Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Powód – J. L. wniósł o zasądzenie od pozwanego (...) S.A. w likwidacji (...) w W. na jego rzecz kwoty 34.483,79 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 11 stycznia 2013 r. do dnia zapłaty. Nadto powód wniósł o zasądzenie kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W uzasadnieniu pozwu powód podał, że w dniu 30 marca 2012 r. strony zawarły umowę nr (...) na usługi ochrony fizycznej osób i mienia na dworcach kolejowych i terenach przyległych rejonu dworców kolejowych w K.. Za wykonane usługi powód obciążył pozwanego fakturą nr (...) za listopad 2012 r., którą doręczono pozwanemu w dniu 11 grudnia 2012 r. Zgodnie z umową termin zapłaty wynagrodzenia wynosił 30 dni od daty otrzymania faktury, a zatem upłynął w dniu 10 stycznia 2013 r. Pismem z dnia 9 listopada 2012 r. pozwany rozwiązał umowę z zachowaniem 30 – dniowego terminu wypowiedzenia. Natomiast pismem z dnia 29 listopada 2012 r. pozwany poinformował powoda, że rozwiązuje umowę w trybie natychmiastowym bez wypowiedzenia, w związku z czym umowa przestała obowiązywać z dniem 30 listopada 2012 r. Powód wyjaśniał, iż pozwany wskazywał na nieprawidłowości związane z wykonywaniem umowy na dworcu (...) w K., związane z przebywaniem bezdomnych na dworcu. Pozwany nałożył także na powoda karę umowną w wysokości 20 % wynagrodzenia. Powód nie uznał nałożonej na niego kary umownej. Pismem z dnia 14 marca 2013 r. pozwany oświadczył, że dokonał potrącenia zobowiązań i należności na dzień 28 lutego 2013 r. Do potrącenia zostały przedstawione zobowiązania pozwanego z faktury nr (...) w kwocie 34483,79 zł oraz należności pozwanego od powoda z tytułu noty księgowej nr (...). Powód nie wyraził zgody na wzajemne potrącenie zobowiązań i należności. Powód podał, że pozwany składając wskazane oświadczenie o potrąceniu uznał roszczenie powoda. Ponadto powód wskazał, że wykonywał umowę z należytą starannością i w żaden sposób nie dał powodu do nałożenia na niego kary umownej. Powód zwracał się do różnych instytucji o rozwiązanie problemu bezdomnych, ale nie otrzymał żadnego wsparcia.

W odpowiedzi na pozew pozwany wniósł o oddalenie pozwu w całości i zasądzenie kosztów postępowania wedle norm przepisanych, w tym kosztów zastępstwa procesowego.

W uzasadnieniu odpowiedzi na pozew pozwany zarzucił, że powód nienależycie wykonywał obowiązki wynikające z umowy. Podnosił, iż zgodnie z § 1 ust. 5 umowy powód był zobowiązany do „skutecznego zapobiegania obecności w budynku oraz na terenie przydworcowym osób bezdomnych, żebraków, narkomanów, osób znajdujących się w stanie nietrzeźwości lub pod wpływem innych środków odurzających i zachowujących się agresywnie oraz osób nie przestrzegających Regulaminu Dworca”. W ocenie pozwanego umowa zawarta przez strony była umową rezultatu, a powód nie był w stanie wywiązywać się z wymienionego obowiązku. Pozwany żądał, aby powód zwiększył obsadę patrolu działającego na dworcu z dwóch do czterech osób, ale powód odmówił. Powód oświadczył, że nie jest w stanie wykonywać tego zobowiązania. Powód powoływał się na brak wsparcia ze strony podmiotów trzecich, w tym władz samorządowych. Pozwany w tej sytuacji wyraził zgodę na propozycję powoda w sprawie rozwiązania umowy za porozumieniem stron ze skutkiem na dzień 6 grudnia 2012 r. W związku z powyższym pozwany obciążył powoda karą umowną zgodnie z § 5 ust. 3 w zw. z § 3 ust. 4 umowy. Pozwany po rozwiązaniu umowy z powodem zatrudnił przedsiębiorstwo (...), które w należyty sposób wywiązuje się z ochrony dworca, m. in. dzięki wzmocnionym patrolom.

Wyrokiem z dnia 7 marca 2014 r. Sąd Rejonowy w Bydgoszczy zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 34.483, 79 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 11 stycznia 2013 r. do dnia zapłaty (pkt 1) oraz zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 4.142 zł tytułem zwrotu kosztów procesu (pkt 2).

Sąd Rejonowy wydał rozstrzygnięcie w oparciu o następujące ustalenia i wnioski.

Sąd Rejonowy ustalił, iż w dniu 30 marca 2012 r. strony zawarły umowę nr (...) na usługi ochrony fizycznej osób i mienia na dworcach kolejowych i terenach przyległych rejonu dworców kolejowych w K., na podstawie której pozwany zlecił powodowi świadczenie usług kompleksowej ochrony fizycznej osób imienia na dworcach kolejowych (...), (...), (...), (...). Zgodnie z umową powód miał świadczyć usługi ochrony całodobowej sprawowanej przez dwóch pracowników ochrony na dworach (...) oraz przez jednego pracownika ochrony na dworcach (...) oraz w T.. Natomiast na dworcu (...) ochrona całodobowa miała być wykonywana przez pięciu pracowników ochrony. Zgodnie z § 1 ust. 4 pkt. 5 umowy powód miał sprawować kompleksową ochronę osób i mienia na terenie każdego z wymienionych obiektów, w szczególności poprzez skuteczne zapobieganie obecności w budynku oraz na terenie przydworcowym osób bezdomnych, żebraków, narkomanów, osób znajdujących się w stanie nietrzeźwości lub pod wpływem innych środków odurzających i zachowujących się agresywnie oraz osób nie przestrzegających Regulaminu Dworca. Pozwany zobowiązał się zapłacić powodowi wynagrodzenie za świadczone usługi ochrony w wysokości 13505,40 zł brutto miesięcznie za (...), w wysokości 33763,50 zł brutto miesięcznie za (...), w wysokości 6752,70 zł brutto miesięcznie za (...), w wysokości 7112,84 zł brutto miesięcznie za (...) i w wysokości 7112,84 zł brutto miesięcznie za (...). Zapłata wynagrodzenia miała następować w terminie 30 dni od dnia otrzymania przez pozwanego faktury wystawionej przez powoda. Od początku wykonywania przez powoda czynności związanych z ochroną osób i mienia był problem z osobami bezdomnymi na dworcu (...). Powód sygnalizował istnienie problemu pozwanemu, jak i zwracał się także o pomoc do Policji, Straży Miejskiej oraz MOPS – u. Pracownicy powoda wyprowadzali z dworca osoby bezdomne czy będące pod wpływem alkoholu, ale te osoby wracały z powrotem na dworzec. Powód kilka razy rozmawiał z pozwanym odnośnie rozwiązania tego problemu i informował, że nie jest zobligowany do odwożenia tych osób do noclegowni czy izby wytrzeźwień. Powód informował także pozwanego, że dwóch pracowników ochrony to zbyt mało, aby dostatecznie ochraniać teren dworca (...). Pozwany nie podejmował współpracy w zakresie rozwiązania wskazanych problemów. Powód odmawiał zwiększenia liczby pracowników ochrony na tym dworcu bez zgody pozwanego na zwiększenie wynagrodzenia powoda. W piśmie z dnia 9 listopada 2012 r. pozwany oświadczył powodowi, że wyraża zgodę na rozwiązanie umowy za porozumieniem stron z zachowaniem 30 – dniowego terminu wypowiedzenia. W piśmie z dnia 16 listopada 2012 r. powód poinformował pozwanego, że unika on rozwiązania problemu osób bezdomnych oraz znajdujących się pod wpływem alkoholu na dworcu (...). Powód podał, że zgodnie z umową na dworcu znajduje tylko dwóch pracowników ochrony, a Grupa Interwencyjna ma się pojawiać wyłącznie w sytuacjach nagłych. Pozwany nie odpowiedział na zapytanie powoda kto poniesie koszty zabierania bezdomnych sprzed dworca(...)w K.. W piśmie z dnia 29 listopada 2012 r. pozwany oświadczył powodowi, że w związku z nienależytym wykonywaniem przez powoda obowiązków wynikających z umowy, pozwany rozwiązał umowę nr (...) bez wypowiedzenia zgodnie z § 3 ust. 4 umowy ze skutkiem na dzień 30 listopada 2012 r. Pozwany poinformował powoda także, że w związku z tym obciąży jego karą umowną w wysokości 20% całości wynagrodzenia. W dniu następnym ochraniany obiekt został zdany pozwanemu. W dniu 30 listopada 2012 r. powód obciążył pozwanego fakturą nr (...) na kwotę 34483,79 zł tytułem wynagrodzenia za usługi związane z ochroną osób i mienia w listopadzie 2012 r. na dworcach (...), (...), N. i T.. Faktura została doręczona pozwanemu w dniu 11 grudnia 2012 r., a termin do zapłaty wskazanej wierzytelności upłynął z dniem 11 stycznia 2013 r. W dniu 20 grudnia 2012 r. pozwany obciążył powoda karą umowną z uwagi na rozwiązanie umowy z przyczyn leżących po stronie powoda w wysokości 20 % z kwoty 283613,40 zł, tj. 56722,68 zł brutto. Powód nie zgadzał się ze stanowiskiem pozwanego w zakresie nienależytego wykonywania obowiązków związanych z ochroną dworca (...). Powód wskazywał, że wykonywał wszystkie swoje obowiązki z należytą starannością, a brak współpracy pozwanego w zakresie rozwiązania problemów z bezdomnymi spowodował podjęcie przez powoda decyzji o zakończeniu współpracy z pozwanym. W piśmie z dnia 14 marca 2013 r. pozwany poinformował powoda, że dokonał potrącenia wzajemnych zobowiązań i należności, z tytułu faktury nr (...) w kwocie 34438,79 zł z wierzytelnością z noty księgowej nr (...) z dnia 20 grudnia 2012 r. na kwotę 34483,79 zł. W odpowiedzi powód oświadczył, że nie wyraża zgody na wzajemne potrącenie zobowiązań i należności. Powód wezwał pozwanego do zapłaty kwoty 37184,87 zł, ale pozwany nie spełnił jego żądania.

Dokonując analizy ustaleń faktycznych Sąd Rejonowy zważył, iż umowa zawarta przez strony dotycząca świadczenia przez powoda czynności dozoru oraz ochrony nad mieniem należącym do pozwanego oraz mieniem powierzonym pozwanemu jest umową o świadczenie usług, do której stosuje się odpowiednio przepisy o umowie zlecenia (art. 734 k.c. w zw. z art. 750 k.c.). Sąd Rejonowy zaznaczył, iż na podstawie tej umowy powód zobowiązał się do ochrony osób i mienia na dworach kolejowych: (...), (...), (...), (...). Zgodnie z § 1 ust. 3 lit. a umowy czynności związane z dozorem oraz ochroną osób i mienia miały być świadczone na dworcu (...) przez dwóch pracowników ochrony. Do obowiązków powoda należało m. in. skuteczne zapobieganie obecności w budynku dworca oraz na terenie przyległym obecności osób: bezdomnych, żebraków, narkomanów, osób znajdujących się w stanie nietrzeźwości lub pod wpływem środków odurzających i zachowujących się agresywnie oraz nie przestrzegających Regulaminu Dworca (§ 1 ust. 4 pkt. 5 umowy). Pozwany miał prawo rozwiązać z powodem umowę bez wypowiedzenia w przypadku stwierdzenia zaniechania wykonywania zleconych czynności, lub po trzykrotnym stwierdzeniu nienależytej jakości świadczonych usług, w oparciu o odpowiednią notatkę służbową. Pozwany miał wtedy prawo obciążyć powoda karą umowną (§ 3 ust. 4 lit. a umowy). W tym kontekście Sąd Rejonowy wskazał, iż w przedmiotowej sprawie pozwany zarzucał, że powód w sposób niestaranny wykonywał swoje obowiązki, na skutek czego pozwany był zmuszony rozwiązać z powodem umowę bez wypowiedzenia, a następnie zgodnie § 5 ust. 3 umowy nałożył na powoda karę umowną w wysokości 20 % wynagrodzenia. W ocenie Sądu stanowisko pozwanego nie zasługiwało na uwzględnienie. Sąd Rejonowy wskazał, iż umowa zawarta przez strony była umową o świadczenie usług, która jest zaliczana do zobowiązań starannego działania, a nie zobowiązań rezultatu. W tym kontekście powołując się na stanowisko doktryny Sąd Rejonowy wskazał, że chociaż sama definicja umowy starannego działania zakłada dążenie do osiągnięcia określonego rezultatu – dokonania określonych czynności, jednakże w razie jego nieosiągnięcia, ale jednoczesnego dołożenia wszelkich starań w tym kierunku, przy zachowaniu należytej staranności, zleceniobiorca nie ponosi odpowiedzialności za niewykonanie zobowiązania. Innymi słowy odpowiedzialność kontraktowa strony mającej świadczyć określone usługi (przyjmującej zlecenie) powstanie wówczas, gdy strona ta przy wykonaniu usług nie zachowała wymaganej staranności. Powołując się dalej na treść art. 483 §1 k.c., art. 484§1 k.c. oraz art. 6 k.c. i 232 k.p.c. Sąd ocenił, iż powód wykazał, że w sposób należyty, ze starannością wykonywał czynności związane z ochroną dworców (...), w tym także dworca (...). Wbrew stanowisku pozwanego zgodnie z § 1 ust. 4 pkt. 5 umowy powód nie był zobowiązany do całkowitego zapobiegnięcia obecności osób żebrzących czy pijanych na dworcu – czyli do wykonania określonego rezultatu. Powód był zobowiązany do podjęcia działań mających zapobieganie obecności takich osób na dworcu i powód takie działania podejmował. Nadto Sąd I instancji wskazał, iż wbrew zarzutom pozwanego powód nie miał także obowiązku zwiększenia liczby pracowników ochrony na dworcu bez zwiększenia wysokości wynagrodzenia za świadczone usługi. W tym kontekście Sąd zaznaczył, iż niewątpliwie liczba dwóch ochroniarzy była niewystarczająca do skutecznej ochrony rozległego terenu dworca (...), ale zgodnie z umową powód był zobowiązany wyłącznie do wystawienia na dworcu dwóch pracowników ochrony. Co więcej, powód starał się zapewnić bezpieczeństwo na dworcu, zwracał się do pozwanego z propozycjami rozwiązania problemu, jak i występował także do Policji, Straży Miejskiej czy Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej o pomoc w rozwiązaniu problemu osób bezdomnych. W konsekwencji brak było w ocenie Sądu Rejonowego podstaw do nałożenia na powoda kary umownej za nienależyte wykonywanie obowiązków wynikających z umowy nr (...).

Sąd podkreślił przy tym, że nawet gdyby przyjąć hipotetycznie pogląd odmienny to pozwany i tak nie wykazał, że skutecznie potrącił karę umowną z roszczeniem powoda. Powołując się na treść art. 498 k.c. oraz art. 491 k.c. i 61 k.c. Sąd Rejonowy wskazał, iż zgodnie z art. 498 k.c. gdy dwie osoby są jednocześnie względem siebie dłużnikami i wierzycielami to każda z nich może potrącić swoją wierzytelność z wierzytelnością drugiej strony, jeżeli przedmiotem obu wierzytelności są pieniądze lub rzeczy tej samej jakości oznaczone tylko co do gatunku, a obie wierzytelności są wymagalne i mogą być dochodzone przed sądem lub przed innym organem państwowym. W tym kontekście Sąd wyjaśnił, iż wskutek potrącenia obie wierzytelności umarzają się nawzajem do wysokości wierzytelności niższej. Potrącenie następuje drogą jednostronnego oświadczenia materialnoprawnego wywołującego skutek prawny niezależnie od woli uprawnionego do wierzytelności objętej potrąceniem i od chwili złożenia go w taki sposób, ażeby druga strona mogła zapoznać się z jego treścią (art. 499 k.c. i 61 k.c.). Oświadczenie to ma więc charakter prawnokształtujący, gdyż bez niego – mimo współzaistnienia ustawowych przesłanek potrącenia (art. 498 § 1 k.c.) – nie dojdzie do wzajemnego umorzenia wierzytelności (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z dnia 23 maja 2013 r., sygn. I ACa 482/12). Ponadto Sąd zaznaczył, że po zamknięciu rozprawy Sąd wydaje wyrok biorąc za podstawę stan rzeczy istniejący w chwili zamknięcia rozprawy (art. 316 § 1 k.p.c.). Tymczasem Sąd Rejonowy zauważył, iż pozwany nie przedłożył noty księgowej nr (...) z dnia 20 grudnia 2012 r. wraz z dowodem doręczenia jej powodowi, więc brak było podstaw do przyjęcia, że roszczenie pozwanego o zapłatę wskazanej wierzytelności stało się wymagalne. Co więcej, Sąd wskazał, że nie wiadomo nawet czy pozwany wyznaczył powodowi w tejże nocie termin do zapłaty należności z niej wynikającej. Świadczenie wynagrodzenia przez dającego zlecenie powoduje zaś wygaśnięcie zobowiązania dopiero wówczas, gdy przyjmujący zlecenie otrzymał gotówkę, lub też uznany został jego rachunek bankowy albo obciążony został rachunek kupującego. Sąd Rejonowy uznał, iż pozwany nie zapłacił powodowi należnego wynagrodzenia za wykonane usługi, więc popadł wobec powoda w zwłokę ze spełnieniem tego świadczenia (art. 476 k.c.). Jeżeli zaś dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi (art. 481 § 1 k.c.). Wobec powyższego zdaniem Sądu powód miał prawo domagać się od pozwanego zapłaty wynagrodzenia oraz naliczyć odsetki za zwłokę w zapłacie należności głównej. W związku z tym Sąd Rejonowy na podstawie art. 734 k.c. w zw. z art. 750 k.c. zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 34.483,79 zł. O odsetkach Sąd orzekł na podstawie art. 481 § 1 i 2 k.c. O kosztach procesu Sąd I instancji rozstrzygnął na podstawie art. 98 i 99 k.p.c. stosując zasadę odpowiedzialności za wynik procesu.

Wyrok Sądu Rejonowego zaskarżył w całości apelacją pozwany, który zarzucił:

1. obrazę prawa materialnego poprzez uznanie, że w świetle zebranego materiału roszczenie powoda jest uzasadnione, w szczególności poprzez naruszenie poniższych przepisów:

- art. 355 § 1 k.c., art. 472 k.c. oraz art. 750 k.c. poprzez uznanie, że powód wykonał zobowiązania wynikające z umowy (...)z dnia 30 marca 2012 roku na usługi ochrony fizycznej osób i mienia świadczone na dworcach kolejowych i terenach przyległych rejonu dworców kolejowych w K. ( (...)) z należytą starannością,

- art. 498 k.c. poprzez uznanie, że pozwany nie dokonał skutecznego potrącenia wierzytelności pozwanego z tytułu kary umownej z wierzytelności powoda dochodzonej w powództwie,

2. naruszenie norm postępowania cywilnego poprzez niedostateczne wyjaśnienie okoliczności sprawy, zaniechanie uzupełnienia materiału dowodowego zebranego wedle stanu na dzień rozprawy, podczas której wydany został zaskarżony wyrok, oraz odmowę uwzględnienia wniosku dowodowego pozwanego, w szczególności poprzez naruszenie poniższych przepisów postępowania poniższych przepisów postępowania:

- art. 217 § 3 k.p.c. - poprzez wskazanie go jako podstawy dla nieuwzględnienia wniosku pozwanego o dopuszczenie dowodu z zeznań świadka J. G. w zw. z rzekomym niedokonaniem przez pozwanego umorzenia dochodzonej pozwem wierzytelności powoda poprzez potrącenie z niej wierzytelności pozwanego,

- art. 227 k.p.c. - poprzez zaniechanie przeprowadzenia zawnioskowanego przez pozwanego dowodu z zeznań świadka J. G., na okoliczność faktów mających dla rozstrzygnięcia sprawy istotne znaczenie.

W oparciu o powyższe zarzuty pozwany wniósł o:

a. zmianę w/w wyroku poprzez oddalenie powództwa w całości,

b. dopuszczenie dowodu z zeznań świadka J. G. na okoliczność:

- powtarzających się przypadków nienależytego wykonywania przez powoda zobowiązań umownych wynikających z umowy;

- odrzucenia przez powoda propozycji pozwanego, by wzmocnić obsadę osobową dworca kolejowego (...);

- należytego wykonywania analogicznego obowiązku umownego przez kolejną firmę świadczącą - w miejsce powoda - usługi ochrony na rzecz pozwanego.

Alternatywnie pozwany wniósł o uchylenie w/w wyroku i przekazanie sprawy Sądowi Rejonowemu do ponownego rozpoznania. Domagał się również zwrotu kosztów postępowania.

Pełnomocnik powoda podczas rozprawy w dniu 28 października 2014 r. wniósł o oddalenie apelacji oraz zasądzenie kosztów postępowania za obie instancje.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje.

Apelacja jest niezasadna.

W pierwszej kolejności wskazać należy, iż wniosek dowodowy zgłoszony w apelacji podlegał oddaleniu jako bezprzedmiotowy. Należy podkreślić, iż analogiczny wniosek został przez pozwanego zgłoszony w toku postępowania przed Sądem I instancji (k. 65 v. akt), a następnie pominięty przez ten Sąd podczas rozprawy w dniu 7 marca 2014 r. (k. 97 akt). Co do powyższego, obecny na rozprawie pełnomocnik pozwanego nie zgłosił zastrzeżenia w trybie art. 162 k.p.c., co wyklucza możliwość powoływania się na ewentualne uchybienia z tego tytułu, w toku postępowania przed Sądem II instancji. Sąd niniejszy podziela bowiem pogląd, zgodnie z którym strona nie może skutecznie zarzucać w apelacji uchybienia przez sąd pierwszej instancji przepisom postępowania, polegającego na wydaniu postanowienia, które może być zmienione lub uchylone stosownie do okoliczności, jeżeli nie zwróciła uwagi sądu na to uchybienie w toku posiedzenia, a w razie nieobecności - na najbliższym posiedzeniu, chyba że niezgłoszenie zastrzeżenia nastąpiło bez jej winy (art. 162 k.p.c.) (por. Uchwała Sądu Najwyższego z dnia 27 października 2005 r. III CZP 55/05, LEX nr 156982.) Nadto należy podkreślić, iż przeprowadzenie dowodu z zeznań świadka J. G. na okoliczności wskazane we wniosku, istotnie, nie mogło mieć wpływu na rozstrzygnięcie niniejszej sprawy, co zostanie wyjaśnione w dalszych częściach uzasadnienia.

Stwierdzić należy, iż Sąd Rejonowy nie naruszył przepisów prawa materialnego i procesowego wskazywanych w apelacji.

W szczególności prawidłowo wskazał Sąd Rejonowy, iż pozwany nie wykazał w niniejszej sprawie skuteczności potrącenia należności z tytułu kary umownej z roszczeniem powoda. Należy bowiem zauważyć, że potrącenie oparte na ustawie następuje w drodze jednostronnego oświadczenia (art. 499 k.c.), jednakże aby oświadczenie to mogło odnieść łączone z nim skutki umorzenia wierzytelności (art. 498 § 2 k.c.) w momencie jego składania musi wystąpić i trwać stan potrącalności. Oznacza to, iż składający oświadczenie o potrąceniu (potrącający) musi w stosunku do swego wierzyciela w szczególności posiadać własną istniejącą już wierzytelność i wierzytelność ta w dacie potrącenia musi być wymagalna. Wymagalność roszczenia stanowiąca jedną z przesłanek skutecznego potrącenia następuje natomiast zgodnie z art. 455 k.c. wraz z nadejściem terminu spełnienia świadczenia. Termin ten może być określony w ustawie, czynności prawnej, orzeczeniu właściwego organu, może też wynikać z właściwości zobowiązania. Jeżeli natomiast termin wymagalności nie został określony na podstawie żadnego z tych kryteriów, to wymagalność następuje dopiero po podjęciu przez wierzyciela określonej czynności – jaką jest wezwanie dłużnika do spełnienia świadczenia (art. 455 k.c.).

W przypadku wierzytelności przedstawionej do potrącenia w niniejszej sprawie – kary umownej za rozwiązanie umowy z winy powoda mamy do czynienia z wierzytelnością o bezterminowym charakterze, dla której, aby stać się wymagalną, konieczne było w pierwszej kolejności wezwanie do zapłaty. Dopiero wówczas po nadejściu terminu spełnienia świadczenia pozwana mogłaby złożyć oświadczenie o potrąceniu i dopiero wówczas to oświadczenie mogłoby wywołać oczekiwany skutek, jakim jest umorzenie wzajemne wierzytelności do wierzytelności niższej. W niniejszej sprawie, jak trafnie wskazał Sąd I instancji, pozwany nie wykazał, aby przedstawiona do potrącenia wierzytelność z tytułu kary umownej spełniała przesłankę wymagalności. Kluczowym w tym kontekście jest bowiem okoliczność, iż pozwany w toku procesu nie przedłożył noty księgowej nr (...) z dnia 20 grudnia 2012 r. W oświadczeniu o potrąceniu z dnia 14 marca 2013 r. wskazano bowiem, iż pozwany dokonuje potrącenia należności wynikających z noty księgowej nr (...). Wobec braku powołanej noty księgowej, nie wiadomo jednak, czy powodowi wyznaczono termin do uiszczenia powyższej należności ani też czy np. wskazano rachunek, na który taka należność miałaby zostać uiszczona. Tym samym pozwany niewątpliwie nie wykazał, iż dokonane oświadczenie o potrąceniu było skuteczne, co było dla sprawy kluczowe. W związku z powyższym bezprzedmiotowe były rozważania odnośnie zarzutu pozwanego dotyczącego ustalenia czy powód wykonał zobowiązania wynikające z umowy (...)z dnia 30 marca 2012 roku.

Dodatkowo, na marginesie należy zaznaczyć, iż wątpliwości Sądu, istotnie budziła dopuszczalność naliczenia kary umownej w oparciu o § 5 ust. 3 umowy z dnia 30 marca 2012 r., zgodnie z którym w przypadku rozwiązania umowy przez zamawiającego z przyczyn leżących po stronie wykonawcy – zamawiający ma prawo naliczyć karę umowną w wysokości 20% wynagrodzenia za wykonanie całości zamówienia. Należy w tym kontekście wskazać, iż z załączonych do pozwu dokumentów wynika, że pierwsze pismo z dnia 9.11.2012 r. zawierające oświadczenie o rozwiązaniu umowy zawierało oświadczenie o „wypowiedzeniu umowy za porozumieniem stron, z zachowaniem 30-dniowego terminu wypowiedzenia ze skutkiem na dzień 6.12.2012 r.” (k. 27 akt). Już sama okoliczność wskazania w oświadczeniu tym, jakkolwiek budzącego prawne zastrzeżenia, określenia „wypowiedzenie za porozumieniem stron” poddaje w znaczącą wątpliwość, twierdzenia pozwanego co do rozwiązania umowy z winy powoda.

Powyższe oznacza, iż wyrok Sądu I instancji jest prawidłowy, a tym samym apelację powoda jako bezzasadną należało oddalić w oparciu o art. 385 k.p.c.

O kosztach postępowania apelacyjnego orzeczono w myśl art. 98 i 99 kpc w zw. z §12 ust 1 pkt 1 w zw. z §6 pkt 5 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (Dz.U.2013.490 j.t.).