Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 21 stycznia 2014 r.

Sąd Apelacyjny w Krakowie – Wydział I Cywilny

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 21 stycznia 2014 r. w Krakowie na rozprawie

sprawy z powództwa T. I.

przeciwko Skarbowi Państwa - Dyrektorowi Zakładu Karnego w T.

o zapłatę

na skutek apelacji powoda

od wyroku Sądu Okręgowego w Tarnowie

z dnia 1 sierpnia 2013 r. sygn. akt I C 754/12

1.  oddala apelację;

2.  zasądza od powoda na rzecz strony pozwanej Skarbu Państwa – Prokuratorii Generalnej Skarbu Państwa kwotę 120 zł (sto dwadzieścia złotych) tytułem kosztów postępowania apelacyjnego;

3.  przyznaje od Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w Tarnowie na rzecz radcy prawnego W. R. z Kancelarii (...). S. K. P. Z. Ć. J. G. w K. kwotę 147,60 zł (sto czterdzieści siedem 60/100), w tym 27,60 zł podatku od towarów i usług, tytułem nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej powodowi z urzędu w postępowaniu apelacyjnym.

Sygn. akt I ACa 1422/13

UZASADNIENIE

Powód T. I. w ostatecznie sprecyzowanym żądaniu pozwu skierowanego przeciwko Skarbowi Państwa – Zakładowi Karnemu w T. domagał się zasądzenia od strony pozwanej na swoją rzecz kwoty 120.000 zł. tytułem zadośćuczynienia za krzywdy związane z odbywaniem kary pozbawienia wolności w złych warunkach ,w okresie od czerwca 2010 roku do maja 2011 roku.

Na uzasadnienie swojego żądania powód podał, że podczas pobytu w Zakładzie Karnym w T. doznał najokropniejszych naruszeń dobra osobistego na skutek tego, że był osadzony w celach o pojemności mniejszej niż 3 m ² na osobę. Pobyt w takich celach powodował utrudnienia w poruszaniu się, zachowaniu odpowiedniej intymności, ograniczał wolność osobistą w stopniu wyższym niż wynika to z potrzeb i celu stosowania kary pozbawienia wolności. Umieszczenie w takich celach stanowiło przejaw poniżającego traktowania prowadząc do naruszenia godności i intymności w stopniu wykraczającym poza istotę odbywania kary pozbawienia wolności. Powód wskazał, że niewłaściwymi celami w których przebywał były cele nr (...) W celach tych znajdowały się kąciki sanitarne oddzielone ścianami od reszty celi jednakże bez wentylacji. Brak było ciepłej wody, ściany okienne były zagrzybiałe, ze ścian odpadał tynk, w celi utrzymywała się wilgoć. Cele były zniszczone i nie remontowane. Powód wskazał również na brak odpowiedniej opieki zdrowotnej. W ocenie powoda Państwo realizując zadania represyjne nie może czynić tego w sposób prowadzący do większego ograniczania praw człowieka niż wynika to z celu stosowanego środka pozbawienia wolności. Jako podstawę prawną swojego roszczenia powód wskazał art. 448 k.c.

Strona pozwana Skarb Państwa – Zakład Karny w T., reprezentowana przez Prokuratorię Generalną Skarbu Państwa, wniosła o oddalenie powództwa i zasądzenie od powoda kosztów postępowania wedle norm przepisanych na rzecz Skarbu Państwa – Prokuratorii Generalnej Skarbu Państwa.

Na uzasadnienie strona pozwana wskazała, że powód przebywał w Zakładzie Karnym w T. w okresie od 1 czerwca 2010 roku do 20 maja 2011 roku a następnie od 8 grudnia 2011 roku do 9 grudnia 2011 roku. W tym w okresie od 1 czerwca 2010 roku do 2 czerwca 2010 roku powód przebywał w dziewięcioosobowej celi nr (...)o powierzchni 27,05 m ^{( 2)}, od 2 czerwca 2010 roku do 4 czerwca 2010 roku powód przebywał w dwuosobowej celi nr (...)o powierzchni 8,40 m ^{( 2)}, od 4 czerwca 2010 roku do 2 lipca 2010 roku powód przebywał w pięcioosobowej celi nr (...)o powierzchni 17,47 m ^{( 2)}, od 2 lipca 2010 roku do 6 sierpnia 2010 roku powód przebywał w dziewięcioosobowej celi nr (...)o powierzchni 27,08 m ^{( 2)}, od 6 sierpnia 2010 roku do 4 marca 2011 roku powód przebywał w pięcioosobowej celi nr (...)o powierzchni 17,81 m ^{( 2)} i od 4 marca 2011 roku do 20 maja 2011 roku powód przebywał w czteroosobowej celi nr (...)o powierzchni 12,27 m ^{( 2)}. Natomiast podczas kolejnego pobytu w okresie od 8 grudnia 2011 roku do 9 grudnia 2011 roku powód przebywał w pięcioosobowej celi nr (...)o powierzchni 17,51 m ^{( 2)}.

Strona pozwana zaznaczyła, że podczas swojego pobytu w Zakładzie Karnym w T. powód nie składał żadnych skarg. Umieszczenie powoda w celach o powierzchni mniejszej niż 3 m ² na jednego osadzonego odbywało się zgodnie z art. 110 k.k.w. i następowało po wydaniu odpowiednich decyzji i uzyskaniu zgody sędziego penitencjarnego. Osadzenie w warunkach przeludnienia dotyczyło jedynie pobytu w celi nr (...). Wedle strony pozwanej działając w granicach określonych normą z art. 110 k.k.w. nie doszło do spełnienia przesłanki bezprawności działania skutkującej odpowiedzialnością deliktową. Strona pozwana zwróciła uwagę, iż przepisy z zakresu więziennictwa nie dają zakładowi karnemu możliwości odmowy przyjęcia więźnia nawet w przypadku przeludnienia w celach. Strona pozwana podniosła również, że powód miał zapewnioną odpowiednią opiekę medyczną a warunki bytowe w celach mieszkalnych zgodne były z obowiązującymi przepisami, w szczególności cele były wyposażone w sprzęt kwaterunkowy zgodnie z normami przewidzianymi Rozporządzeniem Ministra Sprawiedliwości z dnia 17 października 2003 r. w sprawie warunków bytowych osób osadzonych w zakładach karnych i aresztach śledczych (Dz. U. Nr 186, poz. 1820). Cele mieszkalne są wyposażone w wyodrębniony, zabudowany kącik sanitarny, są wyposażone w środki higieniczne i sprzęt kwaterunkowy zapewniający zarówno indywidualne miejsce do spania - łóżko, jak też miejsce do spożywania posiłków. Cele mieszkalne są wyposażone w instalację c.o. zapewniającą właściwą temperaturę oraz odpowiednie oświetlenie jarzeniowe i żarowe wykonane zgodnie z projektem instalacji elektrycznej. Ze względu na warunku architektoniczne budynku (budynek wybudowany na początku XX wieku), w którym zakwaterowani są skazani, pomieszczania w których przebywają osadzeni, jak też funkcjonariusze, nie są w wyposażone w instalację wentylacyjną. Wymiana powietrza odbywa się poprzez mikrowentylację w oknach, a przede wszystkim poprzez wietrzenie okienne podczas pobytu skazanych poza celą. Zgodnie z § 28 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 25 sierpnia 2003 roku w sprawie regulaminu organizacyjnego – porządkowego wykonywania kary pozbawienia wolności niezbędne urządzenia sanitarne sytuuje się w sposób zapewniający ich niekrępujące użytkowanie. Węzeł sanitarny wydzielony jest w celach ścianami pełnymi. Zgodnie z § 30 ust 2 powołanego rozporządzenia zakład karny powinien zapewnić osadzonemu mężczyźnie co najmniej raz w tygodniu ciepłą kąpiel i taka kąpiel jest w pozwanym Zakładzie Karnym skazanym zapewniona. Ponadto w celach znajdują się umywalki z zimną wodą, co również zgodne jest z przepisami rozporządzenia. Codzienny dostęp do ciepłej wody wedle rozporządzenia zapewnia się jedynie kobietom.

Wedle strony pozwanej Zakład Karny w T. realizuje swoje obowiązki zgodnie z przepisami Kodeksu Karnego Wykonawczego oraz pozostałych przepisów dotyczących warunków i zasad odbywania kary pozbawienia wolności. Powód nie wykazał bezprawności w działaniu pozwanego Zakładu jak również pozostałych przesłanek przyznania zadośćuczynienia jak istnienia krzywdy związku przyczynowego pomiędzy krzywdą a działaniem lub zaniechaniem strony pozwanej jak również winy. Wszystkie działania względem powoda podejmowane były w wykonaniu przepisów dotyczących zasad odbywania kary pozbawienia wolności. Strona pozwana zwróciła również uwagę, że powód powołując się na brak odpowiedniej opieki medycznej nie wskazał na czym brak ów w istocie polegał. Odwołując się do orzecznictwa sądów polskich oraz stanowiska prezentowanego w orzecznictwie Trybunału Praw Człowieka strona pozwana wskazała, że pobyt w celi o zagęszczeniu mniejszym niż 3 m ² na jednego osadzonego nie uzasadnia jeszcze zasadności domagania się zadośćuczynienia. Do przyjęcia, że warunki pobytu w zakładzie karnym przekraczają zakres dopuszczalnych dolegliwości konieczne jest posłużenie się tzw. kumulatywną oceną warunków. Polega to na kompleksowej ocenie warunków pobytu w danym zakładzie karnym a zatem nie tylko warunków panujących w celi ale również możliwości spędzania czasu poza celą i warunków w jakich czas ten można spędzić. Zakład Karny w T. dawał możliwość szerokiego sposobu spędzania czasu poza celą w wielu odpowiednio przystosowanych do tego miejscach. Ponadto strona pozwana zwróciła uwagę, że zadośćuczynienie nie może prowadzić do wzbogacenia osoby której dobro osobiste było naruszone a kwota żądana przez powoda jest zdecydowanie wygórowana.

Wyrokiem z dnia 1 sierpnia 2013r Sąd Okręgowy w Tarnowie oddalił powództwo i zasądził od powoda na rzecz Skarbu Państwa – Prokuratorii Generalnej Skarbu Państwa kwotę 120 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

Powyższe rozstrzygniecie Sąd Okręgowy wydał po ustaleniu następującego stanu faktycznego.

Zakład Karny w T. znajduje się w budynku przy ul. (...). Budynek został wybudowany na początku XX wieku. Budynek w tym również cele w których przebywają więźniowie był w ostatnich latach remontowany. Wszystkie cele były wyremontowane w okresie od 2004 roku do 2009 roku. Cele mieszkalne są wyposażone w wyodrębniony, zabudowany kącik sanitarny, oddzielony od celi trwałymi ścianami. W celach nie ma ciepłej wody, jest na bieżąco woda chłodna. Cele są wyposażone w środki higieniczne i sprzęt kwaterunkowy zapewniający zarówno indywidualne miejsce do spania - łóżko, jak też miejsce do spożywania posiłków. Cele mieszkalne są wyposażone w instalację c.o. zapewniającą właściwą temperaturę, oraz odpowiednie oświetlenie jarzeniowe i żarowe wykonane zgodnie z projektem instalacji elektrycznej. Ze względu na warunki architektoniczne budynku pomieszczania w których przebywają osadzeni, jak też funkcjonariusze, nie są w wyposażone w instalację wentylacyjną. Wymiana powietrza odbywa się poprzez mikrowentylację w oknach, a przede wszystkim poprzez wietrzenie okienne podczas pobytu skazanych poza celą. Więźniowie są informowanie o konieczności wentylacji. W przypadku braku odpowiedniego wietrzenia cel na ścianach przy oknie mogą pojawiać się zarysowania i zaciemnienia. Usterki takie są na bieżąco usuwane. Ponadto w miarę posiadanych środków finansowych Zakład Karny prowadzi remonty odświerzające cele. Co roku robione są przeglądy cel. Więźniowie mają możliwość spędzania czasu poza celą, raz dziennie odbywał się godzinny spacer na świeżym powietrzu, jest m.in. świetlica z której mogą korzystać. Raz w tygodniu zapewnia się skazanemu ciepłą kąpiel. Nie ma żadnych przerw w dostawie ciepłej wody. W Zakładzie Karnym w T. na stałe zatrudniona jest pielęgniarka i lekarz. Są wyznaczone dni kiedy skazani mogą zgłaszać się do lekarza.

Powód przebywał w Zakładzie Karnym w T. w okresie od 1 czerwca 2010 roku do 20 maja 2011 roku a następnie od 8 grudnia 2011 roku do 9 grudnia 2011 roku. W tym w okresie od 1 czerwca 2010 roku do 2 czerwca 2010 roku powód przebywał w dziewięcioosobowej celi nr (...)o powierzchni 27,05 m ^{( 2)}, od 2 czerwca 2010 roku do 4 czerwca 2010 roku powód przebywał w dwuosobowej celi nr (...)o powierzchni 8,40 m ^{( 2)}, od 4 czerwca 2010 roku do 2 lipca 2010 roku powód przebywał w pięcioosobowej celi nr (...)o powierzchni 17,47 m ^{( 2)}, od 2 lipca 2010 roku do 6 sierpnia 2010 roku powód przebywał w dziewięcioosobowej celi nr (...)o powierzchni 27,08 m ^{( 2)}, od 6 sierpnia 2010 roku do 4 marca 2011 roku powód przebywał w pięcioosobowej celi nr (...)o powierzchni 17,81 m ^{( 2)} i od 4 marca 2011 roku do 20 maja 2011 roku powód przebywał w czteroosobowej celi nr (...)o powierzchni 12,27 m ^{( 2)}. Natomiast podczas kolejnego pobytu w okresie od 8 grudnia 2011 roku do 9 grudnia 2011 roku powód przebywał w pięcioosobowej celi nr (...)o powierzchni 17,51 m ^{( 2)}.

Decyzją Dyrektora Zakładu Karnego w T. powód w okresie od dnia 4 czerwca 2010 roku do dnia 18 czerwca 2010 roku zgodnie z art. 110 § 2b pkt 1 k.k.w. umieszczony został w celi w której powierzchnia na jednego osadzonego wynosiła poniżej 3 m ² nie mniej jednak niż 2 m ². Zarządzeniem Sędziego Penitencjarnego Sądu Okręgowego w Tarnowie pobyt powoda w celi o zmniejszonej powierzchni został przedłużony do dnia 2 lipca 2010 roku to jest łącznie do 28 dni. Był to pobyt w pięcioosobowej celi nr (...)o powierzchni 17,47 m ². Poza powyższym okresem powód nie przebywał w celi o zagęszczeniu mniejszym niż 3 m ² na jednego osadzonego.

W trakcie pobytu w Zakładzie Karnym w T. w 2010 roku i 2011 roku powód nie składał żadnych formalnych skarg na działania administracji Zakładu. Podczas pobytu w Zakładzie Karnym w T. powód pracował na kuchni, korzystał ze spacerów, z biblioteki, ze świetlicy i raz w tygodniu z łaźni. Nie leczył się, jedynie na przeziębienie dostawał od lekarza tabletki C. i S.. Obecnie powód nie leczy się na żadne schorzenia. Obecnie nie odczuwa również żadnych dolegliwości związanych z pobytem w Zakładzie Karnym w T..

Powyższy stan faktyczny Sąd I instancji ustalił w oparciu o okoliczności bezsporne, powołane w sprawie dokumenty, oraz zeznanie świadka A. W. i częściowo zeznanie powoda T. I..

Dokumenty, które legły u podstaw ustaleń, Sąd Okręgowy uznał w całości za autentyczne i wiarygodne. Żadna ze stron nie kwestionowała przedmiotowych dowodów od strony ich formy czy treści, jak również nie ujawniły się jakiekolwiek okoliczności, które dawałyby podstawę do dokonania z urzędu negatywnej oceny tych dokumentów. Odnośnie dowodów osobowych Sąd I instancji dał wiarę zeznaniom świadka A. W. oraz częściowo zeznaniom powoda T. I.. Opierając się na zasadach logiki i doświadczenia życiowego a w szczególności mając na uwadze zakres okoliczności jakie mogą mieć znaczenie dla oceny zasadności roszczenia powoda, Sąd Okręgowy uwzględnił w ustaleniach faktycznych te okoliczności, które albo znajdowały potwierdzenie w pozostałych dowodach przeprowadzonych w sprawie albo dawały pełne przekonanie o ich prawdziwości.

Poczyniwszy powyższe ustalenia , Sąd Okręgowy w rozważaniach prawnych stwierdził, co następuje.

Powództwo nie zasługiwało na uwzględnienie.

Uzasadniając żądanie z tytułu naruszenia dóbr osobistych powód wskazał, że umieszczenie w warunkach panujących w Zakładzie Karnym w T. stanowiło przejaw poniżającego traktowania prowadząc do naruszenia godności i intymności w stopniu wykraczającym poza istotę odbywania kary pozbawienia wolności. Powyższe może stanowić podstawę żądania zadośćuczynienia w oparciu o normę z art. 448 k.c. w zw. 24 k.c.

Skonstatował Sąd Okręgowy, że skoro powód skierował roszczenie przeciwko Skarbowi Państwa, to już sam przepis art. 417 k.c. stanowi odstępstwo od ogólnej reguły odpowiedzialności za czyn zawiniony, wprowadzając odpowiedzialność Skarbu Państwa za bezprawne działanie przy wykonywaniu władzy publicznej, niezależnie od winy podmiotu sprawującego władzę. Nie może być przy tym wątpliwości, że pozbawienie powoda wolności stanowiło właśnie przejaw wykonywania władzy publicznej. Z powołanych norm wynika zatem, że roszczenie o zapłatę określonej kwoty tytułem zadośćuczynienia za naruszenie dóbr osobistych oparte jest na bezprawnym naruszeniu dobra osobistego. Sąd I instancji zaakcentował, że na powodzie leży przy tym ciężar udowodnienia, że doszło do naruszenia dobra osobistego, co wynika z ogólnej reguły rozkładu ciężaru dowodu, wyrażonej w art. 6 k.c., pozwanego obciąża natomiast dowód, że naruszenie dobra osobistego nie było bezprawne, co wynika z normy wyrażonej w art. 24 k.c.

Zdaniem Sądu Okręgowego , ustalone w sprawie okoliczności nie dają podstawy do stwierdzenia aby w trakcie pobytu powoda w Zakładzie Karnym w T. doszło do bezprawnego naruszenia jego dóbr osobistych przez funkcjonariuszy Zakładu Karnego. Powołując się na brak odpowiedniej opieki medycznej powód nie wykazał naruszenia jego zdrowia wskutek działania lub zaniechania strony pozwanej, wobec czego odpada odpowiedzialność, jaka mogłaby wynikać z naruszenia tego dobra. Nie podał powód jak w jego ocenie prawidłowa opieka medyczna powinna wyglądać i na czym polegały uchybienia Zakładu Karnego w T.. Wręcz przeciwnie powód sam zeznał, że w trakcie pobytu w Zakładzie Karnym w T. nie odczuwał żadnych dolegliwości zdrowotnych poza przeziębieniami – co jest zjawiskiem powszechnym – które były skutecznie leczone. Ponadto powód przyznał, że obecnie nie odczuwa żadnych dolegliwości i schorzeń mogących wiązać się z pobytem w Zakładzie Karnym w T.. Powód objęty był właściwą opieką medyczną a oczywistym jest, iż odbywanie kary pozbawienia wolności wiąże się z ograniczeniem możliwości skorzystania z opieki medycznej z wyboru na zasadach jakie dostępne są osobom przebywającym na wolności.

Sąd Okręgowy wskazał, że okoliczności ujawnione w sprawie, oraz przeprowadzone dowody zaprzeczały twierdzeniom powoda o naruszeniu prawa poprzez brak zapewnienia prawidłowych warunków odbywania kary pozbawienia wolności. Okoliczności na które powoływał się powód a dotyczące warunków panujących w celach nie dały podstaw do przyjęcia bezprawności działania czy też zaniechania strony pozwanej. Swojej krzywdy powód dopatrywał się w sprzecznych z prawem warunkach bytowych panujących w celach Zakładu Karnego w T. a w szczególności, przebywania w zatłoczonej celi, w braku wentylacji w tych celach i w efekcie tego ich zagrzybienia, czy też braku bieżącej ciepłej wody w celach, złego stanu technicznego cel, braku odpowiednich remontów.

Sąd I instancji stwierdził, że odbywanie kary pozbawienia wolności w przeludnionych celach, z niewystarczającą liczbą łóżek i nieodpowiednią wentylacją, może stanowić przejaw poniżającego traktowania, prowadzącego do naruszenia godności osób pozbawionych wolności, co na gruncie prawa polskiego może uzasadniać żądanie zasądzenia zadośćuczynienia na podstawie art. 24 w związku z art. 448 k.c. jako naruszające dobra osobiste skazanego: godność i prawo do intymności. Z drugiej jednak strony, jak podkreślił Sąd I instancji, dla stwierdzenia nieludzkiego i poniżającego traktowania koniecznym jest kumulatywne wystąpienie niekorzystnych warunków odbywania kary pozbawienia wolności, takich jak: mała powierzchna celi, liczba osób w celi, warunki sanitarne, możliwość zapewnienia minimum prywatności, ilość czasu spędzonego poza celą itd. Zastosowanie takiego kryterium kumulatywnego pozwala bowiem uznać, że np. długotrwałe umieszczenie w przeludnionej celi nie zostało zrekompensowane innymi udogodnieniami (por. wyrok TK z dnia 26 maja 2008 r., SK 25/07). Zakaz okrutnego, nieludzkiego lub poniżającego traktowania w kontekście traktowania więźniów został najszerzej poddany analizie przez ETPC na tle art. 3 Konwencji. Traktowanie nieludzkie zostało określone jako złe traktowanie, które jest: zamierzone, stosowane nieprzerwanie przez dłuższy czas i spowodowało u ofiary obrażenia ciała albo intensywne cierpienie fizyczne lub psychiczne. Jednocześnie w orzecznictwie podkreślano, że cierpienie i poniżenie muszą wykraczać poza nieunikniony ich element związany z daną formą, zgodnego z prawem, traktowania lub karania.

W konkluzji rozważań Sąd Okręgowy stwierdził, iż mając na uwadze całokształt warunków bytowych panujących w Zakładzie Karnym w T., nie można przyjąć aby warunki te naruszały godność osobistą powoda. Pomimo że warunki te odbiegały od oczekiwanych i nie były idealne, to jednakże nie można przyjąć aby warunki te były rażąco nieludzkie, jak wskazuje powód. Powszechnie wiadomym jest, że wilgoć powodująca powstawanie wykwitów grzyba na ścianach zdarza się także w domach mieszkalnych budowanych w odleglejszych czasach, czy budynkach użyteczności publicznej, a nawet w takich miejscach, gdzie szczególna czystość winna być zachowana (np. szpitale). Zwrócił uwagę Sąd I instancji na to, że – jak podkreśliła strona pozwana – również pomieszczenia administracyjne Zakładu Karnego pozbawione są specjalnej wentylacji i wietrzenie odbywa się tam również poprzez otwory okienne. Jak wynika z okoliczności ujawnionych w sprawie, w każdej celi znajduje się odpowiedni wyposażony kącik sanitarny wraz z kanalizacją. Ponadto każda cela posiada odpowiednie otwory okienne pozwalające na stosowne wietrzenie cel o czym więźniowie są na bieżąco informowani. Wietrzenie to odbywa się w szczególności podczas pobytu więźniów poza celami. Fakt wyposażenia każdej celi w okno, pozwala uznać za słuszne twierdzenie strony pozwanej, iż w celi istniała możliwość właściwej cyrkulacji powietrza przy regularnym jej wietrzeniu. O konieczności takiego wietrzenia więźniowie są informowani. Nie bez znaczenia pozostaje więc okoliczność, iż warunki higieniczne w celach w dużym stopniu zależały od samych skazanych, gdyż to oni mieli obowiązek wietrzyć cele poprzez systematyczne otwieranie okien i korzystanie z mikrowentylacji w oknach. Oni też mieli dbać o czystość i porządek w celi oraz mieli wpływ na ograniczenie wilgoci w celach poprzez nie tylko regularne wietrzenie cel, ale także ograniczenie gotowania wody w celach i suszenie ubrań, w tym odzieży, która podlegała wymianie. Także sposób korzystania przez nich z kącika sanitarnego miał wpływ na zmniejszenie przenikania nieprzyjemnej woni do wnętrza cel. Wobec powyższego warunki nasuwające zastrzeżenia mogły być zatem niejednokrotnie wywoływane przez zaniedbania samych skazanych. Sąd Okręgowy zwrócić uwagę na fakt, iż Zakład Karny poddawany jest cyklicznym kontrolom stosownych służb jak Sanepid, czy służby nadzoru budowlanego, a ponadto sędziego penitencjarnego. Powód nie wskazał, aby którakolwiek z kontroli wskazywała na nieprawidłowości w zapewnieniu więźniom prawidłowych warunków bytowania. Nie ulega dla sądu I instancji wątpliwości, iż Zakłady Karne powinny dążyć do podwyższenia standardu warunków jakich przebywają więźniowie, co stopniowo jest czynione, jednakże nie można przyjąć, aby właśnie w odniesieniu do powoda władza publiczna była zobligowania do bezwzględnego zapewnienia wyższego standardu. Powszechnie wiadomym jest, że niejednokrotnie osoby zajmujące lokale socjalne mają gorsze warunki bytowe, aniżeli te w których przebywał powód. Poza tym , jak zauważył, Sad Okręgowy , władze pozwanego Zakładu Karnego od szeregu lat podejmowały działania zmierzające do poprawienia warunków bytowych skazanych poprzez remonty cel, a zwłaszcza usuwanie wykwitów grzyba. A zatem – zdaniem Sądu Okręgowego- nie można stronie pozwanej postawić zarzutu, iż celowo narażała skazanych na przebywanie w złych warunkach higienicznych i represjonowała ich w ten sposób. Jest to bowiem związane z faktem, iż budynek Zakładu Karnego w T. jest budynkiem pochodzącym z początku XX wieku, który wymaga sukcesywnych remontów i modernizacji a te – jak wykazano – są stopniowo wykonywane i warunki bytowe ulegają poprawie.

Według Sądu I instancji, ujawnione w sprawie okoliczności nie dawały podstaw do przyjęcia aby warunki bytowe panujące w Zakładzie Karnym w T. naruszały obowiązujące w tym zakresie przepisy. Wyposażenie cel zgodnie było z normami przewidzianymi Rozporządzeniem Ministra Sprawiedliwości z dnia 17 października 2003 roku w sprawie warunków bytowych osób osadzonych w zakładach karnych i aresztach śledczych (Dz. U. Nr 186, poz. 1820). Nie doszło również do naruszenia przepisów rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 25 sierpnia 2003 r. w sprawie regulaminu organizacyjno – porządkowego wykonywania kary pozbawienia wolności ( Dz. U. Nr 152 poz. 1493). Fakt braku wentylacji grawitacyjnej w celach i pojawiające się zagrzybienie ścian cel, przy jednoczesnym uwzględnieniu, iż każdy skazany dysponował własnym łóżkiem w celi, miał zapewnione regulaminowe sprzęty, w tym też możliwość posiadania dodatkowych urządzeń, miał dostęp do bieżącej wody, do gwarantującego intymność kącika sanitarnego, dostęp do świeżego powietrza przez nowe okna, właściwe oświetlenie, a w razie umieszczenia w celach, w których powierzchnia na jedną osobę osadzoną wynosiła mniej niż 3 m ², jednakże nie była mniejsza niż 2 m ², był informowany zgodnie z art. 110 k.k.w. sędzia peni­tencjarny i wyraził zgodę, nie może przesądzać o tym, iż została naruszona godność osobista powoda na skutek niewłaściwych warunków bytowych i higienicznych.

Sąd Okręgowy powołał przepis art. 41 ust. 4 Konstytucji, zgodnie z treścią którego, każdy pozbawiony wolności powinien być traktowany w sposób humanitarny. Traktowanie „humanitarne” obejmuje coś więcej niż tylko niestosowanie tortur i zakaz traktowania okrutnego, nieludzkiego i poniżającego, o którym mowa w art. 40 Konstytucji. Traktowanie humanitarne musi uwzględniać minimalne potrzeby każdego człowieka, z uwzględnieniem przeciętnego poziomu życia w danym społeczeństwie, i wymaga od władzy publicznej pozytywnych działań w celu zaspokojenia tych potrzeb. W ocenie Sądu I instancji warunki jakie zapewniono powodowi w Zakładzie Karnym w T. i działania podejmowane przez administrację tegoż Zakładu celem poprawy tych warunków, pozwalają uznać, iż powód był traktowany w sposób humanitarny. Brak było wystarczających podstaw do przyjęcia aby doszło do bezprawnego naruszenia dóbr osobistych powoda przez działania lub zaniechania strony pozwanej. Powód poza własnymi twierdzeniami nie wskazał żadnego dowodu po­zwalającego wysnuć odmienny wniosek, natomiast strona pozwana wskazała, że jej działania nie stanowiły przekroczenia obowią­zujących norm kodeksu karnego wykonawczego czy też rozporządzeń wyko­nawczych regulujących odbywanie kary pozbawienia wolności. W tym stanie rzeczy wobec braku podstaw faktycznych i prawnych, powództwo musiało podlegać oddaleniu.

Sąd Okręgowy podkreślił że, nawet gdyby doszło do naruszenia dóbr osobistych powoda tj. jego godności wskutek panujących warunków bytowych w pozwanym Zakładzie Karnym, to nie uzasadniałoby to jeszcze zasądzenia żądanego zadośćuczynienia. Warunki bytowe w zakładzie karnym nie wynikały bowiem z celowej chęci represjonowania skazanych, lecz są związane z sytuacją gospodarczą i finansową państwa. Nadto na zmniejszony – w wymiarze społecznym – rozmiar ewentualnej krzywdy powoda niewątpliwie wpływ ma też okoliczność, iż powód został zmuszony do pobytu w zakładzie karnym na skutek własnych, bezprawnych działań. Dopuszczając się w przeszłości popełnienia przestępstwa musiał liczyć się z możliwością poniesienia słusznej kary pozbawienia wolności oraz niedogodnościami, jakie są związane z jej odbywaniem. Można zatem powiedzieć, jak konstatuje Sąd Okręgowy, że powód na skutek własnego zachowania i dokonanych w przeszłości wyborów znalazł się w zakładzie karnym. W takim przypadku powszechnie przyjęte i akceptowane w społeczeństwie normy muszą oddziaływać na ocenę, czy zaistniałe w jednostce penitencjarnej nieprawidłowości muszą rodzić w każdym przypadku i niejako automatycznie prawo do żądania zadośćuczynienia, skoro przebywanie powoda w tego rodzaju miejscu odosobnienia jest wynikiem jego uprzedniego, nagannego postępowania. Przyjął zatem Sąd I instancji, że nawet gdyby doszło do naruszenia dobra osobistego powoda na skutek złych warunków bytowych, wskazanych powyżej, panujących w Zakładzie Karnym, to stopień naruszenia tego dobra należałoby uznać za nieznaczny i zasądzenie na rzecz powoda z tego tytułu zadośćuczynienia byłoby nieuzasadnione . Powód nie wskazał bowiem przesłanek pozwalających na przyjęcie aby doznane prze niego krzywdy uzasadniały aż tak wysokie zadośćuczynienie.

Orzekając w przedmiocie kosztów procesu, Sąd Okręgowy oparł się na zasadzie odpowiedzialności za wynik procesu (art. 98 § 1 k.p.c.), a zatem nałożył na powoda – jako stronę przegrywającą proces – obowiązek zwrotu stronie pozwanej kosztów zastępstwa procesowego w kwocie 120 zł. ustalonych stosownie do treści § 10 pkt. 1 ppk 25 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (t.j. Dz. U. z 2013 r. poz. 490). W przedmiotowej sprawie, w ocenie Sądu Okręgowego, brak podstaw do zastosowania art. 102 k.p.c. bowiem sama niekorzystna sytuacja ekonomiczna nie stanowi podstawy do zastosowania art. 102 k.p.c. i zwolnienia od obowiązku zwrotu kosztów przeciwnikowi. Takie zwolnienie byłoby uzasadnione jedynie wtedy gdyby pojawiły się dalsze szczególne okoliczności i łącznie z trudną sytuacją ekonomiczną uzasadniałyby zastosowanie zasady słuszności. W przypadku powoda nie sposób dopatrzeć się takich dodatkowych okoliczności. Sąd Okręgowy przytoczył pogląd Sądu Najwyższego wyrażony w wyroku z dnia 26 listopada 2003 r., II PK 585/02, zgodnie z treścią którego, prawo do sądu nie oznacza przyzwolenia na konstruowanie wszelkich możliwych roszczeń i woluntarystyczne określenie ich wysokości, gdyż strona winna mieć świadomość tak formułowanych roszczeń także w zakresie kosztów postępowania. Wobec powyższego w ocenie Sądu Okręgowego powód powinien był zostać obciążony obowiązkiem zwrotu kosztów procesu stronie pozwanej.

Ponadto stosownie do treści art. 22 ³ ust 1 ustawy z dnia 6 lipca 1982 roku o radach prawnych (t.j. Dz. U. z 2010 r. Nr 10 poz. 65 z późn. zm.) Sąd przyznał od Skarbu Państwa – Sadu Okręgowego w Tarnowie na rzecz radcy prawnego W. R. kwotę 120 zł. plus podatek VAT tytułem wynagrodzenia za udzielenie powodowi pomocy prawnej z urzędu. Wynagrodzenie ustalono zgodnie z § 2 ust 1 i 2 w zw. z § 10 pkt 1 ppk 25 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (t.j. Dz. U. z 2013 r. poz. 490).

Apelację od wyroku Sądu Okręgowego złożył powód , zaskarżając powyższy wyrok w całości i zarzucając :

- naruszenie art. 23 kc oraz art. 3 Konwencji o ochronie praw człowieka i pozostałych wolności sporządzonej Rzymie dnia 4 listopada 1950 r poprzez niewłaściwe zastosowanie tych przepisów polegające na przyjęciu , iż przedmiotowej sprawie nie doszło do naruszenia dobra osobistego powoda w postaci prawa do poszanowania jego godności oraz nie doszło do poniżającego traktowania powoda, pomimo osadzenia powoda , podczas odbywania kary pozbawienia wolności w zakładzie Karnym w T. , w celach pozbawionych instalacji wentylacyjnej, zagrzybionych i zawilgoconych , to jest w warunkach , w których ze względu na sposób i metodę wykonywania orzeczonej kary pozbawienia wolności powód został poddany ciernieniu o intensywności wykraczającej poza nieuchronny poziom cierpienia wpisanego w wykonywanie kary pozbawienia wolności.

W związku z powyższym wniósł , o :

1. zmianę zaskarżonego wyroku i orzeczenie co do istoty sprawy poprzez zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kwoty 120.000 zł tytułem zadośćuczynienia pieniężnego na doznane przez powoda krzywdy , polegające na naruszeniu dóbr osobisty powoda , poprzez wykonywanie kary pozbawienia wolności w warunkach powodujących naruszeni godności powoda

2. zasądzenie na rzecz pełnomocnika z urzędu nieopłaconych kosztów zastępstwa adwokackiego według norm przepisanych za postępowanie w II instancji.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje :

Apelacja powoda nie jest zasadna i nie zasługuje na uwzględnienie. Podnoszone w apelacji zarzuty okazały się bezzasadne i tym samym nie stanowiły dostatecznej podstawy do weryfikacji zaskarżonego wyroku w kierunku postulowanym przez apelującą.

Wobec niekwestionowania przez skarżącego podstawy faktycznej rozstrzygnięcia, ustalenia faktyczne dokonane przez Sąd Okręgowy , które legły u podstaw wydania zaskarżonego wyroku , Sąd Apelacyjny przyjmuje za własne , co czyni ich powtarzanie w dalszej części uzasadnienia zbędnym .

W tak ustalonym stanie faktycznym sprawy , za chybiony należy uznać podniesiony przez skarżącego zarzut naruszenia art. 23 Kodeksu cywilnego i art. 3 Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności sporządzonej w Rzymie dnia 4 listopada 1950r.

By odnieść się do stanowiska powoda wypada poczynić kilka ogólnych uwag.

Wymóg zapewnienia przez Państwo godziwych warunków odbywania kary pozbawienia wolności jest jednym podstawowych wymogów nowożytnego państwa prawa , znajdującym wyraz w normach prawa międzynarodowego. Stanowi o tym wprost art. 10 ust.1 ratyfikowanego przez Polskę Międzynarodowego Paktu Praw Osobistych i Publicznych z dnia 19 sierpnia 1966 ( Dz.U. z 1977 nr 38 poz. 167 i 169 ) głoszący , że każda osoba pozbawiona wolności będzie traktowana w sposób humanitarny i z poszanowaniem przyrodzonej godności człowieka . Także ar. 3 Europejskiej Konwencji Praw Człowieka i Podstawowych Wolności z dnia 4 grudnia 1950r , ratyfikowanej przez Polskę w 1933r ( Dz.U z 1933 nr 61 ,poz.284 ze zm) stanowiący, że nikt nie może być poddany torturom ani nieludzkiemu lub poniżającemu traktowaniu lub karaniu , wprowadza obowiązek władzy publicznej zapewnienia osobom osadzonym w zakładach karnych godziwych i humanitarnych warunków odbywania kary pozbawienia wolności , nienaruszających godności ludzkiej. Łączy się z tym wynikający z art. 8 ust. 1 konwencji nakaz poszanowania życia prywatnego obywatelki i prawa do intymności , co w odniesieniu do osób osadzonych w zakładach karnych oznacza obowiązek zapewnienia takich warunków bytowych i sanitarnych, w których godność ludzka i prawo do intymności nie doznają uszczerbku.

Przechodząc do kwestii prawa materialnego zgodzić się należy z konkluzją Sądu Okręgowego, że brak było podstaw do uwzględnienia powództwa.

Precyzując rodzaj naruszonego dobra, uzasadniającego roszczenie o zadośćuczynienie, dochodzone w niniejszej sprawie , powód przyjął, iż zachowanie pozwanego naruszyło jego dobro osobiste w postaci prawa do poszanowania jego godności.

Stwierdzić zatem należy, że żadne z dóbr osobistych , także wskazane przez powoda, nie mają charakteru absolutnego- bezwzględnego. W określonych przypadkach , przepisy prawa mogą bowiem przewidywać ich uzasadnione ograniczenie . Do takiego uzasadnionego przypadku zaliczyć należy także stan , jakim jest okres odbywania kary pozbawienia wolności z tym ,że to ograniczenie następuje tylko w takim zakresie , w jakim jest to konieczne dla zapewnienia realizacji dobra chronionego przez państwo , i tylko w takim zakresie ograniczenie to można uznać za normalny element kary pozbawienia wolności.

Każde z państw, w tym Polska , we własnym zakresie reguluje kwestie bytowe skazanych. W Polsce zasady odbywania kary pozbawienia wolności reguluje przede wszystkim ustawa z 6 czerwca 1977 kodeks karny wykonawczy ( DzU nr 90 poz. 557) , a szczególne znaczenie- z punktu widzenia zarzutów podniesionych przez powoda - ma art. 110 § 2 kkw w ramach którego ustawodawca zagwarantował , że w celach mieszkalnych powierzchnia przypadająca na jednego skazanego nie może wynosić mniej niż 3 m ², cele muszą być wyposażone w odpowiedni sprzęt zapewniający warunki higieny, dostateczny dopływ świeżego powietrza i odpowiednią temperaturę i oświetlenie. Realizując delegację ustawową , z art. 249 § 3 ust. 2 kkw Minister Sprawiedliwości , rozporządzeniem z dnia 17 października 2003r ( DzU nr 186 poz. 1820 ) określił, w sposób szczegółowy warunki bytowe osób osadzonych w zakładach karnych i aresztach śledczych . W jego ramach uregulował kwestię przyznawanej więźniom odzieży , obuwia, pościeli, środków higieny , konserwacji oraz sprzętu stołowego , jak też normy wyposażenia w sprzęt kwaterunkowy cel mieszkalnych , miejsc i innych pomieszczeń w zakładach karnych. Rozporządzenie to wraz z powołanym przepisem kkw jest podstawowym aktem prawnym gwarantującym więźniom w Polsce przewidziane przez polskiego ustawodawcę tzw. standardy odbywania kary pozbawienia wolności . Zważyć dalej należy, że samo naruszenie powyższych norm nie może jednak prowadzić do konstatacji , iż doszło do naruszenia konkretnego dobra osobistego, bowiem każde dobro osobiste , samo w sobie , nie jest wprost powiązane z normą prawną gwarantującą minimalne standardy dla osób odbywających karę pozbawienia wolności . Normy te mają jedynie gwarantować przestrzeganie dób osobistych . Ich naruszenie nie musi oznaczać , iż konkretne dobro osobiste rzeczywiście zostało naruszone. ( tak Sąd Okręgowy w Słupsku w wyroku z dnia 30.01.2013r I C 57/12)

Z orzecznictwa Europejskiego Trybunału Praw Człowieka wynika, iż dla oceny, czy nastąpiło naruszenie art. 3 Konwencji konieczne jest kompleksowe zbadanie warunków pobytu skazanego; dopiero ustalenie, że przeważająca większość elementów składających się na ogół warunków i rygorów pobytu podlega negatywnej kwalifikacji ,może stanowić o naruszeniu tego przepisu. Oczywistym jest, iż nie wyklucza się takiej sytuacji , w której decydujące znaczenie zostaje przypisane jednemu czynnikowi ( jednemu warunkowi pobytu) ze względu na jego wagę jako przyczyny naruszenia dóbr osobistych . ETPCz przyjmuje też, że choć już samo osadzenie w zakładzie karnym w celu odbycia kary pozbawienia wolności prowadzi do ograniczenia przestrzeni życiowej , to jednak jego rozmiar nie powinien przekraczać ‘’ poziomu nieuniknionego cierpienia .‘’

Wskazać również należy, iż dla przyjęcia odpowiedzialności za naruszenie dóbr osobisty , zgodnie z art. 24 kc konieczne jest łączne zaistnienie 3 przesłanek : bezprawność działania sprawcy , istnienia dobra osobistego podlegającego ochronie i jego naruszenie lub zagrożenie , przy czym pierwsza przesłanka jest objęta domniemaniem prawnych , co oznacza, iż powód nie musi jej wykazywać. Pozostałe przesłanki muszą być , zgodnie z ogólną zasadą dowodową wyrażoną w art. 6 kc i art. 232 kpc, wykazane przez powoda. Dopiero w przypadku skutecznego wykazania naruszenia dobra osobistego pozwany może się zwolnić z odpowiedzialności poprzez wykazanie, iż jego działanie ( zaniechanie ) nie było bezprawne – tj. było zgodne z wiążącym go prawem ( domniemanie bezprawności działania )

Wymaga podkreślenia, iż w literaturze i orzecznictwie wykształciła się zasada, ze nie każda dolegliwość w postaci doznania przykrości stanowi o naruszeniu dóbr osobistych, ale tylko taka , która wedle przeciętnych ocen przyjmowanych w społeczeństwie przekracza próg dozwolonych zachowań i nie jest małej wagi . Stopień doznanej dolegliwości , o ile przekracza skalę dozwolonych zachowań, ma wpływ na zakres środków ochrony. Z założenia tego wynika, iż nie może być miarodajny wyłącznie stan uczuć oraz miara indywidualnej wrażliwości powoda. lecz także kontekst społeczny , a zwłaszcza odbiór przypisywanych zachowań w danym środowisku.

Przenosząc powyższe rozważania na stan niniejszej sprawy twierdzić należy, w ślad za Sądem Okręgowym, że ustalone w sprawie okoliczności , nie dają podstawy do stwierdzenia , iż trakcie pobytu powoda w Zakładzie Karnym w T. doszło do bezprawnego naruszenia jego dobra osobistego w postaci prawa do poszanowania jego godności oraz nie doszło do poniżającego traktowania powoda .

Należy zaaprobować pogląd Sądu Okręgowego, że pomimo, iż warunki bytowe panujące w Zakładzie Karnym w T. a związane z brakiem instalacji wentylacyjnej odbiegały od oczekiwanych i nie były idealne , to jednak nie można przyjąć, ażeby były one rażąco nieludzkie, niehumanitarne i aby doszło do poniżającego traktowania powoda. Sam fakt braku w celach, w których powód przebywał instalacji wentylacyjnej, nie wpływał na brak odpowiedniego dopływu powietrza . Tego powód nie zarzucał. Brak instalacji wentylacyjnej wpływał natomiast na to, iż w sytuacji braku odpowiedniego wietrzenia cel, na ścianach mogły pojawiać się zarysowania i zaciemnienia. Fakt wyposażenia każdej celi w okno pozwalał jednakże na regularne jej wietrzenie i zapewnienie przez to właściwej cyrkulacji powietrza. Trafna jest zatem konstatacja Sądu Okręgowego, że nie bez znaczenia pozostaje okoliczność, iż warunki związane z utrzymaniem prawidłowej wentylacji grawitacyjnej, zależały w dużym stopniu od samych skazanych , gdyż to oni mieli obowiązek wietrzyć cele poprzez systematyczne otwieranie okien i korzystanie z mikrowentylacji w oknach. Skazani mieli wpływ na ograniczenie wilgoci w celach nie tylko poprzez regularne wietrzenie cel , ale także ograniczenie gotowania wody w celach i suszenie odzieży . Skoro tak – to należy zgodzić się ze stanowiskiem pozwanego, iż samo zagrzybienie w celach stanowi defekt, na który wpływ ma wiele czynników , w tym również zaniedbania osadzonych .

Nadto, zdaniem Sądu Apelacyjnego, sam fakt przebywania przez powoda w celach pozbawionych instalacji wentylacyjnej ( przy zapewnieniu odpowiedniego dopływu powietrza ) , nie jest aż tak istotną dolegliwością , by skutkowało przyjęciem, iż doszło do niehumanitarnego traktowania powoda i naruszenia jego dobra osobistego.

W tym miejscu należy ponownie zauważyć, że zakłady karne jako miejsca realizowania sankcji karnych za przypadki rażącego naruszania porządku prawnego, mają zapewnić skazanym jedynie pewne minimalne warunki bytowe tj. pewną minimalną powierzchnię do życia obejmującą miejsce do spania i spożywania posiłków , przebywanie w znośnej – stosownie do pory roku- temperaturze , dostęp do świeżego powietrza oraz możliwość przeprowadzenia podstawowych zabiegów higienicznych i niekrępującego załatwiania potrzeb fizjologicznych . Zasadne jest zatem przyjęcie założenia, że zapewnienie skazanym tego rodzaju minimalnych warunków , stanowi wystarczającą podstawę do stwierdzenia , iż godność tych skazanych nie została naruszona , choć oczywiście subiektywne odczucia tych osób mogą być odmienne.

Jak wielokrotnie wskazywał Sąd Najwyższy, ocena czy nastąpiło naruszenie dobra osobistego rodzące konieczność rekompensaty , nie może być dokonana według indywidualnej wrażliwości zainteresowanego ani według jego subiektywnej oceny ( tak SN w wyroku z 11 marca 1997 III CKN 33/97 OSN nr 6-7 poz. 97 ) Podobnie ocena , czy w wyniku naruszenia dobra osobistego poszkodowany doznał krzywdy , nie może odnosić się wyłącznie do odczuć zainteresowanego.

Słusznym jest zatem stanowisko Sądu Okręgowego , iż fakt braku wentylacji grawitacyjnej w celach i pojawiające się zagrzybienie ścian cel , przy równoczesnym uwzględnieniu , iż skazany dysponował własnym łóżkiem w celi, miał zapewnione regulaminowe sprzęty , w tym możliwość posiadania dodatkowych urządzeń , miał dostęp do bieżącej wody , do gwarantującego intymność kącika sanitarnego, dostęp do świeżego powietrza przez nowe okna, właściwe oświetlenie, umieszczenie w celach , w których powierzchnia na jedną osobę osadzoną wynosiła nie mniej niż 3 m ²( za wyjątkiem celi numer (...)w której powód przebywał przez okres 28 dni za zgodą sędziego penitencjarnego ) – nie mogą przesądzać o tym , iż została naruszona godność osobista powoda wskutek przebywania w celach pozbawionych instalacji wentylacyjnej, co skutkowało pojawianiem się grzyba na ścianach.

Nie bez znaczenia pozostaje również fakt, na co słusznie zwraca uwagę pozwany, że jednostka , w której umieszczony był powód, ma swoją siedzibę w starym budynku , co wynika z uwarunkowań ekonomicznych i możliwości Państwa . Mimo tego , należy mieć również na uwadze czynione przez administrację Zakładu Karnego w T. starania , mające na celu polepszenie warunków bytowych osadzonych.

W okolicznościach sprawy, daleko idąca przesadą jest twierdzenie apelanta o poniżającym traktowaniu powoda.

Dokonując oceny, czy traktowanie jest ‘’poniżające’’ w rozumieniu art. 3 Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności , należy wziąć pod uwagę , czy w zamierzeniu ma poniżyć i upokorzyć daną osobę oraz czy, w odniesieniu do następstw , wywarło negatywny wpływ na jej osobowość , w sposób sprzeczny z jej art. 3 .

Wskazać zatem należy, iż powód nie wykazał, aby jego dobra osobiste zostały naruszone takimi działaniami , które można by uznać za indywidualnie skierowaną przeciwko niemu represję ze strony pozwanego . Brak w celach ( w których powód przebywał) instalacji wentylacyjnej ,nie wynikał z celowego i nacechowanego złą wolą działania jakiegokolwiek podmiotu odpowiedzialnego za warunki odbywania kary . Warunki, w jakich powód odbywał karę , były takie same jak i innych więźniów , nie mogły być więc one formą jakiejkolwiek indywidualnej dyskryminacji. Warunki te były natomiast o takim standardzie , jaki na obecnym etapie możliwości finansowych Państwa można było zapewnić. ( tak wyrok Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu z dnia 6 grudnia 2007 I ACa 499/07)

W ocenie Sądu Apelacyjnego o możliwości zasądzenia zadośćuczynienia decydować też powinna ocena stopnia pokrzywdzenia , którego doznała osoba żądająca ochrony prawnej , skoro Europejski Trybunał Praw Człowieka , dokonując wykładni art. 3 e.k.p.c stwierdził, że cierpienie i upokorzenie muszą w każdym razie przekraczać nieunikniony element cierpienia wpisanego w pozbawienie wolności , aby stanowiły naruszenie tego przepisu ( np. orzeczenia z dnia 29 kwietnia 2003 nr 38812/97 , Póltoracki przeciwko Ukrainie , oraz nr 50390/99 McGlinchey i inni przeciwko Zjednoczonemu Królestwu)

Powód nie wykazał , ażeby doznał jakiejkolwiek krzywdy wskutek warunków w jakich odbywał karę pozbawienia wolności, a związanych z brakiem instalacji wentylacyjnej w celach w których przebywał, co powodowało ich zagrzybienie, a w szczególności, by wywarły one negatywny wpływ na jego osobę. W tym zakresie brak jest zarówno twierdzeń jak i wniosków dowodowych powoda. Dla zaistnienia odpowiedzialności strony pozwanej koniecznym było wykazanie przez powoda , iż dolegliwości związane z odbywana karą pozbawienia wolności wychodziły poza zakres dolegliwości , jakie towarzyszą istocie tej kary , która – co oczywiste- musi być dolegliwa. Powyższego powód również nie wykazał.

Reasumując – mimo niedostatecznego komfortu pobytu powoda w celach Zakładu Karnego w T. , dyskomfort ów pozostawał w odpowiedniej proporcji do możliwości Państwa , z czym winien się liczyć każdy obywatel.

Przebywając w zakładzie karnym , nie powinno się oczekiwać warunków podobnych do domowych , które dla wielu ludzi bywają trudne , a nie wynikają z odbywania żadnej kary. W warunkach pozbawienia wolności , standard ochrony niektórych dóbr osobistych musi ulec pewnemu obniżeniu.

Mając zatem na względzie ustalenia stanu faktycznego , w ocenie Sądu Apelacyjnego, Sąd Okręgowy dokonał właściwej wykładni normy art. 23 kodeksu cywilnego oraz art. 3 Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności , a zatem apelacja oparta na zarzutach naruszenia powyższych przepisów , okazała się bezzasadna.

W konsekwencji, nie znajdując podstaw do kwestionowania zaskarżonego wyroku , Sąd Apelacyjny, na podstawie art. 385 k.p.c oddalił apelację.

O kosztach postępowania apelacyjnego orzeczono na podstawie art. 98 § 1 i 3 kpc stosownie do zasady odpowiedzialności za wynik procesu , natomiast co do wysokości stosownie do treści § 10 ust.1 pkt. 25 w zw. z § 12 ust.1 pkt.2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002r w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu.

O kosztach wynagrodzenia za pomoc prawną udzieloną z urzędu powodowi w postępowaniu apelacyjnym orzeczono jak w pkt 3 sentencji zgodnie z § 15 , § 10 ust.1 pkt 25 oraz § 12 ust. 1 pkt.2 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002r w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu.