Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt III KK 53/14
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 23 maja 2014 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Tomasz Artymiuk (przewodniczący)
SSN Zbigniew Puszkarski
SSA del. do SN Jacek Błaszczyk (sprawozdawca)
Protokolant Anna Korzeniecka-Plewka
przy udziale prokuratora Prokuratury Generalnej Małgorzaty Wilkosz - Śliwy
w sprawie M. C.
obwinionego z art. 87 § 1 k.w.
po rozpoznaniu w Izbie Karnej na rozprawie
w dniu 23 maja 2014 r.,
kasacji, wniesionej przez Prokuratora Generalnego na niekorzyść skazanego
od wyroku nakazowego Sądu Rejonowego w Ł. z dnia 20 grudnia 2013 r.,
uchyla wyrok nakazowy w zaskarżonej części, tj. odnośnie
orzeczenia o środku karnym zakazu prowadzenia pojazdów
mechanicznych i w tym zakresie przekazuje sprawę Sądowi
Rejonowemu w Ł. do ponownego rozpoznania.
UZASADNIENIE
Sąd Rejonowy w Ł., wyrokiem nakazowym z dnia 20 grudnia 2013 r.:
2
1. uznał obwinionego M. C. za winnego tego, że w dniu 14 listopada 2013 r. na ul.
S. w G., znajdując się w stanie po użyciu alkoholu (0,13 mg/l, 0,18 mg/l w
wydychanym powietrzu) kierował samochodem marki VW Golf o nr rej. […], tj. za
winnego popełnienia wykroczenia z art. 87 § 1 k.w. i za to na podstawie art. 87 § 1
k.w. wymierzył mu karę grzywny w kwocie 400 złotych;
2. na podstawie art. 87 § 3 k.w. orzekł wobec obwinionego środek karny w postaci
zakazu kierowania wszelkimi pojazdami mechanicznymi w ruchu lądowym „przez
okres 6 (ośmiu) miesięcy”;
3. na podstawie art. 29 § 4 k.w. na poczet orzeczonego wobec obwinionego środka
karnego w postaci zakazu kierowania wszelkimi pojazdami mechanicznymi w ruchu
lądowym zaliczył okres zatrzymania prawa jazdy od dnia 14 listopada 2013 r.;
4. zasądził od obwinionego na rzecz Skarbu Państwa tytułem opłaty sądowej kwotę
40 złotych oraz obciążył go zryczałtowanymi wydatkami w sprawie w wysokości 50
złotych i kosztami badania zawartości alkoholu w wydychanym powietrzu w
wysokości 20 złotych.
Wyrok nakazowy uprawomocnił się bez wniesienia sprzeciwu w dniu 4 stycznia
2014 r.
Od tego wyroku kasację wniósł Prokurator Generalny. Zaskarżył wyrok na
niekorzyść obwinionego M. C. Na podstawie art. 111 k.p.w. oraz art. 526 § 1 k.p.k.
w zw. z art. 112 k.p.w. zarzucił rażące i mające istotny wpływ na treść wyroku
naruszenie prawa procesowego, tj. art. 82 § 2 pkt 2 k.p.w., polegające na
orzeczeniu o środku karnym w postaci zakazu kierowania wszelkimi pojazdami
mechanicznymi w ruchu lądowym w sposób niezrozumiały i niejednoznaczny oraz
powodujący wewnętrzną sprzeczność orzeczenia, uniemożliwiającą jego
wykonanie, co stanowi bezwzględną przyczynę odwoławczą, przewidzianą w art.
104 § 1 pkt 5 k.p.w.
W petitum kasacji, z uwzględnieniem treści art. 537 § 1 i 2 k.p.k., Prokurator
Generalny wniósł o uchylenie wyroku w zaskarżonej części i przekazanie sprawy w
tym zakresie do ponownego rozpoznania Sądowi Rejonowemu.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje.
Kasacja jest zasadna.
3
Ma rację autor kasacji, że zaskarżone orzeczenie nie spełnia wymogów treści
wyroku - z tym jednak, że nie tych określonych w art. 82 § 2 pkt 2 k.p.w., lecz w
stosowanym tu odpowiednio art. 504 § 1 pkt 5 k.p.k. (art. 94 § 1 k.p.w.), chodzi
bowiem o wyrok nakazowy, a nie o wyrok „zwykły”. Oba te przepisy wymagają
wyraźnie, aby zawarto w wyroku „rozstrzygnięcie co do kary i środków karnych”
(art. 82 § 2 pkt 2 k.p.w.), bądź aby zawierał on „wymiar kary” (art. 504 § 1 pkt 5
k.p.k. w zw. z art. 94 § 1 k.p.w.). Przez rozstrzygnięcie „co do kary”, jak tego
wymaga art. 82 § 2 pkt 2 k.p.w., a tym bardziej przez wymóg wskazania „wymiaru
kary”, jak żąda tego, stosowany w postępowaniu o wykroczenia odpowiednio (art.
94 § 1 k.p.w.) przepis art. 504 § 1 pkt 5 k.p.k., należy rozumieć nie tylko wskazanie
na określony rodzaj kary lub środka karnego, jaki Sąd orzeka, ale także jasne
określenie rozmiaru orzeczonego środka reakcji karnej, a więc okresu, na jaki
stosuje się orzeczoną karę aresztu lub zakaz prowadzenia pojazdów, czy
przykładowo podanie orzeczenia o ukaraniu do publicznej wiadomości. Powyższy
wymóg wiąże się ściśle z rozwiązaniami prawa materialnego i niespełnienie go
stanowi także naruszenie tej sfery prawa. W tym wypadku odnosi się to do regulacji
zawartej w przepisie art. 29 § 1 k.w., który wyznacza ściśle granice temporalne
stosowania środka karnego w postaci zakazu prowadzenia pojazdów (por. wyrok
Sądu Najwyższego z dnia 4 lutego 2010 r., V KK 301/09, OSNKW 2010/6/52).
W niniejszej sprawie wskazanego wymogu Sąd nie dopełnił, gdy chodzi o
orzeczenie w przedmiocie środka karnego. Rozstrzygając w pkt 2 kwestię
obligatoryjnego orzeczenia wobec obwinionego środka karnego w postaci zakazu
prowadzenia pojazdów mechanicznych w ruchu lądowym, Sąd Rejonowy orzekł ten
zakaz na okres sześciu miesięcy, a w nawiasie wpisał słownie wyraz „ośmiu”
miesięcy.
Jak trafnie podnosi skarżący, w tej sytuacji, nie wiadomo, czy Sąd orzekł ten
zakaz na okres 6 (sześciu), czy też 8 (ośmiu) miesięcy. Taki sposób określenia
czasokresu trwania środka karnego nie tylko jest sprzeczny z wynikającym z treści
wskazanych przepisów wymogiem redagowania orzeczenia, w tym rozstrzygnięcia
co do środka karnego, w sposób zrozumiały i niewątpliwy, ale także powoduje
wewnętrzną sprzeczność wyroku, uniemożliwiającą jego wykonanie. Sprzeczność
ta nie jest możliwa do usunięcia w trybie art. 13 § 1 k.k.w. Nie może być ona
4
również rozpatrywana w kategoriach oczywistej omyłki pisarskiej, możliwej do
skorygowania w trybie przepisu art. 105 § 1 k.p.k. (w zw. z art. 38 § 1 k.p.w.), gdyż
dotyczy elementu merytorycznej treści wyroku, tj. orzeczenia o rozmiarze represji
karnej (por. wyroki Sądu Najwyższego: z dnia 21 października 2008 r., IV KK
316/08, LEX nr 469190 oraz z dnia 11 kwietnia 2013 r., II KK 217/12, LEX nr
1298096). Bez wątpienia takie rozstrzygnięcie uniemożliwia wykonanie wyroku w
zakresie orzeczonego środka karnego, a powyższe naruszenie prawa stanowi
okoliczność określoną w art. 104 § 1 pkt 5 k.p.w., a więc tzw. bezwzględną
przyczynę uchylenia orzeczenia. Wskazany przepis uznaje bowiem za taką
przyczynę sytuację, gdy „zachodzi sprzeczność w treści orzeczenia
uniemożliwiająca jego wykonanie”. Istnienie sprzeczności w treści orzeczenia
zachodzi wtedy, gdy zawiera ono rozbieżne rozstrzygnięcia, skutkujące
niemożnością wykonania wyroku w tej części, przy czym wskazane uchybienie ma
charakter oczywisty, brak jest bowiem pewności w zakresie stricte merytorycznej
decyzji organu procesowego wyrażonej w zaskarżonym wyroku (por. Z. Muras,
Bezwzględne przyczyny odwoławcze w polskim procesie karnym, Toruń 2004, s.
122-123).
Wskazana sprzeczność skutkuje w oparciu o treść art. 104 § 1 pkt 5 k.p.w. w
zw. z art. 537 § 2 k.p.k. (art. 112 k.p.w.) uchyleniem wyroku w zaskarżonej części i
przekazaniem sprawy w tym zakresie do ponownego rozpoznania Sądowi
Rejonowemu w Ł. Sąd ten w ponownym postępowaniu winien kierować się
wskazanymi uwagami i wydać orzeczenie w zgodzie z obowiązującymi przepisami
prawa, mając na względzie m.in. treść art. 45 § 2 k.w.
Na zakończenie trzeba jeszcze nadmienić, że uwzględniając treść sentencji
wyroku Sądu Najwyższego, nie było podstaw do zamieszczenia w tym wyroku
rozstrzygnięcia o kosztach procesu. Tego rodzaju rozstrzygnięcie zamieszcza się
bowiem w wyroku kończącym postępowanie (art. 626 § 1 k.p.k. w zw. z art. 119
k.p.w.). Takiej cechy nie ma wyrok Sądu Najwyższego uchylający zaskarżone
orzeczenie i przekazujący sprawę do ponownego rozpoznania. Jedynie dla
porządku, w perspektywie przyszłego orzeczenia o kosztach procesu należy
wskazać, że wydatki poniesione przez Sąd kasacyjny, związane z rozpoznaniem
nadzwyczajnego środka zaskarżenia wniesionego przez Prokuratora Generalnego
5
ponosi Skarb Państwa (art. 638 k.p.k. w zw. z art. 119 k.p.w. oraz art. 110 § 1
k.p.w.).
Mając powyższe na względzie, orzeczono jak w wyroku.