Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt I A Ca 314/14

Sygn. akt I A Cz 455/14

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 19 września 2014 r.

Sąd Apelacyjny w Białymstoku I Wydział Cywilny

w składzie:

Przewodniczący

SSA Bogusław Dobrowolski

Sędziowie

SA Irena Ejsmont - Wiszowata (spr.)

SA Magdalena Pankowiec

Protokolant

Iwona Aldona Zakrzewska

po rozpoznaniu w dniu 19 września 2014 r. w Białymstoku

na rozprawie sprawy

z powództwa (...) w O.

przeciwko (...) Spółce z o.o. w O.

o ochronę dóbr osobistych i zapłatę

na skutek apelacji i zażalenia powódki

od wyroku Sądu Okręgowego w Olsztynie z dnia 21 stycznia 2014 r. oraz postanowienia Sądu Okręgowego w Olsztynie z dnia 4 marca 2014 r., sygn. akt I C 408/13

uchyla zaskarżony wyrok w punktach 1 i 2, znosi postępowanie w zakresie objętym rozprawą z dnia 21 stycznia 2014 roku i sprawę przekazuje Sądowi Okręgowemu w Olsztynie do ponownego rozpoznania, pozostawiając temu Sądowi rozstrzygnięcie o kosztach instancji odwoławczej.

UZASADNIENIE

Powód (...) w O. w ramach ochrony dóbr osobistych wnosił o zobowiązanie pozwanych: P. N. i wydawcy (...) Spółki z o.o. w O. do opublikowania na łamach internetowego wydania (...).O..pl przeprosin za podanie nieprawdziwych treści naruszających dobre imię, dobrą sławę i cześć powoda oraz jego Prezesa Z. S., ponadto o zasądzenie kwoty 10.000 złotych tytułem zadośćuczynienia na cel społeczny.

W uzasadnieniu powoływał się na treść artykułu, który ukazał się na stronie internetowej (...) O. w dniu 20.03.2013 roku.

Pozwani w sprawie redaktor naczelny oraz wydawca wnosili o oddalenie powództwa w całości.

Sąd Okręgowy w Olsztynie wyrokiem z dnia 21 stycznia 2014 roku oddalił powództwo i zasądził od powoda na rzecz pozwanych kwotę 1577 złotych tytułem zwrotu kosztów procesu mocą postanowienia z dnia 4 marca 2014 roku (k. 121 i 143).

Powyższe rozstrzygnięcie zostało poprzedzone następującymi ustaleniami faktycznymi oraz prawnymi:

W dniu 20 marca 2003 roku zawarta została umowa o zarządzenie nieruchomością pomiędzy (...)a wspólnotą mieszkaniową nieruchomości położonej w O. przy ul. (...). Jednym z członków tej Wspólnoty jest M. Ż. (1), który posiada zaległości z tytułu opłat za lokal i w związku z tym pozostaje on w konflikcie zarówno z zarządcą, jak i z pozostałymi członkami wspólnoty. W dniu 8 kwietnia 2013 roku Pan M. Ż. (1), w związku z jego problemami, zaprosił na spotkanie wspólnoty dziennikarzy (...). O., którzy na samym wstępie zostali wyproszeni przez Prezesa zarządu powodowej spółki. Następnego dnia na forum internetowym znalazł się artykuł p.t. (...), w którym to w pierwszej części autor cytował stanowisko M. Ż., a w dalszej części informował o wyproszeniu dziennikarza ze spotkania przez Z. S.. W kolejnej części autor przedstawił fakty, które udało się ustalić, takie jak: o trwającym od lat sporze M. Ż. ze wspólnotą i jego zaległościach płatniczych, postępowaniu egzekucyjnym. Uwagę dziennikarza zwróciła też forma dokumentu, w którym wyszczególniono zaległości M Ż..

W ustalonym jak wyżej stanie faktycznym Sąd Okręgowy uznał żądanie ochronne powoda za nieuzasadnione.

W ocenie Sądu artykuł w swej treści stanowił głównie relacje M. Ż., nie zawierał też treści nieprawdziwych. Zarzut braku należytej staranności dziennikarza nie potwierdził się, jego działanie nie nosiło cech bezprawności.

Z tych wszystkich powodów nie zachodziły przesłanki do udzielenia stronie ochrony w oparciu o przepis art. 24 k.c. oraz dalszej. O kosztach Sąd postanowił na zasadzie art. 98 k.p.c..

Z wyrokiem Sądu Okręgowego nie zgodził się powód, który w swojej apelacji wskazał na naruszenie prawa materialnego poprzez błędną wykładnię art. 24 k.c., błędną wykładnię lub niezastosowanie art. 12 ust. 1 pkt. 1 ustawy Prawo prasowe, błędną wykładnię lub niezastosowanie art. 10 Europejskiej Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności, naruszenie prawa procesowego – art. 233 § 1 k.p.c., art. 231 k.p.c., art. 328 § 2 k.p.c., art. 224 k.p.c., a także art. 379 pkt. 5 k.p.c. polegające na pozbawieniu powoda możliwości obrony swoich praw, skutkujące nieważnością postępowania.

W oparciu o przedstawione zarzuty powód wnosił o zmianę zaskarżonego wyroku i orzeczenie zgodnie z żądaniem pozwu, zasądzenie na jego rzecz kosztów procesu za obie instancje, względnie jego uchylenie i przekazanie sprawy Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania.

Ponadto na podstawie art. 369 § 1 pkt. 4 k.p.c. w zw. z art. 217 § 1, art. 227 i art. 232 k.p.c. oraz art. 391 k.p.c. powołał nowy fakt, jakim jest niepoinformowanie stron o terminie rozprawy, która odbyła się w dniu 21.01.2014 r. i wnosił o przeprowadzenie dowodu z nagrania rozprawy z dnia 21.10.2013 r., na której Przewodnicząca wyznaczyła kolejny termin rozprawy na dzień 24.01.2014 r., a nie na 21.01.2014 r.

Pozwani w odpowiedzi na apelacje powoda wnosili o jej oddalenie w całości i zasądzenie kosztów.

Sąd Apelacyjny ustalił i zważył, co następuje:

Apelację należało uwzględnić z uwagi na stwierdzoną nieważność postępowania.

Niezależnie od zarzutu nieważności postępowania sformułowanego przez powoda w apelacji, przesłanki nieważności Sąd II instancji bierze zawsze pod uwagę z urzędu, w granicach zaskarżenia i z wyjątkiem określonym w art. 378 § 2 k.p.c.

To też oznacza, iż skarżący w tej sprawie podnosząc zarzut nieważności nie musiał wykazywać, że uchybienie Sądu mogłoby mieć wpływ na jego rozstrzygnięcie.

W opisywanych przez stronę okolicznościach Sąd II-giej instancji nie był także władny sanować postępowanie przed Sądem I-szej instancji.

Podane zaś okoliczności okazały się bezsporne. Treść nagrania rozprawy z dnia 21.10.2013 r. (dowód z k. 109 akt sprawy), ewidentnie potwierdziła wypowiedź Przewodniczącej Sądu o odroczeniu rozprawy na dzień 24.01.2014 r, podczas gdy zapis protokołu wskazywał datę 21.01.2014 r. (K. 108 akt sprawy), zaś zapis i nagranie rozprawy z dnia 21.01.2014 r. (k. 118, 119) potwierdzało niestawiennictwo pełnomocników stron, zawiadomionych prawidłowo o tym terminie. Wypowiedź Przewodniczącej z 21.10.2013 r. niekorelująca z zapisem tradycyjnym nie upoważniała też do przyjęcia przez Sąd Okręgowy prawidłowości zawiadomienia pełnomocników stron o terminie rozprawy z dnia 21.01.2014 r. Nieobecność pełnomocników stron oraz samych stron w zaistniałej sytuacji na terminie ostatniej rozprawy poprzedzającej wyrokowanie i podejmowanie w jej trakcie czynności procesowych, w ocenie Sądu Apelacyjnego stanowiło okoliczność uzasadniającą przyjęcie, iż strona skarżąca została pozbawiona możności obrony swych praw (art. 379 pkt. 5 k.p.c.). Doszło zatem do nieważności postępowania przed Sądem I-szej instancji (patrz odp. Wyrok SN z 4.07.2008, I CSK 20/08, Lex Polonica nr 2130797, z 18.03.2008, IV CSK 539/07 Lex Polonica nr 2038673).

Z uwagi na powyższe Sąd II instancji zobligowany był do wydania orzeczenia kasatoryjnego bez względu na pozostałe zarzuty apelacyjne strony powodowej.

Orzeczono zatem jak w sentencji, stosownie do treści art. 386 § 2 k.p.c. w zw. z art. 108 § 2 k.p.c.

I ACa 314/14

Podstawa prawna:

Powołane przepisy:

Korekty wprowadzone przez SAOS:

Informacje o źródle orzeczenia:

Dodatkowe informacje:

Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE