Pełny tekst orzeczenia

Wyrok z dnia 3 marca 2010 r.
III SK 38/09
Zaprzestanie stosowania praktyki naruszającej zbiorowe interesy konsu-
mentów polega na zastosowaniu się przez przedsiębiorcę do dyspozycji prze-
pisów, na naruszeniu których oparto zarzut bezprawności zachowania zakwali-
fikowanego jako taka praktyka. W przypadku praktyk polegających na posługi-
waniu się w obrocie wzorcami umownymi zawierającymi niedozwolone posta-
nowienia umowne, bądź postanowienia sprzeczne z przepisami prawa chronią-
cymi konsumentów, o zaniechaniu praktyki można mówić jedynie wówczas,
gdy uznane za bezprawne postanowienia wzorca przestaną wiązać konsumen-
tów.
Przewodniczący SSN Andrzej Wróbel (sprawozdawca), Sędziowie SN:
Bogusław Cudowski, Zbigniew Hajn.
Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w dniu 3 marca
2010 r. sprawy z powództwa RWE Polska SA w W. przeciwko Prezesowi Urzędu
Ochrony Konkurencji i Konsumentów o naruszenie zbiorowych interesów konsu-
mentów, na skutek skargi kasacyjnej strony powodowej od wyroku Sądu Apelacyjne-
go w Warszawie z dnia 7 maja 2009 r. [...]
o d d a l i ł skargę kasacyjną.
U z a s a d n i e n i e
Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów (Prezes Urzędu) decyzją
z dnia 12 czerwca 2007 r. [...] uznał na podstawie art. 23c ust. 1 w związku z art. 23a
z dnia 15 grudnia 2000 r. o ochronie konkurencji i konsumentów (jednolity tekst:
Dz.U. z 2005 r. Nr 244, poz. 2080, dalej jako ustawa) za praktykę naruszającą zbio-
rowe interesy konsumentów zachowanie RWE S. SA (obecnie RWE P. SA, dalej jako
powódka) polegające na posługiwaniu się w ogólnych warunkach sprzedaży energii
elektrycznej i świadczenia usług przesyłowych (dalej jako ogólne warunki) postano-
2
wieniem umownym o treści „dostawca może zainstalować przedpłatowy układ pomia-
rowo-rozliczeniowy, jeżeli klient co najmniej dwukrotnie w ciągu kolejnych 12 miesię-
cy nie uregulował w terminie należności związanych z dostarczaniem energii", co
narusza art. 6a ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r. - Prawo energetyczne
(Dz.U. Nr 54, poz. 348 ze zm.); używanie w ogólnych warunkach niezgodnych z za-
sadami współżycia społecznego i dobrymi obyczajami przesłanek wstrzymania przez
przedsiębiorstwo energetyczne dostaw energii elektrycznej w przypadku „dwukrotne-
go w ciągu 14 dni kalendarzowych udokumentowanego uniemożliwienia upoważnio-
nym przedstawicielom dostawcy dostępu do należących do niego sieci i urządzeń, w
tym również dostępu do układu pomiarowego znajdującego się w obiekcie klienta, w
celu przeprowadzenia prac eksploatacyjnych lub dokonania odczytu”, czego nie
przewidują art. 6 ust. 3 i 3a oraz art. 6a ust. 2 ustawy Prawo energetyczne oraz po-
sługiwanie się niezgodnym z art. 5 ust. 2 ustawy Prawo energetyczne postanowie-
niem o treści „O zmianach Ogólnych Warunków Umów Dostawca będzie informował
Klienta w formie pisemnego zawiadomienia przy najbliższej fakturze” i nakazał za-
niechanie stosowania przedmiotowej praktyki.
Powódka zaskarżyła decyzję Prezesa Urzędu odwołaniem, zarzucając naru-
szenie art. 6 ust. 3 i 3a i art. 6a ust. 3 Prawa energetycznego przez błędną ich wy-
kładnię polegającą na przyjęciu, że jedynie w trzech przypadkach ustawodawca
przewiduje możliwość legalnego wstrzymania dostaw energii elektrycznej; narusze-
nie art. 6 ust. 3 i 3a i art. 6a ust. 3 Prawa energetycznego w związku z art. 23a
ustawy poprzez błędną ich wykładnię i stwierdzenie, że postanowienie wymienione w
punkcie II decyzji stanowi praktykę naruszającą zbiorowe interesy konsumentów;
naruszenie prawa procesowego poprzez stwierdzenie, że postanowienia wzorca,
których dotyczy punkt I i III decyzji stanowią praktykę naruszającą zbiorowe interesy
konsumentów i zakazanie ich stosowania. Powódka wniosła o zmianę decyzji po-
przez stwierdzenie, że postanowienia wzorca wskazane w punktach I i III decyzji nie
stanowią praktyki naruszającej zbiorowe interesy konsumentów oraz że powódka
zaprzestała stosowania praktyki z dniem 14 września 2006 r. (data zmiany wskaza-
nych postanowień); stwierdzenie, że postanowienie wzorca wymienione w punkcie II
decyzji nie narusza zbiorowych interesów konsumentów, ponieważ nie jest bez-
prawne.
Sąd Okręgowy w Warszawie-Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów wyro-
kiem z dnia 17 czerwca 2008 r. [...] oddalił odwołanie powódki. Sąd Okręgowy ustalił,
3
że powódka w prowadzonej działalności gospodarczej w obrocie z konsumentami
wykorzystuje wzorzec umowny o nazwie „Umowa sprzedaży energii elektrycznej i
świadczenia usług przesyłowych”. Integralną częścią tego wzorca jest wzorzec
„Ogólne warunki sprzedaży energii elektrycznej i świadczenia usług przesyłowych S.
SA”. W stosowanych do dnia 14 września 2006 r. „Ogólnych warunkach” znajdowały
się postanowienia o treści: „dostawca może zainstalować przedpłatowy układ pomia-
rowo-rozliczeniowy, jeżeli klient co najmniej dwukrotnie w ciągu kolejnych 12 miesię-
cy nie uregulował w terminie należności związanych z dostarczaniem energii” (pkt
VIII.1.a), „dostawca ma prawo do wstrzymania dostarczania energii w następujących
przypadkach: dwukrotnego w ciągu 14 dni kalendarzowych udokumentowanego
uniemożliwiania upoważnionym przedstawicielom dostawcy dostępu do należących
do niego sieci i urządzeń, w tym również dostępu do układu pomiarowego znajdują-
cego się w obiekcie klienta, w celu przeprowadzenia prac eksploatacyjnych lub do-
konania odczytu” (pkt IX.1.d); „O zmianach ogólnych warunków umów dostawca bę-
dzie informował klienta w formie pisemnego zawiadomienia przy najbliższej fakturze”
(pkt XII.2). Przed wszczęciem przez Prezesa Urzędu postępowania dotyczącego po-
dejrzenia stosowania przez powódkę praktyk naruszających zbiorowe interesy kon-
sumentów, w „Ogólnych warunkach” wprowadzono następujące zmiany: 1) dotych-
czasową treść pkt.VII.1.a) zastąpiono postanowieniem o treści „co najmniej dwukrot-
nie w ciągu kolejnych 12 miesięcy zwlekał z zapłatą należności związanych z dostar-
czaniem energii przez okres co najmniej 1 miesiąca"; 2) punkt XII.2 zastąpiono po-
stanowieniem o treści „o zmianach ogólnych warunków dostawca będzie informował
klienta zgodnie z przepisami ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r. prawo energetyczne”.
Nowy wzorzec „Ogólnych warunków” ukazał się na stronie internetowej powódki w
dniu 14 września 2006 r. i z tym dniem powódka rozpoczęła stosowanie go, jednakże
jedynie do umów zawieranych z nowymi klientami. W stosunku do starych umów po-
wódka do dnia wniesienia odwołania nie dokonała odpowiednich zmian „Ogólnych
warunków”.
Sąd Okręgowy przyjął, że postanowienie punktu VIII. 1.a Ogólnych warunków
jest sprzeczne z art. 6a ustawy Prawo energetyczne stanowiącym, że przedsiębior-
stwo energetyczne może zainstalować przedpłatowy układ pomiarowo-rozliczeniowy,
gdy odbiorca co najmniej dwukrotnie w ciągu ostatnich 12 miesięcy zwlekał z zapłatą
za pobraną energię elektryczną albo świadczone usługi przez okres co najmniej jed-
nego miesiąca, ponieważ powódka nie określiła, że zwłoka z zapłatą musi trwać co
4
najmniej jeden miesiąc. Z kolei postanowienie punktu XII.2 Ogólnych warunków Sąd
Okręgowy uznał za sprzeczne z art. 5 ust. 5 ustawy Prawo energetyczne, zgodnie z
którym projekty zmian w zawartych umowach, z wyjątkiem zmian wynikających z
zatwierdzonych taryf, powinny być niezwłocznie przesłane odbiorcy wraz z pisemną
informacją o prawie do wypowiedzenia umowy. Według Sądu Okręgowego to posta-
nowienie godzi w interesy strony umowy pozbawiając ją informacji o treści wiążącej
ją z powodem umowy oraz prawa do wypowiedzenia jej, zaś dostarczenie Ogólnych
warunków dopiero z fakturą nie będzie realizacją obowiązku wynikającego z art. 5
ust. 5 ustawy Prawo energetyczne. Ustosunkowując się do twierdzeń powódki, że
zaniechała praktyki, ponieważ zaprzestała ich stosowania do nowo zawieranych
umów, Sąd Okręgowy przyjął, że do wykazania zaniechania konieczne było zastą-
pienie w umowach zawartych przed 14 września 2006 r. Ogólnych warunków zawie-
rających zakwestionowane przez Prezesa Urzędu postanowienia, nowym wzorcem.
Nie ma znaczenia fakt, że powódka zmienione postanowienia zamieściła na swojej
stronie internetowej, ponieważ ma to jedynie znaczenie informacyjne. Między po-
wódką a konsumentami, którzy zawarli umowy przed 14 września 2006 r., nadal
obowiązują zakwestionowane postanowienia. Nie ma również w ocenie Sądu Okrę-
gowego znaczenia, czy powódka skorzystała z uprawnień wynikających z tych po-
stanowień.
W ocenie Sądu Okręgowego zapis punktu IX.l.d OWU jest również niezgodny
z ustawą Prawo energetyczne, która przewiduje w art. 6 ust. 3 pkt 1, 6 ust. 3 pkt 2, 6
ust. 3a i art. 6a ust. 3 przypadki, w jakich przedsiębiorstwo może wstrzymać dostawy
energii elektrycznej. W ocenie Sądu rozszerzanie we wzorcu umownym katalogu
przypadków usprawiedliwiających wstrzymanie dostawy energii elektrycznej nosi
znamiona bezprawności, rażąco narusza interesy konsumentów, zwłaszcza że po-
stanowienie to rozszerza odpowiedzialność odbiorcy za niemożność dostępu do na-
leżących do powódki sieci i urządzeń w zasadzie bez względu na jej przyczyny i sto-
pień przyczynienia się do nich przez odbiorcę. Zdaniem Sądu zakwestionowane po-
stanowienia uprawnia powódkę do przerwania dostarczania energii nie tylko w sytu-
acji uniemożliwienia powódce dostępu do sieci wyłącznie z winy odbiorcy i na skutek
jego świadomego działania nakierowanego na osiągnięcie tego celu, ale również w
przypadku braku woli, a nawet świadomości po stronie odbiorcy. W ocenie Sądu
Okręgowego bezpośrednią konsekwencją niemożności dostępu do należących do
powódki sieci i urządzeń w myśl przepisów ustawy Prawo energetyczne, jak również
5
rozporządzenia Ministra Gospodarki i Pracy z 20 grudnia 2004 r. w sprawie szcze-
gółowych warunków przyłączania podmiotów do sieci elektroenergetycznych, ruchu i
eksploatacji tych sieci, nie może być wstrzymanie dostarczania odbiorcom energii.
Apelację od powyższego rozstrzygnięcia wywiodła powódka, która zaskarżyła
wyrok w całości. Sądowi Okręgowemu zarzuciła naruszenie przepisów prawa mate-
rialnego - art. 6 ust. 3 i 3a i art. 6a ust. 3 ustawy Prawo energetyczne, poprzez
błędną wykładnię prowadzącą do wniosku, że ustawa zezwala tylko w trzech wypad-
kach na uprawnione wstrzymanie dostaw energii elektrycznej, art. 6 ust. 2, 3 i ust. 3a
i art. 6a ust. 3 Prawa energetycznego w związku z art. 555 i 65 k.c. oraz art. 385 § 2
k.c., art. 3852
2 k.c., art. 3531
1 k.c., art. 354 k.c. w związku z art. 23a ustawy, po-
przez stwierdzenie, że postanowienie umowny określone w pkt II decyzji stanowi
praktykę naruszającą zbiorowe interesy konsumentów, naruszenie prawa proceso-
wego - art. 23e ust. 2 ustawy, poprzez nieuznanie, że powódka zaniechała stosowa-
nia kwestionowanych przez Prezesa Urzędu postanowień wymienionych w punkcie I
i III decyzji, art. 233 § 1 k.p.c. w związku z art. 232, 217 § 1 k.p.c. w związku z art. 6
k.c. i art. 75 i 7 k.p.a., poprzez przekroczenie zasady swobodnej oceny dowodów
oraz zaniechanie wszechstronnego rozważenia zebranego w sprawie materiału po-
legające na uznaniu dowodów przedstawionych przez powódkę za niewystarczające
do udowodnienia okoliczności zaniechania stosowania praktyk naruszających zbio-
rowe interesy konsumentów.
Sąd Apelacyjny w Warszawie wyrokiem z dnia 7 maja 2009 r. [...] oddalił ape-
lację powódki. W ocenie Sąd Apelacyjnego, Sąd Okręgowy słusznie przyjął, że prze-
pisy Prawa energetycznego zawierają zamknięty katalog sytuacji uzasadniających
wstrzymanie przez przedsiębiorstwo energetyczne dostaw energii. Dlatego przedsię-
biorstwo nie może jednostronnie, we wzorcu ogólnych warunków umowy, rozszerzać
tego katalogu. Działanie takie jest działaniem bezprawnym, co w świetle art. 23a
ustawy stanowi jedną z przesłanek praktyki naruszającej zbiorowe interesy konsu-
mentów. Sąd Apelacyjny odwołał się również do wyroku Sądu Najwyższego z dnia 5
czerwca 2007 r., III SK 11/07 (OSNP 2008 nr 17-18, poz. 274), w którym stwier-
dzono, że przepis art. 6 ust. 3a Prawa energetycznego jest przepisem bezwzględnie
obowiązującym i wyłącza możliwość wstrzymania dostaw energii na innych zasadach
niż w nim określone. Zdaniem Sądu Apelacyjnego ustawa Prawo energetyczne w art.
6 ust. 2 przyznając przedstawicielom przedsiębiorstwa energetycznego, po okazaniu
legitymacji i pisemnego upoważnienia wydanego przez właściwy organ tego przed-
6
siębiorstwa, prawo wstępu na teren nieruchomości lub do pomieszczeń, gdzie znaj-
dują się urządzenia przesyłowe, nakłada jednocześnie na odbiorcę obowiązek umoż-
liwienia tym przedstawicielom dostępu wraz z niezbędnym sprzętem, do należących
do niego elementów sieci i urządzeń znajdujących się na terenie lub w obiekcie od-
biorcy, w celu przeprowadzenia prac eksploatacyjnych lub usunięcia awarii sieci, lub
do układu pomiarowo-rozliczeniowego, nie przewiduje jednak konsekwencji uchy-
bienia temu obowiązkowi w postaci wstrzymania dostaw energii elektrycznej. Roz-
szerzanie zatem ustawowego katalogu przyczyn uzasadniających wstrzymanie do-
staw energii elektrycznej postanowieniami ogólnych warunków umów jest niedo-
puszczalne. Według Sądu Apelacyjnego słusznie przyjął Sąd Okręgowy, że punkt
IX.l.d Ogólnych warunków rażąco narusza interesy konsumentów i jest sprzeczny z
dobrymi obyczajami, ponieważ rozszerza odpowiedzialność odbiorcy za niemożność
dostępu do należących do powódki sieci i urządzeń bez względu na jej przyczyny i
stopień przyczynienia się przez odbiorcę. Postanowienie to uprawnia powódkę do
przerwania dostaw energii nie tylko w sytuacji, gdy uniemożliwienie dostępu spowo-
dowane jest świadomym działaniem odbiorcy nakierowanym na taki właśnie skutek,
ale również w przypadku braku woli, a nawet świadomości po stronie odbiorcy.
Usprawiedliwienia dla takiej treści wzorca nie stanowi specyfika działalności powódki,
jej interes gospodarczy, ani obowiązki nakładane na powódkę utrzymania instalacji w
należytym stanie technicznym, natychmiastowej likwidacji awarii lub zagrożeń dla
bezpieczeństwa pracy sieci, utrzymywania ciągłej zdolności i niezawodności sieci.
Odnosząc się do kwestii zaniechania stosowania praktyk, których dotyczy decyzja,
Sąd Apelacyjny zaaprobował stanowisko Sądu Okręgowego w tym zakresie, przyj-
mując, że zaniechania praktyk, których dotyczy niniejsze postępowanie, wymaga
zastąpienia w umowach zawartych przed dniem 14 września 2006 r. dotychczaso-
wego wzorca Ogólnych warunków. Opublikowanie nowego wzorca ogólnych warun-
ków umów na stronie internetowej może mieć jedynie znaczenie informacyjne, lecz w
żadnym razie nie stanowi o zaniechaniu stosowania kwestionowanej praktyki. Za
niezasadny Sąd Apelacyjny uznał zarzut naruszenia przepisów prawa procesowego.
Powódka nie wskazała żadnych uchybień, jakich dopuścił się Sąd Okręgowy przy
ocenie materiału dowodowego.
Wyrok Sądu Apelacyjnego powódka zaskarżyła skargą kasacyjną w całości,
zarzucając naruszenie art. 6 ust. 3 i 3a i art. 6a ust. 3 ustawy Prawo energetyczne,
poprzez błędną wykładnię prowadzącą do wniosku, że Prawo energetyczne pozwala
7
przedsiębiorstwu energetycznemu tylko w trzech wypadkach na wstrzymanie dostar-
czania energii elektrycznej do odbiorcy oraz naruszenie art. 23a ustawy w związku z
art. 6 ust. 2, 3 i ust. 3a i art. 6a ust. 3 ustawy Prawo energetyczne w związku z art.
555 i 65 k.c. oraz art. 385 § 2 k.c., art. 3852
k.c., art. 3531
k.c., art. 354 § 1 i 2 k.c.,
art. 555 k.c. i art. 492 k.c., poprzez przyjęcie, iż rozszerzenie ustawowego katalogu
przyczyn uzasadniających wstrzymanie dostarczania energii elektrycznej postano-
wieniami ogólnych warunków umów jest niedopuszczalne i w konsekwencji stwier-
dzenie, że postanowienie umowy określone w pkt II decyzji Prezesa Urzędu stanowi
praktykę naruszającą zbiorowe interesy konsumentów. W zakresie dotyczącym na-
ruszeń prawa procesowego powódka wskazała na naruszenie art. 23e ust. 1 i 2
ustawy w związku z art. 227, 229, 233 § 1 oraz 391 § 1 k.p.c., poprzez uznanie, że
dla przyjęcia, iż powód zaniechał stosowania zarzucanej mu praktyki koniecznej jest
nie tylko zaniechanie stosowania kwestionowanych postanowień wzorca umownego
na przyszłość, ale i usunięcia tych postanowień ze wszystkich umów zawartych
przez powoda z odbiorcami energii elektrycznej w przeszłości.
Sąd Najwyższy zważył co następuje:
Skarga kasacyjna powódki nie ma uzasadnionych podstaw. Sformułowane w
skardze kasacyjnej zarzuty składające się na podstawę dotyczącą naruszenia prze-
pisów prawa materialnego przez Sąd drugiej instancji sprowadzają się do jednej
kwestii - czy jest bezprawne przyznanie sobie przez przedsiębiorstwo energetyczne
w Ogólnych warunkach umów prawa do wstrzymania dostarczania energii elektrycz-
nej odbiorcy, który dwukrotnie w ciągu 14 dni kalendarzowych uniemożliwił upoważ-
nionym przedstawicielom przedsiębiorstwa dostęp do należących do niego sieci i
urządzeń, w tym dostęp do układu pomiarowego znajdującego się w obiekcie klienta,
w celu przeprowadzenia prac eksploatacyjnych lub dokonania odczytu. Rozpatrując
ten zarzut w pierwszej kolejności należy przypomnieć, że przepis art. 6 ustawy
Prawo energetyczne nowelizowany był - w zakresie dotyczącym uprawnień przed-
siębiorstwa energetycznego do wstrzymania dostaw energii - w celu ochrony intere-
sów odbiorców oraz w związku z zastrzeżeniami Rzecznika Praw Obywatelskich w
przedmiocie uregulowania zasad wstrzymywania dostaw energii wyłącznie w aktach
wykonawczych (uzasadnienie rządowego projektu ustawy z dnia 24 lipca 2002 r. o
zmianie ustawy Prawo energetyczne, projekt z dnia 2 kwietnia 2002 r., s. 28-29).
8
Energia elektryczna jest dzisiaj podstawowym dobrem cywilizacyjnym, bez którego
współczesny człowiek nie może prawidłowo funkcjonować w społeczeństwie, stąd
uzasadniona jest szczególna ochrona interesów odbiorców (tak również wyrok Sądu
Najwyższego z 2 kwietnia 2009 r., III SK 36/08, niepublikowany). Dlatego też Sąd
Najwyższy podtrzymuje pogląd wyrażony w wyroku z dnia 5 czerwca 2007 r., III SK
11/07 (OSNP 2008 nr 17-18, poz. 274). Sąd Najwyższy uznaje jednak racje powódki,
że skoro przepisy Prawa energetycznego upoważniają przedsiębiorstwo energetycz-
ne do prowadzenia kontroli układów pomiarowych, dotrzymania zawartych umów i
prawidłowości rozliczeń oraz nakładają obowiązek dbania o bezpieczeństwo instala-
cji celem eliminacji zagrożeń dla zdrowia lub życia użytkowników, bądź zagrożeń dla
środowiska naturalnego, przedsiębiorstwo energetyczne powinno dysponować od-
powiednim instrumentem pozwalającym na realizację tych praw i obowiązków. Skoro
ustawodawca przyznał przedsiębiorstwu energetycznemu uprawnienie do wstrzyma-
nia dostaw energii w przypadkach stwierdzenia określonych w art. 6 ustawy Prawo
energetyczne naruszeń umowy sprzedaży energii, bądź zagrożeń, przedsiębiorstwo
energetyczne może w zawieranych umowach lub stosowanych wzorcach, zawrzeć
postanowienie upoważniające je do wstrzymania dostaw energii. Jednakże takie
działanie można uznać za dozwolone wyłącznie w zakresie, w jakim podejmowane
jest wobec przypadków celowego, świadomego uniemożliwiania przeprowadzenia
stosownych kontroli przez odbiorcę energii. Tymczasem przedmiotowe postanowie-
nie z Ogólnych warunków powódki jest nieostre i - jak trafnie wskazał Sąd Apelacyjny
- obejmuje wszelkie przypadki, gdy przeprowadzenie kontroli przez pracowników
przedsiębiorstwa energetycznego okazało się niemożliwe. Nie rozróżnia zaś między
przypadkami celowego, świadomego, zawinionego działania odbiorcy, a sytuacjami,
w których niemożność przeprowadzenia kontroli nie wynika w żaden sposób z za-
chowań odbiorcy godzących wprost w uprawnienia kontrolne przedsiębiorstwa ener-
getycznego i wykonywanie ciążących na nim obowiązków w zakresie bezpieczeń-
stwa świadczonych usług. Z tych względów zarzut naruszenia art. 6 ust. 3 i 3a i art.
6a ust. 3 ustawy Prawo energetyczne w związku z art. 23a ustawy nie zostaje
uwzględniony.
Nieuzasadniony jest także zarzut skargi kasacyjnej dotyczący naruszenia art.
23e ust. 1 i 2 ustawy w związku z art. 227, 229, 233 § 1 oraz 391 § 1 k.p.c. Zgodnie z
art. 23e ust 1 ustawy „nie wydaje się decyzji o uznaniu praktyki za naruszającą zbio-
rowe interesy konsumentów i nakazującej zaniechanie jej stosowania, jeżeli przed-
9
siębiorca zaprzestał stosowania praktyki, o której mowa w art. 23a”. Z przepisu tego
wynika wprost, że główną przesłanką wydania decyzji o uznaniu praktyki za naru-
szającą zbiorowe interesy konsumentów i stwierdzającej jej zaniechanie jest „zaprze-
stanie stosowania” praktyki. Jak wynika to z utrwalonego orzecznictwa Sądu Najwyż-
szego w sprawach z zakresu ochrony konkurencji „ustalenie, od kiedy można mówić
o zaprzestaniu stosowania praktyki ograniczającej konkurencję uzależnione jest od
istoty praktyki i formy praktyki” (wyroki Sądu Najwyższego z 15 lipca 2009 r., III SK
34/08, niepublikowany; z 2 lipca 2009 r., III SK 10/09, niepublikowany oraz z 5 stycz-
nia 2007 r., III SK 17/06, niepublikowany - i cytowane tam orzecznictwo). Orzecznic-
two to znajduje bezpośrednie zastosowanie do spraw dotyczących zakazu praktyk
naruszających zbiorowe interesy konsumentów, ponieważ przepisy ustawy doty-
czące decyzji wydawanych w sprawach z zakresu ochrony konkurencji posługują się
takimi samymi sformułowaniami, jak przepisy dotyczące decyzji wydawanych w
sprawach praktyk antykonsumenckich. Zgodnie z powołanym powyżej stanowiskiem
Sądu Najwyższego, „zaprzestanie stosowania praktyki” polega na zastosowaniu się
przez przedsiębiorcę do dyspozycji przepisów, na naruszeniu których oparto zarzut
bezprawności zachowania, zakwalifikowanego jako praktyka naruszająca zbiorowe
interesy konsumentów. Sąd Apelacyjny trafnie przyjął, że w przypadku praktyk pole-
gających na posługiwaniu się w obrocie wzorcami umownymi zawierającymi niedo-
zwolone postanowienia umowne, bądź - jak w niniejszej sprawie - postanowienia
sprzeczne z przepisami prawa chroniącymi konsumentów, o zaniechaniu praktyki
można mówić jedynie wówczas, gdy uznane za bezprawne postanowienia wzorca
przestaną wiązać konsumentów.
Mając powyższe na względzie, Sąd Najwyższy orzekł jak w sentencji wyroku.
========================================