Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 25 września 2014 r.

Sąd Okręgowy we Wrocławiu Wydział IV Karny Odwoławczy w składzie:

Przewodniczący SSO Dorota Kropiewnicka (spr.)

Sędziowie SSO Krzysztof Głowacki

(...) del. do SO Piotr Wylegalski

Protokolant Artur Łukiańczyk

przy udziale Marka Janczyńskiego Prokuratora Prokuratury Okręgowej

po rozpoznaniu w dniu 23 września 2014 r.

sprawy M. S. (1)

oskarżonego o przestępstwa z art. 280 § 1 kk w zw. z art. 64 § 2 kk oraz z art. 226 § 1 k.k. i art. 222 § 1 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k. w zw. z art. 64 § 2 k.k.

na skutek apelacji wniesionej przez obrońcę oskarżonego

od wyroku Sądu Rejonowego dla Wrocławia – Krzyków

z dnia 31 marca 2014 roku sygn. akt VII K 935/12

I.  zmienia zaskarżony wyrok w ten sposób, że:

a)  przyjmuje, iż czynów przypisanych w punktach I, II i III części dyspozytywnej tegoż wyroku oskarżony dopuścił się, będąc uprzednio skazanym wyrokiem Sądu Rejonowego dla Wrocławia – Śródmieścia z dnia 4 listopada 2008 r., sygn. akt V K 1346/08 za czyn z art. 280 § 1 k.k., art. 275 § 1 k.k. i art. 157 § 2 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k. na karę 2 lat i 6 miesięcy pozbawienia wolności, którą odbył w okresie od 7 lipca 2008 r. do 8 grudnia 2008 r. i od 23 grudnia 2008 r. do 20 stycznia 2011 r., tj. w warunkach powrotu do przestępstwa określonych w art. 64 § 1 k.k.;

b)  czyny przypisane oskarżonemu w punktach I i II części dyspozytywnej zaskarżonego wyroku kwalifikuje z art. 280 § 1 k.k. w zw. z art. 64 § 1 k.k., zaś czyn przypisany mu w punkcie III części dyspozytywnej wyroku – z art. 222 § 1 k.k. i art. 226 § 1 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k. w zw. z art. 64 § 1 k.k.;

c)  za podstawę wymiaru kary za czyn wskazany w punkcie III części dyspozytywnej wyroku przyjmuje przepisy art. 222 § 1 k.k. w zw. z art. 11 § 3 k.k.;

II.  w pozostałej części zaskarżony wyrok utrzymuje w mocy;

III.  zasądza od Skarbu Państwa (Kasa Sądu Rejonowego dla Wrocławia - Krzyków) na rzecz adwokat M. P. kwotę 619,92 złotych (sześciuset dziewiętnastu i ⁹² / 100 , w tym VAT), tytułem nieopłaconej obrony z urzędu w postępowaniu odwoławczym;

IV.  zwalnia oskarżonego od ponoszenia kosztów sądowych za postępowanie odwoławcze.

Sygn. akt: IV Ka 553/14

UZASADNIENIE

M. S. (1) został oskarżony o to, że:

I. w dniu 12 maja 2012r. dokonali rozboju na osobie I. S. w ten sposób, że grożąc pozbawieniem życia oraz ugodzeniem nożem w szyję zabrali w celu przywłaszczenia telefon komórkowy (...) o wartości 900zł. oraz pieniądze w kwocie 60zł. stanowiące własność M. S. (2), przy czym M. S. (1) był uprzednio skazany wyrokami:

- Sądu Rejonowego dla Wrocławia Krzyków z dnia 4 listopada 2008 roku, sygn. akt V K 1346/08, za czyn z art. 280 § 1 kk i art. 275 kk i art. 157 § 2 kk w zw. z art. 11 § 2 kk na karę 2 lat i 6 miesięcy pozbawienia wolności, którą odbył częściowo w okresie od 7 lipca 2008 roku do 4 listopada 2008 roku oraz od 23 grudnia 2008 roku do 20 stycznia 2011 roku,

- Sądu Rejonowego dla Wrocławia Krzyków z dnia 6 grudnia 2011 roku, sygn. akt VIII K 964/11, za czyn z art. 280 § 1 kk i art. 275 kk i art. 276 kk w zw. z art. 11 § 2 kk w zw. z art. 64 § 1 kk na karę 2 lat pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania na okres 5 lat próby,

to jest o czyn z art. 280 § 1 kk w zw. z art. 64 § 2 kk ,

II. w dniu 24 marca 2012 roku we W. wspólnie i w porozumieniu z innymi osobami, dokonał rozboju na osobie T. W., w ten sposób, że używając przemocy w postaci uderzenia pięścią w twarz oraz grożąc natychmiastowym pozbawieniem żucia, zabrał w celu przywłaszczenia telefon komórkowy marki (...) o wartości 200 złotych oraz pieniądze w kwocie 50 groszy, przy czym czynu tego dopuścił się w warunkach powrotu do przestępstwa opisanego w punkcie I,

to jest o czyn z art. 280 § 1 kk w zw. z art. 64 § 2 kk ,

III. w dniu 12 maja 2012 roku we W. podczas wykonywania czynności z jego udziałem przez funkcjonariuszy Policji, podczas przewożenia do Izby Wytrzeźwień we W., naruszył nietykalność cielesną funkcjonariusza Policji P. N., w ten sposób, że kopnął go w nogę oraz usiłował uderzyć głową w twarz, a następnie znieważył słowami powszechnie uznanymi za obelżywe, przy czym czynu dopuścił się w warunkach powrotu do przestępstwa opisanego w punkcie I,

to jest o czyn z art. 226 § 1 kk i art. 222 § 1 kk w zw. z art. 11 § 2 kk w zw. z art. 64 § 2 kk .

Wyrokiem z dnia 31 marca 2014 r. Sąd Rejonowy dla Wrocławia-Krzyków:

I. uznał oskarżonego M. S. (1) za winnego popełnienia zarzucanego mu czynu opisanego w pkt I części wstępnej wyroku, to jest przestępstwa z art. 280 § 1 kk w zw. z art. 64 § 2 kk i za to na podstawie art. 280 § 1 kk wymierzył mu karę 3 (trzech) lat pozbawienia wolności;

II. uznał oskarżonego M. S. (1) za winnego popełnienia zarzucanego mu czynu opisanego w pkt II części wstępnej wyroku, to jest przestępstwa z art. 280 § 1 kk w zw. z art. 64 § 2 kk i za to na podstawie art. 280 § 1 kk wymierzył mu karę 3 (trzech) lat pozbawienia wolności:

III. uznał oskarżonego M. S. (1) za winnego popełnienia zarzucanego mu czynu opisanego w pkt III części wstępnej wyroku, to jest przestępstwa z art. 226 § 1 kk i art. 222 § 1 kk w zw. z art. 11 § 2 kk w zw. z art. 64 § 2 kk i za to na podstawie art. 226 § 1 kk w zw. z art. 11 § 3 kk, wymierzył mu karę 10 (dziesięciu) miesięcy pozbawienia wolności;

IV. na podstawie art. 85 kk i art. 86 § 1 kk połączył orzeczone wobec oskarżonego kary pozbawienia wolności w pkt. I-III części dyspozytywnej wyroku i wymierzył mu karę łączną 4 (czterech) lat pozbawienia wolności;

V. na podstawie art. 63 § 1 kk zaliczył na poczet orzeczonej kary łącznej pozbawienia wolności okres zatrzymania i tymczasowego aresztowania oskarżonego w sprawie w dniach od dnia 12 maja 2012 r. do 6 czerwca 2012 r.;

VI. zasądził od Skarbu Państwa na rzecz Kancelarii Adwokackiej adw. M. P. kwotę 1.549,80 zł brutto tytułem kosztów pomocy prawnej udzielonej oskarżonemu z urzędu;

VII. na podstawie art. 624 kpk oraz art. 17 ustawy z dnia 23 czerwca 1973 r. o opłatach w sprawach karnych zwolnił oskarżonego od kosztów procesu.

Apelację od powyższego wyroku wniósł obrońca oskarżonego, który zaskarżył go w całości i zarzucił Sądowi Rejonowemu błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę wyroku polegający na uznaniu, że oskarżony dopuścił i się zarzucanych mu czynów, tj. czynów z art. 280 § l kk, opisanych w pkt I i II aktu oskarżenia oraz czynu z art. 222 § l kk, opisanego w pkt III aktu oskarżenia, mimo że nie pozwalał na to zebrany w sprawie materiał dowodowy.

Podnosząc powyższy zarzut wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku przez uniewinnienie oskarżonego od popełnienia czynów opisanych w pkt I i II części wstępnej wyroku oraz wyeliminowanie z opisu czynu opisanego w pkt III części wstępnej wyroku art. 222 § l kk.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja obrońcy oskarżonego skutkowała częściową zmianą zaskarżonego wyroku, choć z zupełnie innych przyczyn, niż zostały w niej wskazane. Wbrew zarzutom skarżącego Sąd Rejonowy prawidłowo ocenił materiał dowodowy sprawy, zasadnie przypisując oskarżonemu popełnienie wszystkich zarzucanych mu czynów. Argumentacja wyrażona w apelacji stanowiła wyłącznie polemikę z prawidłowymi i wszechstronnie uzasadnionymi ustaleniami Sądu Rejonowego i sama w sobie nie mogła stanowić podstawy do uchylenia lub zmiany zaskarżonego wyroku. Jego modyfikacja podyktowana była potrzebą poprawienia błędnie przyjętej przez Sąd Rejonowy kwalifikacji prawnej, do czego obligował Sąd Okręgowy przepis art. 455 kpk.

Wbrew stanowisku skarżącego zgromadzony w sprawie materiał dowodowy pozwalał na niebudzące wątpliwości ustalenie, że oskarżony wyczerpał znamiona przestępstw z art. 280 § 1 kk oraz przestępstwa z art. 226 § 1 kk i art. 222 § 1 kk w zw. z art. 11 § 2 kk, na co wskazywały zeznania nie tylko samych pokrzywdzonych, ale również zeznania przesłuchanych w toku postępowania świadków oraz częściowo wyjaśnienia oskarżonego złożone na etapie postępowania przygotowawczego.

Twierdzenie oskarżonego jakoby w chwili rozboju (w dniu 24 marca 2012 roku) na T. W. przebywał w domu ze znajomymi, między innymi ze świadkiem M. B. uznać należy za niewiarygodne oraz ocenić jako przyjętą przez oskarżonego linię obrony. Podkreślić należy, iż mająca zapewnić M. S. (1) alibi świadek M. B. czyniła to w sposób tak nieudolny, iż jej zeznaniom nie można nadać przymiotu wiarygodności. Zeznała bowiem, iż spotkała się z oskarżonym celem oglądania filmów i spędziła z nim czas od około godziny 12 do około godziny 21, jednak nie wskazała na datę 24 marca 2012 roku, lecz na dzień 12 maja 2012 roku, kiedy to oskarżony dopuścił się rozboju na osobie I. S.. Nadto zeznania pokrzywdzonego T. W. zasługiwały na przymiot wiarygodności, albowiem przebieg zdarzenia opisuje on w sposób szczegółowy, wyczerpujący i zbieżny odnośnie osoby sprawcy rozboju z zeznaniami świadka incognito, które zostały ujawnione w toku przewodu sądowego. Prowadzi to do wniosku, iż podnoszone przez skarżącego okoliczności, uznać należy za bezpodstawne i nieznajdujące oparcia w zgromadzonym materiale dowodowym.

Również twierdzenia oskarżonego odnośnie faktu dobrowolnego wydania mu przez pokrzywdzonego I. S. telefonu komórkowego i portfela jawią się jako nie tylko sprzeczne ze zgromadzonym materiałem dowodowym, ale również z zasadami doświadczenia życiowego. Sąd Rejonowy słusznie oparł orzeczenie w tym zakresie na wiarygodnych zeznaniach świadka I. S. oraz korelującymi z nimi zeznaniami świadka M. S. (2), a także protokole przeszukania oskarżonego M. S. (1) i zeznaniach świadków P. M. oraz P. N..

Podobnie zarzut błędnych ustaleń faktycznych odnośnie naruszenia nietykalności cielesnej funkcjonariusza P. N. nie znajduje uzasadnienia w zgromadzonym materiale dowodowym. Świadek P. M., który był obecny podczas przewożenia oskarżonego do Izby Wytrzeźwień widział jak M. S. (1) najpierw próbuje uderzyć P. N. głową, a następnie kopie go w nogę. Wersję tę konsekwentnie potwierdził sam P. N., a na agresywne zachowanie oskarżonego wskazywał również świadek M. S. (3).

Jednakże Sąd Rejonowy w wydanym w dniu 31 marca 2014 roku wyroku nie ustrzegł się błędów. Sąd ten poczynił bowiem ustalenia faktyczne odnośnie uprzedniej karalności oskarżonego M. S. (1) wskazując w uzasadnieniu, iż został on uprzednio skazany wyrokami:

- Sądu Rejonowego dla Wrocławia Krzyków z dnia 4 listopada 2008 roku, sygn. akt V K 1346/08, za czyn z art. 280 § 1 kk i art. 275 kk i art. 157 § 2 kk w zw. z art. 11 § 2 kk na karę 2 lat i 6 miesięcy pozbawienia wolności, którą odbył częściowo w okresie od 7 lipca 2008 roku do 4 listopada 2008 roku oraz od 23 grudnia 2008 roku do 20 stycznia 2011 roku,

- Sądu Rejonowego dla Wrocławia Krzyków z dnia 6 grudnia 2011 roku, sygn. akt VIII K 964/11, za czyn z art. 280 § 1 kk i art. 275 kk i art. 276 kk w zw. z art. 11 § 2 kk w zw. z art. 64 § 1 kk na karę 2 lat pozbawienia wolności.

Jednocześnie z treści wydanego przez Sąd Rejonowy wyroku wynikało, iż kara pozbawienia wolności w wyroku z dnia 6 grudnia 2011 roku została warunkowo zawieszona na okres pięciu lat próby. Na rozprawie w dniu 23 września 2014 roku Sąd Okręgowy ujawnił akta Sądu Rejonowego dla Wrocławia Krzyków o sygn. akt VIII K 964/11 wraz z aktami wykonawczymi, zapisek urzędowy kierownika sekretariatu tutejszego Sądu z dnia 17.09.2014 roku, aktualną kartę karną oskarżonego oraz wypis danych z systemu (...), z których to dowodów wynikało, iż kara pozbawienia wolności orzeczona wyrokiem Sądu Rejonowego dla Wrocławia – Krzyków w sprawie o sygn. VIII K 964/14 nie została zarządzona do wykonania. Zatem materiał dowodowy zgromadzony przez Sąd Okręgowy potwierdzał jedynie poczynione przez Sąd Rejonowy ustalenia faktyczne.

Zgodnie z art. 64 § 2 kk jeżeli sprawca uprzednio skazany w warunkach określonych w art. 64 § 1 kk, który odbył łącznie co najmniej rok kary pozbawienia wolności i w ciągu 5 lat po odbyciu w całości lub części ostatniej kary popełnia ponownie umyślne przestępstwo przeciwko życiu lub zdrowiu, przestępstwo zgwałcenia, rozboju, kradzieży z włamaniem lub inne przestępstwo przeciwko mieniu popełnione z użyciem przemocy lub groźbą jej użycia, sąd wymierza karę pozbawienia wolności przewidzianą za przypisane przestępstwo w wysokości powyżej dolnej granicy ustawowego zagrożenia, a może ją wymierzyć do górnej granicy ustawowego zagrożenia zwiększonego o połowę. Jednakże użyte w art. 64 § 2 kk zwroty: „odbył łącznie” oraz „po odbyciu w całości lub w części ostatniej kary”, oznaczają konieczność faktycznego odbywania kary pozbawienia wolności nie tylko za pierwsze, ale także i za drugie przestępstwo objęte układem recydywy (Wyrok Sądu Najwyższego - Izba Karna, z dnia 21 stycznia 2008 r., V KK 37/2007, LexPolonica nr 1856848, Krakowskie Zeszyty Sądowe 2008/4 poz. 26, Orzecznictwo Sądu Najwyższego w Sprawach Karnych 2008 poz. 164).

Sąd Rejonowy przyjął zatem błędną kwalifikację czynów opisanych w pkt I, II i III części wstępnej wyroku przyjmując, iż oskarżony dopuścił się ich w warunkach tzw. recydywy specjalnej wielokrotnej. Oskarżony M. S. (1) odbywał bowiem karę pozbawienia wolności jedynie na

podstawie jednego z wyroków, a zatem zaistniały warunki recydywy opisane w art. 64 § 1 kk. Spowodowało to nie tylko konieczność eliminacji z opisu czynów zarzucanych oskarżonemu stwierdzenia, iż dopuścił się on ich po uprzednim skazaniu wyrokiem Sądu Rejonowego dla Wrocławia Krzyków z dnia 6 grudnia 2011 roku, sygn. akt VIII K 964/11, ale również zmianę kwalifikacji prawnej każdego z tych czynów – odpowiednio czynów opisanych w pkt I i II części dyspozytywnej wyroku na czyn z art. 280 § 1 kk w zw. z art. 64 § 1 kk oraz czynu opisanego w pkt III części dyspozytywnej wyroku na czyn z art. 222 § 1 kk i art 226 § 1 kk w zw. z art. 11 § 2 kk w zw. z art. 64 § 1 kk. Korektę tę należy ocenić jako przeprowadzoną na korzyść oskarżonego oraz dokonaną na podstawie poczynionych przez Sąd Rejonowy ustaleń faktycznych.

Powyższa zmiana kwalifikacji prawnej czynów nie wpłynęła jednak na zamianę orzeczenia o karze. Sąd Okręgowy uznał, iż wymierzona przez Sąd Rejonowy kara jest adekwatna do stopnia społecznej szkodliwości czynów oraz stopnia zawinienia oskarżonego. Wydając rozstrzygnięcie w przedmiocie kary uwzględnić bowiem należało, iż oskarżony jest osobą uprzednio karaną, w tym za przestępstwa z art.280§1kk. Czynów opisanych w wyroku Sądu Rejonowego w pkt I i II dopuścił się względem osób małoletnich i słabszych od siebie. Również zachowanie oskarżonego po popełnieniu czynów zabronionych nie znalazło akceptacji Sądu. Ferując rozstrzygnięcie o karze Sąd miał na uwadze również wymagania z zakresu prewencji ogólnej i indywidualnej oraz z zakresu kształtowania świadomości prawnej społeczeństwa. W ocenie Sądu Okręgowego, kara w niniejszej sprawie powinna być surowa i dać społeczeństwu jasny sygnał, iż za takie czyny jakich dopuścił się M. S. (1) zostanie sprawcy wymierzona adekwatna kara pozbawienia wolności bez warunkowego zawieszenia jej wykonania.

Jednocześnie Sąd Rejonowy dopuścił się również błędu wskazując w opisie recydywy, iż wyrok z dnia 4 listopada 2008 roku, w sprawie o sygn. akt V K 1346/08 przeciwko M. S. (1) wydał Sąd Rejonowy dla Wrocławia – Krzyków, a nie jak miało to miejsce w rzeczywistości Sąd Rejonowy dla Wrocławia – Śródmieścia. Sąd Okręgowy błąd ten skorygował w pkt I a) wyroku przy zmianie opisu czynów przypisanych oskarżonemu.

Wreszcie korekty kwalifikacji prawnej wymagała również przyjęta przez Sąd Rejonowy podstawa wymiaru kary za czyn opisany w pkt III części dyspozytywnej wyroku. Sąd ten przyjął bowiem za podstawę wymiaru kary za czyn kwalifikowany z art. 222 § 1 kk i art. 226 § 1 kk w zw. z art. 11 § 2 kk – art. 226 § 1 kk w zw. z art. 11 § 3 kk, co było sprzeczne z dyspozycją art. 11 § 3

kk, albowiem przepis ten jako podstawę wymiaru kary nakazuje wskazanie przepisu zagrożonego wyższą sankcją. O ile bowiem czyn z art. 226 § 1 kk zagrożony jest alternatywnie karą grzywny, ograniczenia wolności lub pozbawienia wolności do roku, to za czyn z art. 222 § 1 kk ustawodawca przewidział sankcję karną w postaci pozbawienia wolności do lat trzech. Tym samym za właściwą podstawą wymiaru kary winien być wskazany przepis art. 222 § 1 kk w zw. z art. 11 § 3 kk i takiej też zmiany Sąd Okręgowy dokonał w wyroku Sądu Rejonowego. Jednocześnie taka korekta kwalifikacji prawnej w wyroku nie jest jego zamianą na niekorzyść oskarżonego, albowiem Sąd odstąpił od jakiejkolwiek ingerencji w samą wysokość wymierzonej M. S. (1) kary i tego typu korekta wyroku nie powoduje skutków negatywnych dla oskarżonego.

Mając na uwadze wszystkie wskazane wyżej okoliczności Sąd Okręgowy co do samej zasady zaakceptował rozstrzygnięcie Sądu I instancji, dokonując jego modyfikacji w zakresie wyżej opisanym.

O kosztach nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej oskarżonej z urzędu orzeczono w oparciu o art. 29 ust. 1 ustawy z dnia 26 maja 1982 r. Prawo o adwokaturze oraz § 14 ust. 2 pkt 4 w zw. z § 2 ust. 3 w zw. z § 16 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu.

Orzeczenie o kosztach postępowania odwoławczego oparto o normę art. 624 § 1 kpk w zw. z art. 634 kpk, uznając że sytuacja osobista i materialna oskarżonego przemawia za zwolnieniem go od obowiązku ponoszenia kosztów sądowych za postępowanie odwoławcze.