Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 27 sierpnia 2014 roku

Sąd Okręgowy w Białymstoku

V Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie następującym:

Przewodniczący SSR del. Tomasz Kałużny

Protokolant Danuta Onopiuk

po rozpoznaniu w dniu 27 sierpnia 2014 roku w Białymstoku

sprawy A. M.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B.

o rentę z tytułu niezdolności do pracy

na skutek odwołania A. M.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B.

z dnia 23 maja 2014 Nr (...)

postanawia:

odrzucić odwołanie.

Sygn. akt V U 1008/14

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 23 maja 2014r., znak: (...)Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B. odmówił A. M. prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy. W uzasadnieniu decyzji wskazano, iż lekarz orzecznik ZUS orzeczeniem z dnia 6 maja 2014r. uznał ubezpieczonego za częściowo niezdolnego do pracy, ustalając jednocześnie, iż niezdolność do pracy powstała z dniem 1 marca 2014r. Przedmiotowe orzeczenie lekarza orzecznika stało się podstawą wydania powołanej decyzji, zgodnie z którą odmówiono ubezpieczonemu prawa do renty, bowiem w ocenie organu rentowego, ubezpieczony nie spełnił warunku określonego w art. 57 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2013r., poz. 1440 j.t.), gdyż niezdolność do pracy ubezpieczonego powstała w okresie dłuższym niż 18 miesięcy od ustania ostatniego ubezpieczenia.

Odwołanie od decyzji jak wyżej wniósł A. M. podnosząc, iż lekarz orzecznik ZUS w swoim orzeczeniu wskazał niewłaściwą datę powstania jego niezdolności do pracy. Wyjaśnił przy tym, iż z chorobą oczu zmaga się niemal od urodzenia, przy czym podczas badania w ZUS informował lekarza, iż jego niezdolność do pracy datuje się od 2012 roku. Ubezpieczony zaznaczył, iż nie wniósł sprzeciwu od orzeczenia lekarz orzecznik ZUS, gdyż uznał, że podana data powstania niezdolności do pracy jest wynikiem omyłki lekarza. Dodatkowo, nie znając przepisów prawa, nie mógł przypuszczać, że ustalenia lekarza orzecznika ZUS będą decydujące dla przyznania mu prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy (k. 2-6).

W odpowiedzi na wniesione odwołanie Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B. wniósł o jego oddalenie, podtrzymując stanowisko wyrażone w decyzji (k. 9).

Sąd ustalił i zważył co następuje:

W sprawie bezspornie ustalono, że ubezpieczony w dniu 3 kwietnia 2014r. wystąpił do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B. z wnioskiem o rentę z tytułu niezdolności do pracy, załączając stosowną dokumentację (akta ZUS). W ramach postępowania przed organem rentowym skierowano ubezpieczonego na badania celem weryfikacji stanu zdrowia. Lekarz Orzecznik ZUS, po przeprowadzeniu bezpośredniego badania i dokonaniu analizy przedstawionej dokumentacji medycznej orzeczeniem z dnia 6 maja 2014r. ustalił, iż ubezpieczony jest niezdolny do pracy, przy czym w orzeczeniu stwierdzono, że częściowa niezdolność do pracy ubezpieczonego powstała 1 marca 2013r. i obowiązuje do 31 maja 2017r. Dodatkowo w treści orzeczenia zawarto pouczenie o przysługującym ubezpieczonemu prawie wniesienia sprzeciwu do komisji lekarskiej ZUS (…) w terminie 14 dni od dnia doręczenia orzeczenia, jak również o konsekwencjach prawnych nie wniesienie sprzeciwu (odrzucenie odwołania) w przypadku odwołania się od decyzji ZUS do Sądu (k. 13 akt ZUS). Przedmiotowe orzeczenie lekarza orzecznika ZUS zostało doręczone A. M. w dniu 8 maja 2014 r.

W toku postępowania bezspornie ustalono, iż odwołujący nie wniósł sprzeciwu od orzeczenia lekarza orzecznika do komisji lekarskiej ZUS. Organ rentowy, bazując na wskazanym orzeczeniu lekarza orzecznika ZUS, zaskarżoną decyzją z dnia 23 maja 2014r. odmówił A. M. prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy. Ubezpieczony wnosząc odwołanie od powołanej decyzji kwestionował ustalenie lekarza orzecznika w zakresie daty powstania niezdolności do pracy. W pozostałym zakresie przesłanek warunkujących prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy, odwołujący nie zgłaszał żadnych zastrzeżeń.

Stosownie do treści art. 477 ⁹ § 3 ¹ k.p.c. zdanie pierwsze Sąd odrzuci odwołanie w sprawie o świadczenie z ubezpieczeń społecznych, do którego prawo jest uzależnione od stwierdzenia niezdolności do pracy lub niezdolności do samodzielnej egzystencji, a podstawę do wydania decyzji stanowi orzeczenie lekarza orzecznika Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, jeżeli osoba zainteresowana nie wniosła sprzeciwu od tego orzeczenia do komisji lekarskiej Zakładu Ubezpieczeń Społecznych i odwołanie jest oparte wyłącznie na zarzutach dotyczących tego orzeczenia. Przytoczona treść przepisu art. 477 ⁹ k.p.c. została zmodyfikowana ustawą z dnia 20 kwietnia 2004 r. o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 121, poz. 1264) przez dodanie do obowiązującej regulacji § 3 ¹ (a także § 2 ¹, 3 ² oraz art. 477 ¹⁴ § 4) w związku z ponownym wprowadzeniem dwuinstancyjnego orzecznictwa lekarskiego (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 8 stycznia 2008 r., I UK 193/07, OSNP 2009, nr 3-4, poz. 52). Należy przy tym dodać, iż przytoczone wyżej przepisy kodeksu postępowania cywilnego w pełni korespondują z art. 14 ust. 1 powołanej ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Zgodnie z powołanymi przepisami skutkiem wprowadzonych zmian od dnia 1 stycznia 2005 r. oceny niezdolności do pracy, jej stopnia, niezdolności do samodzielnej egzystencji, trwałości lub przewidywanego okresu, związku przyczynowego z określonymi okolicznościami, ustalenia daty powstania oraz celowości przekwalifikowania zawodowego, dokonuje lekarz orzecznik Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Od orzeczenia lekarza orzecznika osobie zainteresowanej przysługuje sprzeciw do komisji lekarskiej, która w ramach rozpatrzenia sprzeciwu dokonuje ponownej oceny i rozstrzyga orzeczeniem w zakresie weryfikacji stanu zdrowia ubezpieczonego. Orzeczenie komisji lekarskiej albo lekarza orzecznika, od którego nie wniesiono sprzeciwu, stanowi dla organu rentowego podstawę do wydania decyzji w sprawie świadczeń przewidzianych w ustawie, do których prawo jest uzależnione od stwierdzenia niezdolności do pracy oraz niezdolności do samodzielnej egzystencji. Należy przy tym podkreślić, iż w doktrynie przyjmuje się, iż wprowadzenie powołanych wyżej przepisów miało na celu skoncentrowanie dowodów (okoliczności) dotyczących niezdolności do pracy w postępowaniu rentowym, tak aby nie mogły być one po raz pierwszy zgłaszane w postępowaniu sądowym. W ten sposób została też zdecydowanie wzmocniona kontrolna funkcja sądu ubezpieczeń społecznych, który powinien orzekać w zakresie okoliczności będących już przedmiotem oceny w dwustopniowym postępowaniu przed organem rentowym (komentarz do art. 477(9) Kodeksu postępowania cywilnego, autor: Józef Iwulski, stan prawny: 1 marca 2013r., LEX 2013).

Zdaniem Sądu Okręgowego podkreślić należy, iż postępowanie przed lekarzem orzecznikiem ZUS ma na celu ustalenie okoliczności związanych z niezdolnością do pracy, przy czym lekarz orzecznik dokonuje nie tylko samej oceny niezdolności do pracy i stopnia tej niezdolności, lecz ustala także pozostałe okoliczności dotyczące niezdolności do pracy, o których mowa w art. 14 ust. 1 pkt 1-5 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, a jedną z tych okoliczności jest data powstania niezdolności do pracy. Jeżeli zatem lekarz orzecznik ZUS dokonuje ustaleń w odniesieniu do stanu zdrowia ubezpieczonego - co ma swoje odzwierciedlenie w treści wydawanego przez niego orzeczenia - to również w interesie wnioskodawcy leży, aby poczynione ustalenia były zgodne z faktami, gdyż postępowanie przed lekarzem orzecznikiem ZUS i poczynione przez niego ustalenia stają się podstawą do wydania przez organ rentowy decyzji w sprawie świadczeń przewidzianych w ustawie, w tym odpowiednio w zakresie wniosku o przyznanie prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy.

W utrwalonych poglądach judykatury przyjmuje się, że w sytuacji, gdy wnioskodawca, wobec którego wydano orzeczenie lekarskie, nie wnosi sprzeciwu, mimo że data powstania niezdolności nie odpowiada rzeczywistej dacie jej powstania, to nie sposób przyjąć, że dopuszczalne jest jej kwestionowanie dopiero w późniejszym postępowaniu odwoławczym przed sądem (por. postanowienie Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z dnia 29 sierpnia 2013 r., III AUz 397/13, LEX nr 1363378 oraz wyrok Sądu Najwyższego z dnia 21 maja 2010 r. I UK 23/10, LEX nr 604207). Dopiero bowiem wyczerpanie opisanego wyżej dwuinstancyjnego trybu administracyjnego otwiera drogę sądową w sprawach o świadczenie z ubezpieczeń społecznych, do którego prawo uzależnione jest od stwierdzenia niezdolności do pracy (por. postanowienie Sądu Apelacyjnego w Rzeszowie z dnia 31 października 2013 r. III AUz 126/13, LEX nr 1388928 oraz postanowienie Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z dnia 25 października 2013 r. III AUz 141/13, LEX nr 1391981). Należy przy tym dodać, iż w powołanym orzecznictwie jednolicie przyjmuje się, iż nie wniesienie sprzeciwu od orzeczenia lekarza orzecznika należy interpretować, jako zgodę wnioskodawcy na wszystkie stwierdzenia zawarte w orzeczeniu. Akceptacja poczynionych przez lekarza orzecznika ustaleń faktycznych (między innymi w zakresie daty powstania niezdolności do pracy), kończy zatem proces weryfikacji stanu zdrowia ubezpieczonego w zakresie okoliczności mających znaczenie dla nabycia prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy. Wobec powyższego, w świetle regulacji zawartej w art. 477 ⁹ § 3 ¹ k.p.c. brak wniesienia sprzeciwu od orzeczenia lekarza orzecznika ZUS skutkuje odrzuceniem wniesionego odwołania, opartego na zarzutach dotyczących tego orzeczenia. Zaakcentowania wymaga przy tym okoliczność, iż wynikająca z art. 477 ⁹ § 3 ¹ k.p.c. niedopuszczalność odwołania zachodzi tylko, gdy jest ono oparte „wyłącznie” na zarzutach dotyczących orzeczenia lekarza orzecznika ZUS, od którego ubezpieczony nie wniósł sprzeciwu (por. postanowienie Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 13 lutego 2014r., III AUa 927/13, LEX nr 1448514 oraz uchwała Sądu Najwyższego z dnia 15 marca 2006 r., II UZP 17/05, LEX nr 172369). Sąd rozpoznający sprawę z odwołania ubezpieczonego od decyzji organu rentowego może zatem wydać rozstrzygnięcie merytoryczne i odpowiednio w postępowaniu sądowym skontrolować orzeczenie lekarza orzecznika ZUS, pomimo tego, że ubezpieczony zrezygnował ze sprzeciwu do komisji lekarskiej ZUS, tylko w przypadku zgłoszenia w odwołaniu obok zarzutów dotyczących orzeczenia lekarza orzecznika innych zarzutów, uwzględnienie których uzasadnia przyznanie prawa do wnioskowanego świadczenia.

Odnosząc powyższe rozważania do ustaleń poczynionych w niniejszym postępowaniu należy podkreślić, iż bezspornie ubezpieczony nie złożył sprzeciwu od orzeczenia lekarza orzecznika ZUS z dnia 6 maja 2014r., pomimo, że orzeczenie to zostało mu doręczone w dniu 8 maja 2013 r. i zawierało stosowne pouczenie. Bezspornie również w odwołaniu od decyzji organu rentowego ubezpieczony kwestionuje wyłącznie zawarte w orzeczeniu lekarza orzecznika ZUS ustalenia, co do daty powstania niezdolności do pracy, nie przytaczając żadnych innych okoliczności, których uwzględnienie mogłoby uzasadniać przyznanie prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy. Wobec więc wyczerpania dyspozycji powołanego wyżej art. 477 ⁹ § 3 ¹ k.p.c. Sąd rozpoznający sprawę nie mógł merytorycznie rozpoznać wniesionego przez ubezpieczonego odwołania i stąd na mocy powołanego przepisu przy uwzględnieniu przytoczonych poglądów judykatury orzeczono, jak w sentencji.