Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt III SK 29/11
POSTANOWIENIE
Dnia 2 grudnia 2011 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Maciej Pacuda
w sprawie z powództwa Polskiego Koncernu Naftowego O. Spółki Akcyjnej w P.
i Grupy L. Spółki Akcyjnej w G.
przeciwko Prezesowi Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów
o ochronę konkurencji i nałożenie kary pieniężnej,
na posiedzeniu niejawnym w Izbie Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw
Publicznych w dniu 2 grudnia 2011 r.,
na skutek skargi kasacyjnej stron powodowych od wyroku Sądu Apelacyjnego
z dnia 11 lutego 2011 r.,
1. odmawia przyjęcia do rozpoznania obu skarg kasacyjnych,
2. zasądza od powodów na rzecz pozwanego kwoty po 270
(dwieście siedemdziesiąt) złotych od każdego z nich tytułem
zwrotu kosztów postępowania kasacyjnego.
UZASADNIENIE
Sąd Apelacyjny wyrokiem z dnia 11 lutego 2011 r. oddalił apelację Polskiego
Koncernu Naftowego O.S.A. w P. (powód ad. 1) oraz apelację Grupy L. SA. W G.
(powód ad. 2) wniesione od wyroku Sądu Okręgowego z dnia 6 maja 2010 r. w
sprawie przeciwko Prezesowi Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów (Prezes
Urzędu) z odwołania od decyzji z dnia 31 grudnia 2007 r.
2
Powód ad. 1 zaskarżył powyższy wyrok Sądu Apelacyjnego skargą
kasacyjną w całości. Wnosząc o przyjęcie jej do rozpoznania pełnomocnik powoda
ad. 1 powołał się na występowanie dwóch zagadnień prawnych.
Pierwsze z nich dotyczy pojęcia interesu publicznego, które to pojęcie
zdaniem pełnomocnika powoda ad. 1 budzi poważne wątpliwości i wywołuje
rozbieżności w orzecznictwie sądów, czego dowodzą powołane w skardze
odwołania do interesu publicznego zawarte w wyrokach Sądu Okręgowego: z dnia
3 kwietnia 2002 r., XVII Ama 88/01 (niepubl.) oraz z dnia 21 września 1994 r., XVII
Amr 21/04 (Wokanda 1995, nr 7, s. 55) i w wyrokach Sądu Najwyższego: z dnia
29 maja 2001 r., I CKN 1217/98, OSNC 2002, Nr 1, poz. 13) oraz z dnia 22 lutego
1994 r., I CRN 238/93 (OSNCP 1994, nr 10, poz. 198). Odwołując się do
wskazanych wyżej orzeczeń pełnomocnik powoda ad. 1 wywodzi, że pojęcie
interesu publicznego rozumiane jest wąsko; interes publiczny powinien być
szczególnie starannie badany w przypadku, gdy praktyka ma dotyczyć
indywidualnych przedsiębiorców; celem ustawy antymonopolowej jest ochrona
interesów uczestników obrotu gospodarczego przez zakazanymi ustawie
praktykami przedsiębiorców. Natomiast w wyrokach wydanych w niniejszej sprawie
przez Sądy obu instancji pojęcie interesu publicznego zinterpretowano w taki
sposób, że objęło ono ochroną przewidzianą w art. 1 ust. 1 ustawy
przedsiębiorców, którzy w świetle powołanych wyżej orzeczeń winni dochodzić
swoich roszczeń przed sądami powszechnymi, co oznacza utożsamianie interesu
publicznego z interesem grupy posiadaczy samochodów posiadających miękkie
gniazda zaworów. Zdaniem pełnomocnika powoda ad. 1 nie można zaś traktować
interesu publicznego jako sumy indywidualnych interesów konsumentów.
Drugie ze wskazanych przez pełnomocnika powoda ad. 1 zagadnień
prawnych dotyczy kryteriów pozwalających na zastosowanie wymienionych w art. 7
ustawy przesłanek klauzuli rozsądku. Konkretyzując ogólnie sformułowane
zagadnienie prawne pełnomocnik powoda ad. 1 przyjął, że wypowiedzi Sądu
Najwyższego wymaga wyjaśnienie następujących wątpliwości związanych ze
stosowaniem art. 7: 1) czy przesłanka przyczynienia się do polepszenia produkcji,
dystrybucji towarów lub do postępu technicznego lub gospodarczego jest spełniona
w sytuacji, kiedy konsumenci w miejsce dotychczas oferowanego im do sprzedaży
3
produktu otrzymali nowocześniejszy, udoskonalony produkt posiadający taki sam
skład chemiczny, takie samo zastosowanie, podobną choć nie identyczną ceną, a
jedyna różnica pomiędzy nimi sprowadza się do sposobu ich aplikacji; 2) czy
uciążliwość w samodzielnym skomponowaniu mieszanki paliwowej przez
konsumenta jest okolicznością na tyle istotną, że nie równoważy przyczynienia się
dzięki tak dokonanej zmianie polepszenia produkcji, dystrybucji towarów, postępu
technicznego lub gospodarczego; 3) czy model przeciętnego konsumenta przyjęty
zarówno na gruncie polskiego jak i wspólnotowego prawa konkurencji jest
okolicznością, która może mieć znaczenie przy badaniu kwestii uciążliwości danej
praktyki; 4) czy przesłanka zapewnienia nabywcom towarów lub ich użytkownikom
odpowiedniej części wynikających z tych ulepszeń lub postępu korzyści jest
spełniona w sytuacji, gdy na skutek zmiany systemu dystrybucji nastąpi obniżenie
kosztów sprzedaży pozostałych paliw silnikowych poprzez zwolnienie objętości
zbiorników, w których była przechowywana benzyna U95 i dzięki temu konsument
odnosi podstawową korzyść z tego, że w dalszym ciągu może zaopatrywać się
w paliwo przeznaczone do samochodów wyposażonych w utwardzane gniazda
zawodów tyle, że nie musi płacić wyższej ceny, która w przypadku benzyny U95
byłaby nieuchronna z uwagi na wysokie koszty wiążące się z jej wytworzeniem
i magazynowaniem; 5) czy przesłanka nienakładania na przedsiębiorstwa
uczestniczące w porozumienie ograniczeń, które nie są niezbędne do osiągnięcia
ww. celów jest spełniona w sytuacji, kiedy zmiana sposobu dystrybucji mająca silne
podłoże ekonomiczne, a która podyktowana jest wyborem pomiędzy jednostronnym
wycofaniem się z konfekcjonowania i sprzedaży benzyny U95 bez poinformowania
o tym swoich odbiorców a poinformowaniem odbiorców o zamieni sposobu
dystrybucji paliwa, jest spełniona w przypadku wyboru drugiej opcji; 6) czy
przesłanka niestwarzania przedsiębiorcom możliwości wyeliminowania konkurencji
na rynku jest spełniona w sytuacji gdy inni producenci paliw obecni w Polsce mają
potencjalną możliwość wejścia w niszę rynkową pozostawiona po wycofaniu się
z konfekcjonowania benzyny U95 dwóch największych jej producentów i czy można
mówić o niespełnieniu ww. przesłanki jedynie na tej podstawie, że dwaj najwięksi
przedsiębiorcy konfekcjonujący benzynę U95 w Polsce zaprzestali jej dostaw na
rynek z przyczyn ekonomicznych?
4
Powód ad. 2 również zaskarżył powyższy wyrok Sądu Apelacyjnego
w całości skargą kasacyjną. Wnosząc o przyjęcie jej do rozpoznania pełnomocnik
powoda ad. 2 podnosi, że w sprawie występują trzy istotne zagadnienie prawne.
Pierwsze z nich dotyczy pojęcia interesu publicznego w świetle art. 1 ust. 1
ustawy, a konkretnie tego, czy interes publiczny powinien być rozumiany ściśle jako
interes szerszego kręgu odbiorców, czy też jako interes jednostki lub wąskiej grupy
jednostek, zaś wystarczającą przesłanką do podjęcia działań przez Prezesa Urzędu
może być stwierdzenie, że działanie przedsiębiorców stworzyło potencjalną
możliwość naruszenia zjawiska konkurencji rynkowej, nawet gdy do naruszenia
faktycznie nie doszło. Wykazując potrzebę rozstrzygnięcia pierwszego ze
sformułowanych zagadnień prawnych pełnomocnik powoda ad. 2 argumentuje, że
sądy rozpoznające niniejszą sprawę stanęły na stanowisku, że interes publiczny
z art. 1 ust. 1 ustawy należy utożsamić z interesem jednostkowym obejmującym
wąską grupę posiadaczy samochodów z miękkimi gniazdami zaworów. Wyrażony
przez oba sądy pogląd pozostaje więc w sprzeczności z dominującym w
orzecznictwie stanowiskiem, zgodnie z którym interes publiczny nie może być
utożsamiany z prywatnoprawnym interesem przedsiębiorcy i konsumenta, zaś
naruszenie interesu publicznoprawnego ma miejsce wówczas, gdy skutkami
działań dotknięty jest szerszy krąg uczestników rynku. Pełnomocnik powoda ad. 2
podnosi również, że w orzecznictwie funkcjonuje pogląd odmienny, wedle którego
każde działanie wymierzone w mechanizm konkurencji godzi w interes publiczny
(wyrok Sądu Najwyższego z dnia 5 czerwca 2008 r., III SK 40/07), w związku
z czym okoliczność, że działania te kierowane są przeciwko niewielkiej liczbie
przedsiębiorców lub konsumentów nie ma znaczenia (wyrok SOKiK z dnia
16 listopada 2005 r., XVII Ama 97/04, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 26 lutego
2004 r., III SK 1/04). W ocenie pełnomocnika powoda ad. 2 właściwa jest zaś
pierwsza z przedstawionych linii orzecznictwa, opierająca się na rozumieniu
interesu publicznego jako interesu szerszego kręgu odbiorców. Jedynie bowiem
wówczas może dojść do naruszenia równowagi rynkowej i mechanizmów
gospodarczych, a w konsekwencji do wywołania odczuwalnych, negatywnych
skutków na określonym rynku. Zdaniem pełnomocnika powoda ad. 2 przepis art. 1
ustawy winien być interpretowany ściśle z uwagi na wymogi wynikające z art. 22
5
Konstytucji RP (z odwołaniem do wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 8 lipca
2008 r., K 46/07). Wbrew powyższej zasadzie wyroki Sądu Apelacyjnego oraz Sądu
Okręgowego w niniejszej sprawie zostały oparte na rozszerzającej wykładni pojęcia
interesu publicznego, ponieważ za wystarczającą przesłankę wszczęcia i
prowadzenia przez Prezesa Urzędu postępowania uznały potencjalne naruszenie
interesu wąskiej grupy posiadaczy samochodów z miękkimi gniazdami zaworów, do
którego w istocie nigdy nie doszło.
Drugie zagadnienie prawne dotyczy ustalania kryteriów pozwalających na
zastosowanie wymienionych w art. 7 ustawy przesłanek klauzuli rozsądku. W tym
zakresie pełnomocnik powoda ad. 2 wskazał na potrzebę prawidłowej wykładni
przesłanek zastosowania art. 7 w związku z art. 11 ust. 2 ustawy. Uzasadniając
potrzebę rozpoznania skargi kasacyjnej podniósł, że w świetle wyroków Sądu
Apelacyjnego oraz Sądu Okręgowego interpretacja kryteriów zastosowania art. 7
ustawy budzi w niniejszej sprawie istotne wątpliwości, ponieważ na tle zebranego w
sprawie materiału dowodowego wskazującego jednoznacznie na prokonkurencyjny
charakter działań powód oba sądy uznały, że korzyści natury gospodarczej
i społecznej, takie jak wzrost produkcji, postęp techniczny, obniżki cen, utrzymanie
poziomu zatrudnienia dają bilans negatywny, to znaczy nie przeważają, ani nawet
nie równoważą stopnia i zakresu ograniczenia konkurencji powstałego na skutek
zawartego porozumienia. Okolicznością przesądzającą zaś o braku efektywności
ekonomicznej jest w ocenie sądów obu instancji rzekoma uciążliwość stosowania
dodatku potasowego. Dlatego zdaniem pełnomocnika powoda ad. 2 konieczne jest
rozstrzygnięcie następujących kwestii: 1) czy w rozumieniu art. 7 ust. 1 ustawy
przesłanka przyczynienia się do polepszenia produkcji, dystrybucji towarów lub do
postępu technicznego lub gospodarczego jest spełniona w sytuacji, gdy w zamian
do dotychczas oferowany produkt konsument uzyskuje dostęp do
nowocześniejszego produktu o takim samym składzie chemicznym i przeznaczeniu,
podobnej cenie, różniącego się od dotychczasowego jedynie sposobem aplikacji,
a także czy konieczność innego sposobu aplikacji produktu, poprzez samodzielne
skomponowanie mieszanki, jest na tyle istotna, że przesądza o braku korzyści
ekonomicznych podjętych przez przedsiębiorców działań; 2) czy przesłanka
dotycząca zapewniania nabywcom towarów lub ich użytkownikom odpowiedniej
6
części wynikających z tych ulepszeń lub postępu korzyści jest spełniona w sytuacji,
gdy na skutek zmiany systemu dystrybucji nastąpiło obniżenie kosztów sprzedaży
pozostałych paliw silnikowych poprzez zwolnienie objętości zbiorników, w których
była przechowywana benzyna U95, które przyniosło wymierne korzyści finansowe
pozostałym uczestnikom rynku paliwowego zarówno na szczeblu hurtowym jak
i detalicznym; 3) czy przesłanka dotycząca nienakładania na przedsiębiorstwa
uczestniczące w porozumienie ograniczeń, które nie są niezbędne do osiągniecia
wskazanych celów jest spełniona w sytuacji, gdy przedsiębiorstwo informuje
odbiorców, w tym konkurentów, o zmianie sposobu dystrybucji paliwa w miejsce
podjęcia decyzji jednostronnej i nieujawnionej kontrahentom, co mogłoby być
uznane za przejaw nadużycia pozycji dominującej; 4) czy przesłanka odnosząca się
do niestwarzania przedsiębiorcom możliwości wyeliminowania konkurencji na rynku
jest spełniona w sytuacji, gdy inni producenci paliw na rynku mają potencjalną
możliwość wejścia w niszę rynkową pozostawioną po wycofaniu się z produkcji
benzyny U95 dwóch największych jej producentów oraz czy sam fakt zaprzestania
produkcji określonego towaru z przyczyn ekonomicznych przez dwa wiodące na
tym rynku podmioty przesądza o wyeliminowaniu konkurencji.
Trzecie zagadnienie podniesione w skardze kasacyjnej powoda ad. 2 odnosi
się do kwestii dopuszczalności odmiennego sformułowania zarzutów w
postanowieniu o wszczęciu postępowania antymonopolowego i w decyzji kończącej
postępowanie w świetle art. 10 i 11 w związku z art. 80 ustawy postulujących prawo
strony co do ochrony jej praw i czynnego udziału w postępowaniu oraz art. 66
ustawy nakazującego objąć decyzją jedynie te zarzuty, do których strona mogła się
ustosunkować. W odniesieniu do trzeciego zagadnienia prawnego pełnomocnik
powoda ad. 2 podniósł, że Prezes Urzędu w postanowieniu o wszczęciu
postępowania z dnia 21 marca 2003 r. wskazał na podejrzenie zawarcia przez
powodów ad. 1 i ad. 2 porozumienia, które wyeliminowało konkurencję na krajowym
rynku sprzedaży benzyny uniwersalnej. Natomiast w zaskarżonej w niniejszej
sprawie decyzji, Prezes Urzędu uznał za zakazaną praktykę zawarcie porozumienia
ograniczającego konkurencję polegającego na ustaleniu jednoczesnego
zakończenia produkcji i dystrybucji benzyny uniwersalnej oraz wyłączeniu ryzyka
przejęcia rynku przez konkurenta. Na tym tle pełnomocnik powoda ad. 2 upatruje
7
występowania w sprawie istotnego zagadnienia prawnego dotyczącego art. 66
ustawy i problemu, czy decyzja kończąca postępowanie może odnosić się do
zarzutów, które nie zostały sformułowane w postanowieniu o wszczęciu
postępowania, a strona znając zarzut sformułowany w postanowieniu o wszczęciu
postępowania powinna podjąć obronę w zakresie wszystkich innych potencjalnych
zarzutów mieszczących się teoretycznie w zarzucie głównym, czy też organ
administracji publicznej jako emanacja państwa jest związany postawionym stronie
zarzutem i o ile zarzut ten nie zostanie rozszerzony lub zmieniony w toku
postępowania, nie może oprzeć rozstrzygnięcia na zarzucie odmiennym. Zdaniem
pełnomocnika powoda ad. 2 w postanowieniu o wszczęciu postępowania organ
antymonopolowy musi jasno określić, jakiego rodzaju naruszenia przepisów ustawy
Prezes Urzędu dopatruje się w zachowaniach przedsiębiorców i jaka jest jego
kwalifikacja prawna. Pełnomocnik powoda ad. 2 zwraca uwagę, że art. 5 ust. 1
ustawy stopniuje skalę oddziaływania przedsiębiorców na konkurencję, rozróżniając
między eliminacją konkurencji a jej ograniczeniem lub naruszeniem w inny sposób.
Eliminacja konkurencji jest zaś najdalej idącą postacią oddziaływania zachowania
przedsiębiorcy na konkurencję. Każda z postaci oddziaływania na rynek wymaga
wykazania odmiennych przesłanek prawnych, które z kolei determinują przyjętą
przez uczestnika postępowania linię obrony i argumentację oraz wyznaczają
kierunek postępowania dowodowego.
W odpowiedzi na skargi kasacyjne powodów ad. 1 i ad. 2 Prezes Urzędu
wniósł o wydanie postanowienia o odmowie przyjęcia przedmiotowych skarg do
rozpoznania.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Skargi kasacyjne powodów ad. 1 i ad. 2 zostały oparte na art. 3989
§ 1 pkt 1
k.p.c. Z utrwalonego orzecznictwa Sądu Najwyższego wynika, że jeżeli wniosek
o przyjęcie skargi kasacyjnej do rozpoznania opiera się na przesłance wymienionej
w art. 3989
§ 1 pkt 1 k.p.c., pełnomocnik skarżącego ma obowiązek przedstawienia
odpowiedniego wywodu. Powinien on być zbliżony w swej treści do tego, jaki jest
przyjęty przy przedstawieniu zagadnienia prawnego przez sąd odwoławczy na
8
podstawie art. 390 k.p.c. (postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 9 maja 2006 r.,
V CSK 75/06, niepublikowane). Analogicznie należy traktować wymogi
konstrukcyjne samego zagadnienia prawnego, formułowanego w ramach przesłanki
z art. 3989
§ 1 pkt 1 k.p.c. Zagadnienie prawne musi odpowiadać określonym
wymaganiom, a mianowicie: 1) pozostawać w związku z rozpoznawaną sprawą
(postanowienia SN z dnia 13 lipca 2007 r., sygn. akt III CSK 180/07,
niepublikowane), co oznacza że powinno odnosić się do przepisów prawa
znajdujących zastosowanie w sprawie, które objęte są podstawą skargi kasacyjnej
(postanowienie SN z dnia 9 lutego 2011 r., III SK 43/10, niepublikowane); 2) być
przedstawione w sposób ogólny i abstrakcyjny tak, by umożliwić Sądowi
Najwyższemu udzielenie uniwersalnej odpowiedzi, nie sprowadzającej się do samej
subsumcji i rozstrzygnięcia konkretnego sporu (postanowienia SN z dnia 5 grudnia
2008 r., III CZP 119/08, LEX nr 478179) i 3) dotyczyć zagadnienia budzącego
rzeczywiście istotne (poważne) wątpliwości. Istotność zagadnienia prawnego
konkretyzuje się zaś w tym, że w danej sprawie występuje problem mający
znaczenie dla rozwoju prawa i praktyki sądowej (postanowienie SN z dnia
25 października 2007 r., sygn. akt V CSK 356/07, niepublikowane). Twierdzenie
o występowaniu istotnego zagadnienia prawnego jest uzasadnione tylko wtedy,
kiedy przedstawiony problem prawny nie został jeszcze rozstrzygnięty przez Sąd
Najwyższy lub kiedy istnieją w piśmiennictwie rozbieżne poglądy w tym zakresie,
wynikające z odmiennej wykładni przepisów konstruujących to zagadnienie
(postanowienia SN z dnia 10 marca 2010 r., II UK 363/09, LEX nr 577467, z dnia
12 marca 2010 r., II UK 400/09, LEX nr 577468). Ponadto zagadnienie powinno
zostać sformułowane z przytoczeniem przepisów prawa, na tle których powstało
(postanowienia SN z dnia 13 lipca 2007 r., sygn. akt III CSK 180/07; z dnia
10 sierpnia 2010 r., sygn. akt IV CSK 228/10, niepublikowane). Wreszcie,
zagadnieniu prawnemu musi towarzyszyć odpowiedni wywód zawierający należycie
uzasadnioną argumentację, przemawiającą za jego rozstrzygnięciem w określony
sposób oraz wykazującą wadliwość sposobu rozwiązania przedmiotowego
zagadnienia w zaskarżonym orzeczeniu (postanowienie SN z dnia 9 lutego 2011 r.,
III SK 41/10, niepublikowane).
9
Odnosząc powyższe założenia co do wymogów konstrukcyjnych
i merytorycznych, jakim powinien odpowiadać wniosek o przyjęcie do rozpoznania
skargi kasacyjnej oparty na podstawie art. 3989
§ 1 pkt 1 k.p.c. i jego uzasadnienie,
do skargi kasacyjnej powoda ad. 1, Sąd Najwyższy stwierdza, że sformułowany
w skardze kasacyjnej problem dotyczący interesu publicznego nie jest
zagadnieniem prawnym w rozumieniu art. 3989
§ 1 pkt 1 k.p.c., ponieważ doczekał
się obszernego orzecznictwa i piśmiennictwa. Jest to więc zagadnienie, które
zostało wyjaśnione w orzecznictwie Sądu Najwyższego, w szczególności w wyroku
z dnia 5 czerwca 2008 r., III SK 40/07 (LEX nr 479320), gdzie skonfrontowano
zarysowane przez pełnomocnika powoda ad. 1 linie orzecznictwa i wyjaśniono, jak
przedmiotowe pojęcie należy rozumieć.
Odnosząc się do problemu dotyczącego kryteriów pozwalających na
zastosowanie wymienionych w art. 7 ustawy przesłanek klauzuli rozsądku, Sąd
Najwyższy stwierdza z kolei, że powyższy problem, w ujęciu zaprezentowanym
w uzasadnieniu wniosku o przyjęcie do rozpoznania skargi kasacyjnej powoda ad.
1, nie jest zagadnieniem prawnym w rozumieniu art. 3989
§ 1 pkt 1 k.p.c. Oderwany
jest bowiem od treści tego przepisu i możliwości jego wykładni. W pierwszej
kolejności Sąd Najwyższy zwraca uwagę, że powód ad. 1 odwołał się ogólnie do
art. 7 ustawy, podczas gdy przepis ten w ust. 1 określa przesłanki, których
spełnienie uzasadnia wydanie rozporządzenia Rady Ministrów, bądź decyzji
Prezesa Urzędu. W ust. 2 przepis ten określa zaś treść rozporządzeń
wykonawczych. W funkcjonalnym związku z wyartykułowanymi przez skarżącego
zagadnieniami pozostaje wyłącznie art. 7 ust. 1, podczas gdy zagadnienie prawne
odwołuje się do art. 7 ustawy postrzeganego jako całość. W dalszej kolejności Sąd
Najwyższy stwierdza, że zawarte w skardze zagadnienie dotyczące przesłanek tzw.
klauzuli rozsądku zostało sformułowane w taki sposób, że dotyczy ono
zastosowania art. 7 ust. 1 ustawy w okolicznościach faktycznych konkretnej
sprawy, a nie interpretacji tego przepisu pod kątem uniwersalnej wykładni
poszczególnych przesłanek przedmiotowej instytucji prawa ochrony konkurencji.
Wskazuje na to wyliczenie szczegółowych problemów, jakich nastręcza rzekomo
interpretacja art. 7 ust. 1 ustawy, które zostały bezpośrednio powiązane treściowo
ze stanem faktycznym niniejszej sprawy, o czym świadczą powtarzające się
10
odwołania do produktu objętego zakwestionowanym porozumieniem, czyli benzyny
U95.
Decydujące znaczenie dla odmowy przyjęcia do rozpoznania skargi
kasacyjnej powoda ad. 1 w zakresie drugiego z podniesionych zagadnień prawnych
ma jednak ograniczenie się do samego, hasłowego, wyartykułowania problemów
prawnych dotyczących poszczególnych przesłanek zastosowania art. 7 ust. 1
ustawy. Wyliczeniu zidentyfikowanych przez powoda ad. 1 problemów nie
towarzyszy jakakolwiek argumentacja jurydyczna wykraczająca poza negację
sposobu zastosowania tego przepisu przez sądy pierwszej i drugiej instancji
w okolicznościach niniejszej sprawy. Uzasadnienie wniosku o przyjęcie skargi
kasacyjnej do rozpoznania w tym zakresie nie zawiera odpowiednio uzasadnionej
propozycji wykładni art. 7 ust. 1. Nie uwzględnia też dotychczasowego dorobku
piśmiennictwa, z wyjątkiem ogólnikowych odwołań w zakresie nazw
poszczególnych przesłanek tzw. klauzuli rozsądku. Brak stosownego wywodu
w uzasadnieniu potrzeby rozstrzygnięcia zagadnienia prawnego wraz
z argumentacją identyfikującą prawidłowy kierunek wykładni powoduje, że skarżący
nie wykazał w wymagany sposób występowania w sprawie przesłanki, o której
mowa w art. 3989
§ 1 pkt 1 k.p.c.
Skarga kasacyjna powoda ad. 2 nie kwalifikowała się do przyjęcia celem jej
merytorycznego rozpoznania z analogicznych powodów. Powielono w niej oba
zagadnienia podniesione w skardze kasacyjnej powoda ad. 1 i w podobny sposób
skonstruowano wniosek o przyjęcie skargi do rozpoznania.
W zakresie dotyczącym zagadnienia prawnego odnoszącego się do pojęcia
interesu publicznego zważyć należy, że powód ad. 2 odwołał się co prawda do
powołanego wyżej wyroku Sądu Najwyższego z dnia 5 czerwca 2008 r., III SK
40/07, jednakże w swej argumentacji nie uwzględnił tego, że powyższe orzeczenie
wyjaśniło wątpliwości co do rozumienia i znaczenia tej instytucji dla stosowania
przepisów ustawy, podsumowując dotychczasowe orzecznictwo i rozstrzygając
występujące w nim wątpliwości. Powód ad. 2 poprzestał na samym odwołaniu się
do przedmiotowego wyroku, zaliczając go do grupy orzeczeń reprezentatywnych
dla krytycznie ocenianego przez niego nurtu, nie podważając przy tym w żaden
sposób zaprezentowanej w powołanym orzeczeniu argumentacji. Za skuteczne
11
zakwestionowanie tez tego wyroku nie można bowiem uważać lakonicznego
powołanie się na konstytucyjną zasadę wolności działalności gospodarczej oraz na
jedno orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego (wyrok z 8 lipca 2008 r., K 46/07),
w sytuacji gdy piśmiennictwo konstytucyjne wyprowadza z ustawy zasadniczej dla
władzy publicznej obowiązek ochrony konkurencji na rynku jako jednego
z fundamentów ustroju gospodarczego Rzeczpospolitej Polskiej.
W zakresie zagadnienia prawnego dotyczącego problematyki tzw. klauzuli
rozsądku, wniosek o przyjęcie skargi kasacyjnej powoda ad. 2 i jego uzasadnienie
dotknięte jest tymi samymi wadami konstrukcyjnymi, jakie stwierdzono powyżej
w odniesieniu do skargi kasacyjnej powoda ad. 1.
Wywód spełniający przedstawione na wstępie wymogi co do konstrukcji
uzasadnienia wniosku o przyjęcie skargi kasacyjnej do rozpoznania opartej na
przesłance z art. 3989
§ 1 pkt 1 k.p.c. nie towarzyszy również trzeciemu
z zagadnień prawnych wyodrębnionych w skardze kasacyjnej powoda ad. 2. W tym
zakresie ogranicza się on bowiem do postawienia pewnych tez, którym towarzyszy
wyjątkowo lakoniczna argumentacja, sprowadzająca się do doprecyzowania
szeroko zakrojonego na wstępie zagadnienia prawnego. Brak natomiast
wymaganej w orzecznictwie Sądu Najwyższego analizy samego zagadnienia
prawnego wraz z należycie umotywowaną propozycją jego rozstrzygnięcia. Powód
ad. 2 nie odniósł się w ogóle do związków między wpływem zmiany opisu
zarzucanej praktyki w postanowieniu o wszczęciu postępowania oraz w kończącej
to postępowanie decyzji a dyspozycją art. 66 ustawy, problematyki modelu sądowej
kontroli postępowania prowadzonego przez organ antymonopolowy (por. wyrok
Sądu Najwyższego z dnia 19 sierpnia 2009 r., sygn. akt III SK 5/09, OSNP 2011, Nr
9-10, poz. 144), czy chociażby standardów wypracowanych w tym zakresie
w sprawach z zakresu regulacji telekomunikacji (wyroki Sądu Najwyższego: z dnia
21 września 2010 r., III SK 8/10, LEX 646368 oraz z dnia 14 kwietnia 2010 r. III SK
1/10, LEX 577853).
Z przytoczonych względów Sąd Najwyższy orzekł o odmowie przyjęcia
skargi kasacyjnej do rozpoznania na podstawie art. 3989
§ 2 k.p.c. O kosztach
postępowania kasacyjnego rozstrzygnięto stosownie do art. 98 § 1 i 3 w związku
z art. 108 § 1 k.p.c. oraz § 12 ust. 4 pkt 2 w związku z § 13 ust. 3 pkt 3
12
rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie
opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa
kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego
z urzędu (Dz. U. Nr 163, poz. 1349 ze zm.).