Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 14 października 2014 r.

Sąd Okręgowy w Nowym Sączu, Wydział III Cywilny Odwoławczy w składzie

następującym:

Przewodniczący: Sędzia SO Katarzyna Kwilosz – Babiś

Sędzia SO Tomasz Białka (sprawozdawca)

Sędzia SR del. Katarzyna Romańczyk

Protokolant: staż. Kinga Burny

po rozpoznaniu w dniu 14 października 2014 r. w Nowym Sączu

na rozprawie

sprawy z wniosku M. B., Z. B.

przy uczestnictwie J. Z., A. F.

o rozgraniczenie

na skutek apelacji uczestniczek

od postanowienia Sądu Rejonowego w Zakopanem

z dnia 22 maja 2014 r., sygn. akt I Ns 89/10

p o s t a n a w i a :

1.  uchylić zaskarżone postanowienie w pkt I i II, znieść postępowanie w całości i wniosek o rozgraniczenie odrzucić oraz zmienić pkt IV i V postanowienia w ten sposób, że oddalić wnioski uczestniczek i wnioskodawców o zasądzenie kosztów postępowania;

2.  w pozostałym zakresie apelację oddalić;

3.  orzec, że wnioskodawcy i uczestniczki ponoszą koszty postępowania apelacyjnego związane ze swym udziałem w sprawie.

sygn. akt III Ca 472/14

UZASADNIENIE

Postanowieniem z dnia 22 maja 2014 r. Sąd Rejonowy w Zakopanem stwierdził, iż granica pomiędzy położonymi w K. działką ewid. nr (...) objętą KW nr (...), a działką ewid. nr (...) objętą KW nr (...) przebiegała zgodnie z linią koloru czerwonego zaznaczoną na mapie sytuacyjnej
z dnia 23 października 2010 r. sporządzonej przez biegłego P. B., lks. rob. (...) literami i cyframi: 2G-3G-4G (pkt I). Ponadto stwierdził, iż granica pomiędzy położonymi w K. działką ewid. nr (...) objętą KW nr (...),
a działką ewid. nr (...) objętą KW nr (...) przebiegała zgodnie z linią koloru czerwonego zaznaczoną na w/w mapie sytuacyjnej literami i cyframi: 4G-5G-6G (pkt II). Nakazał także pobrać od uczestniczki A. F. na rzecz Skarbu Państwa kwotę 4603,96 zł tytułem kosztów sądowych (pkt III) oraz zasądził od niej na rzecz wnioskodawcy Z. B. kwotę 584,54 zł tytułem zwrotu kosztów postępowania (pkt IV). Zasądził również od uczestniczek J. Z.
i A. F. solidarnie na rzecz wnioskodawców M. B. i Z. B. niepodzielnie kwotę 560 zł tytułem zwrotu kosztów postępowania (pkt V).

Sąd uznał, że nie da się ustalić granicy prawnej nieruchomości. Konieczne więc było zgodnie z treścią art. 153 k.c. ustalenie granicy w oparciu o kryterium ostatniego spokojnego stanu posiadania. Tak ustalona granica odpowiadała wskazaniom dokonanym przez J. Z. na etapie postępowania administracyjnego.

O kosztach postępowania Sąd Rejonowy orzekł zgodnie z art. 520 § 2 k.p.c. wskazując, że interesy stron były sprzeczne, a twierdzenia uczestniczek co do rozgraniczenia – całkowicie bezzasadne. Ponadto rozstrzygnął o kosztach tymczasowo pokrytych przez Skarb Państwa i obciążył uczestniczkę A. F. obowiązkiem zwrotu Z. B. kosztów podróży na rozprawę odroczoną na jej wniosek.

Apelację od powyższego orzeczenia wniosły uczestniczki A. F. i J. Z., które zaskarżając je w całości zarzuciły mu naruszenie art. 227 k.p.c. w zw.
z art. 233 k.p.c. poprzez dowolną ocenę dowodów i przyjęcie, że przedmiotowa granica nigdy nie była przez strony kwestionowana, a w szczególności, iż nie sprzeciwiała się jej uczestniczka J. Z. na etapie postępowania administracyjnego oraz poprzez uznanie, iż nie było podstaw do ustalenia granicy
w oparciu o stan prawny, a jedynie w oparciu o ostatni spokojny stan posiadania,
w sytuacji gdy pomiędzy stronami trwał konflikt co do przedmiotowej granicy. Zarzuciły także wybiórcze uwzględnienie materiału dowodowego tj. tylko tego, który był zgodny z twierdzeniami wnioskodawców, z jednoczesnym lakonicznym uzasadnieniem odmowy wiary pozostałym dowodom. W ich ocenie rozstrzygnięcie zapadło z naruszeniem art. 153 k.c. oraz art. 172 k.c. w zw. z art. 5 k.c. bowiem apelująca J. Z. pozbawiona została części swojej własności. Niezasadnie także zostały w całości obciążone kosztami postępowania, a uczestniczka A. F. ponadto kosztami stawiennictwa wnioskodawcy na rozprawę w dniu 11 grudnia 2013 r. Apelujące wniosły także o dopuszczenie i przeprowadzenie dowodów dołączonych do apelacji. Domagały się zmiany zaskarżonego orzeczenia poprzez stwierdzenie, że granica pomiędzy położonymi w K. działką ewid. nr (...),
a działką ewid. nr (...) oraz nr (...) przebiega zgodnie z linią od pkt T do punktu przecięcia się różowej linii przerywanej z linią pomarańczową, a następnie linią pomarańczową do pkt. V — W — Y i następnie linią koloru czerwonego do pkt 6G nakreśloną na mapie sytuacyjnej sporządzonej przez biegłego P. B.. Wniosła także o zasądzenie od wnioskodawców solidarnie na jej rzecz solidarnie kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego za obie instancje wg norm przepisanych.

W odpowiedzi na apelację wnioskodawczyni wniosła o jej oddalenie,
za przyznaniem jej od uczestniczek kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Sąd Okręgowy zważył co następuje:

Apelacja okazała się skuteczna jedynie w niewielkim zakresie.

Postępowanie w przedmiocie rozgraniczenia nieruchomości obejmuje dwa etapy – administracyjny i sądowy. Rozpoczęcie drugiego etapu jest możliwe po wyczerpaniu drogi administracyjnej należącej zgodnie ustawą z dnia 17 maja 1989 r. Prawo geodezyjne i kartograficzne (Dz.U.2010.193.1287) do wójta (burmistrza, prezydenta miasta). W niniejszej sprawie pierwszy etap postępowania zakończył się decyzją wójta o rozgraniczeniu wydaną na podstawie art. 33 ust. 1 tej ustawy. Stosownie do treści art. 33 ust. 3 ustawy stronie niezadowolonej z ustalenia przebiegu granicy w ten sposób przysługuje żądanie przekazania sprawy sądowi jednakże, aby z niego skorzystać konieczne jest dochowanie terminu 14 dni od dnia doręczenia jej decyzji w tej sprawie. Jak słusznie wskazał Sąd Najwyższy
w postanowieniu z dnia 9 czerwca 1997 r. (sygn. akt III CKN 74/97, OSNC 1997/10/16) zachowanie tego terminu stanowi jeden z warunków dopuszczalności drogi sądowej w sprawach o rozgraniczenie. Stwierdzenie przez sąd rozpoznający sprawę, że 14-dniowy termin do wystąpienia z żądaniem przekazania sprawy na drogę sądową został przekroczony, pociąga za sobą odrzucenie wniosku z uwagi na niedopuszczalność drogi sądowej (art. 199 § 1 pkt 1 w zw. z art. 13 § 2 k.p.c.). Powyższe rozważania dowodzą, że w sprawach o rozgraniczenie niedopuszczalność drogi sądowej może mieć nie tylko charakter czasowy tj. aż do wyczerpania drogi postępowania administracyjnego, ale także niejako trwały tj. po bezskutecznym upływie 14 dni od doręczenia stronie decyzji kończącej to postępowanie.

Stroną żądającą przekazania sprawy na drogę sądową była uczestniczka J. Z., która decyzję Wójta Gminy K. z dnia 10 grudnia 2009 r. otrzymała w dniu 15 grudnia 2009 r. (dowód doręczenia pomiędzy k.135 i 136 akt administracyjnych). Termin 14 dni do wystąpienia z żądaniem przekazania sprawy sądowi upływał zatem z końcem dnia 29 grudnia 2009 r. Nie budzi więc wątpliwości, iż nadając pismo w placówce pocztowej w dniu 30 grudnia 2009 r. (k.136 tych akt) uchybiła ona temu terminowi, który ma charakter terminu prekluzyjnego, a więc jego przekroczenie uniemożliwia rozpoznanie sprawy w postępowaniu sądowym. Stwierdzenie to sprawia, że zapadłe w sprawie rozstrzygnięcie zostało wydane
w postępowaniu dotkniętym nieważnością (art. 379 pkt 1 k.p.c. w zw. z art. 13 § 2 k.p.c.), złożony bowiem wniosek był niedopuszczalny do rozpoznania na drodze sądowej. Niezależnie od podniesionych zarzutów koniecznym było więc uchylenie postanowienia w części rozstrzygającej o jego przedmiocie, a następnie zniesienie postępowania w całości i odrzucenie wniosku.

Omówione powyżej uchybienie winno być zauważone nie tylko przez Sąd
I instancji, ale także przez strony i ich pełnomocników. W takim wypadku na nie doszłoby do przeprowadzenia pełnego postępowania i nie powstałaby potrzeba ponoszenia kosztów przez strony. Zaniechanie to obciąża w równym stopniu wnioskodawców i uczestniczki. Zgłoszone zatem wnioski o zwrot kosztów postępowania mimo, iż interesy stron były sprzeczne, a sam wniosek
o rozgraniczenie okazał się niedopuszczalny, podlegały oddaleniu jako niezasadne. W tym zatem jedynie względzie, dotyczącym kosztów postępowania, apelacja, choć powołuje inne zarzuty, okazała się skuteczna.

Z podobnych motywów o kosztach postępowania apelacyjnego orzeczono zgodnie z zasadą ponoszenia ich przez strony w postępowaniu nieprocesowym. Odnośnie natomiast nałożonego na uczestniczkę A. F. obowiązku zwrotu Skarbowi Państwa tymczasowo poniesionych kosztów sądowych, należy stwierdzić, iż był on prawidłowy bowiem stanowił konsekwencję przyjętej zasady i odpowiadał art. 113 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz.U.2014.1025). Koszty te związane były z wnioskami zgłaszanymi przez uczestniczki, dlatego też obowiązane były do ich zwrotu, przy czym J. Z. była zwolniona od kosztów sądowych. W tym zakresie apelacja podlegała więc oddaleniu.

Mając powyższe na uwadze, Sąd Okręgowy na mocy art. 386 § 2 i 3 k.p.c.
w zw. z art. 13 § 2 k.p.c. uchylił zaskarżone postanowienie w zakresie pkt I i II, zniósł postępowanie w całości oraz wniosek o rozgraniczenie odrzucił. W oparciu o art. 386 § 1 k.p.c. w zw. z art. 13 § 2 k.p.c. dokonał zmiany orzeczenia w pkt IV i V poprzez oddalenie wniosków stron o zasądzenie kosztów postępowania. W pozostałym zakresie apelację oddalił zgodnie z art. 385 k.p.c. w zw. z art. 13 § 2 k.p.c.,
a o kosztach postępowania odwoławczego orzekł na zasadzie art. 520 § 1 k.p.c.