Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Konin, dnia 15-10-2014 r.

Sąd Okręgowy w Koninie III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący - Sędzia – SO Anna Walczak- Sarnowska

Protokolant: Starszy sekretarz sądowy Lila Andrzejewska

przy udziale

po rozpoznaniu w dniu 7-10-2014r. w Koninie

sprawy S. S. (1)

z udziałem płatnika składek (...) , (...) Spółka Jawna

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w P.

o podleganie ubezpieczeniom

na skutek odwołania S. S. (1)

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w P.

z dnia 12-06-2014r. znak: (...) decyzja nr (...)

Zmienia zaskarżoną decyzję w ten sposób, że stwierdza iż S. S. (1) jako pracownik u płatnika składek (...) , (...) Spółka Jawna podlega obowiązkowo ubezpieczeniom: emerytalnemu, rentowemu, chorobowemu, wypadkowemu od dnia 13 stycznia 2014r.

Sygnatura akt III U 758/14

UZASADNIENIE

Zakład Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w P. Inspektorat w T. decyzją nr (...) z dnia 12.06.2014 r. stwierdził, że S. S. (1) jako pracownik u płatnika składek (...) Spółka jawna nie podlega obowiązkowo ubezpieczeniom : emerytalnemu, rentowemu, chorobowemu, wypadkowemu od dnia 13.01.2014 roku.

W uzasadnieniu organ rentowy podał, że S. S. (1) została zgłoszona do ubezpieczeń społecznych z tytułu zatrudnienia u płatnika (...) P., G.” Sp. j. od 13.01.2014 r. i została zatrudniona na czas określony tj. do dnia 28.11.2014 r. w pełnym wymiarze czasu pracy z miesięcznym wynagrodzeniem w kwocie 1.800 zł na stanowisku pracownik biurowy. Wskazano, że została zatrudniona w celu przejęcia części obowiązków pracownicy, która odeszła na zwolnienie lekarskie w związku z ciążą. Organ rentowy podał, że S. S. (1) stała się niezdolna do pracy w związku z ciążą po upływie 53 dni od dnia nawiązania stosunku pracy. Zdaniem organu rentowego nielogicznym było zatrudnienie ubezpieczonej będącej w ciąży w celu przejęcia części obowiązków pracownicy, która odeszła na zwolnienie lekarskie związane z ciążą. Zaznaczono, że nie ma dowodów na świadczenie pracy przez ubezpieczoną, chociaż z zakresu obowiązków wynika, że zajmowała się ona między innymi przygotowywaniem dokumentów do przetargów, wyszukiwaniem ofert przetargowych, tworzeniem zamówień oraz zaopatrywaniem biura w niezbędne artykuły. Organ rentowy podał, że powyższe wskazuje, iż zamiarem stron stosunku pracy nie było rzeczywiste świadczenie pracy a zawarcie umowy było czynnością pozorną, mającej na celu obejście przepisów prawa i uzyskanie świadczeń z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa.

Odwołanie od decyzji wniosła S. S. (1), która zarzuciła naruszenie prawa materialnego wskutek niewłaściwego zastosowania przepisów art. 58 kc i art. 83 kc poprzez przyjęcie, że zawarcie umowy o pracę w dniu 10.01.2014 r. było czynnością pozorną zmierzającą do obejścia prawa co skutkowało błędną decyzją ZUS, że na podstawie art. 6 ust. 1 pkt 1, art. 1 ust. 1, art. 13 pkt 1 ustawy z 13.10.1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych nie podlega obowiązkowym ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowemu, chorobowemu i wypadkowemu od momentu zgłoszenia do ubezpieczeń społecznych jako pracownika tj. od dnia 13.01.2014 r. Zarzucono również błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę rozstrzygnięcia polegający na chybionym przyjęciu, że przedstawione w trakcie postępowania wyjaśniającego prowadzonego przez ZUS dowody tj. zwłaszcza listy obecności, listy płac, zakres obowiązków oraz złożone wyjaśnienia nie stanowią wystarczającego dowodu,
że zamiarem stron stosunku pracy było rzeczywiste świadczenie pracy i praca ta była rzeczywiście wykonywana. W oparciu o powyższe odwołująca wniosła o zmianę zaskarżonej decyzji w całości poprzez ustalenie podlegania przez S. S. (1) obowiązkowym ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowemu, chorobowemu i wypadkowemu od dnia 13.01.2014 r. jako osoba świadcząca pracę na podstawie umowy o pracę. Zgłoszony został także wniosek o zasądzenie od organu rentowego na jej rzecz kosztów postępowania według norm przepisanych.

W uzasadnieniu odwołania wskazano, że odwołująca oraz pracodawca w chwili zatrudnienia byli świadomi, że znajduje się ona w ciąży, jednakże przy zawieraniu umowy o pracę odwołująca nie wiedziała, że wkrótce będzie przebywać na zwolnieniu lekarskim i z uwagi na biurowy charakter pracy miała nadzieje, że będzie pracować do chwili narodzin dziecka. Odwołująca potwierdziła, że nie ma pisemnych dowodów na świadczenie przez nią pracy, lecz jest to wynikiem tego, że była nowym pracownikiem i było ustalone, że przez początkowy okres, jej działania będą sprawdzane i akceptowane przez pracodawcę. Z kolei o tym, że świadczyła pracę mogą potwierdzić pozostali pracownicy. Ostatecznie odwołująca wskazała, że zaskarżona decyzja jest dla niej niesłuszna, krzywdząca i pozbawia jej prawa do świadczeń z tytułu choroby i macierzyństwa.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o oddalenie odwołania oraz zasądzenie kosztów zastępstwa procesowego podtrzymując argumentację zawartą w zaskarżonej decyzji.

Sąd ustalił i zważył, co następuje :

(...) P., (...) Spółka Jawna z siedzibą w K. prowadzi od 1996 r. działalność gospodarczą polegającą na projektowaniu i utrzymywaniu terenów zielonych. Wspólnikami spółki są J. P. oraz P. G.. Spółka zatrudnia w zależności od potrzeb od 17 do 20 pracowników. 3 osoby odpowiedzialne są za sporządzanie projektów, 2 osoby stanowią kadrę pracowników biurowych
a reszta osób zatrudniona jest w dziale realizacji. Część pracowników (około 20 %) pracuje za wynagrodzenie minimalne a pozostałe osoby otrzymują od 20 do 40 % wyższą pensję niż minimalne wynagrodzenie. Jedną z osób zatrudnionych w spółce jest A. S., która pracuje od 8 lat jako architekt i projektant z miesięcznym wynagrodzeniem wynoszącym 2.500 złotych. Pod koniec 2013 r. A. S. poinformowała J. P. iż z uwagi ciążę, przejdzie na zwolnienie lekarskie. Wówczas postanowiono, że jej obowiązki przejmie W. P., która pracowała wspólnie z A. S. oraz była zaznajomiona z pracą w terenie. Powierzenie W. P. tych obowiązków było związane również z koniecznością realizacji kontraktu z Generalną Dyrekcją Dróg Krajowych i Autostrad Oddział w P., który dotyczył wyznaczania i przeglądu drzew mogących stanowić zagrożenie przy drogach krajowych. Jednocześnie W. P. zajmowała się sprawami biurowymi, w tym między innymi wyszukiwała oferty przetargowe, zamawiała materiały biurowe. Wraz z odejściem A. S., przejęciem jej obowiązków przez W. P. powstała konieczność zatrudnienia innej osoby, która mogłaby wykonywać prace biurowe.

O potrzebie zatrudnienia nowego pracownika J. P. informował swoich znajomych i o wolnym miejscu pracy dowiedziała się odwołująca S. S. (1), która w grudniu 2013 r. złożyła swoje podanie do pracy.
W trakcie rozmowy kwalifikacyjnej informowała pracodawcę, że znajduje się w ciąży.

W dniu 10.01.2014 r. między firmą (...) P., (...) Spółka jawna, reprezentowaną przez J. P. a S. S. (2)
– S. została zawarta umowa o pracę na czas określony od dnia 13.01.2014 r. do dnia 28.11.2014 r. na stanowisku pracownik biurowy, w pełnym wymiarze czasu pracy z wynagrodzeniem miesięcznym wynoszącym 1.800 zł brutto. Przed zatrudnieniem w spółce (...) odwołująca pracowała między innymi jako pracownik administracyjno – biurowy w Urzędzie Miasta w K., była asystentem w dziale logistyki w firmie (...) oraz pracowała jako pracownik biurowy w (...). Posiada wykształcenie wyższe, ukończyła studia magisterskie na specjalizacji stosunki międzynarodowe na Uniwersytecie im. A. M. w P.. Przed podjęciem pracy przeszła szkolenie z zakresu przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy. Posiadała zaświadczenie lekarskie stwierdzające, że jest zdolna do wykonywania pracy na stanowisku pracownika biurowego.

Odwołująca świadczyła pracę w siedzibie firmy w K. w godzinach od 7.00 do 15.00 od poniedziałku do piątku. Obecność w pracy była potwierdzana podpisami na liście obecności. Odwołująca pracowała w pokoju wspólnie z K. A. oraz W. P., zajmując się wyszukiwaniem zapytań i ofert przetargowych, przygotowywaniem dokumentacji i ofert przetargowych, tworzeniem zamówień, zamawianiem części do sprzętu ogrodniczego, rozdzielaniem i przygotowywaniem korespondencji, zaopatrywaniem biura w niezbędne artykuły biurowe. Odwołująca przygotowane materiały dotyczące przetargów przekazywała K. A.. Dzięki staraniom odwołującej firma mogła zrealizować umowę dotyczącą boiska w gminie W.. Bieżący nadzór nad wykonywaniem powierzonych jej czynności sprawował J. P.. Odwołująca nie podpisywała żadnych dokumentów, gdyż nie była do tego uprawniona.

S. S. (1) pracowała do 7.03.2014 r. a następnie odeszła na zwolnienie lekarskie związku z ciążą. Dziecko urodziła w dniu (...) r. i aktualnie przebywa na urlopie macierzyńskim. W ciągu tygodnia od jej przejścia na zwolnienie lekarskie, pracodawca zatrudnił architekta J. W., która przejęła czynności po A. S., natomiast obowiązki odwołującej powierzono W. P..

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie dokumentów znajdujących się w aktach organu rentowego, a ponadto w oparciu o zeznania odwołującej S. S. (1) oraz świadków J. P., P. G. oraz K. A..

Zeznania odwołującej oraz świadków Sąd uznał za wiarygodne, albowiem są one logiczne, rzeczowe, a nadto wzajemnie się uzupełniają. Z zeznań tych jednoznacznie wynika, że odwołująca faktycznie wykonywała czynności w związku
z umową o pracę zawartą w dniu 10.01.2014 r. Rzeczowy materiał dowodowy nie budził wątpliwości Sądu, nadto nie był kwestionowany przez strony.

Istotą sporu w przedmiotowym postępowaniu było rozważanie, czy odwołująca S. S. (1) posiadała tytuł prawny do objęcia jej ubezpieczeniami społecznymi jako pracownik firmy (...) P., (...) Sp. jawna.

Zgodnie z treścią przepisów art. 6 ust. 1 pkt 1, art. 11 ust. 1 i art. 12 ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2013 r. Nr 1442 j.t.) pracownik objęty jest obowiązkowymi ubezpieczeniami: emerytalnym, rentowym, chorobowym i wypadkowym.

Według art. 13 pkt 1 powołanej ustawy obowiązek podlegania ubezpieczeniom społecznym powstaje od dnia nawiązania stosunku pracy do dnia ustania tego stosunku. Obowiązek zgłoszenia do ubezpieczeń społecznych spoczywa na płatniku składek (art. 36 ust. 2 ustawy), którym jest pracodawca (art. 4 pkt 2 lit. a ustawy).

Na podstawie art. 86 ust. 2 ustawy systemowej Zakład Ubezpieczeń Społecznych w ramach przeprowadzanych kontroli może między innymi ustalać zgłoszenie do ubezpieczenia społecznego oraz prawidłowość i rzetelność obliczania, potrącania i opłacania składek oraz innych składek i wpłat, do których pobierania obowiązany jest Zakład. Może więc badać fakt zawarcia umowy o pracę oraz jej ważność, celem stwierdzenia objęcia pracownika ubezpieczeniami społecznymi (vide: wyrok Sądu Najwyższego z dnia 23 lutego 2005 r. sygn. akt III UK 200/04, publ. LEX nr 155677).

Natomiast na podstawie art. 83 ust. 1 pkt 1 powołanej ustawy Zakład Ubezpieczeń Społecznych wydaje decyzje w zakresie indywidualnych spraw dotyczących zgłaszania do ubezpieczeń społecznych.

Osoba kwestionująca stanowisko organu rentowego zawarte w wydanej po przeprowadzeniu postępowania kontrolnego decyzji zobowiązana jest nie tylko do podważania trafności poczynionych przez organ rentowy ustaleń, ale również – nie ograniczając się wyłącznie do polemiki z tymi ustaleniami – winna, zgodnie z treścią przepisu art. 6 k.c., wskazać na okoliczności i fakty znajdujące oparcie w materialne dowodowym, z których możliwym byłoby wyprowadzenie wniosków i twierdzeń zgodnych ze stanowiskiem zaprezentowanym w odwołaniu.

Analiza całokształtu zebranego w sprawie materiału dowodowego i to zarówno osobowego, jak i rzeczowego prowadzi do wniosku, że odwołująca zadaniu temu sprostała.

Z akt sprawy wynika bowiem niezbicie, że odwołująca S. S. (1) od dnia 13.01.2014 r., tj. od dnia rozpoczęcia przez nią pracy, do dnia 7.03.2014 r., tj. od kiedy zaczęła korzystać ze zwolnienia lekarskiego związku z ciążą, wykonywała obowiązki pracownicze.

Za nieuzasadnione zatem uznać trzeba wszelkie twierdzenia pozwanego organu rentowego, że umowa o pracę zawarta z odwołującą zawarta została dla pozoru, to jest wyłącznie w celu objęcia S. S. (1) obowiązkiem ubezpieczenia społecznego.

W tym miejscu podkreślić należy, że zgodnie z przyjętym w judykaturze stanowiskiem sam fakt, że zawierające umowę o pracę strony kierują się wyłącznie objęciem pracownika ubezpieczeniem społecznym nie może skutkować nieważnością takiej umowy. Także dążenie przez kobietę w ciąży do podlegania pracowniczemu ubezpieczeniu społecznemu nie może być uznane za sprzeczne z prawem, skorzystanie bowiem z ochrony gwarantowanej pracowniczym ubezpieczeniem społecznym jest legalnym celem zawierania umów o pracę, niemniej niezbędne jest wykazanie realizowanie postanowień umowy, co w przedmiotowej sprawie – jak już wskazano – nastąpiło.

Zgodnie bowiem z treścią przepisu art. 83 § 1 k.c. zdanie pierwsze oświadczenie woli złożone jest dla pozoru wtedy, gdy z góry powziętym zamiarem stron jest brak woli wywołania skutków prawnych, przy jednoczesnej chęci wprowadzenia innych w błąd co do rzekomego dokonania określonej czynności prawnej. Gdy pod pozorowaną czynnością prawną nie kryje się inna czynność prawna, mamy do czynienia z tzw. pozornością zwykłą.

W judykaturze przyjmuje się przy tym, że nie jest istotne, czy strony zawierające umowę o prace miały realny zamiar wzajemnego zobowiązania się pracownika do świadczenia pracy, a przez pracodawcę do zapewnienia pracy i wynagrodzenia za nią – lecz, to, czy zamiar stron został w rzeczywistości zrealizowany (vide: wyrok Sądu Najwyższego z dnia 13 czerwca 2006 roku, II UK 202/05, publ. LEX nr 1001204; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 28 stycznia 2001 roku, II UKN 244/00, publ. LEX nr 55418; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 18 maja 2006 roku, II UK 164/05, publ. LEX nr 192461).

W tym miejscu wskazać jednocześnie należy, że zgodnie z treścią przepisu art. 22 k.p. przez nawiązanie stosunku pracy pracownik zobowiązuje się do wykonywania pracy określonego rodzaju na rzecz pracodawcy i pod jego kierownictwem, w miejscu i czasie przez pracodawcę wyznaczonym, a pracodawca do zatrudnienia pracownika za wynagrodzeniem. Celem zatem i zamiarem stron umowy o pracę winna być faktyczna realizacja treści stosunku pracy w granicach zakreślonych umową, przy czym oba te elementy wyznaczają: ze strony pracodawcy – realna potrzeba ekonomiczna i umiejętności pracownika, zaś ze strony pracownika – ekwiwalentność wynagrodzenia uzyskanego ze świadczenia pracy.

Według zaś art. 8 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych za pracownika uważa się osobę pozostającą w stosunku pracy, czyli zatrudnioną przez pracodawcę. Przyjęcie, że dochodzi do powstania stosunku pracy, niezależnie od tego, czy pracownik do pracy przystąpi, obalone jest ustalenie, że pomimo zawarcia umowy nie nastąpiło zatrudnienie pracownika. Dlatego w sytuacji, gdy po zawarciu umowy o pracę pracownik podejmie pracę i ją wykonuje, a pracodawca godzi się na to, nie można mówić o pozorności i przeciwnie – pozorność występuje w przypadku nie realizowanie przez pracownika czynności pracowniczych.

Transponując powyższe rozważania na grunt przedmiotowej sprawy stwierdzić trzeba – jak wskazano na wstępie – że twierdzenia pozwanego organu rentowego kwestionujące ważność umowy o pracę z dnia 10.01.2014 roku, jaką zawarła S. S. (1) ze spółką (...) są pozbawione podstaw.

Przede wszystkim z osobowego materiału dowodowego niezbicie wynika, że odwołująca rzeczywiście wykonywała powierzone jej czynności. Odwołująca pracowała w grupie innych pracowników spółki, a obecność w miejscu pracy była poświadczana podpisami listy obecności. Wskazywana przez organ rentowy okoliczność, że nie zostały przedstawione materialne efekty realizowanej przez nią pracy nie przesądza o tym aby zawarta umowa o pracę miała charakter pozorny. Przede wszystkim należy zwrócić uwagę, iż odwołująca nie była uprawniona do podpisywania dokumentów, a prace którymi się zajmowała polegały przede wszystkim na wyszukiwaniu ofert przetargowych oraz przygotowywaniem dokumentacji.
Nie można również zapominać i o tym, że odwołująca była osobą obcą dla pracodawcy, dlatego też całkowicie zrozumiałym jest, że jej czynności w tym początkowym okresie zatrudnienia miały charakter pomocniczy, a nie decyzyjny. Zauważyć należy także i to, że zatrudnienie odwołującej było uzasadnione aktualnymi potrzebami pracodawcy, po tym jak jedna z wieloletnich pracownic okresowo zaprzestała świadczenia pracy z powodu zajścia w ciąże. Również okoliczność, iż po przejściu na zwolnienie lekarskie odwołującej została zatrudniona nowa osoba wskazuje, iż rzeczywiście pracodawca poszukiwał dodatkowego pracownika. Akcentowany przez organ rentowy pogląd, iż z punktu widzenia pracodawcy nielogicznym było zatrudnienie odwołującej będącej w ciąży na miejsce osoby, która z uwagi na ciążę przeszła na zwolnienie lekarskie, nie ma znaczenia, gdy uwzględni się, że materiał dowodowy wskazuje na to, iż odwołująca faktycznie wykonywała powierzone jej czynności, a to z kolei przemawia za tym, że zamiarem stron było świadczenie przez nią pracy w ramach stosunku pracy.

Konkludując stwierdzić trzeba, że odwołanie S. S. (1) jest uzasadnione, albowiem postępowanie dowodowe wykazało, że po nawiązaniu stosunku pracy odwołująca wykonywała obowiązki pracownicze.

W związku z powyższym Sąd w oparciu o przepis art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. zmienił zaskarżoną decyzję w ten sposób, że stwierdził, iż S. S. (1) jako pracownik u płatnika składek (...) P., (...) Spółka jawna podlega obowiązkowo ubezpieczeniom: emerytalnemu, rentowemu, chorobowemu wypadkowemu w okresie od 13.01.2014 r.

SSO Anna Walczak – Sarnowska