Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

W pozwie skierowanym do Sądu Rejonowego dla Warszawy Pragi - Południe w W. Prokurator Okręgowy we Wrocławiu działający na rzecz A. P. wniósł pozew o uznanie za nieważną umowę kredytu nr (...) na zakup piecyka gazowego w systemie ratalnym zawartą w dniu 21 grudnia 2005 roku pomiędzy pozwanym (...) Bank S.A. w W. a A. P.. Prokurator wniósł również o dopuszczenie dowodu z dokumentów w postaci wyroku Sądu Okręgowego we Wrocławiu Wydziału III Karnego z dnia 27 października 2011 roku (sygn. III K 321/11) oraz opinii biegłego z zakresu badania pisma z dnia 30 maja 2011 roku, sporządzonej w w/w sprawie.

W uzasadnieniu swojego stanowiska Prokurator podniósł, iż J. P. podając w umowie kredytu fałszywe dane wyłudził od (...) Bank S.A. w W. kwotę 1.623,50 zł. Przedmiotem umowy był zakup piecyka gazowego. Umowa zawierała dane osobowe A. P., jednakże podpis A. P. pod umową kredytu został podrobiony przez J. P., czego dowodem jest opinia biegłego z zakresu pismoznawstwa. Prokurator wskazał na wyrok Sądu Okręgowego we Wrocławiu Wydziału III Karnego z dnia 27 października 2011 roku, w którym to J. P. został uznany za winnego zarzucanego mu czynu.

W piśmie procesowym z dnia 9 lipca 2013 roku (data prezentaty) pozwany (...) Bank S.A. w W. uznał powództwo i wniósł o nieobciążanie pozwanego kosztami postępowania w związku z uznaniem powództwa przy pierwszej czynności procesowej.

Na rozprawie w dniu 8 października 2013 roku stawił się Prokurator Rejonowy P. – A. K., która poparła powództwo w całości. Za pozwanego (...) Bank S.A. w W. nikt się nie stawił – prawidłowo zawiadomiony. A. P. został pouczony o możliwości wstąpienia do sprawy w trybie art. 56 k.p.c. w charakterze powoda.

W piśmie procesowym z dnia 9 lipca 2013 roku (data prezentaty) pozwany (...) Bank ustosunkował się do treści złożonego pozwu. W piśmie tym oświadczył, iż uznaje powództwo oraz wnosi o nieobciążanie pozwanego kosztami postępowania w związku z uznaniem powództwa przy pierwszej czynności procesowej (pismo pełnomocnika pozwanego z dnia 9 lipca 2013 roku – k. 81).

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 21 grudnia 2005 roku J. P. na podstawie wniosku o nr (...) z dnia 21 grudnia 2005 roku na zakup towarów i usług, zawarł umowę o kredyt o nr (...) z (...) Bank S.A. w W. podając fałszywe dane należące do A. P.. Przedmiotem umowy była kwota 1.623,50 zł, która zgodnie z umową miała zostać przeznaczona na zakup piecyka gazowego i spłacona w systemie ratalnym (wniosek o udzielenie kredytu – k. 5, pozew – k. 2).

Sąd Okręgowy we Wrocławiu III Wydział Karny wyrokiem z dnia 27 października 2011 roku uznał J. P. za winnego m.in. tego, że w dniu 21 grudnia 2005 roku działając w celu osiągnięcia korzyści majątkowej doprowadził do niekorzystnego rozporządzenia mieniem (...) Bank S.A. w W. w ten sposób, że poprzez przedłożenie dokumentów z podrobionymi podpisami A. P. w postaci: wniosku o kredyt, umowy o kredyt, a także podrobionego odcinka emerytury o nr (...) Oddział W. wprowadził pracowników banku w błąd co do osoby kredytobiorcy, jego sytuacji finansowej oraz zamiaru spłaty zobowiązania i spowodował, że tenże bank z tytułu zawartej rzekomo z A. P. umowy kredytowej o nr (...) na zakup piecyka gazowego przelał na rachunek firmy (...) J. S. pieniądze w kwocie 1.623,50 zł, które to J. P. wydatkował na cele niezwiązane z przedmiotem kredytowania. Sąd Okręgowy we Wrocławiu ustalił, że J. P. posługiwał się danymi osobowymi J. S., na podstawie których zarejestrowano działalność gospodarczą pod nazwą (...). Oskarżony J. P. działał w zorganizowanej grupie przestępczej na terenie całego kraju posługując się szeregiem umów kredytowych z podrobionymi podpisami kredytobiorców, wyłudzając w ten oto sposób na szkodę (...) Bank S.A. w W. kwotę nie mniejsza niż 162.706,16 zł. Umowa z dnia 21 grudnia 2005 roku należała do sfałszowanych przez J. P. umów kredytowych (pozew – k. 2, wyrok Sądu Okręgowego we Wrocławiu II Wydział Karny – k. 9, 11, 25-26).

Zgodnie z protokołem przesłuchania świadka sygn. II PC 194/12 sporządzonego we W. dnia 8 sierpnia 2012 roku - A. P. zeznał, iż umowy z dnia 21 grudnia 2005 roku na zakup piecyka gazowego nigdy nie podpisywał. Jego dane osobowe widniejące w umowie są zgodne za wyjątkiem adresu zamieszkania, wykształcenia oraz oświadczenia o byciu rencistą. Nr dowodu osobistego wskazany w umowie jest nieaktualny. W dacie zawarcia umowy A. P. nie posługiwał się już wpisanym tam numerem dowodu osobistego, ponieważ w dniu 27 sierpnia 2005 roku wydano mu nowy dowód o nr A. (...). Wobec A. P. zostało wszczęte postępowanie, jednakże komornik nie wyegzekwował żadnej kwoty. Egzekucja została wstrzymana. A. P. zawiadomił komornika i (...) Bank, iż nie zawierał żadnej umowy kredytu. Nie występował również o unieważnienie podrobionej umowy. Ponadto dodał, iż jest zainteresowany wystąpieniem Prokuratury o unieważnienie umowy o kredyt z dnia 21 grudnia 2005 roku, z uwagi na to, iż rzekomy jego podpis widniejący pod umową został podrobiony (protokół przesłuchania świadka A. P. z dnia 8 sierpnia 2012 roku - k. 7, pozew – k. 2).

Podpis A. P. złożony pod umową z dnia 21 grudnia 2005 roku okazał się podrobiony. Potwierdziło to sprawozdanie biegłego grafologa mgr P. F. z dnia 30 maja 2011 roku z przeprowadzonych badań porównawczych pisma ręcznego i podpisów (pozew – k. 2, sprawozdanie z dnia 30 maja 2011 roku z przeprowadzonych badań porównawczych pisma ręcznego i podpisów – k. 73).

Sąd ustalił powyższy stan faktyczny w oparciu o złożone dokumenty, których autentyczność i treść nie była kwestionowana przez strony. Należało zauważyć, iż stan faktyczny w sprawie był bezsporny, a strony nie różniła interpretacja prawna tak ustalonych faktów.

Sąd zważył co następuje:

Zgodnie z art. 11 k.p.c. ustalenia wydanego w postępowaniu karnym prawomocnego wyroku skazującego co do popełnienia przestępstwa wiążą Sąd w postępowaniu cywilnym. W niniejszej sprawie Sąd Rejonowy dla Warszawy Pragi - Południe w W. na podstawie powołanego powyżej przepisu związany jest wyrokiem skazującym Sądu Okręgowego we Wrocławiu III Wydział Karny z dnia 27 października 2011 r., wydanym w sprawie III K 321/11. Okoliczności faktyczne przedstawione w wyroku skazującym Sądu Okręgowego we Wrocławiu nie mogą być przedmiotem ponownego postępowania dowodowego, nie ma do nich zastosowania zasada swobodnej oceny dowodów wyrażona w art. 233 k.p.c . (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 2 lutego 2012 roku, sygn. akt II CSK 330/11).

W świetle przedstawionych w sprawie dowodów w tym przede wszystkim dowodów z akt postępowania karnego toczącego się pod sygn. III K 321/11, a także dowodu z przesłuchania świadka A. P., powództwo o uznanie za nieważną umowy kredytu opisanej w pozwie, należy uznać za w pełni zasadne.

Prokurator Okręgowy we Wrocławiu działając w oparciu o art. 7 k.p.c. w zw. z art. 55 k.p.c. oraz w zw. z art. 189 k.p.c. wytoczył powództwo na rzecz oznaczonej osoby, tj. A. P.. Związanie sądu cywilnego skazującym wyrokiem karnym Sądu Okręgowego we Wrocławiu III Wydziału Karnego oznacza to, że sąd – rozpoznając niniejszą sprawę cywilną – zobligowany był przyjąć, iż skazany J. P. popełnił przestępstwa przypisane mu wyrokiem karnym (por. wyrok SN z dnia 14 kwietnia 1977 r., IV PR 63/77, LEX nr 7928).

Zgodnie z art. 58 § 1 i 2 k.p.c. - czynność prawna sprzeczna z ustawą albo mająca na celu obejście ustawy jest nieważna, chyba że właściwy przepis przewiduje inny skutek, w szczególności ten, iż na miejsce nieważnych postanowień czynności prawnej wchodzą odpowiednie przepisy ustawy. § 2 Nieważna jest czynność prawna sprzeczna z zasadami współżycia społecznego.

Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 28 października 2005 roku w sprawie o sygn. II CK 174/05, który to pogląd Sąd I instancji w pełni podziela, stwierdził, iż ,,czynność prawna podjęta w celu przestępczym jest nieważna”.

W okolicznościach niniejszej sprawy należało przyjąć, że J. P., działając na szkodę pozwanego Banku, zawarł umowę kredytu podając fałszywe dane i wykorzystując środki uzyskane w ramach kredytu na cel nie związany z umową kredytu, zatem dopuścił się szeregu przestępstw, w tym oszustwa spenalizowanego w art. 286 k.k., niewątpliwie zatem działał w celu przestępczym. Wobec powyższego tak zawarta umowa od początku była bezwzględnie nieważna w rozumieniu art. 58 § 1 k.c., jako że jedna ze stron tej umowy tj. J. P. zawierając ją, świadomie działał w sposób sprzeczny z obowiązującym prawem.

O kosztach postępowania Sąd orzekł na podstawie art. 102 k.p.c., który stanowi, że w wypadkach szczególnie uzasadnionych sąd może zasądzić od strony przegrywającej tylko część kosztów albo nie obciążać jej w ogóle kosztami – tzw. zasada słuszności będąca odstępstwem od zasady odpowiedzialności za wynik procesu wyrażonej w art. 98 k.p.c. Powyższy artykuł nie konkretyzuje pojęcia wypadków szczególnie uzasadnionych, pozostawia ich kwalifikację, przy uwzględnieniu całokształtu okoliczności danej sprawy, sądowi (por. m.in. postanowienie SN z dnia 20 grudnia 1973 r., II CZ 210/73, LEX nr 7366).

W sprawie niniejszej Prokurator był zwolniony z obowiązku uiszczania opłat, jednakże Sąd nie znalazł podstaw, w okolicznościach niniejszej sprawy, do obciążenia pozwanego opłatą sądową od pozwu (od której to Prokurator był zwolniony), zważywszy, że to pozwany (...) Bank działaniem J. P. niewątpliwie został pokrzywdzony.

Z uwagi na powyższe, na podstawie art. 102 k.p.c., Sąd orzekł jak w pkt II i III sentencji wyroku.