Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt II UK 204/11
POSTANOWIENIE
Dnia 9 stycznia 2012 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Jerzy Kuźniar
w sprawie z wniosku G. K.
przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych
o składki na ubezpieczenie społeczne,
na posiedzeniu niejawnym w Izbie Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw
Publicznych w dniu 9 stycznia 2012 r.,
na skutek skargi kasacyjnej wnioskodawczyni od wyroku Sądu Apelacyjnego […] z
dnia 4 listopada 2010 r.,
1. odmawia przyjęcia skargi do rozpoznania,
2. odmawia przyznania adwokatowi P. N. - pełnomocnikowi
wnioskodawczyni z urzędu, kosztów postępowania kasacyjnego.
UZASADNIENIE
Wyrokiem z dnia 4 listopada 2010 r., Sąd Apelacyjny oddalił apelację
wnioskodawczyni G. K. od wyroku Sądu Okręgowego - Sądu Pracy i Ubezpieczeń
Społecznych z dnia 5 maja 2010 r. w sprawie przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń
Społecznych o składki na ubezpieczenie społeczne. Sąd Apelacyjny podzielił
ustalenia faktyczne Sądu pierwszej instancji, poczynione na podstawie zebranego
w sprawie materiału dowodowego, w tym dowodu z opinii biegłego z zakresu
rachunkowości, z którego wynika, że pomimo składanych zawiadomień o
czasowym zawieszeniu prowadzenia działalności gospodarczej Przedsiębiorstwa
2
„H.” Hurt-Detal, wnioskodawczyni faktycznie pozostawała w gotowości do jej
wykonywania, a tym samym podlegała obowiązkowym ubezpieczeniom;
- społecznemu w okresie od dnia 1 sierpnia 2003 r. do dnia 31 października 2003 r.
i od dnia 1 grudnia 2003 r. do dnia 31 października 2004 r. z obowiązkiem
opłacania składek na fundusz ubezpieczeń społecznych w łącznej kwocie 18799,70
zł,
- zdrowotnemu w okresie od dnia 1 listopada 2004 r. do dnia 31 października
2005 r. z obowiązkiem opłacenia składek na fundusz ubezpieczeń zdrowotnych w
łącznej kwocie 7778,17 zł oraz odsetkami liczonymi na dzień 16 lutego 2009 r. w
wysokości 3003 zł,
- społecznemu i zdrowotnemu w okresie od dnia 1 listopada 2005 r. do dnia
11 grudnia 2007 r., z obowiązkiem opłacania składek na Fundusz Pracy w okresie
od dnia 1 sierpnia 2003 r. do dnia 31 października 2003 r., od dnia 1 grudnia
2003 r. do dnia 31 października 2004 r. i od dnia 1 listopada 2005 r. do dnia
11 grudnia 2007 r. w łącznej kwocie 1358,15 zł, z odsetkami liczonymi na dzień
16 lutego 2009 r. w wysokości 502 zł, zgodnie z art. 6 ust. 1 pkt 5, art. 36 ust. 4
oraz art. 14 ust. 1a ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń
społecznych (jednolity tekst; Dz. U. z 2009 r., Nr 205, poz. 1585 ze zm.).
W skardze kasacyjnej od powyższego wyroku pełnomocnik
wnioskodawczyni zarzucając naruszenie przepisów prawa materialnego przez
błędną wykładnię art. 13 ust. 4 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie
ubezpieczeń społecznych, oraz przepisów postępowania - art. 233 § 1 i 385 k.p.c.,
wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku w całości oraz poprzedzającego go wyroku
Sądu Okręgowego i przekazanie sprawy Sądowi Okręgowemu do ponownego
rozpoznania, wraz z orzeczeniem o kosztach postępowania.
Wniosek o przyjęcie skargi kasacyjnej do rozpoznania uzasadniono potrzebą
wykładni art. 13 ust. 4 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie
ubezpieczeń społecznych, a w szczególności wykładni zwrotu „zaprzestanie
prowadzenia działalności gospodarczej”.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
3
Wstępnie i ogólnie należy zauważyć, że zgodnie z art. 3989
§ 1 k.p.c., Sąd
Najwyższy przyjmuje skargę kasacyjną do rozpoznania, jeżeli w sprawie występuje
istotne zagadnienie prawne, istnieje potrzeba wykładni przepisów prawnych
budzących poważne wątpliwości lub wywołujących rozbieżności w orzecznictwie
sądów, zachodzi nieważność postępowania lub jeżeli skarga kasacyjna jest
oczywiście uzasadniona. Uzasadnienie wniosku o przyjęcie skargi kasacyjnej do
rozpoznania (art. 3984
§ 1 pkt 3 k.p.c.) polega na powołaniu okoliczności
wskazanych w art. 3989
§ 1 k.p.c., czyli na przedstawieniu występującego w
sprawie istotnego zagadnienia prawnego, potrzeby wykładni przepisów prawnych
budzących poważne wątpliwości lub wywołujących rozbieżności w orzecznictwie
sądów, nieważności postępowania lub oczywistej zasadności skargi kasacyjnej
oraz obejmuje nie tylko powołanie się na jedną z przesłanek, ale także odrębną,
pogłębioną argumentację prawną wskazującą na istnienie jednej z tych przesłanek.
Jeżeli przesłanką wniosku o przyjęcie skargi kasacyjnej do rozpoznania jest
twierdzenie skarżącego, iż skarga jest oczywiście uzasadniona (art. 3984
§ 1 w
związku z art. 3989
§ 1 pkt 4 k.p.c.), powinien on w uzasadnieniu wniosku zawrzeć
wywód prawny wskazujący, w czym wyraża się ta „oczywistość" i przedstawić
argumenty na poparcie tego twierdzenia.
Odwołanie się do przesłanki istnienia potrzeby wykładni przepisów prawnych
budzących poważne wątpliwości lub wywołujących rozbieżności w orzecznictwie
sądów wymaga wykazania, że określony przepis prawa, mimo że budzi poważne
wątpliwości (ze wskazaniem, na czym te wątpliwości polegają), nie doczekał się
wykładni, bądź niejednolita jego wykładnia wywołuje rozbieżności w orzecznictwie
sądów, które należy przytoczyć (por. postanowienia Sądu Najwyższego z dnia
11 stycznia 2002 r., III CKN 570/01, OSNC 2002 nr 12, poz. 151 i z dnia
15 października 2002 r., II CZ 102/02, niepublikowane), przy czym oczywiste jest,
że budzący wątpliwości interpretacyjne przepis musi znajdować w sprawie
zastosowanie, a jego wykładnia – mieć znaczenie dla jej rozstrzygnięcia.
Trzeba też pamiętać, że Sąd Najwyższy jest tzw. sądem prawa, a więc
rozpoznaje sprawę w granicach skargi kasacyjnej i jest związany ustaleniami
faktycznymi stanowiącymi podstawę zaskarżonego orzeczenia, jeżeli skarga nie
zawiera zarzutu naruszenia przepisów postępowania (tak jak w istocie w
4
rozpoznawanej sprawie, gdy się zważy, że podstawą skargi kasacyjnej nie mogą
być zarzuty dotyczące ustalenia faktów lub oceny dowodów, w tym w szczególności
art. 233 k.p.c. – tak w wyroku Sądu Najwyższego z dnia 19 maja 2011 r., I PK
182/10 - LEX nr 852765) lub gdy zarzut taki okaże się niezasadny.
Wskazana w uzasadnieniu skargi kasacyjnej potrzeba wykładni art. 13 ust. 4
ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, w istocie sprowadza się do
odmiennej niż uczynił to Sądy orzekające w sprawie, oceny stanu faktycznego
sprawy, zmierzając do odmiennego rozstrzygnięcia sprawy. Ze względu na
okoliczności sprawy, warto zwrócić uwagę na wyrok Sądu Najwyższego z dnia
17 lipca 2003 r., II UK 111/03 (niepublikowany), według którego prowadzenie
działalności gospodarczej nie może mieć charakteru przypadkowego, w związku
z tym faktyczne niewykonywanie działalności w czasie oczekiwania na kolejne
zamówienie, czy też w czasie ich poszukiwania, nie oznacza zaprzestania
prowadzenia takiej działalności i nie powoduje uchylenia obowiązku ubezpieczenia
społecznego, a także wyrok z dnia 11 lutego 2010 r., I UK 221/09 (niepublikowany),
wskazujący, że obowiązek ubezpieczenia osoby prowadzącej pozarolniczą
działalność - w tym działalność gospodarczą - wynika z faktycznego prowadzenia
tej działalności, a zatem o zaprzestaniu prowadzenia działalności gospodarczej,
powodującej wyłączenie z tego ubezpieczenia, decyduje faktyczne zaprzestanie tej
działalności, przy czym kwestie związane z formalnym zarejestrowaniem,
wyrejestrowaniem, czy zgłaszaniem przerw w tej działalności mają ewentualnie
znaczenie w sferze dowodowej, i nie przesądzają same w sobie o podleganiu
obowiązkowi ubezpieczenia społecznego.
Trzeba też pamiętać, że w orzecznictwie nie budzi wątpliwości, że
zawieszenie działalności nie jest czasowym jej zaprzestaniem lecz znaczącym
ograniczeniem (por. wyrok SN z dnia 17 czerwca 2011 r., II UK 377/10 –
niepublikowany), w czasie czasowego zaprzestania wykonywania działalności
żadne czynności nie są podejmowane, natomiast faktyczne wykonywanie
działalności w okresie zawieszenie może rodzić obowiązek podlegania
ubezpieczeniu społecznemu - tak w wyroku z dnia 18 listopada 2011 r., I UK
156/11(niepublikowany).
5
Z tych względów na podstawie art. 3989
§ 2 k.p.c. Sąd Najwyższy odmówił
przyjęcia skargi kasacyjnej do rozpoznania.
Wniosek ustanowionego dla ubezpieczonej pełnomocnika z urzędu
adwokata P. N. o zasądzenie kosztów nieopłaconej pomocy prawnej, nie
zawierający oświadczenia, że żądane koszty nie zostały zapłacone przez stronę w
całości lub w części, Sąd Najwyższy oddalił, jako nieuzasadniony zgodnie z § 20
rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie
opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów
nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz. U. Nr 163, poz.1348 ze zm.)
- por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 14 października 1998 r., II CKN
687/98, OSNC 1999, nr 3, poz.63).