Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt I CZ 145/10
POSTANOWIENIE
Dnia 2 grudnia 2010 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Wojciech Katner (przewodniczący)
SSN Teresa Bielska-Sobkowicz
SSN Dariusz Dończyk (sprawozdawca)
w sprawie z powództwa K. J., A. D., A. D., S. B., D. N. i B. B.
przeciwko J. N.
o uzgodnienie treści księgi wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej w dniu 2 grudnia 2010 r.,
zażalenia pozwanego na postanowienie Sądu Okręgowego w R. z dnia 30 kwietnia
2010 r., sygn. akt I Ca (…),
1) oddala zażalenie;
2) zasądza od pozwanego J. N. na rzecz powódki K. J. kwotę 1200 (tysiąc
dwieście) zł tytułem zwrotu kosztów postępowania zażaleniowego.
Uzasadnienie
Pozwany J. N. wniósł skargę kasacyjną od wyroku Sądu Okręgowego w R. z dnia
19 stycznia 2010 r. w sprawie o uzgodnienie treści księgi wieczystej z rzeczywistym
stanem prawnym. W skardze kasacyjnej określono wartość przedmiotu zaskarżenia na
kwotę 55.000 złotych.
Postanowieniem z dnia 30 kwietnia 2010 r. Sąd Okręgowy w R. odrzucił skargę
kasacyjną pozwanego stwierdzając, że jest ona niedopuszczalna ze względu na zbyt
niską wartość przedmiotu zaskarżenia, która nie przewyższa wartości przedmiotu sporu
wynoszącej 35.000 złotych. W zażaleniu na to postanowienie pozwany wniósł o
uchylenie zaskarżonego postanowienia podnosząc, że strona powodowa dokonała
2
modyfikacji roszczenia, a ponadto Sąd Rejonowy w R. dokonał sprawdzenia wartości
przedmiotu zaskarżenia wskazanej w apelacji, ustalając, że wynosi ona 55.000 złotych i
od tej wartości zażądał opłaty od apelacji.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Zgodnie z art. 3982
§ 1 k.p.c. skarga kasacyjna jest niedopuszczalna w sprawach
o prawa majątkowe, w których wartość przedmiotu zaskarżenia jest niższa niż
pięćdziesiąt tysięcy złotych. Ustawowo określona minimalna wartość przedmiotu
zaskarżenia stanowi przesłankę dopuszczalności skargi kasacyjnej we wszystkich
sprawach o prawa majątkowe, niezależnie od tego, czy sąd zasądza określone
świadczenie na rzecz powoda, czy też kształtuje stan prawny.
W pozwie wskazano, że wartość przedmiotu sporu wynosi 35.000 złotych.
Wartość ta nie była zmieniona do czasu zakończenia postępowania przed Sądem
pierwszej instancji. Wbrew stanowisku prezentowanemu w zażaleniu wartość
przedmiotu sporu nie zmieniła się na skutek modyfikacji powództwa w piśmie
procesowym z dnia 4 grudnia 2006 r., w którym powódka doprecyzowała, że
nieruchomość, której dotyczyło żądanie pozwu, zapisana jest w kilku księgach
wieczystych. Spór nadal więc dotyczył tej samej nieruchomości, od wartości której
zależała wartość przedmiotu sporu. Czynności procesowej zawartej w piśmie
procesowym powódki z dnia 4 grudnia 2006 r. nie towarzyszyło podanie nowej, wyższej
wartości przedmiotu sporu. Również Sąd Rejonowy nie dokonał sprawdzenia wartości
przedmiotu sporu w związku z taką „modyfikacją” żądania zawartego w pozwie.
Wskazana w pozwie wartość przedmiotu sporu, o ile nie zostanie sprawdzona i
zmodyfikowana przez sąd z urzędu przed doręczeniem pozwu, albo na zarzut
pozwanego podniesiony przed wdaniem się w spór co do istoty sprawy, podlega
utrwaleniu (art. 26 k.p.c.), chyba że nastąpi zmiana powództwa pociągająca za sobą
zmianę wartości przedmiotu sporu (zob. postanowienia Sądu Najwyższego: z dnia 14
listopada 1997 r. III CZ 82/97, niepubl., z dnia 13 maja 2009 r., IV CZ 39/09, niepubl.).
Jak wynika z art. 368 § 2 k.p.c. w sprawach majątkowych wartość przedmiotu
zaskarżenia podana w apelacji nie może przewyższać wartości przedmiotu sporu
wskazanej w pozwie, chyba że powód rozszerzył powództwo lub sąd orzekł ponad
żądanie. Żadna z tych sytuacji nie miała miejsca w sprawie. W apelacji pozwanego J. N.
podano jako wartość przedmiotu zaskarżenia kwotę 55.000 złotych, natomiast w apelacji
pozwanego R. N., o tym samym zakresie zaskarżenia, wskazano jako wartość
przedmiotu zaskarżenia kwotę 35.000 złotych. Sąd odwoławczy nie dokonał
3
sprawdzenia wartości przedmiotu zaskarżenia podanych w obu apelacjach pozwanych.
Za powyższe nie może być bowiem uznane rozstrzygnięcie Sądu odwoławczego co do
zażalenia wniesionego przez pozwanego J. N. na postanowienie Sądu Rejonowego w
przedmiocie wniosku tego pozwanego o zwolnienie od kosztów sądowych.
Brak sprawdzenia wartości przedmiotu zaskarżenia podanej w apelacji nie
eliminuje możliwości weryfikacji prawidłowości podanej wartości przedmiotu zaskarżenia
w skardze kasacyjnej. Zgodnie bowiem z art. 39821
k.p.c. w zw. z art. 3984
§ 3 k.p.c.
przepis art. 368 § 2 k.p.c. ma odpowiednie zastosowanie w postępowaniu kasacyjnym,
co oznacza, że wartość przedmiotu zaskarżenia w postępowaniu kasacyjnym także nie
może przewyższać wartości przedmiotu sporu (por. postanowienia Sądu Najwyższego z
dnia 22 czerwca 2006 r., V CZ 40/06, Legalis, z dnia 20 października 2008 r., I PZ
26/2008, OSNP z 2010 r. Nr 5-6, poz. 67). Określenie wartości przedmiotu sporu
następuje w chwili wniesienia pozwu i na tak określoną wartość nie mają wpływu ani
nowelizacje przepisów Kodeksu postępowania cywilnego, ani zmiany cen w trakcie
trwania postępowania sądowego. Uwzględniając powyższe Sąd Apelacyjny prawidłowo
przyjął, że wartość przedmiotu zaskarżenia nie była wyższa od kwoty 35.000 zł, a w
konsekwencji nie przekraczała kwotowego progu dopuszczalności skargi kasacyjnej, co
uzasadniało jej odrzucenie.
Nie jest uzasadnione stanowisko żalącego, że odrzucenie skargi kasacyjnej
narusza art. 6 Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności
sporządzonej w Rzymie z dnia 4 listopada 1950 r. (Dz.U. z 1993 r. Nr 61, poz. 284 ze
zm.). Postanowienie zawarte w art. 6 Konwencji nie gwarantuje stronom prawa do
postępowania kasacyjnego, a jedynie formułuje prawo do sprawiedliwego i publicznego
rozpatrzenia sprawy w rozsądnym terminie przez niezawisły i bezstronny sąd. Zgodnie
zaś z art. 176 ust. 1 Konstytucji postępowanie sądowe jest co najmniej dwuinstancyjne.
Skarga kasacyjna jest nadzwyczajnym środkiem odwoławczym przysługującym od
orzeczeń sądu drugiej instancji i ustawowe ograniczenia – przedmiotowe i podmiotowe –
co do dopuszczalności skargi kasacyjnej nie są sprzeczne ani z Konstytucją, ani z
postanowieniami wiążących Polskę konwencji międzynarodowych (zob. uzasadnienie
uchwały składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z dnia 17 stycznia 2001 r., III CZP
49/00, OSNC 2001, nr 4, poz. 53, postanowienia Sądu Najwyższego: z dnia 29 lipca
1999 r., I CZ 87/99, niepubl. i z dnia 14 września 2004 r., III CZ 78/04, niepubl. oraz
postanowienie Trybunału Konstytucyjnego z dnia 12 lutego 2007 r. Ts 255/2006, OTK
ZU z 2007 r., 5B, poz. 229). Nie narusza także postanowienia powołanej wyżej
4
Konwencji, ani Konstytucji zmiana przepisów, która nastąpiła w trakcie postępowania,
polegająca na ograniczeniu – ze względu na wymaganą wartość przedmiotu
zaskarżenia – prawa do wniesienia kasacji, obecnie skargi kasacyjnej (por.
postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 7 lutego 2006 r., IV CZ 6/06, Legalis).
W konsekwencji zażalenie jako bezzasadne podlegało oddaleniu na podstawie
art. 39814
k.p.c. w związku z art. 3941
§ 3 k.p.c. O kosztach postępowania
zażaleniowego orzeczono na podstawie art. 98 § 1 i 3 k.p.c. w związku z art. 108 § 1
k.p.c., art. 39821
k.p.c. i art. 3941
§ 3 k.p.c.

I CZ 145/10

Powołane przepisy:

Informacje o źródle orzeczenia:

Dodatkowe informacje:

Pełny tekst orzeczenia