Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 30 września 2014 roku

Sąd Okręgowy – Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Piotrkowie Trybunalskim,

Wydział V w składzie:

Przewodniczący: SSO Agnieszka Leżańska (spr.)

Sędziowie: SSO Magdalena Marczyńska

SSR (del.) Urszula Sipińska-Sęk

Protokolant: st.sekr.sądowy Marcelina Machera

po rozpoznaniu w dniu 18 września 2014 roku w Piotrkowie Trybunalskim

na rozprawie

sprawy z wniosku (...) Spółki Jawnej H. i J. P.

w B.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Tomaszowie Maz.

z udziałem zainteresowanej A. Z. (1)

o zasiłek chorobowy

na skutek apelacji wnioskodawcy (...) Spółki Jawnej H.

i J. P. w B. od wyroku Sądu Rejonowego w Piotrkowie Tryb.

IV Wydziału Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 5 grudnia 2013r.

sygn. IV U 395/11

oddala apelację.

Sygn. akt V Ua 5/14

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 19 października 2011 roku, w sprawie (...), Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. zobowiązał firmę (...) spółkę jawną H. i J. P. w B. do wypłaty na rzecz A. Z. (1) odsetek od przedłużonego terminu wypłaty zasiłku chorobowego, należnego za okres od dnia 1 maja 2008 roku do dnia 9 lipca 2008 roku, w łącznej wysokości 4.437,06 PLN.

W uzasadnieniu decyzji ZUS wskazał, iż A. Z. (1) wystąpiła do pracodawcy (...) spółki jawnej H. i J. P. w B. o wypłatę zasiłku chorobowego za cały okres niezdolności do pracy. Pracodawca ustalił i wypłacił świadczenie tylko za okres do 30 kwietnia 2008 roku, za okres od 1 maja do 9 lipca 2008 roku świadczenia nie wypłaciła, jednocześnie wskazując i rozliczając należne za ten okres świadczenia w miesięcznej deklaracji rozliczeniowej. W dniu 2 września 2011 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych jako dysponent Funduszu Ubezpieczeń Społecznych dokonał wypłaty należnego A. Z. (1) świadczenia.

Zdaniem organu ubezpieczeniowego opóźnienie w wypłacie świadczenia jest następstwem okoliczności za które ponosi płatnik, co skutkuje obowiązkiem zapłaty przez niego odsetek na rzecz ubezpieczonej.

Pismem z dnia 19 listopada 2011 roku, (...) spółka jawna H. i J. P. w B. wniosła odwołanie od powyższej decyzji podnosząc, iż przedmiotowa decyzja jest niezgodna z prawem, niezrozumiała i przedwczesna.

W odpowiedzi na odwołanie z dnia 23 grudnia 2011 roku, Zakład Ubezpieczeń Społecznych wniósł o oddalenie odwołania.

Wnioskodawczyni A. Z. (1) wniosła o oddalenie odwołania.

Postanowieniem z dnia 14 lutego 2012 roku, Sąd zawiesił postępowanie do czasu prawomocnego rozpoznania przez Sąd Okręgowy, w sprawie V Ua 21/11, apelacji od wyroku Sądu Rejonowego w Piotrkowie Trybunalskim w sprawie IV U 263/10.

Po podjęciu zawieszonego postępowania zostało ono ponownie zawieszone postanowieniem z dnia 16 kwietnia 2013 roku do czasu zakończenia postępowania w sprawie IV U 206/11.

Wyrokiem z dnia 5 grudnia 2013 roku, wydanym w sprawie IVU 395/11, Sąd Rejonowy w Piotrkowie Trybunalskim IV Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych oddalił odwołanie (...) Sp.j. H. i J. P. w B. od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w T. z dnia 19 października 2011 roku, sygn. (...) (...) i zasądził od wnioskodawcy(...) Sp.j. H. i J. P. w B. na rzecz zainteresowanej A. Z. (1) kwotę 60,00 zł ( sześćdziesiąt złotych) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego .

Podstawa powyższego rozstrzygnięcia stanowiły następujące ustalenia faktyczne i rozważania prawne Sądu Rejonowego:

A. Z. (1) była pracownikiem (...) spółki jawnej H. i J. P. w B. w okresie 1 stycznia 2000 roku do dnia 9 lipca 2008 roku. Spółka zatrudniała i zgłaszała do ubezpieczenie ponad 20 osób.

W okresie od 31 stycznia 2008 roku do 9 lipca 2008 roku A. Z. (1) był niezdolna do pracy z powodu choroby. Pracodawca wypłacił jej zasiłek chorobowy z okres do 30 kwietnia 2008 roku. Za okres od 1 maja 2008 roku do 9 lipca 2008 roku zaprzestał wypłaty świadczenia.

(...) spółka jawna H. i J. P. w B. w dokumentacji rozliczeniowej wskazywała i rozliczała należny A. Z. (1) zasiłek chorobowy.

W dniu 2 września 2011 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych dokonał wypłaty należnego A. Z. (1) zasiłku chorobowego.

Wyrokiem z dnia 24 maja 2012 roku, w sprawie V Ua 21/11, Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim, rozpoznając apelację od wyroku Sądu Rejonowego IV U 263/10, zmienił wyrok Sądu I instancji i poprzedzającą go decyzję i stwierdził, że A. Z. (1) przysługuje prawo do zasiłki chorobowego za okres od 1 maja 2008 roku do dnia 9 lipca 2008 roku.

Decyzją z dnia 12 maja 2011 roku, Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. stwierdził, że na (...) spółce jawnej H. i J. P. w B., jako płatniku składek na ubezpieczenie chorobowe i pracodawcy A. Z. (1), spoczywa obowiązek zapłaty odsetek ustawowych za opóźnienie w wypłacie zasiłku chorobowego za okres od dnia 1 maja 2008 roku do dnia 9 lipca 2008 roku od dnia następującego po terminie płatności zasiłków chorobowych do dnia ich zapłaty.

Wyrokiem z dnia 8 października 2012 roku, Sąd Rejonowy w Piotrkowie Trybunalskim, w sprawie IV U 206/11, oddalił odwołania od powyższej decyzji. Wyrokiem z dnia 26 lipca 2013 roku, w sprawie V Ua 81/12, Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim oddalił apelację (...) spółki jawnej H. i J. P. w B..

W oparciu o powyższe ustalenia, Sąd Rejonowy uznał odwołanie za niezasadne

W ocenie Sądu Rejonowego, obowiązek uiszczenia przez (...) spółkę jawną H. i J. P. w B. na rzecz A. Z. (2) odsetek ustawowych został potwierdzony prawomocnym wyrokiem Sądu Okręgowego w Piotrkowie Trybunalskim z dnia 26 lipca 2013 roku w sprawie V Ua 81/12.

Porównując jednak zakres decyzji będącej przedmiotem niniejszego postępowania i decyzji będącej przedmiotem postępowania w sprawie IV U 206/11( VUa 81/12), Sąd Rejonowy stwierdził, iż ich zakres był odmienny. Decyzja będąca przedmiotem postępowania w sprawie IV U 206/11 nakładała bowiem na (...) spółkę jawną H. i J. P. w B. obowiązek zapłaty odsetek. Decyzja będące przedmiotem niniejszego postępowania, konkretyzuje w ocenie Sądu I instancji, ten obowiązek, wskazując należną A. Z. (1) kwotę.

Mając powyższe na uwadze, Sąd Rejonowy odwołanie(...) – (...) Spółki jawnej uznał za niezasadne i podlegające oddaleniu.

Powyższy wyrok zaskarżył apelacją wnioskodawca (...) spółka jawna H. i J. P. w B. w części tj.:

1.  oddalającej odwołanie Wnioskodawcy od zaskarżającej decyzji ZUS z dnia 19 października 2011 roku w zakresie wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie w wypłacie zasiłku chorobowego należnego za okres od dnia 1 maja 2008 do 9 lipca 2008r. (punkt 1 sentencji);

2.  zasądzającej od Wnioskodawcy na rzecz Zainteresowanej koszty procesu (punkt 2 sentencji);

zarzucając zaskarżonemu wyrokowi:

1.  nierozpoznanie przez Sąd Rejonowy istoty sprawy, tj, prawidłowości ustalonej przez organ rentowy wysokości przysługujących A. Z. (1) odsetek z tytułu przedłużonego terminu wypłaty zasiłku chorobowego,

2.  niewyjaśnienie przez Sąd Rejonowy wszystkich istotnych okoliczności faktycznych, wskutek naruszenia przepisu postępowania, które mogło mieć wpływ na wynik sprawy - art. 328 2 KPC poprzez niewyjaśnienie podstawy prawnej wyroku oraz poprzez brak jakichkolwiek ustaleń w zakresie prawidłowości naliczenia przez organ rentowy w zaskarżonej decyzji ZUS wysokości odsetek ustawowych,

3.  naruszenie prawa materialnego - art. 64 ust. 2 ustawy z dnia 25.06.1999r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (t.j. Dz. U. 2010r., Nr 77, poz. 512) oraz 85 ustawy z dnia 13.10.1998r. o systemie ubezpieczeń społecznych (t.j. Dz. U. 2009, Nr 205, poz. 1585 ze zmianami), poprzez błędną ich wykładnię i niewłaściwe zastosowanie w sprawie,

4.  naruszenie przepisu postępowania - art. 98 § 1 KPC, poprzez bezzasadne obciążenie wnioskodawcy kosztami procesu.

W oparciu o powyższe podstawy apelacyjne wnioskodawca wniósł o :

1.  uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy Sądowi Rejonowemu w Piotrkowie Trybunalskim w celu jej ponownego rozpoznania,

2.  zasądzenie od organu rentowego na rzecz Wnioskodawcy kosztów procesu, z wyodrębnieniem kosztów zastępstwa procesowego za obie instancje oraz obejmujących opłatę podstawową od apelacji.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

apelacja jest niezasadna i jako taka podlega oddaleniu.

Przedstawione przez Sąd I instancji w pisemnych motywach zaskarżonego wyroku ustalenia faktyczne są prawidłowe i znajdują oparcie w zgromadzonym materiale dowodowym sprawy, dlatego też Sąd Okręgowy w pełni je akceptuje i przyjmuje za własne, choć apelacja trafnie zarzuca brak w motywach orzeczenia ustaleń faktycznych oraz rozważań w zakresie podstawy prawnej obciążenia skarżących kwotą odsetek na rzecz wnioskodawcy.

W ocenie Sądu Okręgowego - brak ów nie może jednak dyskredytować prawidłowości rozstrzygnięcia Sądu Rejonowego, podobnie jak brak ustaleń w zakresie prawidłowości wyliczonej przez organ rentowy kwoty odsetek. Powyższa okoliczność stanowi bowiem, w ocenie Sądu Okręgowego, pochodną działania skarżącego, który w swoich stanowiskach procesowych nie kwestionował prawidłowości wyliczonej przez ZUS kwoty, nie wskazał w jakim zakresie jest ono błędne i przedstawił własnych wyliczeń, nie zgłosił żadnych wniosków dowodowych na poparcie swoich twierdzeń. Podkreślić przy tym należy, iż zastrzeżeń takowych nie zawiera nie tylko wniesione przez skarżących odwołanie, ale okoliczności tych nie podnosił również w toku postępowania ich pełnomocnik. Podobnie apelacja ogranicza się jedynie do podniesienia zarzutu, bez wskazania zakresu wadliwości wyliczonej przez organ rentowy kwoty. Podkreślenia wymaga, iż skarżący przez całe postępowanie pierwszoinstancyjne był reprezentowany przez profesjonalnego pełnomocnika procesowego, w związku z tym, w ocenie Sądu Okręgowego, nie było przeszkód faktycznych, aby powyższe okoliczności były zgłoszone w odpowiednim czasie. Zgłoszenie ich w postępowaniu apelacyjnym jest spóźnione, ponieważ zgodnie z art. 381 k.p.c., sąd drugiej instancji może pominąć nowe fakty i dowody, jeżeli strona mogła je powołać w postępowaniu przed sądem pierwszej instancji, chyba że potrzeba powołania się na nie wynikła później. Uregulowanie zawarte cytowanym przepisie jest wyrazem dążenia do koncentracji materiału dowodowego przed sądem pierwszej instancji. Strona, która dopuszcza się zaniedbania w zakresie przysługującej jej inicjatywy dowodowej w postępowaniu pierwszoinstancyjnym, musi się liczyć z tym, że sąd drugiej instancji jej wniosku dowodowego nie uwzględni. Należy zwrócić uwagę na relacje między przepisem art. 381 k.p.c. oraz art. 368 § 1 pkt 4 k.p.c. wymagającym powołania w apelacji nowych faktów i dowodów wraz z wykazaniem, że ich powołanie przed sądem pierwszej instancji nie było możliwe, albo że potrzeba powołania się na nie wynikła później. Przyjmuje się, że występujący w omawianym przepisie zwrot: "potrzeba powołania się na nowe fakty i dowody wynikła później", należy pojmować w ten sposób, że "potrzeba" ta ma być następstwem zmienionych okoliczności sprawy, które są niezależne od zapadłego rozstrzygnięcia pochodzącego od sądu pierwszej instancji (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z dnia 28 września 2012 r., sygn. akt I ACa 181/12, LEX nr 1220402). W niniejszej sprawie skarżący tego nie wykazał, nie może zaś stanowić samoistnej podstawy powołania się w apelacji na nowe fakty i dowody wydanie przez sąd pierwszej instancji niekorzystnego dla strony orzeczenia (por. orzeczenie Sądu Najwyższego z dnia 24 marca 1999 r., I PKN 640/98, OSNAPiUS 2000, Nr 10, poz. 389 oraz z 16 maja 2002 r., V CKN 1269/00, IC 2002, nr 12, s. 46).

Dlatego też Sąd Okręgowy stwierdza, iż zarzut nie wyjaśnienia przez Sąd Rejonowy wszystkich istotnych okoliczności faktycznych, wskutek naruszenia przepisu postępowania, które mogło mieć wpływ na wynik sprawy - art. 328 §2 KPC jest chybiony. Wszak zarzut naruszenia przepisu art. 328 § 2 k.p.c. może być usprawiedliwiony tylko w tych wyjątkowych okolicznościach, w których treść uzasadnienia orzeczenia sądu całkowicie uniemożliwia dokonanie oceny toku wywodu, który doprowadził do wydania orzeczenia lub w przypadku zastosowania prawa materialnego do niedostatecznie jasno ustalonego stanu faktycznego (tak Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 6 grudnia 2013 r., I ACa 764/13, LEX nr 1416125). Biorąc zaś pod uwagę poczynione powyżej rozważania nie można czynić zarzutu Sądowi Rejonowemu, iż nie poczynił ustaleń faktycznych w zakresie, który nie był przedmiotem zaskarżania. Nieujawnienie ich pozostaje bowiem bez wpływu na treść wydanego w sprawie orzeczenia.

W tym samym zakresie za niezasadny należy uznać zarzut naruszenia art. 64 ust. 2 ustawy z dnia 25.06.1999r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (t.j. Dz. U. 2010r., Nr 77, poz. 512) oraz 85 ustawy z dnia 13.10.1998r. o systemie ubezpieczeń społecznych (t.j. Dz. U. 2009, Nr 205, poz. 1585 ze zmianami), poprzez błędną ich wykładnię i niewłaściwe zastosowanie w sprawie.

Odnosząc się zaś do zarzutu naruszenie przepisu postępowania - art. 98 § 1 KPC, poprzez bezzasadne obciążenie skarżącego kosztami procesu stwierdzić należy, iż stosownie do treści art. 98 § 1 k.p.c, strona przegrywającą sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony. Powołany przepis ustanawia dwie zasady rozstrzygania o kosztach procesu, tj. zasadę odpowiedzialności za wynik procesu, więc obciążenie strony przegrywającej kosztami postępowania oraz zasadę orzekania o zwrocie kosztów niezbędnych i celowych. Wyjątkiem od tej reguły jest orzeczenie o kosztach postępowania na podstawie art. 102 k.p.c, według którego w wypadkach szczególnie uzasadnionych sąd może zasądzić od strony przegrywającej tylko cześć kosztów albo nie obciążać jej w ogóle kosztami. Sama treść tego przepisu przemawia za tezą, że jego wykładnia nie może być rozszerzająca (por. postanowienia Sądu Najwyższego: z 13 października 1976 r., IV PZ 61/76, nie publ. oraz z dnia 26 stycznia 2007 r., V CSK 292/06, nie publ.), a w konsekwencji zastosowanie art. 102 k.p.c. może mieć miejsce w sytuacjach wyjątkowych. W doktrynie oraz judykaturze do grona sytuacji uzasadniających zastosowanie art. 102 KPC można zaliczyć następujące stany faktyczne: w sprawie o rozwód sąd orzeka rozwiązanie małżeństwa, ale z winy powoda, w sprawach dotyczących stosunku prawnego, który może być ukształtowany tylko wyrokiem, choćby zamiary stron były całkowicie zgodne (np. w sprawie o zaprzeczenie ojcostwa), oddalenie roszczeń powoda na podstawie art. 5 KC, wyjątkowo ciężka sytuacja strony przegrywającej ^, finalne uwzględnienie powództwa strony winnej przedłużania się procesu. Jak widać są to sytuacje wyjątkowe i trudno je odnieść do realiów niniejszej sprawy. Wszak wskazać należy, iż wytoczenie powództwa przez stronę stanowi zawsze jej uprawnienie, a nie obowiązek z prawnego punktu widzenia. Niezależnie od pobudek osobistych, jakie kierują stroną w takim działaniu, z prawnego punktu widzenia nie musi ona powództwa wytaczać albo - decydując się na taki krok - ocenić ryzyko, wiążące się z potencjalną przegraną w sprawie i związanymi z tym faktem konsekwencjami. Oczywiście w postępowaniach z zakresu prawa ubezpieczeniowego istnieje częstsza tendencja do odstępowania od obciążania pracownika kosztami postępowania. Wynika jednak ona z oceny możliwości interpretacyjnych ubezpieczonego i oczekiwań co do stopnia jego rozeznania w regulacjach prawa. Inne jednak oczekiwania mogą być kierowane pod adresem ubezpieczonego, który jest osoba nieporadną, inne natomiast względem osoby prowadzącej działalność gospodarczą, w dodatku mającego możliwość konsultacji problemu prawnego z profesjonalnym pełnomocnikiem, który reprezentuje go w postępowaniu. W takim przypadku istnieje mniejsze pole do odstąpienia od obciążenia strony kosztami postępowania, powinna ona bowiem zdawać sobie sprawę z potencjalnego ryzyka przegranej w dużo większym stopniu, aniżeli ubezpieczony o mniejszym stanie wiedzy i występujący bez pełnomocnika. Nadto pamiętać należy, iż nieobciążanie strony kosztami postępowania skutkuje przerzuceniem ciężaru poniesienia kosztów na druga stronę, która pomimo uzyskania korzystnego dla siebie rozstrzygnięcia zostaje „ukarana” obowiązkiem poniesienia kosztów postępowania. Stąd, przed zastosowaniem powyższej instytucji, Sąd winien wnikliwie rozważyć, czy okoliczności danej sprawy dają asumpt do uznania, iż zachodzą w sprawie szczególne okoliczności w rozumieniu art. 102 k.p.c.

Zdaniem Sądu Okręgowego, w sprawie niniejszej nie ma powodu do zastosowania względem skarżącego kryteriów, uzasadniających odstąpienie od obciążenia go kosztami postępowania, dlatego też rozstrzygniecie Sądu w powyższym zakresie należy uznać za prawidłowe.

Stosownie do powyższych rozważań Sąd Okręgowy, na podstawie art. 385 k.p.c., orzekł jak w sentencji.