Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 25 czerwca 2014 r.

Sąd Apelacyjny w Poznaniu, III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 11 czerwca 2014 r. w Poznaniu

sprawy z wniosku A. G.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z.

o wyrównanie emerytury

na skutek apelacji pozwanego Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z.

od wyroku Sądu Okręgowego w Zielonej Górze

z dnia 4 lipca 2013 r. sygn. akt IV U 1922/13

uchyla zaskarżony wyrok oraz poprzedzającą go decyzję i umarza postępowanie.

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 17 kwietnia 2013r., znak: (...), Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z. odmówił wnioskodawczyni A. G. uchylenia decyzji z dnia 6 września 2011r. w części, w jakiej decyzja ta zawiesza, na podstawie art. 28 ustawy z dnia 16 grudnia 2010r. o zmianie ustawy o finansach publicznych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 257, poz. 1726 oraz z 2011 r., Nr 291, poz. 1707) w zw. z art. 103a ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2009 r., Nr 153, poz. 1227 ze zm.) prawo do emerytury za okres od 1 października 2011 r. do 21 listopada 2012r.

Wnioskodawczyni A. G. w odwołaniu do Sąd Okręgowego w Zielonej Górze, powołując się na wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 13 listopada 2012r. wydanym w sprawie K2/2012, wniosła o nakazanie organowi rentowemu wypłaty emerytury za okres od dnia 1 października 2011r. do 21 listopada 2012r. wraz z ustawowymi odsetkami.

Wyrokiem z dnia 4 lipca 2013r., sygn. IV U 1922, Sąd Okręgowy w Zielonej Górze zmienił zaskarżoną decyzję w ten sposób, że zobowiązał organ rentowy do wypłaty emerytury należnej A. G. za okres od dnia 1 października 2011r. do 21 listopada 2012r. wraz z ustawowymi odsetkami.

Podstawę rozstrzygnięcia Sądu I instancji stanowiły następujące ustalenia faktyczne i rozważania prawne.

Wnioskodawczyni A. G. złożyła w organie rentowym w dniu 9 marca 2009 r. wniosek o przyznanie emerytury, pozostając w zatrudnieniu. Decyzją z dnia 27 marca 2009r. organ rentowy przyznał wnioskodawczyni prawo do emerytury poczynając od dnia 1 marca 2009r.

Następnie, wobec nierozwiązania stosunku pracy, organ rentowy decyzją z dnia 6 września 2011r., na podstawie art. 28 ustawy o zmianie ustawy o finansach publicznych oraz niektórych innych ustaw i art. 103a ustawy emerytalnej, wstrzymał wnioskodawczyni wypłatę emerytury od dnia 1 października 2011r.

W dniu 22 listopada 2012r. wnioskodawczyni złożyła wniosek o wznowienie wypłaty świadczenia emerytalnego oraz wyrównanie wypłat tego świadczenia od dnia 1 października 2011r., powołując się na wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 13 listopada 2012r., sygn. K 2/12.

Decyzją z dnia 25 stycznia 2013r. organ rentowy podjął wypłatę zawieszonej emerytury poczynając od dnia 22 listopada 2012r., tj. od daty wejścia w życie przepisów. Odmówił wypłaty świadczenia za okres od 1 października 2011r. do 21 listopada 2012r.

Powyższy stan faktyczny Sąd Okręgowy ustalił na podstawie dokumentów zgromadzonych w aktach organu rentowego oraz dokumentów przedłożonych do akt sprawy.

Mając powyżej przedstawiony stan faktyczny na uwadze oraz przepisy ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, ustawy z dnia 13 października 1998r. o systemie ubezpieczeń społecznych, ustawy z dnia 16 grudnia 2010 r. o zmianie ustawy o finansach publicznych oraz niektórych innych ustaw oraz wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 13 listopada 2012r. w sprawie o sygn. akt K 2/12, Sąd Okręgowy stwierdził, że odwołanie jest w części zasadne. Sąd wskazał, że Trybunał Konstytucyjny w wyroku z dnia 13 listopada 2012r., sygn. akt K 2/12, ogłoszonym w dniu 22 listopada 2012r. w Dz. U. pod poz. 1285, orzekł, że art. 28 ustawy z dnia 16 grudnia 2010r. o zmianie ustawy o finansach publicznych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 257, poz. 1726 oraz z 2011 roku Nr 291, poz. 1707) w związku z art. 103a ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2009 roku Nr 153, poz. 1227 ze zm.), dodanym przez art. 6 pkt 2 ustawy z dnia 16 grudnia 2010r., w zakresie, w jakim znajduje zastosowanie do osób, które nabyły prawo do emerytury przed 1 stycznia 2011r., bez konieczności rozwiązania stosunku pracy, jest niezgodny z zasadą ochrony zaufania obywatela do państwa i stanowionego przez nie prawa, wynikającą z art. 2 Konstytucji Rzeczypospolitej. Sąd I instancji ustalił, że brak rozwiązania stosunku pracy przez wnioskodawczynię nie może mieć wpływu na wypłatę świadczenia emerytalnego. Wprawdzie od dnia 1 stycznia 2011r. do ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. dodany został przepis art. 103a, to jednak powyższy przepis znajduje zastosowanie tylko do tych ubezpieczonych, którzy nabyli prawo do emerytury po dniu wejścia w życie tego przepisu, natomiast w chwili kiedy wnioskodawczyni nabywała prawo do emerytury takiego warunku w obowiązujących przepisach nie było. W swych rozważaniach Sąd I instancji stwierdził, powołując się na orzeczenia Sądu Najwyższego, że przedmiotowy wyrok Trybunału Konstytucyjnego jest skuteczny ex tunc.

Sąd meriti wskazał, że w stanie faktycznym sprawy poza sporem pozostaje, że wnioskodawczyni należy do kręgu osób objętych wyrokiem Trybunału Konstytucyjnego z dnia 13 listopada 2012r., albowiem prawo do emerytury nabyła przez dniem 1 stycznia 2011r. – od 1 marca 2009r., a więc w okresie, kiedy realizacja prawa do tego świadczenia nie wymagała rozwiązania stosunku pracy.

Odnosząc się natomiast do żądania przyznania odsetek, Sąd I instancji wskazał na brzmienie art. 85 ust. 1 zdanie drugie ustawy z dnia 13 października 1998r. o systemie ubezpieczeń społecznych, z którego wynika, że jeżeli ZUS nie ustalił prawa do świadczenia lub nie wypłacił tego świadczenia zgodnie z obligującymi go w tym zakresie normami prawa, to jest obowiązany do wypłaty odsetek od tego świadczenia w wysokości odsetek ustawowych określonych przepisami prawa cywilnego.

Wskazując na powyższe na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. Sąd I instancji uwzględnił odwołanie A. G., jak w sentencji wyroku.

Powyższy wyrok w całości apelacją z dnia 8 sierpnia 2013r. zaskarżył organ rentowy. Apelujący ZUS zarzucił Sądowi I instancji naruszenie art. 103a ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z FUS w związku z wyrokiem Trybunału Konstytucyjnego z dnia 13 listopada 2012r. oraz art. 85 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych.

Wskazując na powyższe, apelujący ZUS wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku i oddalenie odwołania.

Pismem z dnia 17 lutego 2014r. organ rentowy z powołaniem na art. 386 § 2 k.p.c. w zw. z art. 379 pkt. 3 oraz art. 378 k.p.c. wskazał na nieważność postępowania w sprawie z odwołania A. G..

ZUS wskazał na wyrok Sądu Okręgowego w Zielonej Górze z dnia 20 lutego 2013r., sygn. IV U 53/13, którym Sąd ten zmienił zaskarżony wyrok Sądu Okręgowego w Zielonej Górze z dnia 5 stycznia 2012r., sygn. IV U 3967/11, w ten sposób, że zmienił zaskarżoną decyzję organu rentowego z dnia 6 września 2011r. i przywrócił wnioskodawczyni prawo do pobieranej emerytury od dnia 1 października 2011r., a wniosek o przyznanie prawa do odsetek za opóźnienie w wypłacie przekazał organowi rentowemu do rozpoznania. Apelację od powyższego wyroku oddalił Sąd Apelacyjny w Poznaniu wyrokiem z dnia 20 listopada 2013r., sygn. III AUa 581/13, a w wykonaniu tego wyroku ZUS wydał decyzję z dnia 7 lutego 2014r. i 14 lutego 2014r.

Pismem z dnia 15 maja 2014r. ZUS wskazał, że decyzją z dnia 8 maja 2014r. naliczył odwołującej należne odsetki.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje.

Sąd Apelacyjny stwierdza, że zaskarżony wyrok należało uchylić, a postępowanie w sprawie umorzyć.

Na wstępie podkreślić należy, że pomimo, że apelacja ZUS wnosiła merytoryczne zastrzeżenia do zaskarżonego wyroku, to dalsze pisma procesowe apelującego zmierzały do uchylenia zaskarżonego wyroku, a zatem zmieniały żądanie apelacji.

Niewątpliwie istotne jest w tym miejscu ponowne przytoczenie stanu faktycznego w zakresie kwestii spornej, tj. przywrócenia A. G. świadczenia emerytalnego za okres od dnia 1 października 2011r. do 21 listopada 2012r. i to w zakresie w jakim odwołująca podjęła procedurę odwoławczą zmierzającą do przywrócenia jej świadczenia. W pierwszej kolejności wskazać należy na decyzję z dnia 6 września 2011r., którą na podstawie art. 28 ustawy o zmianie ustawy o finansach publicznych oraz niektórych innych ustaw i art. 103a ustawy o emeryturach rentach z FUS, organ rentowy wstrzymał A. G. prawo do wypłaty świadczenia od dnia 1 października 2011r. Powyższa decyzja została zaskarżona przez odwołującą, a wyrokiem dnia 5 stycznia 2012r., sygn. IV U 3967/11, Sąd Okręgowy w Zielonej Górze oddalił odwołanie od tejże decyzji.

A. G. skargą z dnia 4 stycznia 2013r. o wznowienie postępowania zakończonego prawomocnym wyrokiem z dnia 5 stycznia 2012r., wniosła o zmianę powyższego wyroku. Sąd Okręgowy w Zielonej Górze wyrokiem z dnia 20 lutego 2013r., sygn. IV U 53/13, uwzględnił skargę. Sąd przedmiotowym wyrokiem zmienił zaskarżony wyrok Sądu Okręgowego w Zielonej Górze z dnia 5 stycznia 2012r., sygn. IV U 3967/11, w ten sposób, że zmienił zaskarżoną decyzję ZUS z dnia 6 września 2011r. i przywrócił wnioskodawczyni A. G. prawo do pobieranej emerytury od dnia 1 października 2011r., a wniosek o przyznanie prawa do odsetek za opóźnienie w wypłacie przekazał do rozpoznania organowi pozwanemu. Wyrokiem z dnia 20 listopada 2013r. sygn. IIIAUa 581/13, Sąd Apelacyjny w Poznaniu oddalił apelację ZUS od wskazanego wyroku. W konsekwencji powyższego ZUS wydał decyzję z dnia 7 lutego 2014r., dokonując wypłaty należnej kwoty emerytury, do której prawo podlegało zawieszeniu od dnia 1 października 2011r. do dnia 21 listopada 2012r. Decyzją z dnia 14 lutego 2014r. co prawda ZUS odmówił wypłaty odsetek, ale kolejną decyzją z dnia 8 maja 2014r. dokonał wypłaty odsetek, przysługujących do kwoty emerytury, wypłaconej za okres od dnia 1 października 2011r. do dnia 21 listopada 2012r.

Niezależnie od powyższego, w dniu 22 listopada 2012r. A. G. wniosła do ZUS żądanie wypłaty emerytury za okres od dnia 1 października 2011r. do dnia złożenia wniosku. W odpowiedzi na powyższe żądanie ZUS wydał decyzję z dnia 15 stycznia 2013r. , w której na podstawie art. 66 § 3 k.p.a. w zw. z art. 83b ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1998r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tj. Dz. U. z 2009r. , nr 205, poz. 1583) zwrócił skargę o wznowienie postępowania z dnia 22 listopada 2012r. w sprawie zakończonej prawomocną decyzją z dnia 6 września 2011r.

Następnie organ rentowy w odpowiedzi na to samo żądanie z dnia 22 listopada 2012r. wydał decyzję z dnia 17 kwietnia 2013r., w której odmówił uchylenia decyzji z dnia 6 września 2011r. w zakresie zawieszenia wypłaty świadczenia odwołującej za okres od dnia 1 października 2011r. do dnia 21 listopada 2012r. Powyższą decyzję wnioskodawczyni zaskarżyła, a konsekwencją tego było toczące się postępowanie w niniejszej sprawie.

Wskazać należy w tym miejscu przepisy prawa materialnego mające zastosowanie na tym etapie sprawy biorąc pod uwagę zaistniałe okoliczności faktyczne.

Zgodnie z art. 477 ¹³ k.p.c. zmiana przez organ rentowy zaskarżonej decyzji przed rozstrzygnięciem sprawy przez sąd – przez wydanie decyzji uwzględniającej w całości lub w części żądanie strony – powoduje umorzenie postępowania w całości lub w części.

Omawiany przepis przewiduje szczególny przypadek umorzenia postępowania, gdy - jak się podkreśla w doktrynie - dalsze jego prowadzenie jest zbędne z uwagi na to, że zaskarżona decyzja została przez organ rentowy zmieniona poprzez wydanie decyzji uwzględniającej w całości lub w części żądanie strony (w trakcie postępowania cywilnego przed wydaniem rozstrzygnięcia w sprawie przez sąd) i powód osiągnął swój cel. Inne zmiany decyzji organu rentowego oraz jej wykonanie nie mają wpływu na bieg postępowania w sprawie (art. 477 ¹³ zdanie drugie in fine). W tym miejscu wskazać należy na uzasadnienie postanowienia SN z dnia 16 lipca 1998 r., II UKN 138/98, OSNP 1999, nr 13, poz. 440 oraz uzasadnienie postanowienia SN z dnia 5 maja 2000 r., II UKN 191/00, OSNP 2002, nr 4, poz. 96, które to stanowisko Sąd II instancji w pełni podziela.

W ocenie Sądu Apelacyjnego w niniejszej sprawie zostały spełnione przesłanki do umorzenia postępowania na podstawie cytowanego powyżej przepisu art. 477 ¹³ k.p.c. A. G. wnosząc odwołanie od decyzji organu rentowego z dnia 17 kwietnia 2013r. żądała wznowienia wypłaty świadczenia zawieszonego decyzją z dnia 6 września 2011r. wraz z należnymi odsetkami. Powyższe żądanie zostało załatwione pozytywnie przez ZUS dwoma odrębnymi decyzjami z dnia 7 lutego 2014r. (w zakresie należności głównej) i 8 maja 2014r. (w zakresie odsetek). Wydanie wskazanych decyzji, z którymi odwołująca się zgodziła, było następstwem uprawomocnienia się wyroku Sądu Okręgowego w Zielonej Górze z dnia 20 lutego 2013r., którym Sąd ten zmienił decyzję ZUS z dnia 6 września 2011r. Podkreślić należy bowiem, że decyzja zaskarżona w niniejszym postępowaniu była następstwem odmowy zmiany właśnie tej decyzji. Sąd Okręgowy ją zmienił w sposób jaki A. G. tego oczekiwała, a zatem dalsze procedowanie w zakresie decyzji z dnia 17 kwietnia 2013r. jest zbędne. Innymi słowy decyzje z dnia z dnia 7 lutego 2014r. (w zakresie należności głównej) i z dnia 8 maja 2014r. (w zakresie odsetek) zaspokoiły roszczenia wnioskodawczyni wskazane we wniosku z dnia 22 listopada 2012r.

Z uwagi na powyższe, Sąd Apelacyjny na podstawie art. 477 ¹³ k.p.c. w związku z art. 386 § 3 k.p.c. uchylił wyrok Sądu Okręgowego w Zielonej Górze z dnia 4 lipca 2013r.r., sygn. akt IV U 1922/13, oraz poprzedzającą go decyzję z dnia 17 kwietnia 2013r. i umorzył postępowanie w niniejszej sprawie.