Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Powód W. B. wniósł o zasądzenie od pozwanego Towarzystwa (...) z siedzibą w W. na jego rzecz kwoty 25000zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 30 sierpnia 2012r. (tytułem zadośćuczynienia za śmierć osoby najbliższej) oraz kosztów procesu według norm przepisanych.

W odpowiedzi na pozew pozwany domagał się oddalenia powództwa i zasadzenia od powoda zwrotu kosztów postępowania według norm przepisanych.

Wyrokiem z dnia 9 maja 2013 r. Sąd Rejonowy w Świeciu, w sprawie o sygn. akt I C 375/12

- zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 25.000 zł z odsetkami ustawowymi od dnia 12 listopada 2012 r. do dnia zapłaty;

- zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 3.450,02 zł tytułem zwrotu kosztów postępowania;

- nakazał pobrać od pozwanego na rzecz Skarbu Pastwa – Sądu Rejonowego w Świeciu kwotę 625 zł tytułem reszty opłaty sądowej.

Sąd Rejonowy ustalił, że w dniu 24 lipca 2005 r. w wypadku komunikacyjnym zginęła siostra powoda J. B.. Samochód prowadził R. M., ubezpieczony od odpowiedzialności cywilnej u pozwanego. Dzień wcześniej zmarł wskutek ciężkiej choroby ojciec powoda. Powód w reakcji na wiadomość o śmierci siostry wymagał pomocy lekarskiej. Został przez jednego z krewnych zawieziony do ośrodka zdrowia w N., gdzie otrzymał zastrzyk na uspokojenie i zapisano mu leki. Później powód nie korzystał już z żadnej pomocy lekarskiej, która pozostawałaby w związku ze śmiercią siostry wskutek wypadku. Zmarła J. B. była najmłodszą z trójki rodzeństwa. Przed śmiercią zamieszkiwała z powodem w ich rodzinnym domu. Żadne z nich nie założyło jeszcze swojej rodziny. Powód pracował na kolei, a jego siostra była nauczycielką w szkole podstawowej w R.. Powód przeszedł po śmierci siostry naturalny proces żałoby. Jego reakcja była normalna dla osoby uczestniczącej w zdarzeniu traumatycznym i nie świadczyła o patologii. Wystąpiły u niego zaburzenia emocjonalne w postaci poczucia smutku, zagubienia, poczucia straty, trudności ze snem. Nie korzystał z pomocy psychiatry ani psychologa. Stopniowo powód zaczął funkcjonować normalnie, wrócił do pracy i codziennych obowiązków, utrzymuje normalne relacje z rodziną. Powód wskutek śmierci siostry nie doznał uszczerbku na zdrowiu i nie wymaga terapii psychologicznej ani psychiatrycznej.

Przechodząc do oceny prawnej tych ustaleń Sąd Rejonowy stwierdził, że skoro krzywda powoda wywołana śmiercią siostry wskutek wypadku powstała przed zmianą przepisów z dnia 3 sierpnia 2008r., to domaganie się zadośćuczynienia za śmierć osoby najbliższej możliwe było na podstawie art. 448 k.c., odnoszącego się do naruszenia dobra osobistego. Pozwany nie kwestionował zresztą swojej odpowiedzialności, ani też podstawy prawnej roszczenia, a jedynie twierdził, że powód nie udowodnił powstania krzywdy. W ocenie Sądu Rejonowego, z okoliczności, że żałoba odczuwana przez powoda, miała normalny przebieg, że poradził on sobie z tym procesem praktycznie bez pomocy medycznej i że nigdy nie korzystał z pomocy psychologa, nie wynika, że powód nie doznał krzywdy. Powoda łączyła silna wieź rodzinna ze zmarłą siostrą, byli zgodnym rodzeństwem, mieli wspólne zainteresowania, mieszkali w jednym domu. Ta więź została nagle zerwana przez tragiczną śmierć J. B., która nastąpiła dzień po poprzedzonej ciężką chorobą śmierci ojca. Powód został więc pozbawiony także wsparcia siostry po stracie ojca. W tym stanie rzeczy, zdaniem Sądu I instancji, żądanie zadośćuczynienia w kwocie 25.000 zł za śmierć siostry nie stanowi żądania nadmiernego i nie wykracza poza kompensacyjną funkcję zadośćuczynienia. O kosztach postępowania Sąd Rejonowy orzekł na podstawie art. 98 § 1 k.p.c., zaś stosownie do art. 113 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (t.j. Dz. U. z 2010 r., Nr 90, poz. 594), Sąd nakazał pobranie od pozwanego części opłaty sądowej, od której powód był zwolniony.

Apelację od wyroku wniósł pozwany, zaskarżając go w części zasądzającej zadośćuczynienie na rzecz powoda ponad kwotę 15.000 zł wraz z ustawowymi odsetkami oraz kosztami postępowania. Wniósł o zmianę wyroku w punkcie 1 (pierwszym) poprzez zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kwoty 15.000 zł wraz z odsetkami ustawowymi od dnia 12 listopada 2012r. oraz zasądzenie kosztów postępowania apelacyjnego według norm przepisanych, a ewentualnie uchylenie wyroku w zaskarżonym zakresie i przekazanie sprawy Sądowi Rejonowemu do ponownego rozpoznania i rozstrzygnięcia o kosztach postępowania apelacyjnego.

Skarżący zarzucił Sądowi rejonowemu:

- naruszenie przepisów prawa procesowego i materialnego, tj. art. 233 § 1 k.p.c. oraz art. 6 k.c., w wyniku nadużycia zasady swobodnej oceny dowodów, poprzez dokonanie oceny zebranego materiału dowodowego bez jego wszechstronnego rozważenia, a w konsekwencji błędne przyznanie powodowi kwoty 25.000 zł tytułem zadośćuczynienia, a także błędne przyjęcie, że powód uzasadnił wysokość dochodzonego roszczenia; nadto pominięcie w ocenie, iż stan psychiczny wskazywany przez powoda jako związany ze śmiercią J. B. wiązał się także ze śmiercią ojca powoda w dniu poprzedzającym śmierć siostry.

W dalszej części apelacji pozwany przedstawił szersze uzasadnienie stawianych w niej zarzutów (k.238-240).

W odpowiedzi na apelację powód wniósł o jej oddalenie i zasądzenie zwrotu kosztów postępowania odwoławczego według norm przepisanych.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja powoda jest uzasadniona. Sąd Rejonowy prawidłowo ustalił stan faktyczny w sprawie, a w szczególności, że wskutek wypadku komunikacyjnego w dniu 24.07.2005r. śmierć poniosła jego siostra J. B.. Te - w istocie niesporne - ustalenia faktyczne Sąd odwoławczy przyjął za podstawę także swego orzeczenia. Podzielił też ocenę prawną tych ustaleń, a dokładniej, że śmierć w wypadku osoby bliskiej (tu siostry), a w konsekwencji nagła utrata więzi emocjonalnej między rodzeństwem stanowiła naruszenie dobra osobistego powoda (w ujęciu art.23 i 24 kc), a tym samym uzasadniała przyznanie zadośćuczynienia na podstawie art.448 kc. Taka ocena znajduje uzasadnienie w ugruntowanym już jednolitym stanowisku Sądu Najwyższego w tej materii, przez co nie zachodzi potrzeba czynienia szerszych wywodów (porównaj - uchwała z dnia 13.07.2011r. w sprawie III CZP 32/11; wyrok z dnia 11.05.2011r. w sprawie I CSK 621/10; uchwała z dnia 22.10.2010r. w sprawie III CZP 76/10; wyrok z dnia 10.11.2010r. w sprawie II CSK 248/10; wyrok z dnia 06.02.2008r. w sprawie IICSK 459/07; wyrok z dnia 12.12.2002r. w sprawie V CKN 1581/00; wyrok z dnia 14.01.2010r. w sprawie IV CSK 307/09 – wszystkie opublikowane w systemie informacji prawnej LEX). Zgodzić się jednak należy z apelującym, że kwota przyznanego powodowi zadośćuczynienia była – w okolicznościach faktycznych sprawy – zbyt wygórowania. Innymi słowy nie była kwotą odpowiednią w rozumieniu art.448 kc.

Z ustaleń Sądu Rejonowego wynika bowiem, że wskutek śmierci siostry nie wystąpiły u powoda jakieś dłużej trwające następstwa w postaci rozstroju zdrowia. Pomoc medyczna była jedynie jednorazowa i to udzielona zaraz po powzięciu wiadomości o śmierci siostry. Powód nie wymagał hospitalizacji, pomocy lekarzy specjalistów, nie popadł w depresję. Nie wystąpiły u niego żadne istotne następstwa śmierci siostry, które uzasadniałyby przyznanie zadośćuczynienia w wysokości aż 25000 zł. Bez wątpliwości można stwierdzić, że objawy takie jak poczucie smutku, zagubienia, trudności ze snem, są objawami towarzyszącymi większości osób, które znalazły się w sytuacji podobnej do powoda. W tych okolicznościach zgodzić się należy z apelującym ubezpieczycielem, że zadośćuczynienie w wysokości 15 000 zł będzie kwotą odpowiednią w ujęciu art.448 kc.

Z tych zasadniczych przyczyn Sąd Okręgowy zmienił zaskarżony wyrok w punkcie 1 (pierwszym) poprzez obniżenie zasądzonej kwoty 25 000 zł do kwoty 15 000 zł (z ustawowymi odsetkami określonymi przez Sąd Rejonowy) i oddalił powództwo w pozostałym zakresie, jako nieuzasadnione (w świetle art.448 kc). Zmiany zaskarżonego orzeczenia dokonał na podstawie art.386§1 kpc. Dokonując zmiany zaskarżonego orzeczenia w części rozstrzygającej o kosztach postępowania za I instancję, a więc w punktach 2 i 3 (drugim i trzecim) Sąd kierował się zasadą wyrażoną w art.100 kpc (stosunkowo je rozdzielając). Suma kosztów postępowania poniesionych przez powoda wyniosła 3 450,02 zł, a poniesionych przez pozwanego 2 417 zł. Powód utrzymał się z roszczeniem w 60%, a zatem powinien otrzymać od pozwanego zwrot kwoty 2 070 zł i zwrócić pozwanemu kwotę 966,80 zł, jako równowartość 40% poniesionych przez niego kosztów. Stąd też Sąd odwoławczy zasądził na rzecz powoda od pozwanego różnicę w wysokości 1 103,20 zł Pomniejszył też kwotę należną Skarbowi Państwa od pozwanego z tytułu reszty kosztów sądowych, których uprzednio nie miał obowiązku uiścić powód, gdyż był częściowo zwolniony od ich panoszenia.

W związku z tym, że apelacja została uwzględniona w całości, Sąd Odwoławczy zasądził od powoda na rzecz pozwanego kwotę 1 100 zł tytułem zwrotu kosztów postępowania apelacyjnego, na którą złożyła się opłata od apelacji w wysokości 500 zł oraz wynagrodzenie pełnomocnika w wysokości 600 zł (na podstawie art. 98 § 1 i 3 k.p.c. oraz art. 99 k.p.c. i § 6 pkt 4, § 12 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu - (t.j. Dz. U. z 2013 r. poz. 490).

Na oryginale właściwe podpisy