krakowie na rozprawie

sprawy z powództwa J. B.

przeciwko (...) Spółce Akcyjnej w Z.

o zapłatę

na skutek apelacji strony pozwanej

od wyroku Sądu Okręgowego w Krakowie

z dnia 9 stycznia 2013 r. sygn. akt I C 1317/12

1.  oddala apelację;

2.  zasądza od strony pozwanej na rzecz powoda kwotę 2.700 zł (dwa tysiące siedemset) tytułem kosztów postępowania apelacyjnego.

UZASADNIENIE

wyroku Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 11 grudnia 2013 r.

Powód J. B. domagał się zasądzenia od strony pozwanej (...) S.A. z siedzibą w Z. kwoty 160.597,80 zł wraz z odsetkami umownymi w wysokości 5% w skali roku od kwoty 145.998 zł – od dnia 16 lutego 2009 r. do dnia 16 lutego 2011 r., tj. kwoty 14.599,80 zł, ustawowymi od kwoty 145.998 zł – od dnia 17 lutego 2011 r. do dnia zapłaty oraz ustawowymi od kwoty 14.599,80 zł – od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty, tytułem zwrotu udzielonej na podstawie umowy z dnia 16 lutego 2009 r. pożyczki oraz kosztów procesu.

Strona pozwana wniosła o oddalenie powództwa i zasądzenie kosztów procesu zarzucając, że zwrot pożyczki uzależniony był od zapłaty przez firmę (...) Ltd, na rzecz strony powodowej, należności za dostarczony tej firmie przez stronę pozwaną towar w zakresie kwoty 115.000 USD, co dotychczas nie nastąpiło.

Wyrokiem z dnia 9 stycznia 2013 r. Sąd Okręgowy w Krakowie Wydział I Cywilny zasądził od strony pozwanej (...) Spółki Akcyjnej w Z. na rzecz powoda J. B. kwotę 160 536, 70 zł z odsetkami ustawowymi od kwoty 145 998 zł od dnia 17 lutego 2011 r. do dnia zapłaty i od kwoty 14 538, 70 zł od dnia 28 czerwca 2012 r. do dnia zapłaty a oddalił powództwo w pozostałym zakresie oraz zasądził od strony pozwanej na rzecz powoda kwotę 11 630 zł tytułem kosztów postępowania.

Podstawą rozstrzygnięcia było ustalenie, że w dniu 16 lutego 2009 r. powód, reprezentowany przez K. D., który działał na podstawie upoważnienia powoda z dnia 5 lutego 2009 r., zawarł z pozwaną Spółką pisemną umowę, na mocy której zobowiązał się pożyczyć jej środki pieniężne w kwotach 36.000 zł – w dniu 16 lutego 2009 r. (w gotówce) oraz 21.000 (...) w dniu 18 lutego 2009 r. (na rachunek bankowy), natomiast strona pozwana zobowiązała się środki te powodowi zwrócić na rachunek bankowy powoda wskazany przez niego w przeddzień spłaty lub w gotówce, w terminie do 16 lutego 2010 r., wraz z odsetkami w wysokości 5% za okres od dnia otrzymania przez stronę pozwaną przedmiotu pożyczki do dnia jej zwrotu. Strony ustaliły również, że zmiany i uzupełnienia umowy wymagają zachowania formy pisemnej pod rygorem nieważności. W wykonaniu umowy powód przekazał stronie pozwanej kwoty: 36.000 zł oraz 21.000 (...). Sąd następnie ustalił, że w dniu 11 lutego 2010 r. w formie pisemnego aneksu strony zmieniły ww. umowę w ten sposób, że strona pozwana zobowiązała się do zwrotu przedmiotu pożyczki w złotych, tj. kwoty 36.000 zł i kwoty 21.000 (...), przeliczonej wg kursu banku wpłaty (...) z dnia 18 lutego 2009 r. (tj. 1 (...) = 5,2380 zł), na rachunek bankowy wskazany przez powoda, w terminie do dnia 16 lutego 2011 r., wraz z odsetkami w wysokości 5% w skali roku za okres od dnia podpisania umowy do dnia zwrotu pożyczki. Według ustaleń Sądu pierwszej instancji, do innej, niż wynikająca z powyższego aneksu, zmiany spornej umowy pożyczki nie doszło.

Powyższe ustalenia Sądu Okręgowego oparte zostały na dokumentach a także na zgodnych zeznaniach świadków, z których nie wynika, by doszło do zmiany umowy pożyczki innej niż aneksem z dnia 11 lutego 2010 r., a w szczególności, by strony w drodze ustnego porozumienia związały obowiązek zwrotu pożyczki z uprzednią zapłatą przez firmę (...) Ltd wynagrodzenia na rzecz strony pozwanej z tytułu kontraktu handlowego z dnia 24 czerwca 2009 r. Zdaniem Sądu, skoro strony zmieniając umowę pożyczki uczyniły to w formie pisemnej, nie było uzasadnionych podstaw do przyjęcia, również w kontekście spójnych zeznań świadków, że od tej praktyki odstąpiły w odniesieniu do wskazanego porozumienia. Za zbędne Sąd uznał zatem ustalanie treści tego porozumienia oraz jego skutków odnoszących się do spornej umowy, dlatego wnioski dowodowe w tym zakresie Sąd pominął. Sąd Okręgowy zwrócił nadto uwagę, że zeznający świadkowie wiedzieli o okolicznościach związanych z zawarciem i zmianą spornej umowy z uwagi na zatrudnienie w pozwanej Spółce oraz funkcje w niej pełnione, a świadek A. B. jako członek Zarządu Spółki aktywnie uczestniczyła w zawarciu tejże umowy i jej anektowaniu. Wobec oczywistej zgodności zeznań świadka A. B. oraz zeznań pozostałych świadków, a także racjonalności zaprezentowanego przez nią wywodu, Sąd nie znalazł żadnych podstaw do kwestionowania wiarygodności zeznań tego świadka, mimo że łączyły go bliskie stosunki z powodem.

W rozważaniach prawnych Sąd pierwszej instancji podkreślił, że zgodnie z regułą rozkładu ciężaru dowodu, powoda obciążał obowiązek wykazania wykonania świadczenia z umowy pożyczki, tj. wydania pozwanej jako pożyczkobiorcy określonej ilości pieniędzy, co uczynił; pozwana natomiast winna była wykazać wykonanie swego świadczenia w postaci zwrotu tej samej ilości pieniędzy. Bezsporne było, że do zwrotu pożyczki wraz z zastrzeżonymi odsetkami nie doszło, pomimo upływu uzgodnionego terminu. Według Sądu strona pozwana nie wykazała także, aby na podstawie ustnego porozumienia doszło do zmiany umowy pożyczki, w wyniku której obowiązek zwrotu przedmiotu pożyczki nie stał się dotychczas wymagalny. Sąd pierwszej instancji podkreślił, że dla zmiany umowy pożyczki strony zastrzegły formę pisemną pod rygorem nieważności, a zatem czynność ta mogła dojść do skutku w razie zachowania formy pisemnej (art. 76 k.c. i § 6 umowy). Jego zdaniem nieskuteczne okazało się także kwestionowanie przez stronę pozwaną faktu zawarcia umowy pożyczki przez powoda wobec jej podpisania przez K. D., który działał wówczas w imieniu powoda na podstawie jego wyraźnego upoważnienia udzielonego na piśmie. W rezultacie, wobec upływu terminu do zwrotu przedmiotu pożyczki, powód mógł skutecznie żądać zasądzenia od strony pozwanej kwoty 36.000 zł i przeliczonej na złote, według kursu ustalonego w umowie (1 (...) = 5,2380 zł) kwoty 21.000 (...), tj. kwoty 109.998 zł. Powód mógł również żądać zapłaty odsetek od udzielonej pożyczki zgodnie z § 3 pkt 2 umowy, które – przy oprocentowaniu w wysokości 5% w skali roku – wyniosły: 3.600 zł – w odniesieniu do kwoty 36.000 zł jako liczone za okres od dnia 16 lutego 2009 r. do dnia 16 lutego 2011 r. oraz 10.938,70 zł – w odniesieniu do kwoty 21.000 (...) (109.998 zł) jako liczone za okres od dnia 18 lutego 2009 r. do dnia 16 lutego 2011 r. W konsekwencji na rzecz powoda zasądzono sumę powyższych kwot, tj. 160.536,70 zł (36.000 zł + 109.998 zł + 3.600 zł + 10.938,70 zł).

O ustawowych odsetkach Sąd Okręgowy rozstrzygnął w oparciu o treść art. 481 § 1 i 2 k.c. oraz art. 482 § 1 k.c. uznając, że należały się one powodowi w zakresie należności głównej (36.000 zł + 109.998 zł) od dnia następnego po upływie terminu do zwrotu pożyczki, a w zakresie odsetek umownych (3.600 zł + 10.938,70 zł) – od dnia wytoczenia o nie powództwa (28 czerwca 2012 r.). O kosztach procesu Sąd rozstrzygnął zgodnie z art. 100 zdanie 2 k.p.c. przy zastosowaniu art. 109 § 2 k.p.c. oraz § 6 pkt 6 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (Dz. U. Nr 163, poz. 1349 ze zm.). Na zasądzoną kwotę złożyły się: opłata sądowa od pozwu w kwocie 8.030 zł i wynagrodzenie pełnomocnika powoda w kwocie 3.600 zł.

Apelację od wyroku Sądu Okręgowego wniosła strona pozwana (...) S.A. z siedzibą w Z. zaskarżając go w części objętej punktami I i III, w ramach których Sąd pierwszej instancji uwzględnił roszczenia powoda J. B. i w pkt I zasądził od pozwanej na rzecz powoda kwotę 160.536,70 zł z odsetkami ustawowymi od kwoty 145.998 zł od dnia 17 lutego 2011r. do dnia zapłaty i od kwoty 14.538,70 zł od dnia 28 czerwca 2012r. do dnia zapłaty; w pkt III zasądził od pozwanej na rzecz powoda kwotę 11.630 zł tytułem kosztów postępowania. Zaskarżonemu wyrokowi strona pozwana zarzuciła:

1. naruszenie przepisów postępowania mające wpływ na wynik sprawy, tj.:

• naruszenie przepisu art. 299 k.p.c. poprzez pominięcie dowodu z przesłuchania powoda i pozwanej jako stron postępowania, mimo istnienia niewyjaśnionych, istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy faktów, tj. faktu zawarcia przez strony ustnego porozumienia modyfikującego termin i warunki zwrotu pożyczki udzielonej przez powoda pozwanej,

• naruszenie przepisu art. 227 k.p.c. poprzez ograniczenie tezy dowodowej na poparcie której pozwana zgłosiła dowód z zeznań świadka A. B., pomimo iż wyjaśnienie wskazanych w przedmiotowej tezie okoliczności było istotne dla rozstrzygnięcia sprawy, a co za tym idzie okoliczności będące przedmiotem zgłoszonego dowodu - ustaleń dotyczących zapłaty pozostałej części należności ze strony C. na rzecz pozwanej oraz korelujących z nimi ustaleń dotyczących daty i warunków zwrotu kwoty pożyczki ze środków uzyskanych od firmy (...) - nie zostały dostatecznie wyjaśnione,

• naruszenie przepisu art. 231 k.p.c. przez przyjęcie faktu - nie dokonania przez strony w drodze ustnego porozumienia modyfikacji warunków i terminu zwrotu udzielonej przez powoda pozwanej pożyczki - za ustalony bez dostatecznej podstawy, w sytuacji w której fakt ten nie został potwierdzony zebranym w sprawie materiałem dowodowym, z uwagi na brak wiedzy w tym zakresie zeznających świadków J. W. (1) oraz J. S., oraz uzasadnione wątpliwości co do wiarygodności zeznań na tę okoliczność świadka A. B.;

• naruszenie przepisu art. 233 k.p.c. przez dokonanie błędnej oceny zebranego w sprawie materiału dowodowego, przekroczenie swobodnej oceny dowodów - zeznań świadków J. W. (1) oraz J. S. i wyprowadzenie przez Sąd I instancji wniosków dalej idących aniżeli pozwalają na to w/w dowody, poprzez przyjęcie przez Sąd I instancji, że z zeznań tych wynika, że nie doszło do zawarcia przez strony ustnego porozumienia modyfikacji warunków i terminu zwrotu udzielonej przez powoda pozwanej pożyczki, podczas gdy w/w świadkowie zeznali jedynie, że nic im o tym nie wiadomo/nic o tym nie słyszeli, co jest logicznie uzasadnione zważywszy że nie uczestniczyli w rozmowach stron dotyczących umowy pożyczki i warunków jej spłaty.

Wskazując na powyższe zarzuty strona pozwana wnosiła o oddalenie powództwa w zaskarżonej części, zmianę zaskarżonego wyroku poprzez zasądzenie na rzecz pozwanej kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego za postępowanie przez Sądem I instancji, przyznanie pozwanej kosztów procesu wg. norm przepisanych za postępowanie przed Sądem II instancji, ewentualnie o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji, pozostawiając temu Sądowi rozstrzygnięcie o kosztach postępowania apelacyjnego, a nadto, na podstawie art. 382 w zw. z 241 k.p.c. wnosiła o uzupełnienie postępowania dowodowego przez przeprowadzenie dowodu z przesłuchania stron (powoda i pozwanej) na okoliczność ustaleń dotyczących zapłaty pozostałej części należności ze strony C. na rzecz pozwanej oraz korelujących z nimi ustaleń dotyczących terminu i warunków zwrotu kwoty pożyczki, i tego, z jakich środków miał nastąpić zwrot pożyczki oraz powtórzenie części postępowania dowodowego poprzez ponowne uzupełniające przeprowadzenie dowodu z zeznań świadka A. B. na okoliczność ustaleń dotyczących zapłaty pozostałej części należności ze strony C. na rzecz pozwanej oraz korelujących z nimi ustaleń dotyczących daty i warunków zwrotu kwoty pożyczki.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja strony pozwanej nie znajduje uzasadnionych podstaw. Podniesione w niej zarzuty są nietrafne i nie wykazujące wadliwości wydanego rozstrzygnięcia. Sąd Okręgowy poczynił bowiem prawidłowe ustalenia faktyczne, wyrażając oceny, które nie pozostają w sprzeczności z zasadami logiki rozumowania czy doświadczenia życiowego i nie wykazują błędów natury faktycznej. Dokonana przez Sąd pierwszej instancji ocena dowodów nie nasuwa zastrzeżeń gdyż nie wykracza poza uprawnienia wynikające z przepisu art. 233 § 1 k.p.c. Podkreślić należy, iż dla skuteczności zarzutu dokonania błędnych ustaleń faktycznych będących wynikiem oceny dowodów, konieczne jest wskazanie przyczyn, dla których ta ocena dowodów nie spełnia kryteriów określonych w ustawie. Sąd drugiej instancji może bowiem zakwestionować dokonaną ocenę materiału dowodowego sprawy jedynie wtedy, gdy jest ona nielogiczna i sprzeczna z pozostałym w sprawie materiałem dowodowym. Taka sytuacja nie zachodzi w sprawie niniejszej albowiem zarzucane w apelacji błędy w ustaleniach faktycznych nie miały miejsca, przede wszystkim zaś zarzuty te nie podważają ustaleń dokonanych w oparciu o dokumenty a także zeznania świadków, co do treści umowy pożyczki, w tym terminu jej zwrotu, ustalonego aneksem zawartym w dniu 11 lutego 2010 r. Zarzuty apelującej o braku wszechstronnego rozpatrzenia materiału dowodowego mają w istocie charakter jedynie polemiki z ustaleniami Sądu pierwszej instancji, tym bardziej, że apelujący nie podważa stanowiska Sądu, bowiem nie wskazuje, które zeznania świadków i w jakim zakresie dawałyby podstawy do ustaleń odmiennych. Zarzut, że zeznania świadków J. W. (1) oraz J. S. nie dawały podstaw do wyciągnięcia wniosku, iż nie doszło do zawarcia przez strony ustnego porozumienia modyfikacji warunków i terminu zwrotu udzielonej przez powoda pozwanej pożyczki, jest całkowicie chybiony. Skoro bowiem świadkowie ci zeznali stanowczo, iż jako pracownicy strony pozwanej, nic nie słyszeli o zawieraniu między stronami jakichkolwiek porozumień, poza aneksem, w sprawie zwrotu pożyczki, nie sposób było wyprowadzić z ich zeznań wniosku odmiennego, to znaczy, że do takiego porozumienia doszło.

Stanowisko Sądu pierwszej instancji, zważywszy na właściwy rozkład ciężaru dowodu poprzez przyjęcie, iż wykazanie tej okoliczności obciąża stronę pozwaną, jest logicznie uzasadnione. Gdyby ustalenia pomiędzy stronami w sprawie zwrotu pożyczki zostały poczynione, to pomimo nieuczestniczenia w ewentualnych negocjacjach przez tych świadków, musieliby oni mieć w tym zakresie jakieś wiadomości, choćby z racji zajmowanych stanowisk. Należy zwrócić uwagę, że świadek J. W. (2) (karta 74v.) pełniła w pozwanej Spółce funkcję prokurenta samoistnego i jak zeznała, „przez jej ręce przechodziło wiele umów”, natomiast świadek J. S. (karta 75) pełniła funkcję głównej księgowej do końca 2011 roku. Podkreślenia wymaga, że jeśli nawet z tego samego materiału dowodowego dałoby się wysnuć logiczne i zgodne z zasadami doświadczenia życiowego wnioski odmienne, nie świadczyłoby to samo w sobie również o uchybieniu art. 233 k.p.c. przez Sąd pierwszej instancji. Wymagane jest wykazanie braku logiki we wnioskach kwestionowanych, a temu apelująca nie sprostała. Strona pozwana nie podważyła też oceny zeznań świadka A. B., gdyż sam fakt, że świadek jest osobą bliską powodowi nie dyskwalifikuje jej zeznań. Oceniając je jako wiarygodne Sąd Okręgowy zwrócił uwagę, że zeznania te zawierają logiczne i racjonalne argumenty oraz korelują z zeznaniami pozostałych świadków i innymi dowodami. W świetle całokształtu materiału dowodowego sprawy brak jest podstaw do podważenia tej oceny.

Nie może odnieść skutku także zarzut naruszenia przepisu art. 227 k.p.c., którego treść wskazuje na przedmiot postępowania dowodowego przeprowadzanego przez sąd, określając, jakie fakty są przedmiotem dowodzenia w procesie cywilnym, w kontekście konkretnej sprawy przedstawionej sądowi do rozstrzygnięcia (zob. wyrok SN z dnia 17 kwietnia 1998 r., II CKN 683/97, Lex nr 322007). Przedmiotem postępowania dowodowego są tylko fakty mające istotne znaczenie dla merytorycznej oceny dochodzonego roszczenia, zatem domaganie się przez stronę przeprowadzenia dowodów na inne okoliczności, nie może być uwzględnione przez sąd orzekający, ponieważ prowadziłoby to do przewlekłości postępowania sądowego. Naruszenie przez Sąd art. 227 k.p.c. może być zatem podstawą sformułowania zarzutu tylko wtedy, gdy zostanie wykazane, że sąd przeprowadził dowód na okoliczności niemające istotnego znaczenia w sprawie i ta wadliwość postępowania dowodowego mogła mieć wpływ na wynik sprawy, a także gdy sąd odmówił przeprowadzenia dowodu na fakty mające istotne znaczenie w sprawie, wadliwie oceniając, iż nie mają one takiego charakteru . (wyrok SN z dnia 12 kwietnia 2000 r., IV CKN 20/00, Lex nr 52437; wyrok SN z dnia 7 marca 2001 r., I PKN 299/00, OSNP 2002, nr 23, poz. 573).

Strona pozwana wnioskowała o dopuszczenie dowodu z zeznań świadka A. B. na okoliczność „ustaleń dotyczących zapłaty pozostałej części należności ze strony C. na rzecz pozwanej oraz korelujących z nimi ustaleń dotyczących terminu i warunków zwrotu kwoty pożyczki, oraz tego z jakich środków miał nastąpić zwrot pożyczki” (karta 28), zaś Sąd dopuścił ten dowód na okoliczność „ustalenia czy doszło do zmiany umowy pożyczki zawartej w dniu 16.02.2009 r., czy została zmieniona data i warunki zwrotu kwoty pożyczki” (karta 74v). Sąd uznał, że dla rozstrzygnięcia sporu dotyczącego zwrotu pożyczki istotne znaczenie ma okoliczność, czy doszło do zmiany zawartej na piśmie umowy, w zakresie terminu i warunków tego zwrotu, podczas gdy ustalenia dotyczące zapłaty pozostałej części należności ze strony C. na rzecz pozwanej takiego znaczenia nie mają. Stanowisko to Sąd Apelacyjny w pełni podziela, zwłaszcza że ustalenie czy doszło do zmiany terminu i warunków spłaty pożyczki ustalonych w umowie mieści w sobie także pierwszą część tezy sformułowanej przez stronę pozwaną. Gdyby bowiem świadek ten zeznał, że do wymienionej zmiany umowy doszło, z zeznań tych wynikałby także zakres tej zmiany. Świadek A. B. zeznała jednak jednoznacznie, że żadne porozumienia dotyczące zmiany umowy, oprócz aneksu, nie były zawierane a powód żadnych propozycji ze strony pozwanej nie zaakceptował (karta 76). Zarzucane ograniczenie tezy dowodowej nie miało zatem żadnego wpływu na rozstrzygniecie sprawy.

Brak jest także podstaw do uwzględnienia zarzutu naruszenia przepisu art. 231 k.p.c. przez ustalenie niedokonania przez strony w drodze ustnego porozumienia modyfikacji warunków i terminu zwrotu udzielonej przez powoda pozwanej pożyczki. Apelująca wyprowadza korzystne dla siebie skutki z zeznań świadków J. W. (1) oraz J. S., które nie posiadały wiedzy w tym zakresie. Jednakże, jak wyżej wskazano, to strona pozwana obowiązana była wykazać stosownymi dowodami fakt dokonania przez strony stosownej zmiany postanowień umowy pożyczki a takiego dowodu nie przedstawiła. Do przyjęcia domniemania faktycznego w tej kwestii brak jest jakichkolwiek podstaw, gdyż oczekiwanego przez stronę pozwaną wniosku w żadnym razie nie można wyprowadzić na podstawie zasad logiki i doświadczenia z innych, ustalonych już faktów, zwłaszcza przy uwzględnieniu całokształt okoliczności faktycznych w niniejszej sprawie. ( wyrok SN z dnia 3 grudnia 2003 r., I CK 297/03, M. Praw. 2006, nr 3, s. 147; uzasadnienie wyroku SN z dnia 28 września 2005 r., I CK 114/05, LEX nr 187000). Należy też podkreślić, że apelująca nawet nie wskazuje tych innych faktów, na podstawie których można by ustalić, że strony skutecznie doprowadziły do zmiany postanowień umowy pożyczki w zakresie terminu i warunków jej spłaty. Wprawdzie domniemany fakt nie wymaga dowodzenia, ale dowodzenia wymagają okoliczności stanowiące podstawę faktyczną domniemania. Tymczasem okoliczności te także nie zostały wykazane.

Nie sposób wreszcie czynić Sądowi pierwszej instancji zarzutu naruszenia art. 299 k.p.c. poprzez pominięcie dowodu z przesłuchania stron. Dowód z przesłuchania stron ma charakter subsydiarnego środka dowodowego i jako taki powinien być przeprowadzony jedynie wówczas, gdy za pomocą innych środków dowodowych nie zostały dostatecznie wyjaśnione fakty istotne dla rozstrzygnięcia sprawy. Dowód ten jest niedopuszczalny, jeżeli sąd za pomocą innych środków dowodowych wyrobi sobie przekonanie co do stanu faktycznego i zgłoszonych przez strony żądań. Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 26 lipca 2011 r., I UK 29/11, (Lex nr 1026622) uznał, że naruszenie art. 299 k.p.c. może mieć miejsce wtedy, gdy nieprzesłuchanie stron - mimo zgłoszenia takiego wniosku dowodowego przez jedną z nich albo nawet bez takiego wniosku - mogło wpłynąć na wynik sprawy, rozumiany jako wyjaśnienie wszystkich istotnych i spornych okoliczności albo gdy dowód z przesłuchania stron był jedynym dowodem, jakim dysponował sąd. (także wyrok SN z dnia 18 lutego 2010 r., II CSK 369/09, Lex nr 570129). Taka sytuacja nie miała miejsca w niniejszej sprawie bowiem Sąd Okręgowy na podstawie przeprowadzonych w sprawie dowodów z dokumentów oraz zeznań wskazanych przez obie strony świadków jednoznacznie ustalił treść umowy stron i wykluczył, by do zmiany tej umowy w jakiejkolwiek formie doszło, zatem przeprowadzanie dowodu z przesłuchania stron było zbędne. Zarzut apelującej, że fakt zawarcia przez strony ustnego porozumienia modyfikującego termin i warunki zwrotu pożyczki udzielonej przez powoda pozwanej, jako istotne dla rozstrzygnięcia sprawy, nie zostały wyjaśnione, są zatem całkowicie nieuprawnione.

Z powyższych względów nie zasługiwał na uwzględnienie wniosek strony pozwanej o uzupełnienie postępowania dowodowego przez przeprowadzenie dowodu z przesłuchania stron na okoliczność ustaleń dotyczących zapłaty pozostałej części należności ze strony C. na rzecz pozwanej oraz korelujących z nimi ustaleń dotyczących terminu i warunków zwrotu kwoty pożyczki, i tego, z jakich środków miał nastąpić zwrot pożyczki oraz powtórzenie części postępowania dowodowego poprzez ponowne uzupełniające przeprowadzenie dowodu z zeznań świadka A. B.. Przyczyną uzasadniającą powtórzenie postępowania dowodowego w postępowaniu odwoławczym mogłyby być słusznie wytknięte uchybienia Sądu pierwszej instancji w tym postępowaniu, co nie miało miejsca. Natomiast potrzeba uzupełnienia postępowania dowodowego może wynikać z nowych twierdzeń i dowodów zgłoszonych przez strony czy niedostateczności zebranego materiału dowodowego, a taki przypadek również nie występował w niniejszej sprawie..

Niezależnie zaś od powyższego należy podkreślić, że słuszne jest stanowisko Sądu Okręgowego, iż treść pisemnej umowy stron uniemożliwia jakiekolwiek rozważania w zakresie ustnego dokonywania jej zmiany. Postanowienie z § 6 umowy wyraźnie stanowi, że zmiany i uzupełnienia umowy wymagają zachowania formy pisemnej pod rygorem nieważności. W takiej sytuacji, czynność prawna dochodzi do skutku tylko przy zachowaniu formy zastrzeżonej przez strony. Jakiekolwiek zatem zmiany umowy, nawet uzgodnione między stronami, ale bez zachowania formy pisemnej, są nieważne i jako takie nie mogą być przedmiotem dowodzenia. Skoro zatem udzielona stronie pozwanej pożyczka, pomimo nadejścia terminu ustalonego aneksem z dnia 11 lutego 2010 r., nie została powodowi zwrócona, jego roszczenie było uzasadnione, na podstawie art. 720 § 1 k.c.

Reasumując, brak jest podstaw do uwzględnienia apelacji strony pozwanej, która to apelacja jako nieuzasadniona, podlega oddaleniu na podstawie art. 385 k.p.c.

O kosztach postępowania apelacyjnego orzeczono na podstawie art. 98 § 1 i 3 k.p.c. i § 6 pkt 6) w zw. z § 13 ust. 1 pkt 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz.U nr 163 poz. 1348 z późn. zm.).

Ref. sprawy

SSO (...)