Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Pozwem złożonym 25 lipca 2014 r., po sprecyzowaniu powództwa w piśmie procesowym datowanym 11 sierpnia 2014 r. i na rozprawie 29 września 2014 r., (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w K. wniosła o:

1. ochronę praw do wspólnotowych znaków towarowych (...) i z użyciem członu (...) : nr (...), (...), (...), (...) i (...) oraz zaniechanie czynów nieuczciwej konkurencji, poprzez zakazanie (...) Spółce Akcyjnej w W. używania znaków towarowych (...) lub zawierających człon (...) do:

- umieszczania oznaczenia na towarach lub ich opakowaniach,

- oferowania towarów, wprowadzania ich do obrotu lub ich magazynowania w tym celu pod takim oznaczeniem lub oferowania i świadczenia usług pod tym oznaczeniem,

- przywozu lub wywozu towarów pod takim oznaczeniem,

- używania oznaczenia w dokumentach handlowych i w reklamie, w tym w Internecie,

- używania oznaczenia w nazwie pozwanego;

w odniesieniu do wszystkich towarów i ich opakowań, za wyjątkiem elementów wyposażenia fryzjerskiego, a w szczególności do mebli;

2. zwrot kosztów postępowania. (k. 2-76, 78, 176)

(...) S.A. w W. zażądała oddalenia powództwa i zasądzenia na jej rzecz kosztów postępowania. Zwróciła uwagę na istniejące różnice pomiędzy używanymi przez strony oznaczeniami oraz na odmienny charakter towarów i zakres usług oferowanych pod kwestionowa-nym oznaczeniem od towarów i usług będących w ofercie powódki. Wskazała na brak możliwości zajścia konfuzji konsumenckiej, m.in. ze względu na to, że oferowane przez strony towary są skierowane do różnych nabywców. (k.87-117)

Sąd ustalił:

(...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w K. prowadzi od 1999 r. działalność gospodarczą w branży wzornictwa i wyposażenia do ekspozycji towarów oraz wyposażenia lokali sklepowych i usługowych. Towary i usługi oferuje pod oznaczeniami (...) na terytorium całej Unii Europejskiej. Podstawowymi klientami spółki są firmy międzynarodowe, dysponujące sieciami punktów handlowych w całej Europie. (dowód: odpis z KRS k.135-142, akt założycielski k.143-148, zeznania D. S. w charakterze strony k.177-179)

Spółce (...) służą prawa do wspólnotowych znaków towarowych :

- graficznego zarejestrowanego w Urzędzie Harmonizacji Rynku Wewnętrznego ( (...)) w A. 2/01/2006 pod nr (...), z pierwszeństwem od 29/09/2004 r., dla towarów i usług w klasach klasyfikacji nicejskiej: 6. (metalowy osprzęt do mebli), 20. (meble sklepowe, stojaki na czasopisma, kontuary, gabloty, półki, regały, lady, stoły, stojaki do wystawiania gazet, podstawki na towar, stojaki do wystawiania towarów, niemetalowy osprzęt do mebli, wieszaki na towar), 35. (zgrupowanie na rzecz osób trzecich różnych towarów pozwalające nabywcy wygodnie je oglądać i kupować u hurtownika mebli sklepowych, stojaków na czasopisma, kontuarów, gablot, półek, regałów, lad, stołów, stojaków do wystawiania gazet, podstawek na towar, stojaków do wystawiania towarów, akcesoriów meblowych, wieszaków na towar, doradztwo w zakresie usług marketingowych, opracowywanie materiałów promocyjnych i reklamowych), 42. (projektowanie mebli sklepowych i urządzeń do ekspozycji towaru, projektowanie w zakresie modernizacji systemów wystawienniczych i ekspozycyjnych, graficzne opracowywanie systemów identyfikacji wizualnej);

- graficznego (...) (...) (...)" \* (...) (...) (...)" \* (...) (...) (...)" \* (...) (...) (...)" \* (...) (...) (...)" \* (...) zarejestrowanego w (...) 8/04/2009 r. pod nr (...), z pierwszeństwem od 6/08/2008 r., dla towarów i usług w klasach klasyfikacji nicejskiej: 20. (meble sklepowe, stojaki na czasopisma, kontuary, gabloty, półki, regały, lady, stoły, stojaki do wystawiania gazet, podstawki na towar, stojaki do wystawiania towarów, niemetalowy osprzęt do mebli, wieszaki na towar.), 35. (zgrupowanie na rzecz osób trzecich różnych towarów pozwalające nabywcy wygodnie je oglądać i kupować u hurtownika mebli sklepowych, stojaków na czasopisma, kontuarów, gablot, półek, regałów, lad, stołów, stojaków do wystawiania gazet, podstawek na towar, stojaków do wystawiania towarów, akcesoriów meblowych, wieszaków na towar, doradztwo w zakresie usług marketingowych, opracowywanie materiałów promocyjnych i reklamowych), 42. (projektowanie mebli sklepowych i urządzeń do ekspozycji towaru, projektowanie w zakresie modernizacji systemów wystawienniczych i ekspozycyjnych, graficzne opracowywanie systemów identyfikacji wizualnej);

- graficznego (...) "https://oami.europa. (...)" \* (...) "https://oami.europa. (...)" \* (...) "https://oami.europa. (...)" \* (...) "https://oami.europa. (...)" \* (...) "https://oami.europa. (...)" \* (...) zarejestrowanego w (...) 14/09/2013 r. pod nr (...), z pierwszeństwem od 1/03/2012 r., dla towarów i usług w klasach klasyfikacji nicejskiej: 20. (meble sklepowe, stojaki na czasopisma, kontuary, gabloty, półki, regały, lady, stoły, stojaki do wystawiania gazet, podstawki na towar, stojaki do wystawiania towarów, niemetalowy osprzęt do mebli, wieszaki na towar.), 35. (zgrupowanie na rzecz osób trzecich różnych towarów pozwalające nabywcy wygodnie je oglądać i kupować u hurtownika mebli sklepowych, stojaków na czasopisma, kontuarów, gablot, półek, regałów, lad, stołów, stojaków do wystawiania gazet, podsta-wek na towar, stojaków do wystawiania towarów, akcesoriów meblowych, wieszaków na towar, doradztwo w zakresie usług marketingowych, opracowywanie materiałów promocyjnych i rekla-mowych), 42. (projektowanie mebli sklepowych i urządzeń do ekspozycji towaru, projektowanie w zakresie modernizacji systemów wystawienniczych i ekspozycyjnych, graficzne opracowywanie systemów identyfikacji wizualnej);

- graficznego (...) "https://oami.europa. (...)" \* (...) "https://oami.europa. (...)" \* (...) "https://oami.europa. (...)" \* (...) "https://oami.europa. (...)" \* (...) "https://oami.europa. (...)" \* (...) zarejestrowanego w (...) 30/04/2014 r. pod nr (...), z pierwszeństwem od 2/01/2014 r., dla towarów i usług w klasach klasyfikacji nicejskiej: 20. (meble sklepowe, stojaki na czasopisma, kontuary, gabloty, półki, regały, lady, stoły, stojaki do wystawiania gazet, podstawki na towar, stojaki do wystawiania towarów, niemetalowy osprzęt do mebli, wieszaki na towar.), 35. (zgrupowanie na rzecz osób trzecich różnych towarów pozwalające nabywcy wygodnie je oglądać i kupować u hurtownika mebli sklepowych, stojaków na czasopisma, kontuarów, gablot, półek, regałów, lad, stołów, stojaków do wystawiania gazet, podstawek na towar, stojaków do wystawiania towarów, akcesoriów meblowych, wieszaków na towar, doradztwo w zakresie usług marketingowych, opracowywanie materiałów promocyjnych i reklamowych), 42. (projektowanie mebli sklepowych i urządzeń do ekspozycji towaru, projektowanie w zakresie modernizacji systemów wystawienniczych i ekspozycyjnych, graficzne opracowywanie systemów identyfikacji wizualnej);

- słownego (...) C. zarejestrowanego w (...) (...)r. pod nr (...), z pierwszeństwem od 6/08/2008 r., dla towarów i usług w klasach klasyfikacji nicejskiej: 20. (meble sklepowe, stojaki na czasopisma, kontuary, gabloty, półki, regały, lady, stoły, stojaki do wystawiania gazet, podstawki na towar, stojaki do wystawiania towarów, niemetalowy osprzęt do mebli, wieszaki na towar.), 35. (zgrupowanie na rzecz osób trzecich różnych towarów pozwalające nabywcy wygodnie je oglądać i kupować u hurtownika mebli sklepowych, stojaków na czasopisma, kontuarów, gablot, półek, regałów, lad, stołów, stojaków do wystawiania gazet, podstawek na towar, stojaków do wystawiania towarów, akcesoriów meblowych, wieszaków na towar, doradztwo w zakresie usług marketingowych, opracowywanie materiałów promocyjnych i reklamowych), 42. (projektowanie mebli sklepowych i urządzeń do ekspozycji towaru, projektowanie w zakresie modernizacji systemów wystawienniczych i ekspozycyjnych, graficzne opracowywanie systemów identyfikacji wizualnej). (dowód: świadectwa rejestracji (...) k.13-38)

Spółka dysponuje także krajowymi prawami do wzorów przemysłowych zarejestrowanych dla urządzeń wystawowych. (dowód: świadectwa rejestracji UP RP k.153-162)

Pozwana (...) S.A. w W., działająca pierwotnie pod firmą (...), zgodnie z informacją zawartą w KRS, prowadzi działalność gospodarczą obejmującą wg polskiej klasyfikacji m.in. produkcję mebli biurowych, sklepowych i pozostałych, sprzedaż hurtową mebli, dywanów i sprzętu oświetleniowego, naprawę i konserwację mebli i wyposażenia domowego. (dowód: odpisy z Krajowego Rejestru Sądowego k.39-44, 59-64)

Działalność spółki skupia się obecnie na produkcji i sprzedaży wyposażenia salonów fryzjerskich, w tym specjalistycznych urządzeń, w szczególności foteli, konsolet i myjni fryzjerskich, recepcji, kanap, taboretów, szafek, wózków i podstaw. Spółka oferuje przygotowanie i realizację projektów kompleksowego wyposażenia salonów fryzjerskich, zapewniając zarówno wyposażenie specjalistyczne, jak tez inne elementy wystroju wnętrza, przystosowane do świadczenia w nim usług. (...) oferuje przede wszystkim osobom fizycznym prowadzącym działalność gospodarczą i małym zakładom fryzjerskim. (dowód: wydruki ze stron internetowych k.45-49, zeznania P. H. w charakterze strony k.179-181)

Pozwana używa oznaczenia słowno-graficznego , które 6 maja 2014 r. zgłosiła w Urzędzie Harmonizacji Rynku Wewnętrznego dla towarów w klasach 11., 18. i 20. oraz usług w klasie 35. klasyfikacji nicejskiej, a także oznaczenia słownego (...) dla oferowanych przez nią towarów i usług, w szczególności poprzez umieszczanie ich w treściach strony internetowej pod adresem http://mia-furniture.com, na profilu w portalu społecznościowym (...), w dokumentach handlowych i materiałach reklamowych. (dowód: wydruk z bazy (...) dla znaku nr (...) k.65-68, wydruki ze stron internetowych, k. 45-49, 69-75, 107-111, karty wizytowe k.94-95, cennik k.96-105, faktura k.106)

W wynikach wyszukiwania przy pomocy wyszukiwarki (...) wg hasła „(...)” pojawiają się odniesienia do obu stron. (dowód: wyniki wyszukiwania k.163-164) Towary oferowane przez pozwaną na portalu allegro.pl oznaczone są jako (...) . (dowód: wydruk ze strony internetowej k.165)

Sąd zważył:

I.  Naruszenie praw do wspólnotowych znaków towarowych:

Podstawową funkcją znaku towarowego jest gwarantowanie konsumentowi lub końcowemu odbiorcy możliwości określenia pochodzenia towaru lub usługi nim oznaczonych, odróżnienia go (bez ewentualności wprowadzenia w błąd) od towarów lub usług innego pochodzenia. (tak wyroki Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości, obecnie Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z 23/05/1978 r. w sprawie 102/77 Hoffmann-La Roche , z 18/06/2002 r. w sprawie C-299/99 Philips , z 8/05/2008 r. w sprawie C-304/06 Eurohypo, wyrok Sądu Unii Europejskiej z 8/02/2011 r. w sprawie T-157/08 Insulate for life)

Z orzecznictwa Trybunału wynika w sposób niewątpliwy, że prawo wyłączne zostało przyznane właścicielowi znaku towarowego, aby umożliwić mu ochronę jego szczególnych interesów, zadbanie o to, aby znak ten mógł gwarantować konsumentom wskazanie pochodzenia towaru lub usługi oraz ich jakości, pełnić funkcje komunikacyjną, reklamową i inwestycyjną. Wykonywanie tego prawa winno być zastrzeżone dla przypadków, w których używanie przez osoby trzecie określonego oznaczenia wpływa lub może negatywnie wpływać na pełnione przez znak funkcje. (tak wyrok Trybunału z 22/09/2011 r. w sprawie C-482/09 Budějovický Budvar, a także wyroki z 18/06/2009 r. w sprawie C-487/07 L’Oréal i in., z 23/03/2010 r. w sprawach połączonych od C-236/08 do C-238/08 Google France i Google )

Wspólnotowy znak towarowy jest jednolitym tytułem ochronnym, funkcjonującym obecnie w oparciu o unormowania rozporządzenia Rady (WE) nr 207/2009 z dnia 26/02/2009 r. w sprawie wspólnotowego znaku towarowego (wersja ujednolicona), które reguluje w szczególności zasady rejestracji, wynikające z niej prawa oraz ich ochronę. Przepisy o charakterze materialno-prawnym rozporządzenia, jako część acquis communautaire stanowią element polskiego porządku prawnego, znajdując bezpośrednie zastosowanie. W większości, są one powtórzeniem regulacji zawartych w Pierwszej Dyrektywie Rady nr 89/104/EWG z 21 grudnia 1989 r. mającej na celu zbliżenie ustawo-dawstw państw członkowskich odnoszących się do znaków towarowych. (Dz.U 1989 L40 str.1) Implementująca ją ustawa Prawo własności przemysłowej znajduje zastosowanie wyłącznie tam, gdzie brak odpowiedniego unormowania w rozporządzeniu, w szczególności w tym zakresie w jakim odsyła ono do przepisów prawa krajowego.

Spółka (...) dysponuje prawami wyłącznego używania w Unii Europejskiej graficznych wspólnotowych znaków towarowych (...) i (...) C. oraz znaku słownego (...) C. . Prawa te nie były przez pozwaną kwestionowane, a zakres ich ochrony wynika w sposób niewątpliwy ze świadectw rejestracji (...). Fakt ich wieloletniego używania w działalności gospo-darczej nie był sporny, jakkolwiek powódka zaniechała przedstawienia dowodów pozwalających na poczynienie przez Sąd dokładniejszych ustaleń w tym zakresie, w szczególności co do nabycia przez znaki wtórnej zdolności odróżniającej w efekcie ich intensywnego, długotrwałego używania. W braku dowodów niemożliwe było także określenie stopnia znajomości znaków w relatywnym kręgu konsumentów. Dysponując wyłącznością używania znaków (...) i (...) C. dla wymienionych wyżej towarów i usług powódka może występować przeciwko osobom trzecim, które – bez jej zgody – używają oznaczeń identycznych lub konfuzyjnie podobnych dla identycznych lub podobnych towarów i usług. Z art. 9 rozporządzenia wynika bowiem dla właściciela prawo wyłącznego i niezakłóconego używania zarejestrowanego wspólnotowego znaku towarowego oraz zakazywania innym osobom, niemającym jego zgody, używania w obrocie oznaczenia, gdy, z powo-du jego identyczności lub podobieństwa do znaku oraz identyczności albo podobieństwa towarów lub usług, których dotyczy ten znak i oznaczenie, istnieje prawdopodobieństwo wprowadzenia w błąd opinii publicznej, które obejmuje także prawdopodobieństwo ich s kojarzenia. (ust.1b.)

Ocena identyczności lub podobieństwa znaku zarejestrowanego i przeciwstawianego mu znaku (oznaczenia) powinna się opierać na ich zgodności wizualnej, fonetycznej i koncepcyjnej. Oznaczenie może być uznane za identyczne ze wcześniej zarejestrowanym znakiem towarowym, tylko wtedy, gdy powtarza – bez dokonywania zmian lub uzupełnień – wszystkie jego elementy, lub gdy rozpatrywane jako całość, wykazuje nieznaczne różnice, które nie zostaną dostrzeżone przez przeciętnego konsumenta. (tak wyrok Trybunału z 20/03/2003 r. C-291/00 LTJ Diffusion) Znak towarowy i przeciwstawione mu oznaczenie można uznać za podobne, jeżeli, z punktu widzenia określonego kręgu odbiorców, są one przynajmniej częściowo identyczne w jednym lub kilku istotnych aspektach. (tak wyrok Sądu z 23/10/2002 r. w sprawie T-6/01 Matratzen ) Konieczne jest tu dokonanie oceny wizualnych, fonetycznych i znaczeniowych cech znaków i ich całościowego oddziaływania na percepcję należycie poinformowanego, dostatecznie uważnego i rozsądnego prze-ciętnego konsumenta. (tak wyrok Trybunału z 20/03/2003 r. w sprawie C-291/00 LTJ Diffusion)

Wspólnotowe znaki (...) spółki (...) mają abstrakcyjny charakter, jedynie w elemencie S. C. opisując oferowane przez powódkę towary i usługi projektowe. Wszystkie znaki wspólnotowe łączy element słowny (...), tożsamy z firmą pod którą powódka działa w obrocie i z nazwą prowadzonego przez nią przedsiębiorstwa. Ani prosty krój czcionki, jej czerwono-czarna kolorystyka, ani opisowy wobec oferowanych towarów i usług element (...) C. nie są w stanie zdominować najbardziej odróżniającego i kojarzącego się z powódką, także przez jej firmę, elementu (...), którego dystynktywność uzasadnia zastosowanie do okoliczności sprawy teorii rodziny znaków towarowych.

Jurydyczna koncepcja znaków seryjnych, których szersza ochrona nie wynika wprost z przepisów prawa wspólnotowego ani krajowego, została wypracowana w orzecznictwie (np. wyroki Sądu z 23/02/2006 r. w sprawie T-194/03 Bainbridge, z 16/04/2008 r. w sprawie T-181/05 Citibank , wyroki Trybunału z 13/06/2011 r. w sprawie C-317/10 Union Investment i z 24/03/2011 r. w sprawie C-552/09 Kinder ), służąc m.in. ocenie prawdopodobieństwa wprowadzenia w błąd w przypadkach, w których uprawniony dysponuje (i wykonuje je) licznymi prawami do znaków towarowych, które łączy wspólny element słowny, graficzny, koncepcyjny (wspólna idea).

Spółka (...) w prowadzonej przez nią działalności gospodarczej używa oznaczeń słownych (...) , (...) (poprzednio także w firmie i nazwie przedsiębiorstwa - (...)) oraz oznaczenia graficznego Zaoferowany Sądowi materiał dowodowy nie pozwala na ustalenie sposobu rozumienia elementu wspólnego znakom stron przez relatywny krąg konsumentów, tj. przez osoby zainteresowane projektowaniem powierzchni użytkowych (handlowych i usługowych) oraz ich wyposażeniem w meble. Znaczenie tego słowa nie jest wprost komunikowane przez żadną ze spółek nabywcom ich towarów i usług. Nie daje podstaw do stwierdzenia, że odmiennie rozumieją oni słowo „(...)”, które jest identyczne w warstwie fonetycznej (w języku polskim) ze znakami (...) , a dominujące w znaku (...) C. oraz w przeciwstawianych mu oznaczeniach (...) i (...) . W ocenie Sądu, słowne oznaczenia używane przez pozwaną, zawierające element (...) są podobne do znaków powódki, budząc niewątpliwe z nimi skojarzenia. Decyduje o tym nie tylko odróżniający charakter elementu (...), utrwalonego w świadomości konsumentów przez jego wieloletnie używanie ale także jego usytuowanie na początku oznaczeń (...) i (...), w których uzupełniany jest elementami opisowymi, wskazującymi na towar, do którego się odnoszą (meble fryzjerskie) lub włoski styl wzorniczy.

W wyroku wydanym 16/03/2005 r. w sprawie T-112/03 L’Oréal Sąd Pierwszej Instancji WE stwierdził, że znak złożony może być uważany za porównywalny z innym znakiem towarowym, identycznym lub porównywalnym z jednym ze składników złożonego znaku towarowego, gdy jego składnik stanowi element dominujący w całościowym wrażeniu wywieranym przez złożony znak towarowy. Utrwalony w orzecznictwie jest pogląd o szczególnym znaczeniu elementu znajdującego się na początku znaku towarowego i przeciwstawionego mu oznaczenia. (tak np. wyrok Sądu wydany 20/01/2010 r. w sprawie T-460/07 Life Blog ) Z taką właśnie sytuacją mamy do czynienia w okolicznościach sprawy.

O podobieństwie nie można mówić natomiast w przypadku słowno-graficznego znaku towarowego zgłoszonego do rejestracji wspólnotowej. Odróżniający go element graficzny i całkowicie odmienny krój czcionki sprawiają, że pomimo wspólnego elementu (...), zostanie on z łatwością odróżniony przez nabywców towarów i usług stron od znaków powódki, szczególnie że osoby te są profesjonalistami, działającymi w obrocie gospodarczym, które cechuje większa rozwaga przy podejmowaniu decyzji zakupowych i rozeznanie rynku. (tak np. wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie wydany 10/07/2013 r. w sprawie I ACa 64/13) W odniesieniu do znaku słowno-graficznego zarzut naruszenia należało uznać za nieusprawiedliwiony, oddalając powództwo w tym zakresie.

Dokonując oceny podobieństwa towarów i usług należy brać pod uwagę wszystkie czynniki charakteryzujące zachodzące między nimi relacje (zależności), szczególnie ich rodzaj i przeznacze-nie, sposób używania lub korzystania z nich, warunki w jakich są sprzedawane, a także ich wzajem-ny, konkurencyjny lub komplementarny charakter. (tak wyroki Sądu z 23/10/2002 r. w sprawie T-388/00 ELS, z 4/11/2003 r. w sprawie T-85/02 Castillo )

W niniejszej sprawie mamy do czynienia z ochroną wspólnotową znaków (...) i (...) C. dla towarów i usług związanych z projektowaniem i wyposażaniem powierzchni w lokalach handlowych i usługowych oraz przeciwstawianymi im oznaczeniami słownymi pozwanej (...) i (...) aktualnie używanymi dla projektowania i wyposażania lokali, w których świadczone są usługi fryzjerskie. W przekonaniu Sądu ich odróżnienie nie wymaga wiadomości specjalnych, zgłoszony przez pozwaną wniosek o dopuszczenie dowodu z opinii biegłego podlegał więc oddaleniu. Charakterystyka wspólnotowego rynku meblarskiego mogła być dowodzona innymi środkami, np. wydrukami ze stron internetowych, zeznaniami świadków i stron, czego one jednak nie uczyniły. Należy przy tym zauważyć, że jakkolwiek obecnie pozwana specjalizuje się w wyposażaniu salonów fryzjerskich, to deklarowany przez nią zakres działalności gospodarczej obejmuje także meble biurowe i sklepowe. Nawet więc jeśli stan naruszenia obecnie nie istnieje (z wyjątkiem mebli, które mogą być używane zarówno w zakładach fryzjerskich, jak i w punktach handlowych), to istnieje realne ryzyko naruszenia w przyszłości praw powódki.

Ani wydruki ze stron internetowych, ani katalogi, ani w końcu zeznania przedstawiciela (...) S.A. nie uzasadniają uznania, że krąg nabywców towarów i usług oferowanych przez strony całkowicie się różnią. Przeciwko tezie pozwanej przemawia wskazanie w jej informacji handlowej i ofercie mebli (w ogólności) oraz znacznie szerszy od obecnie realizowanej zakres działalności gospodarczej zgłoszony do krajowego rejestru. Relacja towarów i usług stron uzasadnia stwierdzenie, że kwestionowane oznaczenia słowne z elementem (...) mogą być kojarzone przez nabywców ze znanymi im wcześniej, obecnymi na rynku wyposażenia lokali handlowych i usługowych, znakami (...) i (...) C. , a znak słowny (...) może być uznany za należący do serii znaków ze wspólnym elementem (...). Zasadnie można więc twierdzić, że część oferowanych przez spółkę (...) towarów i usług jest identyczna lub podobna do tych, dla których zarejestrowane zostały wspólnotowe znaki towarowe. Za takie Sąd uznał towary: meble sklepowe, kontuary, gabloty, półki, regały, lady, stoły, stojaki, podstawki i wieszaki oraz usługi: projektowania i sprzedaży mebli sklepowych, kontuarów, gablot, półek, regałów, lad, stołów, stojaków, podstawek i wieszaków.

Formułując powództwo spółka (...) nie ograniczyła żądanych sankcji zakazowych do określonych towarów i usług. Nie uczyniła tego także na rozprawie, jej żądanie, które należało zatem odnosić do wszystkich możliwych towarów i usług, wykraczało poza granice specjalizacji obowiązującej przy ochronie znaków towarowych, ale także poza zakres faktycznych działań pozwanej, których dotyczył zarzut naruszenia wyłączności. W tym zakresie powództwo, jako nieuzasadnione i nieudowodnione, podlegało oddaleniu.

Całościowa ocena naruszenia zakłada pewną współzależność między branymi pod uwagę czynnikami, w szczególności podobieństwem znaków towarowych oraz towarów lub usług, których one dotyczą, przy czym niski stopień podobieństwa towarów i usług może być zrównoważony znaczącym stopniem podobieństwa znaków i odwrotnie. (zasada wzajemnej zależności - tak wyroki Trybunału z 23/10/2002 r. w sprawie T-6/01 Matratzen, z 13/09/2007 r. w sprawie C-234/06 Il Ponte Finanziaria , z 18/12/2008 r. w sprawie C-16/06 Mobilix )

Zgodnie z utrwalonym poglądem orzecznictwa, prawdopodobieństwo wprowadzenia w błąd istnieje wtedy, gdy znaczna część właściwego kręgu odbiorców mogłaby zostać skłoniona do omyłkowego zakupu towaru pozwanego, myśląc, że jest to towar uprawnionego (uznając, że dane towary lub usługi pochodzą z tego samego przedsiębiorstwa), ewentualnie mogłaby także uznać, iż dane towary lub usługi pochodzą z przedsiębiorstw powiązanych ze sobą gospodarczo. (tak wyroki Trybunału z 29/09/1998 r. w sprawie C-39/97 Canon , z 4/05/1999 r. w sprawach połączonych C-108/97 i C-109/97 Windsurfing Chiemsee Produktions, z 22 VI 1999 r. w sprawie C-342/97 Lloyd Schuhfabrik Meyer, z 2/09/2010 r. w sprawie C-254/09 CK Kalvin Klein ) Prawdopodobieństwo wprowadzenia w błąd powinno być oceniane w sposób całościowy, według sposobu postrzegania określonego konsumenta, przy uwzględnieniu wszystkich istotnych okoliczności konkretnego przypadku, szczególnie wzajemnej zależności między podobieństwem oznaczeń i towarów lub usług, których one dotyczą. (tak wyroki Trybunału z 11/11/1997 r. w sprawie C-25/95 Sabel , z 23/03/2006 r. w sprawie C-206/04 Mülhens , z 18/12/2008 r. w sprawie C-16/06 Mobilix oraz wyroki Sądu z 9/07/2003 r. w sprawie T-162/01 Giorgio Beverly Hills i z 20/01/2010 r. w sprawie T-460/07 Life Blog )

Ocena ryzyka konfuzji w zakresie podobieństwa wizualnego, fonetycznego lub koncepcyj-nego spornych znaków powinna się opierać na wywieranym przez nie całościowym wrażeniu ze szczególnym uwzględnieniem ich elementów odróżniających i dominujących. (tak wyroki Trybunału z 11/11/1997 r. w sprawie C-25/95 Sabel vs. Puma, z 23/10/2002 r. w sprawie T-6/01 Matratzen i z 12/06/2007 r. w sprawie C-334/05 Shaker ) Z zasady, odbiorcy nie uznają elementu opisowego, stanowiącego część złożonego znaku towarowego, za dominujący w całościowym wrażeniu, jakie ten znak wywiera. (tak wyroki Sądu z 3/07/2003 r. w sprawie T-129/01 Budmen i z 6/07/2004 r. w sprawie T-117/02 Chufafit ) O ile przeciętny konsument postrzega zwykle znak towarowy jako całość i nie zagłębia się w analizę jego poszczególnych elementów (tak wyrok Trybunału z 11/11/1997 r. w sprawie C-251/95 Sabel vs. Puma), o tyle to właśnie jego odróżniające cechy są, co do zasady, najłatwiej zapamiętywane. (tak wyroki Sądu z 23/10/2002 r. w sprawie T-104/01 Fifties , z 10/09/2008 r. w sprawie T-325/06 Capio )

Właściwy krąg odbiorców składa się z przeciętnych konsumentów, należycie poinformo-wanych, dostatecznie uważnych i rozsądnych, przy czym poziom uwagi konsumentów może się różnie kształtować w zależności od kategorii towarów lub usług. (tak wyroki Trybunału z 22/06/1999 r. w sprawie C-342/97 Lloyd Schuhfabrik Meyer , z 6/05/2003 r. w sprawie C-104/01 Libertel i z 12/01/2006 r. w sprawie C-361/04 Ruiz Picasso ) Przeciętny konsument rzadko ma możliwość przeprowadzenia bezpośredniego porównania różnych znaków towarowych, musi zazwyczaj zdawać się na zachowany w pamięci niedoskonały obraz tych znaków. Ryzyko konfuzji jest tym większe, im silniejszy jest charakter odróżniający znaku towarowego, który wynika z jego samoistnych cech lub renomy (znajomości, rozpoznawalności znaku na rynku). (tak wyroki Trybunału z 22/06/1999 r. w sprawie C-342/97 Lloyd Schuhfabrik Meyer , z 11/11/1997 r. w sprawie C-251/95 Sabel vs. Puma i z 29/09/1998 r. w sprawie C-39/97 Canon )

Istnieje pewna współzależność między znajomością znaku towarowego wśród odbiorców, a jego charakterem odróżniającym, tym bardziej wzmocniony, im bardziej znak jest znany. Przy dokonywaniu oceny, czy znak towarowy cieszy się wysoce odróżniającym charakterem wynikają-cym z jego znajomości wśród odbiorców, należy rozpatrzyć wszystkie istotne okoliczności danego przypadku, w szczególności udział znaku w rynku, natężenie, zasięg geograficzny i okres jego używania, wielkość inwestycji dokonanych przez przedsiębiorstwo w celu jego promocji, udział procentowy zainteresowanych grup odbiorców, którym znak umożliwia zidentyfikowanie towarów jako pochodzących z określonego przedsiębiorstwa. Ciężar udowodnienia siły znaku i jego odróżnia-jącego charakteru, spoczywa na powodzie. (art. 6 k.c.)

W ocenie Sądu, w okolicznościach sprawy (...) S.A. można postawić zarzut naruszenia praw spółki (...) do wspólnotowych znaków towarowych zarejestrowanych pod numerami (...), (...), (...), (...) i (...), polegającego na używaniu słownych oznaczeń (...) i (...) dla towarów takich jak: meble sklepowe, kontuary, gabloty, półki, regały, lady, stoły, stojaki, podstawki i wieszaki, a także usług projektowania i sprzedaży mebli sklepowych, kontuarów, gablot, półek, regałów, lad, stołów, stojaków, podstawek i wieszaków. Osoba prowadząca działalność usługową lub handlową, zainteresowana wyposażeniem lokalu, znająca znaki (...) spółki (...) może uznać, że towary i usługi oferowane przez M. S. pod oznaczeniami (...) i (...) pochodzą od powódki lub podmiotu powiązanego z nią gospodarczo, że kwestionowane oznaczenia należą do rodziny znaków towarowych (...). Użycie przez pozwaną opisowego określenia (...) nie tylko nie eliminuje ryzyka konfuzji konsumenckiej ale je dodatkowo zwiększa.

Skutki wspólnotowego znaku towarowego podlegają wyłącznie przepisom rozporządzenia. W innych przypadkach, naruszenie podlega prawu krajowemu odnoszącemu się do naruszenia krajowego znaku towarowego wg przepisów tytułu X. (art. 14 ust. 1) Dla zapewnienia właścicielowi realizacji jego praw z rejestracji mogą być zakazane, w szczególności:

a.  umieszczanie oznaczenia na towarach lub na ich opakowaniach;

b.  oferowanie towarów, wprowadzanie ich do obrotu lub ich magazynowanie w tym celu lub oferowanie i świadczenie usług pod tym oznaczeniem;

c.  przywóz lub wywóz towarów pod takim oznaczeniem;

d.  używanie oznaczenia w dokumentach handlowych i w reklamie. (art. 9 ust. 2)

Gdy sąd uznaje, że pozwany naruszył lub że z jego strony istnieje groźba naruszenia wspólnotowego znaku towarowego, wydaje, chyba że istnieją szczególne powody zaniechania tego, decyzję zakazującą mu działań stanowiących naruszenie lub stwarzających groźbę naruszenia wspólnotowego znaku towarowego. Stosuje również, zgodnie z przepisami prawa krajowego, środki których celem jest zapewnienie przestrzegania zakazu. (art. 102 ust.1) Odnosi się to wprost do przepisów art. 286 oraz art. 287 ust. 2 w zw. z art. 296 ust. 1a p.w.p.

Sformułowanie - chyba że istnieją szczególne powody zaniechania – uprawnia Sąd do odstąpienia od sankcji zakazowych. Norma, odpowiadająca klauzuli generalnej art. 5 k.c., nie może być stosowana przez sąd w postępowaniach w sprawach gospodarczych z urzędu. Zainteresowany, uniknięciem sankcji pozwany, który dopuścił się naruszenia, winien skonkretyzować te szczególne powody i wykazać ich istnienie, pozostawiając sądowi ocenę, przy rozstrzyganiu o konsekwencjach naruszenia prawa z rejestracji.

W efekcie bezprawnych działań pozwanej nabywcy mogą zostać wprowadzani w błąd co do pochodzenia jej towarów i usług, w szczególności mogą oni uznać, że oferowane przez nią do sprzedaży towary (za wyjątkiem specjalistycznych urządzeń używanych w salonach fryzjerskich) i usługi pochodzą od spółki (...) lub podmiotu powiązanego z nią gospodarczo. Działania te mogą negatywnie wpływać na pozycję rynkową i postrzeganie uprawnionej, która nie ma możliwości kontrolowania, czy towary i usługi (...) są odpowiedniej jakości, a negatywne opinie klientów mogą wywoływać niekorzystne skutki dla sprzedaży jej własnych towarów i usług. Działania pozwanej głównej mogą też szkodzić sile odróżniającej znaków towarowych (...) . Naruszają one prawidłowe pełnienie przez te znaki funkcji oznaczenia pochodzenia, jakościowej, reklamowej i inwestycyjnej. Uzasadnia to zastosowanie względem pozwanej sankcji na podstawie art. 102 ust.1 w zw. z art. 9 ust. 2 i w zw. z art. 9 ust.1b rozporządzenia, przez zakazanie używania elementu słownego (...) samodzielnie lub w oznaczeniu (...) , to jest:

a. umieszczania na meblach sklepowych, kontuarach, gablotach, półkach, regałach, ladach, stołach, stojakach, podstawkach i wieszakach słownych oznaczeń (...) lub (...) ,

b. oferowania mebli sklepowych, kontuarów, gablot, półek, regałów, lad, stołów, stojaków, podstawek i wieszaków, wprowadzania ich do obrotu lub ich magazynowania w tym celu pod takimi oznaczeniami;

c. oferowania i świadczenia pod takimi oznaczeniami usług projektowania i sprzedaży mebli sklepowych, kontuarów, gablot, półek, regałów, lad, stołów, stojaków, podstawek i wieszaków,

d. przywozu lub wywozu mebli sklepowych, kontuarów, gablot, półek, regałów, lad, stołów, stojaków, podstawek i wieszaków pod takimi oznaczeniami,

e. używania takich oznaczeń dla mebli sklepowych, kontuarów, gablot, półek, regałów, lad, stołów, stojaków, podstawek i wieszaków w dokumentach handlowych i w reklamie, w tym w Internecie,

f. używania elementu słownego (...) w nazwie prowadzonego przez nią przedsiębiorstwa (...) .

W pozostałej części, w odniesieniu do innych (niepodobnych do objętych ochroną znaków towarowych) towarów i usług oraz innych, także nieokreślonych oznaczeń, powództwo jako nieuzasadnione i nieudowodnione podlegało oddaleniu. Należy przy tym wyjaśnić, że użycie w oznaczeniu elementu słownego (...) (co do tego zresztą brak jest dowodu czy prawdopodo-bieństwa istnienia realnej groźby jego użycia w przyszłości) nie w każdym przypadku naruszać będzie prawa powódki. Możliwe jest bowiem jego uzupełnienie o elementy dystynktywne (słowne lub graficzne), które zdominują odbiór oznaczenia w relatywnym kręgu konsumentów.

II.  Naruszenie reguł uczciwej konkurencji:

Zgodnie z jej art. 1, ustawa z 19 IV 1993 r. o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji reguluje zapobieganie i zwalczanie nieuczciwej konkurencji w działalności gospodarczej - w interesie publicznym, przedsiębiorstw oraz klientów, nie może jednak być traktowana jako instrument służący wyeliminowaniu konkurencji w ogóle, w celu zachowania przez przedsiębiorcę dominującej pozycji rynkowej. (tak Sąd Apelacyjny w Lublinie w wyroku z 30 IX 1998 r. I ACa 281/98 Apel.-Lub.1999/1/1) Stosownie do art. 3 ust. 1, uznanie działania za czyn nieuczciwej konkurencji warunkowane jest kumulatywnym spełnieniem następujących przesłanek :



czyn ma charakter konkurencyjny,



narusza lub zagraża interesowi innego przedsiębiorcy lub klienta,



jest bezprawny, tj. sprzeczny z prawem lub dobrymi obyczajami.

Sąd podziela przyjęty w doktrynie pogląd, iż przepis art. 3 w ust. 1 w sposób ogólny określa czyn nieuczciwej konkurencji, podczas gdy w ust. 2 wymienia przykładowo niektóre czyny (m.in.: wprowadzające w błąd oznaczenie towarów), typizowane dodatkowo w art. 5-17, które należy wykładać w ten sposób, że ogólne określenie czynu nieuczciwej konkurencji i przepisy czyn ten uszczegóławiające pozostają w następujących wzajemnych relacjach :



wymienione w ustawie czyny nieuczciwej konkurencji nie tworzą zamkniętego katalogu, za nieuczciwie konkurencyjne można uznać także działanie niewymienione w art. 5-17, jeżeli tylko spełnia ono przesłanki zdefiniowane w art. 3 ust. 1,



wymagania wskazane w definicji odnoszą się do czynów wymienionych w art. 5-17, art. 3 ust. 1 spełnia funkcję korygującą w stosunku do przepisów szczególnych typizujących czyny nieuczciwej konkurencji. Gdy dany stan faktyczny, formalnie, spełnia przesłanki z art. 5-17, w rzeczywistości jednak działanie nie wykazuje któregoś ze znamion art. 3 ust.1 (np. bezprawności) uznanie go za czyn nieuczciwej konkurencji jest wykluczone.

Działanie konkurencyjne ma charakter celowy, ukierunkowane jest na wzmocnienie bądź utrzymanie pozycji na rynku danego przedsiębiorcy, który jednak niekoniecznie musi mieć świadomość skutków, jakie rzeczywiście może wywrzeć, w szczególności bez znaczenia jest jego ewentualna świadomość możliwości naruszenia interesów innych uczestników obrotu. Konkurencyjne są wyłącznie działania zewnętrzne, adresowane do innych uczestników wymiany rynkowej, mające na celu zdobycie klientów dla oferowanych przez nich towarów przez zwiększenie własnej efektywności gospodarczej bądź osłabienie cudzej.

Zagrożenie interesów musi mieć charakter bezpośredni i realny. Muszą one być zdolne wywierać wpływ na innych przedsiębiorców-konkurentów (albo na konsumentów), niekorzystnie oddziaływać na ich sytuację, naruszając ich interesy gospodarcze. Decyduje o tym sposób, w jaki działanie konkurenta jest odbierane przez potencjalnych adresatów. Obowiązek wskazania i udowodnienia naruszenia lub zagrożenia jego interesów gospodarczych, a także bezprawności naruszyciela obciąża występującego z zarzutem.

Uznanie konkretnego działania za czyn nieuczciwej konkurencji wymaga ustalenia, na czym ono polegało i zakwalifikowania go pod względem prawnym przez przypisanie mu cech konkretnego deliktu wskazanego w Rozdziale 2. u.z.n.k. ( Czyny nieuczciwej konkurencji - art. 5-17) lub deliktu tam nieujętego ale odpowiadającego hipotezie art. 3 ust. 1. Czyny konkurencyjne powinny być badane przede wszystkim w świetle przesłanek określonych w przepisach art. 5-17 u.z.n.k. i dopiero gdy nie mieszczą się w dyspozycji któregokolwiek z tych przepisów, podlegają ocenie według klauzuli generalnej z art. 3. (tak Sąd Apelacyjny w Lublinie w wyroku z 30 IX 1998 r. sygn. akt I ACa 281/98 Apel.-Lub.1999/1/1)

Zgodnie z art. 5 u.z.n.k., czynem nieuczciwej konkurencji jest takie oznaczenie przedsię-biorstwa, które może wprowadzić klientów w błąd co do jego tożsamości, przez używanie firmy, nazwy, godła, skrótu literowego lub innego charakterystycznego symbolu wcześniej używanego, zgodnie z prawem, do oznaczenia innego przedsiębiorstwa. Przy ocenie naruszenia można posłużyć się przedstawionymi wyżej regułami wypracowanymi w orzecznictwie sądów wspólnotowych, szczególnie tam gdy chodzi o znak używany przez podmiot świadczący usługi, z tym zastrzeżeniem, że ustawa o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji nie chroni prawa wyłącznego lecz interesy gospodarcze przedsiębiorcy, a zasięg jej działania ogranicza się do terytorium Polski.

W okolicznościach sprawy powódka, obecna na rynku od kilkunastu lat pod firmą (...), może skutecznie żądać ochrony nazwy swego przedsiębiorstwa dodatkowo na podstawie art. 5 u.z.n.k. Nazwa M. S. używana w firmie oraz oznaczeniu przedsiębiorstwa pozwnej i oferowanych przez nie usług może być myląca dla nabywców i kontrahentów. Może sprawiać na nich błędne wrażenie o istnieniu powiązań gospodarczych stron.

Podstawy prawnej nałożonych przez Sąd na pozwaną zakazów nie mogą natomiast stanowić przepisy art. 10 ust. 1 i art. 3 ust. 1 u.z.n.k. Zgodnie z pierwszym z nich, czynem nieuczciwej konkurencji jest m.in. takie oznaczanie towarów, które może wprowadzić w błąd co do ich pochodzenia. Przepis ten – analogicznie do ochrony zarejestrowanych znaków towarowych – chroni oznaczenia, które nie zostały objęte wyłącznością wynikającą z rejestracji lub udzielenia prawa ochronnego, lecz rzeczywiście używane w obrocie gospodarczym zdołały wypracować własną zdolność odróżniającą, przed działaniami naruszyciela, który później rozpoczął używanie konfuzyjnego oznaczenia. Ochronie na podstawie art. 10 u.z.n.k., art. 9 rozporządzenia, jak i art. 296 p.w.p. podlega określone oznaczenie. Granicą żądań jest zdolność odróżniająca związana z jego wykorzystywanym. Ocena w tym zakresie musi uwzględniać potrzebę realnej ochrony przedsię-biorców i konsumentów przed wprowadzeniem w błąd, a jednocześnie zapewniać w optymalnym stopniu swobodę konkurencji. (tak Sąd Najwyższy w wyroku z 3/06/2009 r. IVCSK 61/09)

W ocenie Sądu, powódka w żaden sposób nie udowodniła zasadności żądań zakazowych na gruncie ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji. Nie pokazała pierwszeństwa ani sposobu używania oznaczeń (...) w obrocie gospodarczym. Ich rejestracja jako wspólnotowych znaków towarowych nie jest tożsama z rzeczywistym używaniem.

Wskazując jako podstawę swych żądań przepis art. 3 u.z.n.k. powódka nie wyjaśniła w czym upatruje potrzeby uzyskania ochrony, już nie praw wyłącznych lecz interesu gospodarczego przed nieuczciwie konkurencyjnym działaniem pozwanej. Nie przedstawiła faktów ani dowodów na ich poparcie, poza tymi które miały wskazywać na naruszenie praw do wspólnotowych znaków towarowych (...) i (...) C. . Żądania oparte na podstawie art. 10 ust. 1 i art. 3 ust. 1 u.z.n.k. należy uznać jako podlegające oddaleniu, jako całkowicie nieudowodnione.

O kosztach Sąd orzekł na zasadzie art. 100 k.p.c., znosząc je wzajemnie.

Żądania objęte pozwem zostały określone przez profesjonalnego pełnomocnika spółki (...) w sposób bardzo szeroki i ogólny. Nie tylko nie ograniczały się do towarów i usług objętych ochroną wspólnotowych znaków towarowych oraz oznaczeń towarów i usług przed nieuczciwie konkurencyjnymi działaniami pozwanej, ale też do sposobu działania pozwanej. W dużej części, w jakiej nie zasługiwały na uwzględnienie, jako bezzasadne lub nieudowodnione, zostały przez Sąd oddalone. Ponieważ nie jest możliwe precyzyjne oznaczenie proporcji w jakich to nastąpiło, zasadnym stało się zniesienie kosztów postępowania obejmujących opłatę sądową i wynagrodzenia pełnomocników stron wykonujących zawody rzecznika patentowego i radcy prawnego.