Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 17 października 2014 r.

Sąd Okręgowy w Poznaniu Wydział XII Cywilny

w składzie:

Przewodniczący SSO Magdalena Horbacz

Protokolant p.o. stażysty Joanna Bendlewska

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 26 września 2014 r. w P.

sprawy z powództwa

A. U.

przeciwko

P. Ł.

o pozbawienie tytułu wykonawczego wykonalności

1.  oddala powództwo

2.  kosztami procesu obciąża powoda i na tej podstawie:

a)  zasądza od powoda na rzecz pozwanego kwotę 7.217zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego

b)  nakazuje ściągnąć od powoda na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w Poznaniu kwotę 3.247,96 zł tytułem wydatków

SSO Magdalena Horbacz

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 12 czerwca 2013 r. powód A. U.wniósł o pozbawienie w całości wykonalności tytułu wykonawczego w postaci aktu notarialnego zawartego pomiędzy powodem, a (...) Sp. z o.o.w dniu 20 lutego 2009 r. przed notariuszem P. K.zapisanego w repertorium A pod numerem (...)zaopatrzonego w klauzulę wykonalności postanowieniem Sądu Rejonowego (...)w P.z dnia 20 stycznia 2010 r. sygn. akt (...)w zakresie obowiązku zapłaty na rzecz (...) Sp. z o.o.kwoty 400.000 zł, a następnie ponownie zaopatrzonego w klauzulę wykonalności na rzecz P. Ł.– następcy prawnego (...) Sp. z o.o., postanowieniem Sądu Rejonowego (...)w P.z dnia 22 listopada 2010 r. sygn. akt (...)w zakresie obowiązku zapłaty na rzecz wierzyciela kwoty 400.000 zł. Jednocześnie powód wniósł o zasądzenie kosztów postępowania według norm przepisanych. W uzasadnieniu pozwu powód wskazał, że egzekwowane od powoda na mocy ww. tytułu wykonawczego zobowiązanie wygasło, albowiem powód dokonał na rzecz pierwotnego wierzyciela (...) Sp. z o.o.zapłaty kwoty dłużnej. Powód wskazał, że zapłata nastąpiła w ratach w dniu 8 grudnia 2008 r. w kwocie 90.000 zł, co potwierdza dowód wpłaty- KP nr (...), w dniu 16 grudnia 2008 r. w kwocie 95.000 zł, co potwierdza dowód wpłaty- KP nr (...), w dniu 9 czerwca 2009 r. w kwocie 400.000 zł, co potwierdza dowód wpłaty- KP nr (...)i KP nr (...). Powód wskazał, że zapłata ostatniej raty w wysokości 400.000 zł nastąpiła gotówką, którą wręczył prezesowi zarządu (...) Sp. z o.o.Powód wskazał, że dowody KP nie zostały wypełnione w obecności powoda – J. L.posiadał już wcześniej przygotowane KP i jedynie wręczył powodowi. Zapłata nastąpiła w obecności Ł. P.w samochodzie przed Sądem Rejonowym w W.. W związku z powyższym w ocenie powoda powództwo zasługuje na uwzględnienie na mocy art. 840 § 1 pkt 1 i 2 k.p.c.

W odpowiedzi na pozew pozwany P. Ł.wniósł o oddalenie powództwa w całości i zasądzenie od powoda zwrotu kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych. Pozwany zaprzeczył, aby powód dokonał zapłaty kwoty 400.000 zł w wykonaniu zobowiązania objętego przedmiotowym tytułem wykonawczym. Pozwany podniósł, że rzekome dowody wpłaty nie zostały nakreślone ręką ani J. L.ani J. G. (1). Pozwany zaprzeczył, aby miało miejsce spotkanie J. L.z powodem przed Sądem Rejonowym w W..

W toku postępowania strony podtrzymały swoje stanowiska w sprawie.

Sąd ustalił, co następuje:

W dniu 20 lutego 2009 r. powód A. U.zawarł ze spółką (...) Sp. z o.o.z siedzibą w P.(dalej: także jako Spółka)– reprezentowaną przez członków zarządu J. L.i J. G. (1), w formie aktu notarialnego zarejestrowanego w Rep. A nr (...)umowę sprzedaży nieruchomości położonej w miejscowości K.gmina M., obejmującej działkę nr (...)o obszarze 491 m2 zabudowaną budynkiem mieszkalnym w zabudowie szeregowej w stanie deweloperskim nie oddanym do użytkowania, zapisaną w księdze wieczystej KW nr (...).474. Strony umowy ustaliły cenę sprzedaży na kwotę 585.000 zł brutto i jednocześnie wskazały, że kwota 185.000 zł została zapłacona Spółce już przy zawarciu umowy przedwstępnej sprzedaży z dnia 16 grudnia 2008 r. Jednocześnie powód zobowiązał się zapłacić resztę kwoty z tytułu ceny w wysokości 400.000 zł, która pochodzić miał z kredytu bankowego udzielonego powodowi, najpóźniej do dnia 22 marca 2009 r. Co do wykonania powyższego zobowiązania i to najpóźniej do dnia 22 marca 2009 r. powód złożył oświadczenie o poddaniu się egzekucji z całego swojego majątku wprost z ww. aktu notarialnego w myśl przepisów artykułu 777 § 1 pkt 4 k.p.c.

Z uwagi na brak wpłaty w terminie, w dniu 31 marca 2009 r. spółka (...) Sp. z o.o. w P. wystawiła powodowi fakturę VAT nr (...) na kwotę 400.000 zł tytułem reszty ceny za sprzedaż ww. nieruchomości.

Spółka (...) Sp. z o.o. w P. prowadziła działalność deweloperską, w której powód od lutego 2007 r. świadczył usługi doradcze, a także wykonywał prace budowlane na rzecz Spółki zatrudniając podwykonawców. Powód z tego tytułu otrzymywał „pożytki” w nieregularnych kwotach tj. od 1.000 zł do 2.000 zł miesięcznie. W okresie od października 2008 r. do grudnia 2008 r. Spółka wypłaciła powodowi tytułem wynagrodzenia kwoty po 6.000 zł.

Kwota 185.000 zł tytułem części ceny sprzedaży ww. nieruchomości w K. została przez Spółkę rozliczona w ten sposób, że na tę kwotę Spółka oszacowała usługi doradcze i prace budowlane świadczone przez powoda na rzecz Spółki. Spółka wystawiła dwa dowody wpłaty KP na kwotę 90.000 zł i 95.000 zł z uwagi na prowadzoną księgowość. Praktycznie powód nie przekazał Spółce żadnej gotówki tytułem ceny.

Od 2003/2004 roku powód współpracował z J. L. w (...) firmie (...). Od tego czasu powód i J. L. pozostawali w stałych relacjach partnerskich, współpracowali ze sobą, powód posiadał prywatne pełnomocnictwa J. L. do reprezentowania i działania w imieniu J. L. przed organami administracji samorządowej, państwowej, podatkowej, we wszystkich sprawach, których J. L. byłby stroną. Powód wielokrotnie świadczył usługi i reprezentował spółkę (...) Sp. z o.o. w P., przebywał w biurze zarządu, gdzie znajdowały się dokumenty firmowe, pieczątki osobiste i firmowe członków zarządu Spółki. Niejednokrotnie powód przebywał sam w biurze Spółki pod nieobecność członków zarządu, którzy w tym czasie musieli opuścić biuro aby skorzystać z sanitariatu. Powód nie posiadał środków pieniężnych na zapłatę reszty ceny sprzedaży. W dniu 16 stycznia 2009 r. powód złożył w (...) BANK S.A. wniosek o kredyt gotówkowy na kwotę 49.257,00 zł, który został rozpoznany negatywnie. W dniu 20 stycznia 2009 r. powód zawarł z (...) BANK S.A. umowę o kredyt gotówkowy na kwotę 21.982,00 zł. W dniu 7 kwietnia 2009 r. powód zawarł z (...) Bank S.A. umowę pożyczki w wysokości 118.423,00zł, nie mniej niż 105.264,00 zł. Wcześniej, w dniu 1 września 2008 r. powód zawarł z (...) Bank (...) umowę o korzystanie ze złotej karty kredytowej z limitem do wysokości 25.000 zł. W sumie powód dysponował dwoma kartami złotymi na kwoty po około 25.000zł. Powód cały czas informował J. L. i J. G. (1), że potrzebuje więcej czasu, że musi uzyskać kredyt z banku, aby zapłacić resztę ceny. Z uwagi na relacje partnerskie i zaufanie do powoda członkowie zarządu (...) Sp. z o.o. zdecydowali się pomóc powodowi w pozyskaniu stosownego kredytu. W tym celu J. L. zwrócił się do jednego z brokerów, z którym współpracowała Spółka, o podjęcie starań w celu uzyskania przez powoda kredytu. Po przeprowadzeniu wywiadu przez brokera okazało się, że powód nie posiada zdolności kredytowej, że ma zadłużenia wobec ZUS-u, Urzędu Skarbowego, posiada zadłużenia na mieszkaniu, emerytura powoda została zajęta przez Komornika.

Dowód: kopia aktu notarialnego (k.10-16); kopia przedwstępnej umowy sprzedaży (k.22-24); kopia faktury VAT nr (...) (k.25); umowy pożyczki, złotej karty kredytowej, kredytu gotówkowego (k.38-51); dowody wpłaty (k.7-9); oryginały dowodów wpłaty (koperta k.319); zeznania świadków : J. L. (k.189-190,311-312, płyta k.192,314), J. G. (1) (k.189-190,311-312, płyta k.192,314); zeznania powoda A. U. (k.447, płyta k.450)

W związku z brakiem zapłaty i informacjami o zadłużeniu powoda Spółka wystąpiła z wnioskiem o nadanie klauzuli wykonalności w stosunku do obowiązku zapłaty przez powoda reszty ceny sprzedaży ww. nieruchomości.

Postanowieniem Sądu Rejonowego (...)w P.z dnia 20 stycznia 2010 r. w sprawie (...)została nadana klauzula wykonalności aktowi notarialnemu z dnia 20 lutego 2009 r. zapisanemu w Rep. A nr (...)na rzecz wierzyciela (...) Sp. z o.o.w P.przeciwko dłużnikowi A. U.w zakresie obowiązku zapłaty na rzecz wierzyciela kwoty 400.000 zł.

Okoliczności niesporne, kopia postanowienia z 20.01.2010 r. (k.17-18)

W dacie zawarcia umowy z powodem, a także po aresztowaniu J. L., Spółka prosperowała dobrze, nie posiadała długów, miała płatności, w tym wobec spółki (...), które na bieżąco realizowała, miała przyznane kredyty na działalność gospodarczą. Aktem notarialnym z dnia 21 stycznia 2008 r. i z dnia 15 kwietnia 2009 r. Spółka sprzedała kolejne działki w ramach inwestycji realizowanej w miejscowości K. gmin M., otrzymując z tego tytułu łącznie kwotę ponad 6 milionów 815 tysięcy złotych. W stosunku do Spółki nie toczyły się żadne postępowania egzekucyjne, roszczenia wysuwane przez (...) S.A. wobec Spółki zostały uznane wyrokiem sądu za bezpodstawne. Na mocy porozumienia (...) S.A. uregulowała należności wobec (...) Sp. z o.o. W skład masy upadłości (...) S.A. w likwidacji upadłościowej nie weszły żadne wierzytelności wobec (...) Sp. z o.o. w P..

W listopadzie 2009 r. doszło do aresztowania J. L., w związku z tym obowiązki zarządu Spółką przejął J. G. (1), który dotychczas nie zajmował się sprawami organizacyjnymi i finansowymi Spółki. Po przejęciu zarządu J. G. (1) chciał uregulować i zamknąć wszystkie sprawy Spółki. Ponieważ J. G. (1) i J. L. wiedzieli, że powód nie posiada majątku - ustalili w księgach wieczystych, że nabytą nieruchomość powód w dniu 30 marca 2010 r. darował na rzecz swoje pasierbicy - J. G. (1) podjął starania w celu zbycia wierzytelności w stosunku do powoda. J. G. (2) otrzymał wówczas jedną ofertę od pozwanego P. Ł.. W związku z innymi zobowiązaniami prywatnymi, w tym J. L. z tytułu spraw karnych, J. G. (2) po porozumieniu z J. L., zdecydował o sprzedaniu wierzytelności pozwanemu za kwotę 20.000 zł. W dniu 14 czerwca 2010 r. pomiędzy (...) Sp. z o.o. w P. reprezentowaną przez prezesa zarządu J. G. (1), a pozwanym P. Ł. doszło do zawarcia umowy przelewu wierzytelności, mocą której pozwany nabył od spółki (...) Sp. z o.o. w P. wierzytelność spółki w stosunku do powoda A. U. wynikającą z niezapłaconej reszty ceny sprzedaży ww. nieruchomości w kwocie 400.000 zł. W wykonaniu ww. umowy pozwany zapłacił spółce kwotę 20.000 zł.

Dowód: kopia umowy przelewu z 14.06.2010 r. (k.26-29); odpisu aktów notarialnych (k.67-85); kopia zawiadomienie o wszczęciu postępowania zabezpieczającego (k.217); kopia zawiadomienia o zajęciu rachunku bankowego (k.218); zeznania świadków : J. L. (k.189-190,311-312, płyta k.192,314), J. G. (1) (k.189-190,311-312, płyta k.192,314); zeznania powoda A. U. (k.447, płyta k.450)

Postanowieniem Sądu Rejonowego (...)w P.z dnia 22 listopada 2010 r. w sprawie (...)została nadana klauzula wykonalności aktowi notarialnemu z dnia 20 lutego 2009 r. zapisanemu w Rep. A nr (...)na rzecz pozwanego P. Ł.– następcy prawnego (...) Sp. z o.o.w P., przeciwko dłużnikowi A. U.w zakresie obowiązku zapłaty wierzycielowi przez dłużnika kwoty 400.000 zł.

Okoliczności niesporne, kopia postanowienia z 22.11.2010 r. (k.19);

Na podstawie powyższego tytułu wykonawczego pozwany wszczął egzekucję przeciwko powodowi. W toku postępowania egzekucyjnego komornik sądowy ustalił, że powód nie posiada żadnego majątku, z którego mógłby przeprowadzić egzekucję. Jedynym majątkiem powoda jest otrzymywana przez niego emerytura wojskowa, która została zajęta na zabezpieczenie należności alimentacyjnych.

W trakcie trwającego postępowania egzekucyjnego powód przedstawił pozwanemu dowody wpłaty datowane na dzień 9 czerwca 2009 r. i 10 czerwca 2009 r. na kwoty po 200.000 zł, łącznie 400.000 zł, które opatrzone zostały pieczęcią V-ce prezesa zarządu (...) Spółki z o.o.w P. J. G. (1)i podpisem naśladującym podpis J. G. (1). Powyższe dowody wpłaty oznaczone numerem KP: (...)i (...)stanowić miały dowód dokonania wpłaty przez powoda na rzecz Spółki we wskazanych datach za fakturę nr (...). Powód w piśmie skierowanym do pozwanego wskazał, że ww. kwotę przekazał gotówką do rąk J. L.. O powyższym pozwany poinformował Spółkę, przy czym od J. L.i J. G. (1)uzyskał zapewnie, że ani Spółka ani J. L.nie otrzymali wskazanej kwoty, ani żaden z ówczesnych członków zarządu (...) Sp. z o.o.nie wystawił, nie podpisał i nie opieczętował powyższych dowodów wpłaty. Mając na uwadze powyższe, J. L.złożył w prokuraturze zawiadomienie o podejrzeniu popełnienia przez powoda przestępstwa fałszerstwa ww. dokumentów. W toku postępowania karnego została przeprowadzona ekspertyza sądowa, która wykluczyła, aby zapisy i podpisy na dowodach wpłaty KP nr (...)i KP nr (...)zostały nakreślone ręką A. U.. Prawomocnym wyrokiem z dnia 27 lutego 2014 r. wydanym przez Sąd Okręgowy w P. w sprawie (...), powód został uniewinniony od zarzutu posłużenia się podrobionymi dowodami wpłaty z dnia 9 czerwca i 10 czerwca 2009r. na kwoty po 200.000 zł, łącznie 400.000 zł tj. od przestępstwa z art. 270 § 1 k.k.

Dowód: zeznania świadków : J. L. (k.189-190,311-312, płyta k.192,314), J. G. (1) (k.189-190,311-312, płyta k.192,314); kopie dowodów wpłaty (k.21); oryginały dowodów KP (koperta k.319); odpis aktu oskarżenia (k.132-136); kopia wyroku SO Poznań z 27.02.2014 r. wraz z uzasadnieniem (k.399-411); kopia wyroku SA Poznań z 10.06.2014 r. (k.412); zeznania powoda A. U. (k.447, płyta k.450)

W toku niniejszego postępowania na zlecenie Sądu biegły sądowy z dziedziny kryminalistyki i grafologii prof. dr hab. M. O.ustalił, że dowody wpłaty z dnia 9 i 10 czerwca 2009 r. nr (...)i (...)na kwotę po 200.000 zł nie zostały wypełnione ani nie zostały podpisane przez J. G. (1)bądź J. L..

Dowód: opinia pisemna biegłego sądowego M. O. (k.328-360); wyjaśnienia biegłego sądowego M. O. (k.446-447, płyta k.450)

Powód jest byłym żołnierzem zawodowym, pracował w Służbach Specjalnych i Kontrwywiadzie. W czasie służby otrzymywał uposażenie w wysokości 3.000 zł miesięcznie po przeliczeniu na nowe złote. Powód przeszedł na wcześniejszą emeryturę wojskową, z czego otrzymuje kwotę 1500 zł miesięcznie.

Dowód: zeznania powoda A. U. (k.447, płyta k.450)

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie wskazanych powyżej dowodów z dokumentów, zeznań świadków, zeznań powoda oraz pisemnej opinii biegłego sądowego z dziedziny kryminalistyki i grafologii prof. dr hab. M. O. oraz ustnych wyjaśnień biegłego na rozprawie w dniu 26 września 2014 r.

Istotne w niniejszej sprawie okoliczności sprowadzały się do ustalenia czy powód dokonał wpłaty na rzecz pierwotnego wierzyciela kwoty 400.000 zł tytułem reszty ceny sprzedaży przedmiotowej nieruchomości. W toku niniejszego powództwa powód opierał swoje żądanie wskazując, że w dniu 9 czerwca 2009 r. przekazał J. L.przed Sądem Rejonowym w W.w samochodzie gotówką kwotę 400.000 zł, w zamian za co otrzymał od J. L.wypełnione już i podpisane oraz opieczętowane pieczęcią J. G. (1)dwa dowody wpłaty oznaczone numerem KP (...)i (...)na kwoty dwa razy po 200.000 zł. Konsekwentnie w toku niniejszego postępowania słuchany dwukrotnie w charakterze świadka J. L.zaprzeczał, aby otrzymał od powoda wskazaną kwotę oraz aby przekazał powodowi wskazane dowody wpłaty KP. Podobnie świadek J. G. (1)zaprzeczył, aby Spółka otrzymała ww. kwotę tytułem reszty ceny oraz, aby to świadek wypełniał i opieczętował swoją pieczęcią i opatrzył swoim podpisem wskazane dowody wpłaty KP. Celem zweryfikowania prawdziwości zeznań świadków oraz twierdzeń powoda w toku niniejszego postępowania Sąd dopuścił dowodów z opinii pisemnej biegłego sądowego z dziedziny kryminalistyki i grafologii na okoliczność ustalenia, czy dowody wpłaty z dnia 9 i 10 czerwca 2009 r. nr (...)i (...)na kwotę po 200.000 zł zostały wypełnione i podpisane przez J. G. (1)bądź J. L.oraz na okoliczność ustalenia, czy dowody wpłaty z dnia 8 i 16 grudnia 2008 r. nr (...)na kwotę 90.000 zł i (...)na kwotę 95.000 zł zostały wypełnione i podpisane przez J. G. (1)bądź J. L.. W wykonaniu powyższego polecenia biegły sądowy prof. dr hab. M. O.sporządził opinię pisemną z dnia 18 czerwca 2014 r., w której po przeanalizowaniu wszechstronnego materiału porównawczego pisma świadków J. L.i J. G. (1), w tym pozyskanego przez Sąd na rozprawie w dniu 5 marca 2014 r. (k.309-310), ustalił, że dowody wpłaty z dnia 9 i 10 czerwca 2009 r. nr (...)i (...)na kwotę po 200.000 zł nie zostały wypełnione ani nie zostały podpisane przez J. G. (1)bądź J. L.. Jednocześnie biegły O.ustalił, że dowody wpłaty z dnia 8 i 16 grudnia 2008 r. nr (...)na kwotę 90.000 zł i (...)na kwotę 95.000 zł zostały wypełnione przez J. L.a podpisy na tych dowodach wpłat nie zawierają cech niezbędnych do wskazania bądź wykluczenia J. L.jako ich wykonawcy. Nadto biegły ustalił, że dowody wpłaty z dnia 8 i 16 grudnia 2008 r. nr (...)na kwotę 90.000 zł i (...)na kwotę 95.000 zł nie zostały podpisane przez J. G. (1). W powyższej opinii pisemnej biegły O.wyjaśniając wskazane wnioski, podkreślił, że badanie mikroskopowe wykazało, że w obu podpisach na dowodach wpłat z 2009 r. występują ślady nienaturalnego silnego nacisku (na granicy przedarcia papieru), które mogą wskazywać na słabo opanowane naśladownictwo. W ocenie biegłego dowody wpłaty z 2009 r. świadczą o pisaniu czyjegoś rysunku na wzór czyjegoś pisma. Biegły wyjaśnił, że analiza dowodów wpłat z 2009 r. wskazuje, że były pisane przez jedną osobę, znaki są jednorodne, ale zostały sporządzone inną ręką niż dowody wpłat z 2008 r. Biegły wyjaśnił, że podpisy na dowodach z 2009 r. charakteryzują się wewnętrzną niekonsekwencją, zawierają bowiem odmienny sposób inicjacji pierwszego trzony trójstrefowego, różną liczbę powtarzalnych elementów śródlinijnych, odmienne rozwiązania motoryczno-konstrukcyjne przejścia do ostatniego trzonu podlinijnego, odmienną topografię grammy wybiegowej, nienaturalnie silny nacisk w całym podpisie. Zdaniem biegłego wskazane nieprawidłowości upoważniają do twierdzenia, iż porównywane podpisy są tworami nieodzwierciedlającymi cech nawykowych wykonawcy. Umiejętność ich kreślenia nie osiągnęła jeszcze trwałego nawyku, co może oznaczać zarówno przypadek nieumiejętnego naśladownictwa cudzego wzoru jak i przypadek nieopanowania podpisu własnego z przyczyn trudnych do określenia. Zdaniem biegłego za naśladownictwem cudzego wzoru przemawia nienaturalnie silny nacisk oraz niekonsekwencja motoryczno-konstrukcyjna przy przejściu do określenia ostatniego trzonu podlinijnego. Pozostałe cechy są typowe dla fantazyjnych podpisów własnych, kreślonych niedbale. Na rozprawie w dniu 26 września 2014 r. biegły O.na pytanie pełnomocnika powoda wyjaśnił, że tzw. autofałszerstwo tj. świadomie złożenie podpisu w taki sposób, aby nie można było ustalić, że podpis złożyła wskazana osoba, nie miało miejsca w przypadku podpisu złożonego na wskazanych dowodach KP z 2009 r. Biegły wyjaśnił, że poddane ocenie podpisy są całkowicie inaczej kreślone, a nie zmienione względem oryginalnego podpisu. Wykonawca tych podpisów stosował bardzo silny nacisk. Sytuacja ta wskazuje, że osoba pisząca odwzorowuje czyjś podpis patrząc na inne pismo bezpośrednio, a nie z pamięci. Biegły wyjaśnił, że świadek L.pisał by swoim pismem z pamięci, więc nacisk byłby lekki, swobodny. Biegły wyjaśnił, że tu całość jest kreślona, pisana na czyjś wzór, że jest to pisanie cudzego rysunku. Biegły wyjaśnił, że naśladowca chcąc w miarę płynnie naśladować nie zdążył przestawić się z kreślenia łuków okrągłych na łuki ostre, co wskazuje, że była to inna osoba, że nie odtwarzała z głowy znaków, tylko z obrazka. Jednocześnie biegły wyjaśnił, że naśladowca wpakował w kreślone pismo swoje nawyki, że nie był to zawodowy fałszerz. Mając na uwadze, że opinia pisemna biegłego O.była jasna, czytelna, obrazuje metodę i sposób ustalenia przez biegłego wskazanych spostrzeżeń, a po udzieleniu ustnych wyjaśnień przez biegłego nie była kwestionowana przez żadną ze stron, Sąd uznał powyższą opinię za przekonującą i poczynił w oparciu o jej wnioski istotne ustalenia w sprawie.

Odnosząc się do pozostałych dowodów zgromadzonych w sprawie Sąd uznał w całości za wiarygodne i przekonujące zeznania świadków J. L. i J. G. (1), albowiem ich zeznania były spójne, a nadto znalazły oparcie w opinii biegłego O. i pozostałym materiale dowodowym zebranym w sprawie.

Sąd uznał w całości za niewiarygodne zeznania świadka Ł. P., który według relacji świadka i zeznań powoda, miał towarzyszyć powodowi w dniu 9 czerwca 2009 r. w podróży samochodem do W.i miał być świadkiem posiadania przez powoda w tym dniu koperty z pieniędzmi w kwocie 400.000 zł, którą następnie miał wręczyć w samochodzie świadkowi J. L.przed Sądem Rejonowym w Wągrowcu. Zeznania świadka P.nie znalazły oparcia w żadnym inny obiektywnym materiale dowodowym, w szczególności zeznania świadka są nielogiczne w świetle zasad doświadczenia życiowego. Budzi wątpliwości okoliczność, że powód zwrócił się do świadka o pomoc w przewiezieniu takiej sumy pieniężnej do W., skoro jak wynika z zeznań świadka L., powód mieszkał w tym czasie w odległości 1 kilometra od świadka L.. Zatem nie było przeszkód aby taką kwotę powód mógł wręczyć świadkowi L.w domu. Nielogiczne były zeznania świadka, że wskazana kwota 400.000 zł znajdowała się w kopercie w banknotach po 200 zł i zabanderolowanych paczkach. Skoro powód miał poprosić świadka o pomoc w przewiezieniu takiej sumy dla bezpieczeństwa, nie sposób uznać, że pozwolił świadkowi zajrzeć do rzekomej koperty. Byłoby to bowiem bardzo nieodpowiedzialne ze strony powoda. Skoro powód jak sam zeznał, był bardzo ostrożny, trzymał pieniądze w domu w sejfie, a nie na koncie w banku. Podkreślić należy, że powód ani świadek P.nie wyjaśnili, dlaczego akurat świadek P.miał towarzyszyć powodowi w przewiezieniu takiej kwoty, jakie relacje łączyły powoda ze świadkiem, czemu powód nie poprosił o pomoc swojej żony, członków rodziny, tylko osobę obcą. Wątpliwe pozostają także okoliczności samej transakcji przekazania pieniędzy, do której miało dojść w samochodzie świadka L.przed Sądem Rejonowym w W.. Wskazać należy, że świadek P.zeznał, że po przekazaniu koperty świadek L.odjechał swoim samochodem. Tymczasem powód zeznał, że spotkał się ze świadkiem L., albowiem świadek miał rozprawę w sądzie i po przekazaniu pieniędzy, razem ze świadkiem udał się do Sądu Rejonowego w W. na rozprawę. Jednocześnie podkreślić należy, że na pytania pełnomocników powoda świadek P.zeznawał stanowczo, płynnie, niemal pod dyktando, zaś na pytania pełnomocnika pozwanego świadek zaczął się gubić, nie pamiętał pewnych okoliczności, denerwował się, kiedy pełnomocnik pozwanego chciał uzyskać konkretną odpowiedz. Zdaniem Sądu powyższe, oraz wskazane poniżej okoliczności, świadczą, że świadek P.przedstawiał wersję wydarzeń w sposób zgodny ze stanowiskiem powoda, która nie miała miejsca w rzeczywistości.

Zeznania powoda były dla Sądu również niewiarygodne. Stanowisko powoda znajdowało jedynie oparcie w zeznaniach świadka P., które Sąd uznał za niewiarygodne. Pozostały materiał dowodowy zebrany w sprawie, tj. przede wszystkim dokumenty dokumentujące sytuację finansową powoda z okresu sprzed zawarcia umowy sprzedaży z 20 lutego 2009 r. i po jej zawarciu, a po wszczęciu postępowania egzekucyjnego przez pozwanego, wskazują, że powód nie posiadał środków na przekazanie świadkowi L.gotówki w kwocie 400.000 zł. Z wniosku i umowy o pożyczkę kredytową z (...) BANK S.A.wynika, że powód złożył w dniu 16 styczniu 2009 r. wniosek początkowo na kwotę prawie 50 tysięcy złotych, który został odrzucony, a kilka dni póżniej tj. 20 stycznia 2009 r. otrzymał pożyczkę w kwocie 21.982,00 zł. Następnie w dniu 7 kwietnia 2009 r. powód zawarł z (...) Bank S.A.umowę pożyczki w wysokości 118.423,00 zł, nie mniej niż 105.264,00 zł. Wcześniej, w dniu 1 września 2008 r. powód zawarł z (...) Bank (...)umowę o korzystanie ze złotej karty kredytowej z limitem do wysokości 25.000 zł. W sumie powód dysponował dwoma kartami złotymi na kwoty po około 25.000 zł. Powyższe czyni niewygodnymi zeznania powoda, że posiadał pieniądze w gotówce w domu. Skoro posiadał kwotę 400.000 zł, którą jak zeznał miał gromadzić przez lata, to po co zaciągał zobowiązania w bankach. Jednocześnie powód zeznając na pytanie Sądu o źródła, z których miałby zgromadzić kwotę 400.000 zł, wskazał, że posiadał ją z oszczędności, że osiągał w Spółce (...)pożytki w kwocie 1000-2000 zł miesięcznie, że otrzymał wynagrodzenie w Spółce (...)w kwocie 6.000 zł, że miał emeryturę, że wcześniej pracował w Służbach Specjalnych i Kontrwywiadzie. Nie mniej na pytanie Sądu powód odmówił wyjaśnienia w jakiej wysokości otrzymywał środki w czasie służby wojskowej i pracy w jednostkach specjalnych, zasłaniając się tajemnicą służbową. Podkreślić należy, że powód nie przestawił żadnych obiektywnych dowodów, w tym zaświadczenia o dochodach, posiadanym majątku, zaświadczeniach z Urzędu Skarbowego, czy z Wojskowego Biura Emerytalnego, które potwierdzałyby zeznania powoda, że powód był w stanie odłożyć sumę 400.000 zł. Jednocześnie ze wskazanych powyżej dokumentów, wynika, że powód nie posiadał środków na bieżące życie. W niniejszej sprawie niesporne było, że powód nie posiadał środków pieniężnych na rachunkach bankowych, że komornik zajął świadczenie emerytalne powoda. Twierdzenia powoda o posiadaniu takiej kwoty w gotówce w domu nie są wiarygodne w świetle faktu braku zapłaty pozostałej sumy już w dacie 20 lutego 2009 r., że w tym zakresie powód zobowiązał się zaciągnąć kredyt (na co wskazują zapisy aktu notarialnego), że powód pomimo pozostawania w partnerskich relacjach – jak sam przyznał – że świadkiem L., jeszcze przed wystawieniem faktury VAT przez (...) Sp. z o.o.nie zapłacił wskazanej kwoty. Zeznania powoda, że przekazał ww. kwotę gotówką, a nie przelewem na konto Spółki, na wyraźne życzenie świadka L., bo Spółka miała zajęte konta, nie znajdują oparcia w zgromadzonym materiale dowodowym. Świadkowie L.i G.zaprzeczyli, aby Spółka miała problemy finansowe, nadto do akt przedłożone zostały umowy notarialne poświadczające uzyskanie przez Spółkę ze sprzedaży nieruchomości w K.w 2008 i 2009 r. kwoty ponad 6 milionów złotych. Jednocześnie powód reprezentowany przez fachowych pełnomocników nie przedłożył żadnych dowodów potwierdzających trudną sytuację finansową Spółki w 2009 roku. Przedłożone zawiadomienie o wszczęciu postępowania zabezpieczającego potwierdza jedynie, że przeciwko Spółce został wydany nakaz zapłaty z powództwa (...) S.A.Jednocześnie świadkowie L.i G.wyjaśnili, że ostatecznie (...) S.A.przegrała spór ze Spółką i (...) Sp. z o.o.nie była dłużna (...) S.A.żadnej kwoty. Powód nie przedłożył natomiast żadnych innych dowodów, że Spółka (...)miała we wskazanym okresie, zwłaszcza w czerwcu 2009 r. problemy z płatnościami, że miała zadłużenia wobec ZUS, Urzędu Skarbowego lub innych kontrahentów, że miała zajęte rachunki bankowe. Również brak postaw do wysnucia wniosku o trudnej sytuacji finansowej Spółki (...)na podstawie bezsprzecznego faktu, że ostatecznie doszło do sprzedaży Spółki (...). W tym zakresie Spółka zamknęła bieżącą działalność i została sprzedana innemu podmiotowi, nie została natomiast ogłoszona jej upadłość likwidacyjna czy układowa, która mogłaby świadczyć o problemach finansowych Spółki. O problemach finansowych Spółki nie sposób także wnioskować wobec aresztowania świadka L.w listopadzie 2009 r. Z zeznań świadków L.i G.wynika, że świadek L.uregulował wszystkie zobowiązania związane ze sprawami karnymi i z tego tytułu Spółka nie miała żadnych problemów, a zamknięcie Spółki nastąpiło wobec braku możliwości prowadzenia działalności pod nieobecność świadka L., gdyż świadek G.nie zajmował się wcześniej sprawami finansowymi i organizacyjnymi Spółki. O problemach finansowych Spółki nie świadczy także okoliczność, że przedmiotowa wierzytelność została nabyta przez pozwanego za kwotę 20.000 zł. Podkreślić należy, że Spółka już w dacie przelewu wierzytelności zdawała sobie sprawę z problemów finansowych, braku majątku powoda, zatem wiedziała, że najprawdopodobniej nie uzyska żadnej kwoty, a skoro pozwany przedstawił taką ofertę, Spółka na to przystała. Wobec później ujawnionych okoliczności, tj. braku wyegzekwowania przez nabywcę wierzytelności jakiejkolwiek sumy od powoda, nie sposób uznać powyższego zachowania Spółki za błędne. Brak dowodów przeciwnych w postaci dokumentów urzędowych, nie pozwala uznać twierdzeń powoda za wiarygodne co do zablokowanych kont Spółki i wyraźnej prośby świadka L.jako ówczesnego prezesa (...) Sp. z o.o.w P.do przekazania tej kwoty w gotówce. Nadto podkreślić należy, że Spółka z uwagi na formę prowadzenia działalności obowiązana była do prowadzenia szczegółowej księgowości, zatem jeżeli byłby jakiekolwiek kwoty przekazywane w gotówce i nierozliczone w Spółce doszłoby do kontroli podatkowej, albowiem wystawiona przez Spółkę faktura VAT za kwotę 400.000 zł dokumentowała ww. należność wobec Spółki. Zatem ewentualna wpłata przez powoda musiałaby również zostać rozliczona, co znalazłoby odzwierciedlenie w dokumentach finansowych Spółki. W niniejszej sprawie brak było wniosku pełnomocników powoda o zbadanie ww. kwestii. Zatem Sąd przyjmując za wiarygodne zeznania świadków L.i G.ustalił, że wskazana wpłata nie została dokonana na rzecz Spółki (...) Sp. z o.o.w P.. Jednocześnie podkreślić należy, że twierdzenia powoda o okolicznościach przekazania wskazanej kwoty świadkowi L.nie zasługiwały na uwzględnienie, albowiem zgodnie z relacją powoda świadek L.zostawiłby kwotę 400.000 zł w samochodzie przy Sądzie Rejonowym w W. i udał się z powodem do Sądu na rozprawę. Czyli świadek L.miałby zostawić taką kwotę pieniędzy bez opieki, podczas gdy powód obawiał się przewieść ww. kwoty sam samochodem do W.. Okoliczności podnoszone przez powoda co do przetrzymywania takiej sumy pieniędzy w domu, w sejfie nie znajdują żadnego uzasadnienia, w szczególności wobec obawy, że również w domu może dojść do włamania i kradzieży, a wówczas powód utraciłby – jak zeznał oszczędności na czarną godzinę. Bardziej racjonalnym w dzisiejszych czasach jest przechowywanie takich pieniędzy na koncie, na lokacie, gdzie dodatkowo pieniądze procentują. Tłumaczenia powoda, że były to nieujawnione źródła z działalności operacyjnej, nie zasługiwały na wiarę. Trudno bowiem uznać za logiczne, że powód dysponując taką kwotą pieniędzy z drugiej strony zaciągał pożyczki, korzystał z linii debetowej, narażając się na dodatkowe koszty. Skoro powód dysponował taką sumą pieniędzy to dlaczego nie regulował alimentów, czemu doszło do zajęcia emerytury powoda przez Komornika. Mając na uwadze całokształt okoliczności zgromadzonych w sprawie oraz opinię biegłego O., Sąd ustalił, że powód nie dokonał wpłaty na rzecz (...) Sp. z o.o.w P.kwoty 400.000 zł w dniu 9 czerwca 2009 r. w samochodzie do rąk świadka J. L..

Uznając za zbędny, wobec wykazania okoliczności podnoszonych przez pełnomocnika pozwanego, Sąd oddalił wniosek pełnomocnika pozwanego o przeprowadzenie eksperymentu procesowego, żeby ustalić, czy kwota 400.000 zł zmieściłaby się do koperty.

Sąd oddalił wniosek o przeprowadzenie dowodu z zeznań świadka M. N., albowiem dwukrotne nałożenie grzywny i przymusowe doprowadzenie świadka z uwagi na stan zdrowia świadka nie pozwoliły na przeprowadzenie ww. dowodu. Nadto Sąd oddalił wniosek o przeprowadzenie dowodu z protokołów przesłuchania świadków G.i L.w sprawie (...)Sądu Okręgowego w P.oraz o przeprowadzenie dowodu z opinii biegłego sądowego J. Ł.w sprawie (...)Sądu Okręgowego w P., albowiem Sąd orzeka na podstawie dowodów zgromadzonych bezpośrednio przed składem orzekającym. Nadto wskazać należy, że świadkowie G.i L.zeznawali dwukrotnie w niniejszej sprawie, a nadto Sąd przeprowadził dowód z opinii biegłego grafologa, zatem nie zachodziły podstawy do przeprowadzenia dowodów z dokumentów zgromadzonych w innej sprawie.

Z uwagi na okoliczność, że pozwany jako nabywca wierzytelności w stosunku do powoda, nie był stroną umowy z 20 lutego 2009 r. i świadkiem okoliczności dotyczących rzekomego przekazania pieniędzy przez powoda, Sąd pominął dowód z przesłuchania pozwanego.

Sąd zważył, co następuje:

W niniejszym postępowaniu powód A. U.domagał się pozbawienia w całości wykonalności tytułu wykonawczego w postaci aktu notarialnego zawartego pomiędzy powodem a (...) Sp. z o.o.w dniu 20 lutego 2009 r. przed notariuszem P. K.zapisanego w repertorium A pod numerem (...)zaopatrzonego w klauzulę wykonalności postanowieniem Sądu Rejonowego (...)w P.z dnia 20 stycznia 2010 r. sygn. akt (...)w zakresie obowiązku zapłaty na rzecz (...) Sp. z o.o.kwoty 400.000 zł, a następnie ponownie zaopatrzonego w klauzulę wykonalności na rzecz P. Ł.– następcy prawnego (...) Sp. z o.o., postanowieniem Sądu Rejonowego (...)w P.z dnia 22 listopada 2010 r. sygn. akt (...)w zakresie obowiązku zapłaty na rzecz wierzyciela kwoty 400.000 zł.

W tym miejscu wskazać należy, że zgodnie z art. 840 § 1 pkt 1 i 2 k.p.c. dłużnik może w drodze powództwa żądać pozbawienia tytułu wykonawczego wykonalności w całości lub części albo ograniczenia, jeżeli: przeczy zdarzeniom, na których oparto wydanie klauzuli wykonalności, a w szczególności gdy kwestionuje istnienie obowiązku stwierdzonego tytułem egzekucyjnym niebędącym orzeczeniem sądu albo gdy kwestionuje przejście obowiązku mimo istnienia formalnego dokumentu stwierdzającego to przejście lub gdy po powstaniu tytułu egzekucyjnego nastąpiło zdarzenie, wskutek którego zobowiązanie wygasło albo nie może być egzekwowane. Przepis art. 840 § 1 pkt 1 k.p.c. stanowi, że dłużnik może w drodze powództwa żądać pozbawienia tytułu wykonawczego wykonalności, jeżeli przeczy zdarzeniom, na których oparto wydanie klauzuli wykonalności. Oznacza to, że dłużnik może powoływać się w pozwie na zdarzenia, które zaszły przed powstaniem tytułu egzekucyjnego, jak również na zdarzenia zaistniałe pomiędzy powstaniem tytułu egzekucyjnego a nadaniem temu tytułowi klauzuli wykonalności. W wypadku zdarzeń mających miejsce po wydaniu tytułu egzekucyjnego wnoszący powództwo powinien wskazać na wpływ tych zdarzeń na nadanie klauzuli wykonalności. Jeżeli powód-dłużnik powołuje się na zdarzenia zaistniałe przed powstaniem tytułu egzekucyjnego, to tenże dłużnik ma prawo zaprzeczyć obowiązkowi spełnienia na rzecz pozwanego-wierzyciela świadczenia wskazanego w tytule. Zgodnie z art. 840 § 1 pkt 2 k.p.c. podstawą powództwa opozycyjnego mogą być tego rodzaju zdarzenia, które zaszły po powstaniu tytułu egzekucyjnego i spowodowały wygaśnięcie zobowiązania dłużnika lub niemożność jego egzekwowania. Do zdarzeń powodujących wygaśnięcie zobowiązania, należą w szczególności: wykonanie zobowiązania przez dłużnika, potrącenie, odnowienie, zwolnienie z długu, świadczenie w miejsce spełnienia (datio in solutum), przelew powodujący zmianę wierzyciela (art. 509 k.c.), przejęcie długu powodujące zmianę dłużnika (art. 519 k.c.), następcza niemożliwość świadczenia (art. 475 k.c.).

Powód podnosił, że egzekwowane na mocy ww. tytułu wykonawczego zobowiązanie wygasło, albowiem powód dokonał na rzecz pierwotnego wierzyciela (...) Sp. z o.o.w P.zapłaty kwoty dłużnej w wysokości 400.000 zł w dniu 9 czerwca 2009 r. tj. jeszcze przed nadaniem klauzuli wykonalności na rzecz pierwotnego wierzyciela. Powód w toku niniejszego postępowania musiał wykazać, że wskazaną kwotę 400.000 zł przekazał J. L.w gotówce w dniu 9 czerwca 2009 r. Powód na poparcie swoich twierdzeń przedłożył dwa dowody wpłaty oznaczone numerem KP : (...)i (...)na kwoty dwa razy po 200.000 zł, które wręczyć miał powodowi w dniu 9 czerwca 2009 r. świadek L.. Tymczasem materiał dowodowy zebrany w niniejszej sprawie, w szczególności opinia biegłego sądowego z dziedziny kryminalistyki i grafologii prof. dr hab. M. O.wykazał, że dowody wpłaty z dnia 9 i 10 czerwca 2009 r. nr (...)i (...)na kwotę po 200.000 zł nie zostały wypełnione ani nie zostały podpisane przez J. G. (1)bądź J. L.. Jednocześnie wobec zaprzeczenia przez świadków L.i G., że Spółka (...)wskazaną kwotę otrzymała, że powód przekazał wskazaną kwotę J. L., powód musiał wykazać, że posiadał taką kwotę i że w dniu 9 czerwca 2009 r. wręczył ją J. L.. Jak wskazano powyżej, brak było wiarygodnych dowodów, aby powód dysponował taką sumą pieniędzy i aby w dniu 9 czerwca 2009 r. w okolicznościach wskazanych przez powoda doszło do przekazania przez powoda kwoty 400.000 zł J. L.. Z ustaleń poczynionych powyżej wynika, że powód nie spełnił świadczenia na rzecz pierwotnego wierzyciela (...) Sp. z o.o.w P.. W związku z powyższym, w ocenie Sądu egzekwowane świadczenia na podstawie przedmiotowego tytułu wykonawczego nie wygasło i przysługuje nabywcy wierzytelności – pozwanemu P. Ł..

Mając na uwadze powyższe, Sąd uznał, że nie zaszły przesłanki do pozbawienia wskazanego tytułu wykonawczego wykonalności. W związku z powyższym Sąd oddalił powództwo w całości.

O kosztach postępowania Sąd orzekł mając na uwadze wynik postępowania i w oparciu o przepis art. 98 § 1 i 3 k.p.c. w zw. z art. 99 k.p.c. i § 6 pkt 7 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu, zasądził od powoda na rzecz pozwanego kwotę 7.217 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego. Jednocześnie Sąd na podstawie art. 98 § 1 k.p.c. w zw. z art. 83 ust 4 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilny, nakazał ściągnąć od powoda na rzecz Skarbu Państwa - Sądu Okręgowego w P. kwotę 3.247,96 zł tytułem wydatków na opinie biegłego sądowego O., które w tym zakresie nie zostały pokryte z zaliczki wpłaconej przez powoda.

SSO Magdalena Horbacz