Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt IV CZ 99/11
POSTANOWIENIE
Dnia 23 listopada 2011 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Wojciech Katner (przewodniczący)
SSN Anna Kozłowska
SSN Hubert Wrzeszcz (sprawozdawca)
w sprawie z powództwa Przedsiębiorstwa Produkcyjno - Handlowego "P. – R."
Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością
przeciwko Bankowi R. Spółdzielczemu w R.
o zapłatę,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej
w dniu 23 listopada 2011 r.,
zażalenia strony powodowej
na postanowienie Sądu Apelacyjnego
z dnia 26 maja 2011 r.,
1. oddala zażalenie na odrzucenie skargi kasacyjnej,
wniesionej w dniu 11 maja 2011 r., a w pozostałym
zakresie zażalenie odrzuca,
2. zasądza od powoda na rzecz pozwanego 3600
(trzy tysiące sześćset) zł kosztów postępowania
zażaleniowego.
2
Uzasadnienie
Postanowieniem z dnia 26 maja 2011 r. Sąd Apelacyjny odrzucił wniosek
powódki o przywrócenie terminu do uiszczenia opłaty od skargi kasacyjnej z dnia 9
czerwca 2010 r., wniesionej od wyroku Sądu Apelacyjnego z dnia 24 lutego 2010 r.,
(pkt 1 sentencji postanowienia), oddalił wniosek powódki o przywrócenie terminu do
wniesienia skargi kasacyjnej od wyroku Sądu Apelacyjnego z dnia 24 lutego 2010 r.
(pkt 2), odrzucił skargę kasacyjną powódki od wyroku Sądu Apelacyjnego z dnia
24 lutego 2010 r., wniesioną dnia 11 maja 2011 r. (pkt 3) i oddalił wniosek powoda
o wstrzymanie wykonania wyroku Sądu Apelacyjnego z dnia 24 lutego 2010 r. co
do kosztów procesu, Sądu Okręgowego w G. z dnia 20 października 2009 r., i
postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 25 marca 2011 r., IV CZ 139/10 co do
kosztów postępowania zażaleniowego (pkt 4).
Z uzasadnienia postanowienia wynika, że wniosek o przywrócenie terminu
do uiszczenia opłaty od skargi kasacyjnej z dnia 9 czerwca 2010 r. został
odrzucony jako niedopuszczalny. Uchybienie wspomnianemu terminowi nie
pociąga bowiem za sobą ujemnych dla strony skutków procesowych (art. 169 § 2
k.p.c.), ponieważ skarga kasacyjna z dnia 9 czerwca 2010 r. postanowieniem Sądu
Apelacyjnego z dnia 27 września 2011 r. została odrzucona z powodu
nieuiszczenia w terminie należnej od niej opłaty, a zażalenie powódki
postanowieniem Sądu Najwyższego z dnia 25 marca 2011 r. – oddalone jako
nieuzasadnione.
Rozpatrując ponownie wniesioną dnia 11 maja 2011 r. skargą kasacyjną
wniosek o przywrócenie terminu do wniesiona skargi, Sąd odwoławczy nie znalazł
podstaw do jego uwzględnienia. Nieuiszczenie w terminie opłaty od skargi
kasacyjnej jest bowiem następstwem okoliczności zawinionych przez
profesjonalnego pełnomocnika powódki (nie uwzględnił on aktualnej treści art. 112
ust. 2 i 3 u.k.s.c.). W konsekwencji skarga kasacyjna z dnia 11 maja 2011 r.,
wniesiona niewątpliwie po upływie ustawowego terminu (art. 3985
§ 1 k.p.c.)
podlegała odrzuceniu jako spóźniona (art. 3986
§ 2 k.p.c.).
3
Sąd nie dopatrzył się także okoliczności, które przemawiałyby za
wstrzymaniem wykonania orzeczeń wymienionych w pkt 4 sentencji postanowienia.
W zażaleniu na to postanowienie powódka zarzuciła naruszenie art. 379 pkt
5 k.p.c., art. 112 u.k.s.c., art. 58 § 2 k.c. oraz art. 84 k.c. i wniosła „o stwierdzenie
nieważności zaskarżonego postanowienia – w całości (art. 379 pkt 5 k.p.c. i art. 58
§ 2 k.c.) lub uchylenie zaskarżonego postanowienia w całości”.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Z treści zażalenia wynika jednoznacznie, że pełnomocnik powodów
wymienione wyżej postanowienie Sądu Apelacyjnego zaskarżył zażaleniem w
całości (także w zakresie oddalenia wniosku o przywrócenie terminu do wniesienia
skargi kasacyjnej z dnia 11 maja 2011 r.).
Tymczasem postanowienie oddalające wniosek o przywrócenie terminu do
wniesienia skargi kasacyjnej nie podlega zaskarżeniu zażaleniem, albowiem nie
należy ono do kategorii postanowień kończących postępowanie w sprawie
w rozumieniu art. 3941
§ 2 k.p.c., tj. takich postanowień, które przez
uprawomocnienie się trwale zamykają drogę do rozstrzygnięcia sprawy co do istoty
w danej instancji (por. uchwały składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z dnia
24 listopada 1998 r., III CZP 44/98, OSNC 1999, nr 5, poz. 87, z dnia 31 maja
2000 r., III ZP 1/00, OSNC 2001, nr 1, poz. 1, z dnia 6 października 2000 r., III CZP
31/00, OSNC 2001, nr 2, poz. 22). Zażalenie na postanowienie oddalające wniosek
o przywrócenie terminu do wniesienia skargi kasacyjnej należało zatem
odrzucić jako niedopuszczalne (art. 373 w związku z art. 3941
§ 2 i 3 k.p.c. oraz art.
39821
k.p.c.).
Jest natomiast możliwe zbadanie prawidłowości postanowienia
oddalającego wniosek o przywrócenie terminu na podstawie art. 380 k.p.c.
w związku z 3941
§ 3 i art. 39821
k.p.c. Jednakże warunkiem takiej kontroli
niezaskarżalnego postanowienia, które miało wpływ na wynik sprawy, jest
zamieszczenie w środku odwoławczym stosownego wniosku. W sprawach,
w których występuje profesjonalny pełnomocnik, wspomniany wniosek powinien
być sformułowany jednoznacznie, albowiem nie ma podstaw do przypisywania
pismom wnoszonym przez zawodowego pełnomocnika treści wprost w nich nie
4
wyrażonych (por. postanowienia Sądu Najwyższego: z dnia 3 marca 2005 r., II CZ
197/04 i z dnia 17 lipca 2008 r., II CZ 54/08, niepubl.). Wniesione w sprawie
zażalenie nie zawiera wniosku o rozpoznanie postanowienia oddalającego wniosek
o przywrócenie terminu do wniesienia skargi kasacyjnej na podstawie art. 380 k.p.c.
Podniesione przez skarżącego zarzuty kwestionujące prawidłowość tego
postanowienia uchylają się zatem spod kontroli w postępowaniu zażaleniowym.
Do kategorii postanowień kończących postępowanie w rozumieniu art. 3941
§ 2 k.p.c. nie należy także w okolicznościach sprawy zaskarżone postanowienie
o odrzuceniu wniosku o przywróceniu terminu do uiszczenia opłaty od skargi
kasacyjnej z dnia 9 czerwca 2010 r. Zostało ono bowiem wydanie
po prawomocnym zakończeniu postępowania międzyinstancyjnego –
zainicjowanego skargą kasacyjną z dnia 9 czerwca 2010 r. – na skutek oddalenia
przez Sąd Najwyższy zażalenia powódki na postanowienie o odrzuceniu tej skargi.
(por. postanowienie z dnia 3 listopada 1997 r., I PKN 367/97, OSNP 1998, nr 18,
poz. 571 i uchwałę Sądu Najwyższego z dnia 4 stycznia 2008 r., III CZP 119/08,
OSNC-ZD 2008, nr4, poz. 98). Zażalenie na postanowienie odrzucające wniosek
o przywrócenie terminu do uiszczenia opłaty od skargi kasacyjnej z dnia 9 czerwca
2010 r. podlegało zatem również odrzuceniu jako niedopuszczalne (art. 373
w związku z art. 3941
§ 2 i 3 k.p.c. oraz art. 39821
k.p.c.).
Odrzuceniu jako niedopuszczalne podlega także zażalenie na postanowienie
oddalające wniosek o wstrzymanie wykonalności orzeczeń wskazanych w pkt 4
sentencji zaskarżonego postanowienia, albowiem zaskarżone postanowienie nie
należy – tak jak postanowienie o przywrócenie terminu – do postanowień
kończących postępowanie w sprawie (art. 373 w związku z art. 3941
§ 2 i 3 k.p.c.
oraz art. 39821
k.p.c.) (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 23 listopada
2000 r., II CZ107/00, niepubl.).
W konsekwencji odrzucenia zażalenia na postanowienie o oddaleniu
wniosku o przywrócenie terminu do wniesienia skargi kasacyjnej z dnia 11 maja
2011 r. i wstrzymaniu wykonania orzeczeń oraz o odrzuceniu wniosku
o przywrócenie terminu do uiszczenia opłaty od skargi kasacyjnej z dnia 9 czerwca
2010 r. nie podlega rozpoznaniu oparty na art. 379 pkt 5 k.p.c. i 58 § 2 k.c. zarzut
5
nieważności postępowania. W sytuacji gdy zażalenie podlega odrzuceniu,
Sąd Najwyższy - tak jak w wypadku odrzucenia skargi kasacyjnej
(por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 11 marca 1997 r., III CKN 13/97,
OSNC 1997, nr 8, poz. 114) - jest zwolniony od rozważania z urzędu nieważności
postępowania jako ewentualnej przesłanki uchylenia orzeczenia, albowiem wchodzi
ono w grę tylko w wypadku przystąpienia do rozpoznania zażalenia, co zależy od
skutecznego jego wniesienia.
Zażalenie w części dotyczącej odrzucenia skargi kasacyjnej z dnia 11 maja
2011 r. – wobec niekwestionowanego faktu, że skarga została wniesiona po
upływie ustawowego terminu – podlegało natomiast oddaleniu jako nieuzasadnione
(ar 39814
w związku z art. 3941
§ 3 k.p.c.). Tej oceny nie zmienia zarzut
nieważności postępowania. Nie ma bowiem podstaw do przyjęcia, że skarga
kasacyjna – wobec oczywistego faktu wniesienia jej po upływie ustawowego
terminu – została odrzucona w postępowaniu dotkniętym nieważnością
spowodowaną pozbawieniem powódki możności obrony swych praw (art. 379 pkt 5
k.p.c.). Oczywiście bezpodstawne jest wskazanie art. 58 k.c. jako podstawy
„stwierdzenia nieważności zaskarżonego postanowienia”, ponieważ przepis
ten reguluje nieważność czynności prawnych, a nie sądowego postępowania
cywilnego (por. Sądu Najwyższego z dnia 18 września 1951 r. C 111/51, OSNCK
1953, nr 2, poz. 38).
Z przedstawionych powodów Sąd Najwyższy orzekł, jak w sentencji
postanowienia. Podstawę rozstrzygnięcia o kosztach postępowania zażaleniowego
stanowi art. 98 w związku z art. 3941
§ 3, art. 39821
i 391 § 1 k.p.c.
jw