Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt II CSK 414/13
.
POSTANOWIENIE
Dnia 7 lutego 2014 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Anna Owczarek
w sprawie z powództwa Towarzystwa Budownictwa Społecznego Spółki z
ograniczoną odpowiedzialnością w K.
przeciwko Skarbowi Państwa - Powiatowemu Inspektorowi Nadzoru
Budowlanego w K. oraz Powiatowi K.
o zapłatę,
na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej
w dniu 7 lutego 2014 r.,
na skutek skargi kasacyjnej strony powodowej
od wyroku Sądu Apelacyjnego
z dnia 20 grudnia 2012 r.
1) odrzuca skargę kasacyjną w części dotyczącej wyroku
Sądu Apelacyjnego z dnia 20 grudnia 2012 r. oddalającego
apelację od wyroku Sądu Okręgowego w P. z dnia 27 kwietnia
2012 r. oddalającego powództwo o zasądzenie kwoty 10.000,- zł
tytułem zadośćuczynienia;
2) odmawia przyjęcia skargi kasacyjnej do rozpoznania w
pozostałej części;
3) zasądza od powoda Towarzystwa Budownictwa
Społecznego Spółki z o.o. w K. na rzecz pozwanego Powiatu K.
oraz pozwanego Skarbu Państwa - Prokuratorii Generalnej
Skarbu Państwa kwoty po 1.800,- zł (jeden tysiąc osiemset
złotych) tytułem zwrotu kosztów postępowania kasacyjnego.
2
UZASADNIENIE
Powód Towarzystwo Budownictwa Społecznego Spółka z ograniczoną
odpowiedzialnością z siedzibą w K. wniósł skargę kasacyjną od wyroku Sądu
Apelacyjnego z dnia 20 grudnia 2012 r., oddalającego apelację od wyroku Sądu
Okręgowego w P. z dnia 27 kwietnia 2012 r., którym oddalone zostało powództwo
skierowane przeciwko pozwanemu Skarbowi Państwa – Powiatowemu
Inspektorowi Nadzoru Budowlanego oraz Powiatowi K. o zapłatę in solidum kwoty
75.100 zł tytułem naprawienia szkody spowodowanej zablokowaniem robót
inwestycyjno-budowlanych w okresie od dnia 11 grudnia 2000 r. do dnia 29 maja
2007 r. wskutek wydania niezgodnych z prawem decyzji Powiatowego Inspektora
Nadzoru Budowlanego w K. oraz Starosty Powiatowego w K. oraz kwoty 10.000 zł
tytułem zadośćuczynienia za naruszenie przez pozwanych dóbr osobistych powoda
w postaci dobrego imienia i wiarygodności.
W skardze kasacyjnej powód wskazał, że wyrok Sądu Apelacyjnego
zaskarża w całości, a wartość przedmiotu zaskarżenia określił na kwotę 85.100 zł.
Badając dopuszczalność skargi Sąd Najwyższy stwierdził, że żądanie dotyczące
zadośćuczynienia w kwocie 10.000 zł z tytułu naruszenia dóbr osobistych powoda
oparte było jednak na odrębnej podstawie faktycznej i prawnej, innej niż żądanie
odszkodowania w kwocie 75.100 zł z tytułu wydania decyzji administracyjnych
niezgodnych z prawem. Krzywda wywodzona była z następstw publikowania
w prasie artykułów odnoszących się do działalności powoda, w tym wstrzymanych
robót. Dopuszczalna w świetle art. 191 k.p.c. kumulacja przedmiotowa, tj. objęcie
obydwu roszczeń jednym pozwem nie ma charakter formalny i nie pozwala na
zsumowanie wartości przedmiotu zaskarżenia, która powinna być ustalona
w odniesieniu do każdego roszczenia samodzielnie. Zgodnie z art. 3982
§ 1 k.p.c.
w sprawach o prawa majątkowe skarga kasacyjna jest niedopuszczalna, jeśli
wartość przedmiotu zaskarżenia jest niższa niż pięćdziesiąt tysięcy złotych. Zatem
w części dotyczącej oddalenia apelacji od wyroku oddalającego powództwo
o zapłatę zadośćuczynienia w kwocie 10.000 zł z tytułu naruszenia dóbr osobistych
powoda skarga kasacyjna podlegała odrzuceniu na podstawie art. 3986
§ 2 i 3
k.p.c.
3
W pozostałym zakresie Sąd Najwyższy, oceniając - na podstawie art. 3989
§
1 k.p.c. - skargę kasacyjną z punktu widzenia podstaw przyjęcia jej do rozpoznania,
zważył:
Ustawodawca wprowadzając skargę kasacyjną jako nadzwyczajny środek
prawny służący od prawomocnych orzeczeń podkreślił, że jej celem jest ochrona
interesu publicznego polegającego na ujednoliceniu orzecznictwa sądów i rozwoju
judykatury. Cel ten może być osiągnięty jedynie poprzez powołanie i uzasadnienie
istnienia przesłanek umożliwiających realizację publicznoprawnych funkcji skargi
kasacyjnej. Sąd Najwyższy nie jest trzecią instancją sądową i jego rolą nie jest
korygowanie ewentualnych błędów w zakresie stosowania czy wykładni prawa
w każdej sprawie, nawet gdyby one rzeczywiście wystąpiły. Ocena podstaw
przyjęcia skargi kasacyjnej do rozpoznania następuje w ramach tzw. przedsądu.
Sąd Najwyższy bada, czy w złożonej skardze kasacyjnej wskazano i należycie
umotywowano przesłanki wynikające z art. 3989
§ 1 k.p.c., tj. czy w sprawie
występuje istotne zagadnienie prawne, istnieje potrzeba wykładni przepisów
prawnych budzących poważne wątpliwości lub wywołujących rozbieżności
w orzecznictwie sądów, zachodzi nieważność postępowania lub skarga kasacyjna
jest oczywiście uzasadniona, i przyjmuje ją do rozpoznania jeżeli spełniony jest ten
wymóg przynajmniej w odniesieniu do jednej z nich. Kognicja Sądu Najwyższego
na tym etapie postępowania kasacyjnego jest ograniczona i nie obejmuje oceny
zasadności podstaw skargi kasacyjnej.
Zawarty w skardze wniosek o jej przyjęcie do rozpoznania został oparty na
przesłance występowania istotnych zagadnień prawnych oraz oczywistej jej
zasadności.
W orzecznictwie jednolicie przyjmuje się, że zagadnienie prawne stanowiące
podstawę przyjęcia skargi kasacyjnej do rozpoznania musi być istotne, jak również
powinno mieć znaczenie dla praktyki sądowej i rozwoju judykatury (por. m.in.
postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 26 czerwca 2008 r., I CSK 108/08,
nie publ., postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 9 maja 2006 r., V CSK 75/06,
nie publ., postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 13 lipca 2007 r., III CSK 180/07,
nie publ.), gdyż w tym właśnie przejawia się istota skargi kasacyjnej jako
4
nadzwyczajnego środka procesowego zawierającego elementy o charakterze
publicznoprawnym (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 25 października
2007 r., sygn. akt I CSK 292/07, nie publ.). Przez istotne zagadnienie prawne,
o którym mowa w art. 3989
§ 1 pkt 1 k.p.c., rozumieć należy abstrakcyjny problem
interpretacyjny o charakterze precedensowym, mający znaczenie dla rozwoju
prawa (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 26 września 2005 r., II PK
98/05, OSNP 2006, nr 15-16, poz. 243, postanowienie Sądu Najwyższego z dnia
17 kwietnia 2009 r., II CSK 29/09, nie publ. oraz postanowienie Sądu Najwyższego
z dnia 23 marca 2012 r., I CSK 496/11, niepubl.). Przestawione przez skarżącego
zagadnienia prawne nie spełniają wyżej określonych cech.
Powód twierdził, że wskazane zagadnienia polegają na niezbędności
stwierdzenia po pierwsze, czy za szkody wyrządzone bezprawnymi decyzjami
powiatowego inspektora nadzoru budowlanego odpowiada Skarb Państwa, czy
powiat, po drugie, jaki jest charakter odpowiedzialności wzajemnej za szkody
wyrządzone bezprawnymi działaniami dwóch organów administracji publicznej,
z których jeden zawiesza postępowanie administracyjne ze względu na decyzję
drugiego, po trzecie, czy szkoda wyrządzona wskutek wstrzymania inwestycji
budowlanej przez organ nadzoru budowlanego pozostaje w normalnym związku
przyczynowo-skutkowym z wydaniem bezprawnych decyzji nakazujących
inwestorowi przywrócenie stanu zgodnego z prawem przez nałożenie na inwestora
obowiązku podjęcia nowej inwestycji, po czwarte, czy ustalenie związku
przyczynowo-skutkowego pomiędzy zdarzeniami gospodarczymi związanymi
z marketingiem, planowaniem, zarządzaniem i finansowaniem inwestycji,
ekonomiką przedsiębiorstwa i szkodą przedsiębiorcy, a działaniem niezgodnym
z prawem objęte jest zakresem wiadomości specjalnych w rozumieniu art. 278 § 1
k.p.c., po piąte, czy z tytułu działania niezgodnego z prawem poszkodowany może
dochodzić zarówno odszkodowania, jak i zadośćuczynienia.
Z kolei skarga kasacyjna może być uznana za oczywiście uzasadnioną,
jeżeli zarzuty w niej zawarte są zasadne "na pierwszy rzut oka" (prima facie)
i w sposób oczywisty prowadzą do uznania zaskarżonego wyroku za błędny i jego
wzruszenia bez konieczności dokonywania pogłębionej analizy prawnej danego
zagadnienia (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 9 marca 2012r., I PK
5
164/11). Według twierdzeń powoda skarga kasacyjna jest oczywiście uzasadniona
ze względu na naruszenie art. 22 i art. 77 Konstytucji RP w zw. z art. 417 § 1 i art.
361 k.c.
W ocenie Sądu Najwyższego powołane przez skarżącego przyczyny nie
usprawiedliwiają przyjęcia skargi kasacyjnej do rozpoznania.
Po pierwsze znacząco wykraczają one poza podstawę faktyczną i prawną
zaskarżonego rozstrzygnięcia.
Po drugie z uzasadnienia zaskarżonego wyroku jednoznacznie wynika,
że powództwo zostało oddalone ze względu na brak orzeczenia stwierdzającego
niezgodność z prawem postanowienia Powiatowego Inspektora Nadzoru
Budowlanego z dnia 11 grudnia 2000 r. oraz postanowienia Starosty K. z dnia 18
września 2001 r., których wydanie miało wyrządzić powodowi szkodę. Bezspornie
wskazane postępowania administracyjne zostały wszczęte w związku
z zawiadomieniem osoby trzeciej, że powód przystępując do realizacji pierwszego
etapu budowy Osiedla O. II w postaci garaży, mających stanowić jej tymczasowe
zaplecze, samowolnie umieścił na terenie działek należących do niej kabel
energetyczny o długości ok. 200 m oraz dokonał niwelacji terenu na długości ok.
480 m pod urządzenie drogi dojazdowej. Sąd Apelacyjny uzasadniając
rozstrzygnięcie odwołał się do stosownych przepisów postępowania
administracyjnego i sądowo-administracyjnego. Podstawy skargi kasacyjnej
powoda nie kwestionują wykładni ani stosowania tych przepisów przez Sąd
Apelacyjny, a w konsekwencji nie podważają ustalenia, że odnośnie do
wspomnianych decyzji administracyjnych nie została stwierdzona niezgodność
z prawem w rozumieniu poprzednio obowiązującego art. 417 k.c.,
z uwzględnieniem wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 4 grudnia 2001 r., SK
18/00, Dz. U. Nr 145, poz. 1638, stanowiąca przesłankę naprawienia szkody
powoda. Wobec tego przedstawione w skardze kasacyjnej zagadnienia nie mają
dla rozstrzygnięcia sprawy istotnego znaczenia i nie mogą usprawiedliwiać
przyjęcia skargi kasacyjnej do rozpoznania. Ustalenia braku prejudykatu nie
podważa także wywód skarżącego, mający przemawiać za oczywistą zasadnością
podniesionych w podstawach skargi naruszeń art. 22 i art. 77 Konstytucji RP
6
w zw. z art. 417 § 1 i art. 361 k.c., gdzie jedynie ogólnie wskazuje na niesłuszną
odmowę zasądzenia na rzecz powoda odszkodowania.
Z tych względów Sąd Najwyższy, na podstawie art. 3989
§ 1 i 2 w zw. z art.
13 § 2 k.p.c., w pozostałej części odmówił przyjęcia skargi kasacyjnej do
rozpoznania.
Orzeczenie o kosztach postępowania kasacyjnego znajduje oparcie w art. 98
§ 3 w zw. z art. 99, art. 391 § 1 i art. 39821
k.p.c. oraz § 12 ust. 4 pkt 2 i § 6 pkt 6
rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie
opłat za czynności radców prawnych... (jedn. tekst: Dz. U. z 2013 r., poz. 490),
a także art. 11 ust. 3 ustawy z dnia 8 lipca 2005 r. o Prokuratorii Generalnej Skarbu
Państwa (jedn. tekst: Dz. U. z 2013 r., poz. 1150).