Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt III UK 94/11
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 9 maja 2012 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Kazimierz Jaśkowski (przewodniczący)
SSN Jerzy Kwaśniewski (sprawozdawca)
SSN Maciej Pacuda
w sprawie z odwołania Wyższej Szkoły Informatyki i Zarządzania w […]
od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych
z udziałem zainteresowanych: B. B., i in.
o wysokość podstawy wymiaru składek oraz składki na ubezpieczenia społeczne,
zdrowotne, Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Pracy, Ubezpieczeń
Społecznych i Spraw Publicznych w dniu 9 maja 2012 r.,
skargi kasacyjnej odwołującego się od wyroku Sądu Apelacyjnego w […]
z dnia 24 marca 2011 r., sygn. akt […]
1. uchyla zaskarżony wyrok w zakresie oddalenia apelacji
dotyczącej orzeczenia przez Sąd pierwszej instancji o oddaleniu
odwołania od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych z dnia 8
stycznia 2009 r., nr 3134 w przedmiocie składek na Fundusz
Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych i sprawę w tym
zakresie przekazuje Sądowi Apelacyjnemu do ponownego
2
rozpoznania i rozstrzygnięcia w tym zakresie o kosztach
postępowania kasacyjnego,
2. oddala skargę kasacyjną w pozostałym zakresie.
UZASADNIENIE
Decyzją z dnia 8 stycznia 2009 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych ustalił
podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne dla
wymienionych w decyzji 27 nauczycieli akademickich zatrudnionych na podstawie
umowy o pracę u płatnika składek – Wyższej Szkoły Informatyki i Zarządzania w
okresach wskazanych w tej decyzji.
Drugą decyzją z tej samej daty ZUS stwierdził, że dla płatnika – Wyższej
Szkoły Informatyki i Zarządzania w […] kwota składek należnych na Fundusz
Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych za okres od 1 stycznia 2006 r. do 30
kwietnia 2008 r. wynosi łącznie 35.848,66 zł.
Trzecią decyzją z dnia 8 stycznia 2009 r. ZUS stwierdził, że dla płatnika
składek – Wyższej Szkoły Informatyki i Zarządzania kwota składek należnych na
Fundusz Pracy za okres od 1 stycznia 2006 r. do 30 kwietnia 2008 r. wynosi łącznie
87.827,48 zł.
Odwołanie – obejmujące wszystkie trzy decyzje z 8 stycznia 2009 r. – wniósł
płatnik składek – Wyższa Szkoła Informatyki i Zarządzania .
Wyrokiem z dnia 11 października 2010 r. Sąd Okręgowy – Sąd Pracy i
Ubezpieczeń Społecznych– po ponownym rozpoznaniu sprawy – oddalił odwołanie.
Sąd Okręgowy ustalił, że zainteresowani, zatrudnieni przez płatnika składek
na stanowiskach nauczycieli akademickich korzystali ze świadczeń wypłacanych
przez pracodawcę z tytułu nieobecności w pracy, spowodowanej różnymi
okolicznościami, a świadczenia te płatnik rozliczył jak wynagrodzenie za czas
choroby, zasiłki chorobowe, zasiłki opiekuńcze, zasiłki macierzyńskie lub
świadczenie rehabilitacyjne i nie odprowadził od nich składek na ubezpieczenie
społeczne, zdrowotne, FGŚP i Fundusz Pracy. Płatnik składek przy naliczaniu
należności z tytułu nieobecności w pracy oraz przy odprowadzaniu składki stosuje
wewnątrzzakładowy regulamin od 1997 r. Podstawę prawną ustalenia dla
3
nauczycieli akademickich wynagrodzenia za czas usprawiedliwionej niezdolności
do pracy stanowi art. 105 ust. 5 i ust. 5a ustawy z dnia 12 września 1990 r. o
szkolnictwie wyższym (Dz.U. Nr 65, poz. 385 ze zm.), a po dniu 1 września 2006 r.,
art. 154 ust. 1 i ust. 2 ustawy z dnia 27 lipca 2005 r. – Prawo o szkolnictwie
wyższym (Dz.U. Nr 164, poz. 1365 ze zm.). Powołane przepisy powinny być
stosowane przez płatnika, pomimo tego, że jest on niepubliczną szkołą wyższą.
Sąd Okręgowy stwierdził, że zgodnie z art. 18 ust. 1 i ust. 2 ustawy o systemie
ubezpieczeń społecznych z podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie
emerytalne i rentowe wyłączone zostaje jedynie wynagrodzenie za czas
niezdolności do pracy spowodowanej chorobą i zasiłki chorobowe, natomiast
wszystkie inne przychody podlegają wliczeniu do podstawy wymiaru składek
emerytalno - rentowych, jak również do podstawy wymiaru składek na
ubezpieczenie chorobowe i wypadkowe. Płatnik – naliczając składki na
ubezpieczenie zdrowotne – powinien do podstawy wymiaru doliczyć wypłacone
nauczycielom akademickim wynagrodzenia za czas niezdolności do pracy
spowodowanej chorobą i zasiłki chorobowe. W podstawie składek na
ubezpieczenia społeczne powinny znaleźć się wypłacone nauczycielom należności,
będące wynagrodzeniem za czas innej nieobecności w pracy spowodowanej
opieką, macierzyństwem lub rehabilitacją; odpowiednio do powyższego powinny
zostać naliczone także pozostałe składki na FGŚP i Fundusz Pracy.
Wyrok Sądu Okręgowego odwołująca się WSIiZ zaskarżyła apelacją.
Wyrokiem z dnia 24 marca 2011 r. Sąd Apelacyjny na podstawie art. 385
k.p.c. oddalił apelację.
Sąd drugiej instancji podzielił i przyjął za własne ustalenia faktyczne wyroku
Sądu pierwszej instancji; podzielił także podstawę prawną tego wyroku.
Obowiązujący do 31 sierpnia 2006 r. art. 105 ust. 5 ustawy o szkolnictwie
wyższym stanowił, że nauczyciel akademicki zachowuje prawo do wynagrodzenia
za czas usprawiedliwionej nieobecności w pracy; ust. 5a powyższego przepisu
stanowił, że za czas niezdolności do pracy wskutek choroby lub odosobnienia w
związku z chorobą zakaźną nauczyciel akademicki zachowywał prawo do
wynagrodzenia obliczonego na zasadach przewidzianych w art. 92 k. p. Natomiast
obowiązujący od 1 września 2006 r. art. 154 ust. 1 aktualnej ustawy – Prawo o
4
szkolnictwie wyższym, powtarza zasadę, że nauczyciel akademicki zachowuje
prawo do wynagrodzenia za czas usprawiedliwionej nieobecności w pracy, a
zgodnie z jego ust. 2 za czas niezdolności do pracy wskutek choroby lub
odosobnienia, w związku z chorobą zakaźną, wypadku w drodze do pracy,
nauczyciel akademicki zachowuje prawo do wynagrodzenia i zasiłku chorobowego
obliczonego na zasadach przewidzianych w art. 92 k.p. Według Sądu drugiej
instancji powyższe unormowania w sposób jednakowy regulują sytuację nauczycieli
akademickich w czasie usprawiedliwionej nieobecności w pracy; określają ich
przywilej, który polega na uprawnieniu do wynagrodzenia za czas nieobecności w
pracy. Przywilej ten odnosi się do całej grupy zawodowej nauczycieli akademickich,
niezależnie od podstawy prawnej ich zatrudnienia, czy podmiotu zatrudniającego
(uczelnia publiczna, czy uczelnia niepubliczna). Sąd drugiej instancji nie podzielił
zarzutu strony apelującej o dyskryminacyjnym charakterze takiego przywileju w
stosunku do innych ubezpieczonych pracowników. Szczególne uprawnienia do
świadczeń z ubezpieczeń społecznych, jakie pojawiają się w przepisach o prag-
matykach służbowych, czy zawodowych nie są przejawem nierównego traktowania
pozostałych ubezpieczonych i nie mają charakteru regulacji dyskryminacyjnych,
skoro w jednakowy sposób normują sytuację tej samej grupy zawodowej. Zarówno
przepis art. 105 ust. 5a poprzednio obowiązującej ustawy o szkolnictwie wyższym,
jak i obecnie przepis art. 154 ust. 2 ustawy – Prawo o szkolnictwie wyższym,
regulują wyłącznie sposób obliczania wynagrodzenia za czas niezdolności do pracy
wskutek choroby lub odosobnienia w związku z chorobą zakaźną…, odsyłając do
unormowania zawartego w art. 92 k. p. Przepis art. 92 k. p. nie zawiera regulacji z
której wynikałaby wysokość zasiłku chorobowego. Kwestię tę regulują przepisy
ustawy z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia
społecznego w razie choroby i macierzyństwa (Dz. U. z 2010 r. Nr 77, poz. 512 ze
zm.) (art. 36 - 52a). Sąd drugiej instancji odrzucił interpretację art. 154 ust. 2 Prawa
o szkolnictwie wyższym, według której nauczyciel akademicki za czas niezdolności
do pracy wskutek choroby uzyskuje najpierw prawo do wynagrodzenia, a później
nabywa prawo do zasiłku chorobowego. Sąd powołał się na pogląd zawarty w
wyroku Sądu Najwyższego z dnia 9 lutego 2010 r., I UK 295/09 - LEX nr 580147,
zgodnie z którym zarówno przepis art. 105 ust. 5a ustawy o szkolnictwie wyższym z
5
1990 r. jak i art. 154 ust. 2 Prawa o szkolnictwie wyższym z 2005 r. nie stanowią
odstępstwa od zasady zgodnie z którą nauczyciel akademicki zachowuje prawo do
wynagrodzenia za czas usprawiedliwionej nieobecności w pracy. W konsekwencji
nauczyciel akademicki zachowuje prawo do wynagrodzenia za cały czas
niezdolności do pracy z powodów uprawniających do świadczeń z ubezpieczenia
społecznego, nie ma natomiast za ten okres prawa do zasiłków na podstawie
art. 12 ust. 1, art. 22 i art. 31 ust. 2 ustawy o świadczeniach pieniężnych z
ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa.
Do urlopu macierzyńskiego, do którego nauczyciel akademicki jest
uprawniony na podstawie art. 180 k.p. nie ma zastosowania art. 154 ust. 2 Prawa o
szkolnictwie wyższym, lecz ust. 1 tego przepisu (tak samo jak pod rządem art. 105
ust. 5 ustawy o szkolnictwie wyższym). Obowiązujące nauczycieli akademickich
powyższe zasady wywołują konsekwencje w zakresie naliczania i odprowadzania
składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, na Fundusz Pracy
i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych. Przepis art. 18 ust. 1 i ust.
2 w związku z art. 4 ust. 4 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie
ubezpieczeń społecznych (Dz.U. z 2009 r. Nr 205, poz. 1585 ze zm.) wskazuje, że
z podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne wyłączone zostaje
jedynie wynagrodzenie za czas niezdolności do pracy spowodowanej chorobą i
zasiłki. W przypadku nauczycieli akademickich do podstawy wymiaru składek na
ubezpieczenia społeczne wejdą zatem wynagrodzenia wypłacone za czas innej
usprawiedliwionej nieobecności w pracy niż nieobecność spowodowana chorobą
własną nauczyciela. Powyższe wyłączenie z podstawy wymiaru nie obowiązuje w
przypadku składki na ubezpieczenie zdrowotne, co wynika z art. 81 ust. 5 ustawy z
dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze
środków publicznych (Dz.U. z 2008 r. Nr 164, poz. 1027 ze zm.).
Sąd drugiej instancji – uznając, że w zakresie omawianych regulacji sytuacja
prawna nauczycieli akademickich zatrudnionych zarówno w publicznych jak i
niepublicznych szkołach wyższych jest jednakowa – nie podzielił zarzutu apelacji
naruszenia przez Sąd pierwszej instancji zasad wynikających z przepisów art. 2,
art. 32 oraz art. 67 ust. 1 Konstytucji RP. Sąd podkreślił, że wypłaty stanowiące
podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe, zgodnie z
6
przepisem art. 29 ust. 1 ustawy z dnia 13 lipca 2006 r. o ochronie roszczeń
pracowniczych w razie niewypłacalności pracodawcy (Dz.U. Nr 237, poz. 1654 ze
zm.), stanowią kwoty wyjściowe do ustalenia składki na Fundusz Gwarantowanych
świadczeń Pracowniczych. Analogicznie jest w przypadku składek na Fundusz
Pracy – zgodnie z przepisem art. 104 ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji
zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz.U. z 2008 r. Nr 69, poz. 415 ze zm.).
Wyrok Sądu Apelacyjnego odwołująca WSIiZ zaskarżyła skargą kasacyjną.
Skargę oparto na obydwu podstawach określonych w art. 3983
§ 1 pkt 1 i 2 k.p.c. W
ramach pierwszej podstawy kasacyjnej (art. 3983
§ 1 pkt 1 k.p.c.) zarzucono błędną
wykładnię:
a) art. 105 ust. 5 i ust. 5a ustawy o szkolnictwie wyższym oraz art. 154 ust.
2 Prawa o szkolnictwie wyższym w związku z art. 2, art. 31 ust. 3, art. 32,
art. 64 ust. 1 i ust. 3 oraz art. 67 ust. 1 Konstytucji RP polegającą na
przyjęciu, że za cały okres usprawiedliwionej nieobecności w pracy
nauczyciela akademickiego zachowuje on prawo do wynagrodzenia;
b) art. 18 ust. 1 i ust. 2 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych i art. 81
ust. 1 i ust. 5 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki
zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych przez przyjęcie, że
skarżąca, jako płatnik składek, błędnie ustaliła podstawę wymiaru składek
na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne a w konsekwencji nie
odprowadziła należnych z tego tytułu składek w prawidłowej wysokości;
c) art. 29 ust. 1 w związku z art. 9 oraz art. 2 ust. 1 ustawy z dnia 13 lipca
2006 r. o ochronie roszczeń pracowniczych w razie niewypłacalności
pracodawcy (Dz.U. Nr 158, poz. 1121 ze zm.) przez przyjęcie, że
skarżąca, jako płatnik składek nieprawidłowo ustaliła podstawę wymiaru
składek na Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych, a
przez to zaniżyła wysokość składek na ten Fundusz pomimo, że szkoła
wyższa nie jest przedsiębiorcą w rozumieniu przepisów powołanej
ustawy, a w efekcie nie obciążają jej żadne obowiązki z tej ustawy
wynikające.
W ramach podstawy procesowej (art. 398 3
§ 1 pkt 2 k.p.c.) zarzucono
naruszenie art. 378 § 1 oraz art. 321 § 1 w związku z art. 391 § 1 k.p.c. przez
7
orzeczenie w sprawie wysokości składek na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne
pomimo, że ta sprawa nie była przedmiotem decyzji organu rentowego, a w
konsekwencji nie była przedmiotem odwołania do sądu pierwszej instancji ani też
przedmiotem apelacji.
Skarżąca wniosła o uchylenie zaskarżonego wyroku Sądu Apelacyjnego w
całości, przy uwzględnieniu kosztów postępowania kasacyjnego, i przekazanie
spawy do ponownego rozpoznania Sądowi drugiej instancji.
W skardze zawarto wniosek o skierowanie do Trybunału Konstytucyjnego
pytania prawnego co do zgodności art. 105 ust. 5 i ust. 5a ustawy o szkolnictwie
wyższym i art. 154 ust. 1 i ust. 2 Prawa o szkolnictwie wyższym z art. 2, art. 31 ust.
3, art. 32, art. 64 ust. 1 i ust. 3 oraz art. 67 ust. 1 Konstytucji RP.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Przyjęta z zaskarżonym wyroku a zakwestionowana w skardze kasacyjnej
wykładnia art. 105 ust. 5 i 5a ustawy o szkolnictwie wyższym oraz art. 154 ust. 2
ustawy – Prawo o szkolnictwie wyższym jest zgodna z wyjaśnieniami
interpretacyjnymi tych przepisów wynikającymi z orzecznictwa Sądu Najwyższego
(powołany w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku – wyrok z dnia 9 lutego 2010 r., I
UK 295/09, wyrok z dnia 18 lipca 2006 r., I UK 370/05 – OSNP 2007/15-16/227,
wyrok z dnia 4 grudnia 2007 r., I UK 168/07 – OSNP 2009/1-2/22, wyrok z dnia 10
lutego 2000 r., I UKN 389/99 – OSNP 2001/15/494).
Zasadzająca się na specyficznym przywileju pracowniczym nauczycieli
akademickich zasada zachowania prawa do wynagrodzenia za czas
usprawiedliwionej nieobecności w pracy wywoływała istotne konsekwencje w
zakresie ubezpieczeń społecznych. W szczególności nauczyciel akademicki, który -
za czas nieobecności w pracy wskutek choroby zachowywał prawo do
wynagrodzenia – nie uzyskiwał prawa do zasiłków z ubezpieczenia społecznego,
natomiast uzyskane wynagrodzenie stawało się podstawą należnej składki z tytułu
ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa. Wynikające z
powyższych regulacji szczególnych częściowe zaspakajanie w ramach świadczeń
pracowniczych potrzeb, które w systemie powszechnym należały do zakresu
8
ubezpieczenia społecznego, mogły wydawać się kontrowersyjne, zwłaszcza w
stosunku do nauczycieli akademickich uczelni niepublicznych w których
wynagrodzenia nauczycieli nie pochodziły ze środków publicznych. Powstawały
problemy systemowego uzgodnienia przywileju pracowniczego z konsekwencjami
w zakresie kosztów ubezpieczenia społecznego.
Powyższy stan prawny uległ zmianie na skutek interwencji ustawodawcy.
Ustawą z dnia 18 marca 2011 r. o zmianie ustawy – Prawo o szkolnictwie wyższym,
ustawy o stopniach naukowych i tytule naukowym oraz o zmianie niektórych innych
ustaw (Dz.U. Nr 84, poz. 455), w jej art. 1 pkt 107 uchylone zostały w art. 154
ustawy – Prawo o szkolnictwie wyższym jego ustępy 1 i 2. Po wejściu w życie tego
przepisu (z dniem 1 października 2011 r.) nauczyciele akademiccy przestają
korzystać z uprawnienia do wynagrodzenia za czas usprawiedliwionej nieobecności
w pracy, także spowodowanej chorobą, a należy do nich stosować odnoszącą się
do ogółu pracowników zasadę wynikającą z art. 92 k.p. (za pierwszy okres
niezdolności do pracy przysługuje prawo do określonego wynagrodzenia, a
następnie prawo do świadczeń z ubezpieczenia społecznego).
Uchylenie w art. 154 ustawy – Prawo o szkolnictwie wyższym, ustępów
pierwszego i drugiego tego przepisu oznacza – z woli ustawodawcy – wyraźną
zmianę dotychczasowego stanu prawnego w jego normatywnym znaczeniu
wyjaśnionym w orzecznictwie Sądu Najwyższego. Ponadto uchylenie tych
przepisów dezaktualizuje zawarty w skardze wniosek o wystąpienie do Trybunału
Konstytucyjnego w sprawie zgodności art. 154 ust. 1 i 2 Prawa o szkolnictwie
wyższym (i poprzednio obowiązującego art. 105a ust. 5 i ust. 5a ustawy o
szkolnictwie wyższym) z Konstytucją RP. Nie są natomiast przekonujące
argumenty wnoszącego skargę o potrzebie dokonania „kontroli” konstytucyjności
wskazanych przepisów w sprawie rozpoznawanej przez Sąd Najwyższy. Skarżący
bezpodstawnie twierdzi jakoby, pod rządem przepisów obowiązujących do 30
września 2011 r., nauczyciele akademiccy nie uzyskiwali ochrony w zakresie ryzyk
dotyczących zabezpieczenia społecznego. Przedstawiona argumentacja nie
uwzględnia konsekwencji uzyskiwania wynagrodzenia za czas usprawiedliwionej
nieobecności w pracy w odniesieniu do niektórych tylko świadczeń z zakresu
zabezpieczenia społecznego. Bezzasadne w związku z tym jest twierdzenie jakoby
9
dotychczasowy system polegał na „przerzucaniu na uczelnie niepubliczne ciężaru
zabezpieczenia społecznego nauczycieli akademickich w czasie choroby lub
macierzyństwa”. W przedstawionym stanowisku autora skargi kasacyjnej nie ma
próby systemowego ujęcia dotychczasowej zasady uprawniającej nauczycieli
akademickich do wynagrodzenia za pracę za czas usprawiedliwionej nieobecności
w pracy. W odniesieniu do kwestii z tego zakresu wyjaśnianych w judykaturze
można np. wskazać na określone korzyści, które uzyskiwał pracownik na skutek
opłacenia składki od wynagrodzenia wypłaconego w miejsce zasiłków z
ubezpieczenia społecznego (wyrok SN z dnia 10 lutego 2000 r., II UKN 389/99 –
OSNP 2001/15/494). Z kolei w wyroku z dnia 4 grudnia 2007 r., I UK 169/07 (OSNP
2009/1-2/28), Sąd Najwyższy zauważył, że zgodnie z art. 138 ustawy o szkolnictwie
wyższym statut uczelni niepaństwowej mógł ustanowić odmienne uregulowanie
praw i obowiązków pracowników. W szczególności możliwe było na tej drodze –
odmiennie od zasady wynikającej z art. 105 ust. 5 ustawy o szkolnictwie wyższym –
określenie świadczeń przysługujących w okresie czasowej niezdolności do pracy na
zasadach ogólnych według reguł z art. 92 § 1 k.p.
Wobec niezasadności zarzutu skargi dotyczącego interpretacji normy
prawnej wynikającej z przepisów art. 105 ust. 5 i 5a ustawy o szkolnictwie wyższym
oraz art. 154 ust. 2 ustawy – Prawo o szkolnictwie wyższym nie mogły być
uwzględnione zarzuty dotyczące wskazanych w skardze przepisów z zakresu
ubezpieczeń społecznych. Jak to bowiem wynika z uzasadnienia skargi, naruszenia
przepisów z zakresu ubezpieczeń społecznych skarżący wiąże wyłącznie z
kwestionowaniem obowiązujących do 30 września 2011 r. zasad wynagradzania
nauczycieli akademickich za czas usprawiedliwionej nieobecności w pracy.
Zasadny jest natomiast ostatni z zarzutów materialnoprawnej podstawy
skargi kasacyjnej. Rację ma skarżący, że orzekając odnośnie zgodności z prawem
decyzji organu rentowego w zakresie składek należnych od Wyższej Szkoły
Informatyki i Zarządzania na rzecz Funduszu Gwarantowanych Świadczeń
Pracowniczych, Sąd Apelacyjny pominął wskazane w skardze przepisy określające
podmiotowy zakres ustawy z dnia 13 lipca 2006 r. o ochronie roszczeń
pracowniczych w razie niewypłacalności pracodawcy.
10
Obowiązek opłacania składek za pracowników na Fundusz Gwarantowanych
Świadczeń Pracowniczych – stosownie do art. 9 powołanej ustawy – odnosi się do
przedsiębiorcy, o którym mowa w art. 2 ust. 1 ustawy. Z kolei, zgodnie z tym
ostatnim przepisem chodzi o przedsiębiorę zdefiniowanego w ustawie o swobodzie
działalności gospodarczej o ile…w przypadku przedsiębiorstw „prowadzących
działalność gospodarczą na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, a także oddziałów
banków zagranicznych – odrębne przepisy nie wyłączają możliwości ogłoszenia na
terytorium Rzeczypospolitej Polskiej upadłości takiego pracodawcy”. Zasadnie w
skardze wskazuje się na to, że art. 106 ustawy - Prawo o szkolnictwie wyższym,
expressis verbis, wyłącza kwalifikację jako działalności gospodarczej w rozumieniu
przepisów ustawy o swobodzie działalności gospodarczej - „Prowadzenie przez
uczelnię działalności dydaktycznej, naukowej, badawczej, doświadczalnej,
artystycznej, sportowej, diagnostycznej, rehabilitacyjnej lub leczniczej”. Ponadto, ze
względu na powołane wyżej zastrzeżenie zawarte w art. 2 ust. 1 ustawy o ochronie
roszczeń pracowniczych w razie niewypłacalności pracodawcy, odrębnym
przepisem wyłączającym możliwość ogłoszenia na terenie RP upadłości
pracodawcy będącego uczelnią jest art. 6 pkt 6 ustawy z dnia 28 lutego 2003 r.
(Dz.U. Nr 60, poz. 535 ze zm.), stanowiący, że nie można ogłosić upadłości uczelni.
Bezzasadna jest natomiast procesowa podstawa skargi kasacyjnej.
Skarżący bezpodstawnie twierdzi, jakoby zaskarżony wyrok rozstrzygał o
wysokości składek na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne, to jest ponad
przedmiot sprawy wyznaczony decyzją organu rentowego. Nic takiego nie wynika z
sentencji zaskarżonego rozstrzygnięcia. Wyrokiem z dnia 24 marca 2011 r. Sąd
Apelacyjny oddalił apelację Wyższej Szkoły Informatyki i Zarządzania w R.
wniesionej od wyroku Sądu Okręgowego z dnia 11 października 2010 r.
Rozstrzygnięcie co do bezzasadności rozpoznawanej apelacji dokładnie odpowiada
przedmiotowi postępowania apelacyjnego (por. art. 385 k.p.c.). Dodać jeszcze
należy, że przedmiotem apelacji był wyrok Sądu pierwszej instancji także
pozostający w granicach przedmiotu sprawy wyznaczonego granicami odwołania
od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych . Także z uzasadnienia
zaskarżonego wyroku Sądu drugiej instancji nie wynika, ażeby Sąd ten rozpoznał i
11
rozstrzygał „w sprawie wysokości składek na ubezpieczenie społeczne i
zdrowotne”.
W sentencji wyroku Sądu Apelacyjnego, w jej części opisowej, przedmiot
sprawy, wyrazy „oraz składki” zostały omyłkowo umieszczone przed wyrazami
„ubezpieczenie społeczne, zdrowotne”, chociaż przedmiot sprawy „składkowy”
dotyczył składek na Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń
Pracowniczych. Jest to oczywista omyłka, która podlega sprostowaniu w trybie do
tego przewidzianym (por. art. 350 § 1 i § 2 k.p.c.).
Z powyższych przyczyn, wobec zasadności skargi kasacyjnej odnośnie
składek na Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych, Sąd Najwyższy
orzekł stosownie do art. 39815
§ 1 k.p.c.; natomiast dalej idące podstawy skargi
okazały się nieuzasadnione w związku z czym orzeczono w myśl art. 39814
k.p.c.
/tp/