Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 21 marca 2013 r.

Sąd Okręgowy w Szczecinie w IV Wydziale Karnym Odwoławczym w składzie:

Przewodniczący: SSO Ryszard Małachowski

Protokolant: Kamila Michalak

po rozpoznaniu w dniu 21 marca 2013 r.

sprawy K. P.

obwinionego z art. 92a kw

na skutek apelacji wniesionej przez obrońcę obwinionego

od wyroku Sądu Rejonowego w Goleniowie

z dnia 12 grudnia 2012 r. sygn. akt II W 1064/12

uchyla zaskarżony wyrok i sprawę K. P. przekazuje Sądowi Rejonowemu w Goleniowie do ponownego rozpoznania.

Sygn. akt IV Ka 335 / 13

UZASADNIENIE

K. P. został obwiniony o to, że w dniu 6 maja 2012r., o godzinie 16:05, na drodze ekspresowej nr (...), w okolicy M., kierując samochodem marki F. (...) o nr rej. (...), przekroczył dozwoloną prędkość jazdy 120 km/h, jadąc z prędkością 195 km/h, to jest o czyn z art. 92a kw.

Sąd Rejonowy w Goleniowie wyrokiem z dnia 12 grudnia 2012r. wydanym w sprawie o sygn. akt II W 1064 / 12, uznał obwinionego K. P. za winnego popełnienia czynu polegającego na tym, że w dniu 6 maja 2012r., o godzinie 16.05 na drodze ekspresowej nr (...) w okolicy M., kierując samochodem marki F. (...) o nr rej. (...), przekroczył dozwoloną prędkość jazdy 120 km/h, jadąc z prędkością 195 km/h, a czynu tego dopuścił się będąc uprzednio w ciągu dwóch lat sześciokrotnie karanym za wykroczenia przeciwko bezpieczeństwu i porządkowi w komunikacji., i za ten czyn na podstawie art. 38 kw. w zw. z art. 92 a kw wymierzył mu karę 20 dni aresztu.

Na podstawie art. 118 § 1 kpw oraz art. 21 i art. ustawy z dnia 23 czerwca 1973r. o opłatach w sprawach karnych, zasądził od obwinionego na rzecz Skarbu Państwa koszty sądowe, obejmujące wydatki i opłatę w wysokości 30,- zł.

Apelację od tego wyroku wniósł obrońca obwinionego. Zaskarżając wyrok w całości skarżący orzeczeniu temu zarzucił:

- obrazę przepisów postępowania, a mianowicie art. 7 kpk, poprzez przekroczenie granic swobodnej oceny dowodów, wynikające z niezasadnego przyznania wiary oraz mocy dowodowej zeznaniom świadka K. S., sporządzonej przez tego świadka notatki urzędowej oraz świadectwa legalizacji urządzenia pomiarowego (...) skutkujące przyjęciem, że K. P. w dniu 6 maja 2012r. jadąc drogą krajową nr (...) w kierunku Ś. przekroczył dozwoloną prędkość, podczas gdy wymieniony materiał dowodowy, oceniany zgodnie z zasadami prawidłowego rozumowania, wiedzy i doświadczenia życiowego z uwagi na rozbieżności pomiędzy treścią notatki urzędowej, a zeznaniami świadka oraz brak zapisu w wideorejestratorze (...) nie stanowi wystarczającego dowodu do uznania obwinionego za sprawcę zarzucanego mu czynu,

- obrazę przepisów postępowania, a to art. 82 § 2 kpw, wynikającą z braku wskazania w opisie przypisanego K. P. czynu wszystkich znamion recydywy, o której mowa w art. 38 kw ( w zarzucie - art. 38 kk ) oraz braku wskazania kwalifikacji prawnej przypisanego obwinionemu czynu- nie określenia podstawy skazania, skutkujące niemożliwością uznania obwinionego za winnego czynu popełnionego w ramach powrotu do przestępstwa.

Podnosząc takie zarzuty obrońca wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku w całości i orzeczenie odmiennie co do istoty poprzez uniewinnienie obwinionego od zarzucanego mu czynu, ewentualnie o uchylenie zaskarżonego wyroku w całości i przekazanie sprawy Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania. Ewentualnie, z najdalej idącej ostrożności procesowej skarżący wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku w części dotyczącej punktu 1 i orzeczenie odmiennie co do istoty poprzez wyeliminowanie z opisu czynu oraz podstawy wymiaru kary znamion wskazujących na popełnienie wykroczenia w ramach powrotu do wykroczenia i orzeczenie wobec obwinionego kary grzywny w dolnym jej wymiarze.

W dniu 21 marca 2013r., na rozprawie apelacyjnej obrońca obwinionego przedłożył do akt pismo procesowe z dnia 21 marca 2013r., określone jako „ uzupełnienie apelacji ” i wniósł o rozpoznanie zawartego w piśmie zarzutu. W piśmie tym skarżący zaskarżonemu wyrokowi zarzucił:

- rażącą obrazę przepisów postępowania, która miała istotny wpływ na treść zaskarżonego orzeczenia, a to art. 139 § 1 k.p.k. w zw. z art. 38 k.p.w. w zw. z art. 71 § 4 k.p.w. oraz w zw, z art. 4 k.p.w., poprzez rozpoznanie sprawy zaocznie pod nieobecność K. P., przy niezasadnym przyjęciu jego nieobecności na rozprawie za nieusprawiedliwioną i wydanie wyroku zaocznego, podczas gdy obwiniony z uwagi na pozbawienie go wolności nie miał obiektywnej możliwości odbioru wezwań wysyłanych pod adresem zamieszkania oraz stawiennictwa na rozprawie, której przeprowadzenie pod jego nieobecność rażąco godziło w jego prawo do obrony, uniemożliwiając mu złożenie wyjaśnień oraz uczestnictwo w przeprowadzaniu dowodów. Podnosząc taki zarzut, obrońca wniósł jak dotychczas.

Sąd odwoławczy zważył, co następuje:

Kontrola instancyjna zainicjowana apelacja obrońcy obwinionego dała podstawy do stwierdzenia, że skutecznym okazał się zarzut podniesiony w piśmie procesowym z dn. 21. 03. 2013r. określonym jako „ uzupełnienie apelacji ”

z dnia 21 marca 2013r.

Sąd Okręgowy na podstawie art. 436 kpk w zw. z art. 109 § 2 kpw ograniczył rozpoznanie środka odwoławczego tylko do wyżej wymienionego uchybienia. Rozpoznanie bowiem w tym zakresie jest wystarczające do wydania orzeczenia, zaś rozpoznanie pozostałych uchybień podniesionych w apelacji obrońcy byłoby na obecnym etapie postępowania przedwczesne.

Odnosząc się do zarzutu skarżącego podniesionego w piśmie określonym jako „ uzupełnienie apelacji ” stwierdzić należy, że lektura akt sprawy w korelacji z załączonym do pisma obrońcy postanowieniem o zmianie stosowanego wobec K. P. środka zapobiegawczego w prowadzonej przeciwko niemu sprawie karnej, daje podstawy do stwierdzenia, że opisane przez skarżącego uchybienie miało miejsce, jednakże bez wątpienia wystąpiło. Nie było jednak w tym procesowego zawinienia Sądu I instancji, który nie posiadał żadnych informacji na temat zatrzymania i zastosowania wobec K. P. aresztu tymczasowego. Sąd ten kierując wezwanie do obwinionego na podany przezeń adres do korespondencji, prawidłowo uznał niepodjęte wezwanie za doręczone adresatowi i zasadnie przyjął jego nieobecność za nieusprawiedliwioną i w konsekwencji wydał wyrok zaoczny.

Jednakże - jak słusznie podnosi obrońca - obwiniony K. P. w terminie rozprawy, tj. 12 grudnia 2012r. był pozbawiony wolności i nie miał faktycznej możliwości odebrania wezwań wysyłanych pod jego adres zamieszkania oraz stawiennictwa na rozprawie. Jest to, jak zasadnie podnosi obrońca, naruszenie prawa do obrony obwinionego, poprzez nieumożliwienie mu złożenia wyjaśnień oraz uczestnictwa w przeprowadzaniu dowodów. W szczególności obwiniony nie miał możliwości odniesienia się do zeznań świadka K. S., na którego zeznaniach Sąd I instancji w dużej mierze oparł swoje ustalenia.

Zasada prawa obwinionego do obrony jest dyrektywą wynikającą z przepisów Konstytucji RP oraz ze zobowiązań prawnomiędzynarodowych. Zasada prawa do obrony jest także unormowana w art. 6 kpk, mającego zgodnie z dyspozycją art. 8 kpw odpowiednie zastosowanie w sprawach o wykroczenia.. Istota zasady prawa do obrony polega na umożliwieniu obwinionemu odpierania przedstawionych mu zarzutów, kwestionowania przemawiających przeciwko niemu dowodów, a także przedstawiania dowodów na poparcie własnych twierdzeń. Obwiniony takiej możliwości został pozbawiony. Poprzez niestawiennictwo na rozprawie, nie mógł odeprzeć przedstawionych mu zarzutów. Nie będąc obecnym przy przesłuchaniu

świadka K. S., nie mógł się do nich odnieść i przedstawić swojej wersji zdarzenia. Nadto, nie mógł składać wniosków dowodowych, ażeby te twierdzenia potwierdzić.

Sąd uwzględniając zarzut podniesiony przez obronę oparł się na bogatym i utrwalonym orzecznictwie Sądu Najwyższego w tym zakresie. Zgodnie, m. in. z wyrokiem Sądu Najwyższego z dnia 18 maja 2011r. sygn. akt IV KK 119 / 11, naruszenie obowiązku zapewnienia oskarżonemu ( obwinionemu ) możliwości osobistego uczestniczenia w rozprawie głównej i obrony na niej swoich praw i interesów trzeba ocenić jako uchybienie o charakterze rażącym. W sytuacji gdy strona oskarżana ( obwiniona ) nie była w ogóle reprezentowana w fazie procesu sądowego bez możliwości wyrażenia swej woli w tym zakresie, uchybienie powyższe mogło wywrzeć istotny wpływ na treść wyroku.

Nadto, orzecznictwo Sądu Najwyższego konsekwentnie stoi na stanowisku, że doręczenie przewidziane w trybie określonym w art. 139 § 1 kpk ( mającego zastosowanie w sprawach o wykroczenia w myśl art. 38 § 1 kpw ), nie ma zastosowania do sytuacji, w której oskarżony ( obwiniony ) został pozbawiony wolności i nie powiadomił o tym sądu, gdyż przebywanie w zakładzie karnym nie może być traktowane na równi ze zmianą miejsca zamieszkania, które jest następstwem swobodnie podjętej decyzji strony.

W tych warunkach należało uznać, że przeprowadzenie przez Sąd Rejonowy rozprawy w dniu 12 grudnia 2012r. pod nieobecność obwinionego K. P. i wydanie wyroku zaocznego naruszyło w sposób rażący przepisy art. 139 § 1 kpk w zw. z art. 38 § 1 kpw i art.71 § 4 kpw, a konsekwencją tego uchybienia było ograniczenie przysługującego oskarżonemu z mocy art. 6 kpk w zw. z art. 8 kpw - prawa do obrony.

Powyższe uchybienia stanowią naruszenie prawa procesowego mające istotny wpływ na treść zaskarżonego wyroku ( art. 438 pkt 2 kpk w zw. z art. 109 § 2 kpw ) i dlatego Sąd Okręgowy na podstawie art. 437 § 1 kpk w zw. z art. 109 § 2 kpk uchylił zaskarżony wyrok przekazując sprawę Sądowi Rejonowemu do ponownego rozpoznania.

Przy ponownym rozpoznaniu sprawy Sąd Rejonowy podejmie czynności gwarantujące obwinionemu obecność na rozprawie oraz przeprowadzi ponownie postępowanie dowodowe, umożliwiając obwinionemu złożenie wyjaśnień i uczestniczenie w postępowaniu dowodowym.

Wskazać przy tym należy, że postulowany przez obrońcę dodatkowy dowód w postaci opinii biegłego na okoliczność ustalenia przyczyn braku zapisu z kontroli obwinionego w dniu 12 grudnia 2012r. oraz oceny prawidłowości pracy urządzenia pomiarowego, jest w okolicznościach badanej sprawy niezasadny. Dowód ten jest bowiem nieprzydatny do stwierdzenia powyższych okoliczności, które nie wymagają sięgania po wiadomości specjalne, którymi dysponuje biegły. Tym bardziej, że prawidłowość działania urządzenia pomiarowego potwierdzona jest w sposób wystarczający świadectwem legalizacji.

Uwzględniając brak dokładności Sądu Rejonowego nie tylko przy przepisywaniu zarzutu stawianego obwinionego, ale także zasadnie wskazywanych przez obrońcę niedostatecznie sprecyzowanie znamion czynu przypisanego obwinionemu w zaskarżonym wyroku, przy ponownym rozpoznawaniu wyroku, po ewentualnym stwierdzeniu sprawstwa i winy obwinionego, Sąd I instancji dochowa należytej staranności nie tylko w formułowaniu zarzutu stawianego obwinionemu, ale także w określeniu tych okoliczności zachowania obwinionego które wyczerpują znamiona przypisanego mu czynu.

SSO Ryszard Małachowski