Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt I PK 128/11
POSTANOWIENIE
Dnia 26 stycznia 2012 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Zbigniew Hajn
w sprawie z powództwa E. Ś.
przeciwko Samodzielnemu Publicznemu Zakładowi Lecznictwa Ambulatoryjnego w
K.
z udziałem interwenienta ubocznego Skarbu Państwa reprezentowanego przez
Prokuratorię Generalną
o zadośćuczynienie,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Pracy, Ubezpieczeń
Społecznych i Spraw Publicznych w dniu 26 stycznia 2012 r.,
skargi kasacyjnej powódki od wyroku Sądu Okręgowego - Sądu Pracy i
Ubezpieczeń Społecznych
z dnia 14 października 2010 r.,
1. odmawia przyjęcia skargi kasacyjnej do rozpoznania,
2. odstępuje od obciążania powódki kosztami zastępstwa
procesowego w postępowaniu kasacyjnym,
3. przyznaje radcy prawnemu T. A. 900 (dziewięćset) zł od
Skarbu Państwa - Sądu Okręgowego, tytułem kosztów
nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej powódce z urzędu.
UZASADNIENIE
2
Wyrokiem z 14 października 2010 r. Sąd Okręgowy oddalił apelację powódki
od wyroku Sądu Rejonowego w sprawie o zadośćuczynienie przeciwko
Samodzielnemu Publicznemu Zakładowi Lecznictwa Ambulatoryjnego.
Powódka zaskarżyła powyższy wyrok skargą kasacyjną. Wnosząc o
przyjęcie jej do rozpoznania powódka wskazuje na występowanie w sprawie
istotnego zagadnienia prawnego, potrzebę wykładni przepisów prawnych
budzących poważne wątpliwości lub wywołujących rozbieżności w orzecznictwie
sądów, nieważność postępowania, oczywistą zasadność skargi, naruszenie
podstawowych zasad porządku prawnego, naruszenie konstytucyjnych wolności
albo praw człowieka i obywatela, wyrządzenie szkody powódce przez wydanie
zaskarżonych orzeczeń, naruszenie konstytucyjnych i międzynarodowych
standardów demokratycznego państwa prawa, konieczność przywrócenia powódce
prawa do sprawiedliwego rozpatrzenia spawy przez właściwy, niezależny,
bezstronny i niezawisły sąd, potrzebę przywrócenia utraconego zaufania obywateli
do władzy sądowej, konieczność ujednolicenia orzecznictwa w podobnych
sprawach oraz wymóg przeprowadzenia kontroli przez Sąd Najwyższy sposobu
sprawowania wymiaru sprawiedliwości przez Sądy Pracy i Ubezpieczeń
Społecznych.
Powódka podnosi, iż konieczne jest rozstrzygnięcie zagadnienia prawnego:
„Czy prawomocne orzeczenie Sądu, zasądzające odszkodowanie lub rentę z tytułu
wypadku przy pracy albo choroby zawodowej od Zakładu Ubezpieczeń
Społecznych na rzecz ubezpieczonego (pracownika), wiąże Sąd Pracy i
Pracodawcę co do faktu i skutków zdarzenia – wypadku przy pracy bądź choroby
zawodowej?”.
Skarżąca wskazuje także, że potrzeba dokonania wykładni przepisów
prawnych budzących poważne wątpliwości lub wywołujących rozbieżności w
orzecznictwie sądów odnosi się w szczególności do treści art. 123 § 1 pkt 1 k.c. w
zw. z art. 300 k.p. na tle wątpliwości, „Czy wniesienie przez pracownika powództwa
o ustalenie (wypadku przy pracy) przerywa bieg przedawnienia dla dochodzenia
roszczeń związanych z tym wypadkiem? Zdaniem pełnomocnika powódki zachodzi
również potrzeba dokonania wykładni art. 466 w zw. z art. 468 § 2 k.p.c.: „czy Sąd
3
Pracy powinien wyjaśnić treść zgłoszonych przez pracownika żądań oraz wyjaśnić
istotne okoliczności mające znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy.”
W odpowiedzi na skargę kasacyjną Skarb Państwa reprezentowany przez
Samodzielny Publiczny Zakład Leczenia Ambulatoryjnego, zastępowany przez
Prokuratorię Generalną Skarbu Państwa, wniósł o odmowę przyjęcia skargi
kasacyjnej do rozpoznania oraz o zasądzenie na rzecz Skarbu Państwa -
Prokuratorii Generalnej Skarbu Państwa kosztów zastępstwa procesowego przed
Sądem Najwyższym.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Jednym z koniecznych elementów skargi kasacyjnej jest, jak wynika z art.
3984
§ 1 pkt 3 k.p.c., wniosek o przyjęcie jej do rozpoznania i jego uzasadnienie.
Wymóg ten wiąże się, jak wielokrotnie wyjaśniano w orzecznictwie Sądu
Najwyższego, z przesłankami rozważanymi przez ten Sąd podczas tzw.
"przedsądu", którego przedmiotem jest przyjęcie lub odmowa przyjęcia skargi
kasacyjnej do rozpoznania. Przesłanki te określone są w art. 3989
§ 1 k.p.c. i tylko
one podlegają badaniu w tej fazie postępowania. W tym zakresie zachowuje
aktualność bogate dotychczasowe orzecznictwo Sądu Najwyższego publikowane w
zbiorze urzędowym i powoływane w komentarzach do k.p.c. na tle art. 3933
§ 1 pkt
3 w zw. z art. 393 § 1 pkt 1 i 2 oraz § 2 k.p.c. w brzmieniu sprzed nowelizacji
wprowadzonej ustawą z dnia 22 grudnia 2004 r. (Dz.U. z 2005 r. Nr 13, poz. 98),
zgodnie z którym samo przedstawienie podstaw kasacyjnych i ich uzasadnienia nie
wyczerpuje wymogu wskazania i umotywowania przyczyn mających przekonywać
do przyjęcia skargi do rozpoznania. Uzasadnienie wniosku polega na wyjaśnieniu,
a więc na wykazaniu, dlaczego, w ocenie strony skarżącej, zachodzi któraś z
przesłanek określonych w art. 3989
§ 1 k.p.c. Treść tego uzasadnienia nie może być
jednak dowolna i należy ją oprzeć na argumentacji jurydycznej. Jest tak z tej
przyczyny, że Sąd Najwyższy, rozpoznając ten nadzwyczajny środek zaskarżenia,
działa w interesie publicznym, wyjaśniając istotne zagadnienia prawne, dokonując
wykładni przepisów budzących poważne wątpliwości lub wywołujących
rozbieżności w orzecznictwie sądów, bądź usuwając z obrotu prawnego orzeczenia
4
wydane w postępowaniu dotkniętym nieważnością lub oczywiście wadliwe.
Spełnienie wymagania określonego w art. 3989
§ 1 k.p.c. wymaga zatem, poza
wyraźnym wskazaniem, które z okoliczności uzasadniających rozpoznanie
zachodzą w sprawie, także zaprezentowania szczegółowej argumentacji prawnej
uzasadniającej, dlaczego Sąd Najwyższy powinien rozpoznać skargę kasacyjną.
Odnosząc powyższe wymogi do wniosku o przyjęcie niniejszej skargi
kasacyjnej do rozpoznania i jego uzasadnienia należy stwierdzić, iż wnoszący
skargę kasacyjną nie przedstawił profesjonalnego prawniczego uzasadnienia
wskazywanych przez siebie okoliczności uzasadniających rozpoznanie skargi, nie
odpowiada ona zatem wymogowi z art. 3984
§ 1 pkt 3 k.p.c.
Wnosząc o przyjęcie skargi kasacyjnej do rozpoznania, pełnomocnik
wskazuje na nieważność postępowania, występowanie w sprawie istotnego
zagadnienia prawnego, potrzebę wykładni przepisów prawnych budzących
poważne wątpliwości lub wywołujących rozbieżności w orzecznictwie sądów oraz
oczywistą zasadność skargi, jednak przesłanek tych należycie nie motywuje.
Przechodząc do poszczególnych przesłanek przyjęcia skargi kasacyjnej do
rozpoznania wskazać należy, że wnoszący skargę powołuje się na nieważność
postępowania polegającą na odmowie przyznania powódce zadośćuczynienia
pomimo zaistniałej szkody (rozstrój zdrowia) i związku przyczynowego. W ocenie
pełnomocnika powódki, rozpoznając niniejszą sprawę Sądy obu instancji nie
uwzględniły faktu, że szkodę i jej rozmiar ustalił sąd ubezpieczeń społecznych w
innym postępowaniu, zatem oba sądy pozbawiły powódkę możliwości ochrony jej
interesów i praw wynikających ze stosunku pracy. Ustosunkowując się do
powyższego zarzutu wskazać należy, że Kodeks postępowania cywilnego w
sposób wyczerpujący wymienia przyczyny powodujące nieważność postępowania.
Sąd Najwyższy, dokonując z urzędu oceny skargi kasacyjnej w oparciu o art. 39813
§ 1 k.p.c., nie dostrzega podstaw do stwierdzenia w niniejszej sprawie nieważności
postępowania, zwłaszcza, że skarżący formułując ten zarzut nie powołał się na
żadną z przesłanek wymienionych w art. 379 k.p.c. Wskazywane przez skarżącego
pozbawienie możliwości ochrony interesów i praw wynikających ze stosunku pracy
wykracza poza przyczyny wymienione w art. 397 k.p.c. i nie stanowi wystarczającej
postawy do skutecznego podniesienia zarzutu nieważności postępowania, nie
5
uzasadnia zatem przyjęcia skargi kasacyjnej do rozpoznania na podstawie art. 3989
§ 1 pkt 3 k.p.c. Wskazać nadto należy, że ustalenie szkody oraz związku
przyczynowego, na które powołuje się skarżący, dotyczyło postępowania w sprawie
z ubezpieczeń społecznych, wytoczonego przeciwko innemu podmiotowi, w oparciu
o całkiem inną postawę prawną.
Jako kolejną przesłankę przyjęcia skargi kasacyjnej do rozpoznania
wnoszący skargę wskazał na jej oczywistą zasadność. Oparcie skargi kasacyjnej
na przesłance wynikającej z art. 398 9
§ 1 pkt 4 k.p.c. jest możliwe tylko wtedy, gdy
już na pierwszy rzut oka podstawy wskazane w skardze zasługują na
uwzględnienie, to jest, gdy zaskarżone orzeczenie jest niewątpliwie sprzeczne z
zasadniczymi i niepodlegającymi różnej wykładni przepisami albo zostało wydane w
wyniku oczywiście błędnej, widocznej bez głębszej analizy prawniczej wykładni lub
niewłaściwego zastosowania prawa (postanowienie Sądu Najwyższego z 4
października 2007 r. I UK 164/07, postanowienie Sądu Najwyższego z 25 września
2007 r. I PK 136/07). Z uzasadnienia skargi kasacyjnej nie wynika oczywista
zasadność w przedstawionym powyżej znaczeniu. Wnoszący skargę nie zawarł w
uzasadnieniu wniosku wywodu prawnego wskazującego, w czym miałaby wyrażać
się ta „oczywistość”, nie przedstawił zatem wystarczających argumentów
wskazujących, że skarga jest „oczywiście uzasadniona”.
Natomiast powołanie się w skardze kasacyjnej na potrzebę wykładni
przepisów prawnych wywołujących rozbieżności w orzecznictwie sądów wymaga
wykazania, że na podstawie tych samych przepisów prawnych w różnych sprawach
tego samego rodzaju podejmowane są rozbieżne rozstrzygnięcia sądowe, które nie
znajdują przekonującego uzasadnienia w różnicach wynikających z ustaleń sądu
dotyczących okoliczności faktycznych lub prawnych w tych sprawach. Konieczne
jest opisanie tych wątpliwości lub rozbieżności, wskazanie argumentów, które
prowadzą do rozbieżnych ocen prawnych, a nadto przedstawienie przez
skarżącego własnej propozycji interpretacyjnej (zob. np. postanowienie SN z dnia 3
listopada 2003 r., II UK 184/03, niepubl.; postanowienie SN z dnia 22 czerwca 2004
r., III UK 103/04, niepubl.; postanowienie SN z dnia 30 stycznia 2003 r., I PZ
124/02, niepubl.; postanowienie SN z dnia 22 czerwca 2004 r., III UK 103/04,
niepubl.; postanowienie SN z dnia 28 grudnia 2004 r., I PK 181/04, niepubl.;
6
postanowienie SN z dnia 13 grudnia 2007 r., I PK 233/07 OSNP 2009 nr 3-4,
poz.43). W skardze kasacyjnej brak prawniczego wywodu, z którego wynikałoby, że
w orzecznictwie Sądu Najwyższego zachodzi jakakolwiek rozbieżność.
Pełnomocnik powódki nie wykazał, aby art. 123 § 1 k.c. czy art. 466 k.p.c. w
związku z art. 468 § 2 k.p.c. był interpretowany odmiennie przez Sąd Okręgowy w
niniejszej sprawie oraz sądy orzekające w analogicznych sprawach. Brak zatem
podstaw do uznania, że w sprawie istnieje potrzeba wykładni przepisów prawnych
budzących poważne wątpliwości lub wywołujących rozbieżności w orzecznictwie
sądów.
W uzasadnieniu wniosku o przyjęcie przedmiotowej skargi do rozpoznania
nie wykazano także, by w sprawie występowało istotne zagadnienie prawne w
rozumieniu art. 3989
§ 1 pkt 1 k.p.c. Z orzecznictwa Sądu Najwyższego wynika, że
jeżeli wniosek o przyjęcie skargi kasacyjnej do rozpoznania opiera się na
przesłance wymienionej w art. 3989
§ 1 pkt 1 k.p.c., pełnomocnik skarżącego ma
obowiązek przedstawienia wywodu uwzględniającego zarówno dotychczasowe
orzecznictwo (lub wskazującego jego brak) z zakresu objętego przedstawionym
zagadnieniem prawnym, jak i ewentualne poglądy doktryny. Sformułowanie
zagadnienia prawnego powinno bowiem zawierać wywód zbliżony do tego, jaki jest
przyjęty przy przedstawieniu zagadnienia prawnego przez sąd odwoławczy na
podstawie art. 390 k.p.c. (postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 9 maja 2006 r.,
V CSK 75/06, niepublikowane). Wskazanie zagadnienia prawnego
uzasadniającego wniosek o rozpoznanie skargi kasacyjnej powinno nastąpić przez
określenie przepisów prawa, w związku z którymi zostało sformułowane i
wskazaniu argumentów, które prowadzą do rozbieżnych ocen /postanowienie Sądu
Najwyższego z dnia 10 marca 2011 r., sygn. III UK 171/10/, czego w skardze
kasacyjnej brak. Pełnomocnik w istocie nie formułuje żadnego zagadnienia
prawnego, ograniczając się do wyartykułowania pytania, które nie zostało poparte
wystarczającym uzasadnieniem wniosku o przyjęcie skargi kasacyjnej do
rozpoznania. Powyższe powoduje, że na etapie przedsądu nie jest możliwe
stwierdzenie występowania w sprawie zagadnienia prawnego wymagającego
wyjaśnienia przez Sąd Najwyższy.
7
Pozostałe zarzuty podnoszone we wniosku o przyjęcie skargi kasacyjnej do
rozpoznania wykraczają poza wskazane w art. 3989
k.p.c. przesłanki, a przepis ten
nie podlega wykładni rozszerzającej.
Mając powyższe na uwadze Sąd Najwyższy orzekł o odmowie przyjęcia
skargi kasacyjnej do rozpoznania na podstawie art. 3989
k.p.c. O kosztach
orzeczono na podst. art. 102 k.p.c.