Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 8 lipca 2014r.

Sąd Okręgowy w Siedlcach IV Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 8 lipca 2014r. w S.

odwołania S. C.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S.

z dnia 30 września 2013 r. Nr (...)-SER- (...)

w sprawie S. C.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S.

o prawo do świadczenia przedemerytalnego

oddala odwołanie.

Sygn. akt: IV U 1317/13 UZASADNIENIE

Decyzją z (...). Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S., działając na podstawie art.2 ust.1 pkt.5 oraz ust.3 pkt 1, 2, 3 ustawy z 30 kwietnia 2004r. o świadczeniach przedemerytalnych odmówił S. C. prawa do świadczenia przedemerytalnego wskazując, że ubezpieczona nie udowodniła okresu ubezpieczenia wynoszącego co najmniej 35 lat.

Odwołanie od w/w decyzji złożyła S. C. wnosząc o jej zmianę i przyznanie jej prawa do świadczenia przedemerytalnego. Wnosiła o zaliczenie do okresu ubezpieczenia okresu pracy w gospodarstwie rolnym rodziców po ukończeniu 16. roku życia ,tj. od 1 grudnia 1977r. do 31 sierpnia 1980r. w wymiarze 2 lat i 9 miesięcy. Wskazała, że wbrew ustaleniom organu rentowego dojazdy do szkoły w S., w której wówczas się uczyła, nie uniemożliwiały jej stałej pracy w gospodarstwie rolnym, która wykonywała po powrocie ze szkoły. Gospodarstwo było duże – ponad 17 hektarów i jej praca była koniecznością (odwołanie – k. 2-3).

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie, wskazując że stosownie do przepisu art.2 ust.1 pkt 5 ustawy z 30 kwietnia 2004r. o świadczeniach przedemerytalnych prawo do świadczenia przysługuje osobie, która do dnia rozwiązania stosunku pracy z przyczyn dotyczących zakładu pracy, w którym była zatrudniona przez okres nie krótszy niż 6 miesięcy, posiada okres uprawniający do emerytury, wynoszący co najmniej 35 lat dla kobiet. Tymczasem na dzień 30 września 2011r. ,tj. dzień rozwiązania z ubezpieczoną stosunku pracy z przyczyn dotyczących pracodawcy ubezpieczona udowodniła okres ubezpieczenia wynoszący 31 lat i 20 dni. Organ rentowy podniósł, że do okresu ubezpieczenia nie zaliczył okresu pracy ubezpieczonej w gospodarstwie rolnym rodziców od 1 grudnia 1977r. do 31 sierpnia 1980r. w ilości 2 lata i 9 miesięcy, gdyż w jego ocenie czas poświęcony na dojazd do szkoły oddalonej o około 50 km od miejsca zamieszkania, czas spędzony w szkole i czas potrzebny na naukę w domu nie pozwalał ubezpieczonej stałą pracę w gospodarstwie rolnym w wymiarze co najmniej 4 godzin dziennie (odpowiedź organu rentowego na odwołanie k.4-5).

Sąd ustalił, co następuje:

W dniu (...). wpłynął do organu rentowego wniosek S. C. o świadczenie przedemerytalne. Do wniosku dołączono wymagane dokumenty m.in. dokumenty potwierdzające okresy ubezpieczenia oraz okres pracy w gospodarstwie rolnym rodziców po ukończeniu 16 roku życia. W dacie złożenia wniosku S. C. miała ukończone 51 lat (wniosek o świadczenie przedemerytalne k.1-12 akt organu rentowego).

Na podstawie przedłożonych dokumentów organ rentowy uznał za udowodniony okres ubezpieczenia w wymiarze 31 lat i 20 dni okresów składkowych i nieskładkowych. Organ rentowy nie uznał okresu pracy ubezpieczonej w gospodarstwie rolnym rodziców od (...)wskazując, że w tym okresie ubezpieczona uczęszczała do szkoły średniej oddalonej od miejsca zamieszkania o 50 kilometrów, a codzienny dojazd do szkoły, czas spędzony w szkole i czas na odrabianie lekcji w domu nie pozwalał na stałą pracę w gospodarstwie rolnym w wymiarze 4 godzin dziennie. Mając to na uwadze zaskarżoną decyzją organ rentowy odmówił ubezpieczonej świadczenia przedemerytalnego (decyzja z 30 września 2013r. k.40 akt organu rentowego).

Rodzice ubezpieczonej F. i S. małż. G. w latach 70-tych i do połowy lat 80-tych XX wieku posiadali na terenie wsi M. gmina P. gospodarstwo rolne o powierzchni 17,01 ha (akt notarialny umowy przekazania gospodarstwa rolnego z 11 września 1985r. k.20 i zaświadczenie Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego z 26 września 2013r. k.29 akt organu rentowego). Ubezpieczona od urodzenia mieszkała z rodzicami na terenie tego gospodarstwa. Po ukończeniu szkoły podstawowej, w 1976r. ubezpieczona podjęła naukę w Zespole Szkół Zawodowych w S., którą ukończyła w dniu 15 września 1980r. (świadectwo dojrzałości Liceum Zawodowego z 15 września 1980r. k.6-7 akt organu rentowego). Przez cały ten okres ubezpieczona w dalszym ciągu mieszkała z rodzicami. Od (...). ,tj. do chwili podjęcia pierwszej pracy, ubezpieczona łączyła naukę w szkole z pracą w gospodarstwie rolnym rodziców. Powyższa szkoła średnia w S. oddalona była od miejsca zamieszkania ubezpieczonej o około o około 50 km. Z M. ubezpieczona jeździła na stację kolejową w P. (około 5 km) wozem, traktorem (była podwożona przez ojca) lub rowerem, następnie z P. do S. jeździła pociągiem (43 km). Pociąg pokonywał trasę w ciągu 43 minut. Z domu ubezpieczona wyjeżdżała około 6.00, pociąg odjeżdżał z P. o 6.40. Lekcje kończyły się po 6 godzinach, pociąg powrotny był o 13.45. Około 15.30 ubezpieczona była w domu i około 16 przystępowała do pracy w gospodarstwie rolnym rodziców. W gospodarstwie tym hodowane były zwierzęta - owce (około 40 sztuk), krowy (około 15 sztuk), konie, świnie, kury. Rodzice ubezpieczonej uprawiali zboża, ziemniaki, buraki dla krów, kukurydzę na kiszonkę i paszę, siano. Posiadali 2 ciągniki. Ubezpieczona miała o 4 lata starszego brata, który w rozpatrywanym okresie mieszkał z rodzicami. Do codziennych obowiązków ubezpieczonej należała pomoc w wieczornym obrządku - przy dojeniu krów, karmieniu zwierząt, przy wieczornej młócce, a ponadto pielenie buraków, udział w pracach polowych - wykopkach, żniwach oraz wykonywanie innych prac wynikających z bieżącej potrzeby. Codzienna praca ubezpieczonej w gospodarstwie rolnym wynosiła co najmniej 4 godziny. W czasie wakacji i dni wolnych od szkoły ubezpieczona pracowała w gospodarstwie rodziców w znacznie wyższym wymiarze czasu. Rodzice ubezpieczonej nie pracowali poza gospodarstwem rolnym (zeznania świadków: M. W. k.11 – nagranie od minuty 20 do 25 i J. S. k.11-11v – nagranie od minuty 25 do 31 oraz zeznania ubezpieczonej k.11v – nagranie od minuty 35 do 39 i k.10-10v – nagranie od minuty 1 do 17).

Ubezpieczona była zatrudniona w Jednostce Wojskowej nr (...) S. w okresie od (...). w pełnym wymiarze. Stosunek pracy ustał w związku z likwidacją powyższej Jednostki Wojskowej (świadectwo pracy z 28 września 2011r. k.7 akt o rentę).

Sąd zważył, co następuje:

Odwołanie ubezpieczonej S. C. podlegało oddaleniu.

Zgodnie z art.2 ust.1 pkt 5 ustawy 30 kwietnia 2004r. o świadczeniach przedemerytalnych (Dz.U. Nr 120, poz.1252 ze zm.) prawo do świadczenia przedemerytalnego przysługuje osobie, która do dnia rozwiązania stosunku pracy z przyczyn dotyczących zakładu pracy, w rozumieniu przepisów ustawy z 20 kwietnia 2004r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy, w którym była zatrudniona przez okres nie krótszy niż 6 miesięcy, posiada okres uprawniający do emerytury wynoszący co najmniej 35 lat dla kobiet i 40 lat dla mężczyzn. Z kolei pkt 6 wskazanego przepisu stanowi, że prawo do świadczenia przedemerytalnego przysługuje osobie, która do dnia 31 grudnia roku poprzedzającego rozwiązanie stosunku pracy lub stosunku służbowego z powodu likwidacji pracodawcy lub niewypłacalności pracodawcy, w rozumieniu przepisów o ochronie roszczeń pracowniczych w razie niewypłacalności pracodawcy, u którego była zatrudniona lub pozostawała w stosunku służbowym przez okres nie krótszy niż 6 miesięcy, posiadała okres uprawniający do emerytury, wynoszący co najmniej 34 lata dla kobiet i 39 lat dla mężczyzn. Ponadto, jak stanowi dalej ustęp 3 wskazanego przepisu świadczenie przedemerytalne przysługuje osobie określonej w ustępie 1 po upływie co najmniej 6 miesięcy pobierania zasiłku dla bezrobotnych, o którym mowa w ustawie o promocji zatrudnienia, jeżeli osoba ta spełnia łącznie następujące warunki:

1)  nadal jest zarejestrowana jako bezrobotna,

2)  w okresie pobierania zasiłku dla bezrobotnych, nie odmówiła bez uzasadnionej przyczyny przyjęcia propozycji odpowiedniego zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej, w rozumieniu ustawy o promocji zatrudnienia, albo zatrudnienia w ramach prac interwencyjnych lub robót publicznych,

3)  złoży wniosek o przyznanie świadczenia przedemerytalnego w terminie nieprzekraczającym 30 dni od dnia wydania przez powiatowy urząd pracy dokumentu poświadczającego 6-miesięczny okres pobierania zasiłku dla bezrobotnych.

Rozstrzygnięcie sprawy wymagało zbadania czy ubezpieczona do dnia rozwiązania stosunku pracy z przyczyn dotyczących zakładu pracy ,tj. do dnia 30 września 2011r. (rozwiązanie stosunku pracy z powodu likwidacji pracodawcy) posiada okres uprawniający do emerytury wynoszący co najmniej 35 lat, albo do 31 grudnia 2010r. (koniec roku poprzedzającego rok, w którym nastąpiło ustanie stosunku pracy z powodu likwidacji pracodawcy) posiada okres uprawniający do emerytury wynoszący co najmniej 34 lata. Poza sporem pozostawało bowiem, że ubezpieczona spełnia pozostałe wymienione wyżej przesłanki nabycia świadczenia przedemerytalnego. Jak wynika z zaskarżonej decyzji organ rentowy uznał za udowodniony przez ubezpieczoną do dnia rozwiązania stosunku pracy ,tj. (...). okres uprawniający do emerytury w wymiarze 31 lat i 20 dni. Na dzień (...) okres ten wynosiłby odpowiednio 30 lat, 3 miesiące i 20 dni. Do okresu ubezpieczenia organ rentowy nie zaliczył okresu pracy ubezpieczonej w gospodarstwie rolnym od ukończenia 16. roku życia ,tj. (...). (...). przytaczając wskazane w/w argumenty dotyczące niemożności stałej pracy w gospodarstwie rolnym w związku z dojazdami do szkoły w S. i nauką w szkole.

Analizując okoliczności sprawy Sąd doszedł do przekonania, że stanowisko organu rentowego w przedmiocie niezaliczenia do okresu ubezpieczenia okresu pracy ubezpieczonej w gospodarstwie rolnym rodziców jest błędne, gdyż nie uwzględnia specyfiki pracy w gospodarstwie rolnym w latach 70-tych i 80-tych ubiegłego wieku, dużej powierzchni przedmiotowego gospodarstwa (jak na ówczesne warunki) oraz faktu, że choć S., do których dojeżdżała ubezpieczona są oddalone od M. o około 50 km, to ubezpieczona posiadała dogodne połączenie – pociągiem (na trasie S. – B., S. – H.), które pozwalało jej na powrót do domu najpóźniej na godzinę 16. Wskazane okoliczności ,tj. duża powierzchnia przedmiotowego gospodarstwa, znaczna ilość hodowanych zwierząt, a co za tym idzie znaczny zakres prac do wykonania nakazują uznać w świetle zgromadzonych dowodów, w tym spójnych i logicznych zeznań świadków oraz samej ubezpieczonej, że praca ubezpieczonej w gospodarstwie rolnym stanowiła istotną pomoc dla rodziców ubezpieczonej jako właścicieli gospodarstwa i była to pracą w wymiarze co najmniej 4 godzin dziennie, a w okresach wolnych od nauki szkolnej w wymiarze znacznie wyższym. Zgodnie z art.10 ust.1 pkt 3 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych przy ustalaniu prawa do emerytury uwzględnia się – traktując je – jak okresy składkowe przypadające przed dniem 1 stycznia 1983r. okresy pracy w gospodarstwie rolnym po ukończeniu 16 roku życia, jeżeli okresy składkowe i nieskładkowe ustalone na zasadach określonych w art.5-7, są krótsze od okresu wymaganego do przyznania emerytury, w zakresie niezbędnym do uzupełnienia tego okresu.

Mając na uwadze powyższe ustalenia i uregulowania Sąd uznał, że w/w okres pracy w gospodarstwie rolnym w wymiarze 2 lata i 9 miesięcy należy zaliczyć do okresu ubezpieczenia S. C.. Okoliczność ta nie wpływa jednak na zmianę decyzji organu rentowego, gdyż po doliczeniu w/w okresu do okresu uznanego przez organ rentowy, okres ubezpieczenia S. C. wynosi 33 lata, 9 miesięcy i 20 dni zamiast wymaganych 35 lat, a w drugim wariancie 33 lata i 20 dni, zamiast wymaganych 34 lat.

Mając na uwadze powyższe okoliczności Sąd na podstawie art.477.14§1 kpc odwołanie ubezpieczonej oddalił.

Na marginesie wskazać należy, odnosząc się do twierdzeń ubezpieczonej przedstawionych na rozprawie w dniu 8 lipca 2014r., że Sąd nie mógł wydać rozstrzygnięcia o zaliczeniu spornego okresu do okresu ubezpieczenia, gdyż w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych sąd rozpoznaje odwołanie od decyzji organu rentowego, który z kolei rozstrzyga o prawie danej osoby do określonego świadczenia – art.83 ust.1 pkt 4 ustawy z 13 października 1998r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz.U. z 2013r. poz.1442). Zaskarżona decyzja dotyczyła świadczenia przedemerytalnego. Sąd uznał, że w kwestii pracy ubezpieczonej w gospodarstwie rolnym stanowisko organu rentowego było błędne, ale – jak wykazano wyżej – w całokształcie okoliczności decyzja organu rentowego okazała się prawidłowa. Należy wskazać, że jeżeli w przyszłości ubezpieczona będzie ubiegać się o świadczenie emerytalne i okaże się, że wykazany okres składkowy i nieskładkowy jest niewystarczający do nabycia świadczenia, ponownie może wystąpić o zaliczenie do tego okresu czasu pracy w gospodarstwie rolnym po ukończeniu 16. roku życia – vide: przytoczony wyżej przepis art.10 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.